^Spaaroverschot in 1962 groter
idan in het voorafgaande jaar
Conjunctuur blijft
op een hoog niveau
wmmsmfflmm
Kinderen houden van
heldere kleuren
Kerkdiensten Leiden en omgeving
SCHOPENHA IER-ARCHIEF
IN FRANKFU
BESTAAT 50 JAAR
1
Vraag van beleggers houdt aan
U it. grijs, bruinzwart en
zijn niet in trek
en
groen
Wijsgerige kanttekeningen
&c3lt talen
in
LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG 16 FEBRUARI 1963
(Van onze financiële medewerker)
JJ Het is een gelukkig en voor de toekomst moedgevend verschijn-
L «1 dat de besparingen van de Nederlandse bevolking ook in 1962
eer zijn toegenomen. Voegt men de cijfers van alle spaarbanken
-de R.P.S.. de Algemene Spaarbanken, de Boerenleenbanken en
le Handelsspaarbanken bijeen, dan blijkt dat het spaarover-
;hol. incl. de bijgeschreven rente in het afgelopen jaar, met rond
^1630 miljoen is gestegen tegen f 1575 »iljoen in het voorgaande
h; aar. Met uitzondering van de Handelsspaarbanken, was de toe-
leming in 1962 groter dan in 1961 en het totale spaartegoed bij
ille spaarbanken is daardoor gestegen tot ruim f 14 miljard tegen
12.4 miljard uit. 1961 en f 10.8 miljard uit. 1960. Ook bij de
Evensverzekeringsmijen was er in 1962 sprake van een verdere
i nroei. doordat het bedrag dat aan premies en koopsommen werd
3 mtvangen naar schatting rond f 1.2 miljard heeft bedragen tegen
I a, f 1 miljard in het voorgaande jaar. Het totaal verzekerd bedrag.
lat uit. 1951 f 15 miljard bedroeg, was uit. 1961 tot f41 miljard
'Ibestegen en zal per uit. 1962 weer enkele miljarden hoger zijn ge-
Ik-eest.
11
r
De rechtstreekse invloed van deze
«paringen op de Amsterdamse
lurs is niet groot, omdat de spaar-
signkcn en de levensverzekerings-
(Jen de beschikbare gelden voorna-
i' elyk in hypotheken, vaste goede-
n en onderhandse leningen beleg-
n. Vooral deze laatste vorm van
legging heeft de laatste jaren grote
r gang gemaakt. Uit. 1935 maakten
onderhandse leningen nog niet
?er dan 20 ri van het totaal uit,
1.1961 al 47zodat ze thans on-
•veer de helft van het totaal zullen
tmaken. Werd van de onderhandse
ningen in 1945 nog slechts 4 G- aan
i Nederlandse bedryven verstrekt.
X 1960 was dit cijfer tot 23.4 rr ge-
egen en sindsdien zal het ongetwy-
Jd verder zijn toegenomen.
Het effectenbezit van de levensver-
ieringsmyen maakt niet meer dan
1 a 12 van de totale beleggingen
t en bestaat dan nog grotendeels
t obligaties. De aandelenmarkt
mt er zowel bij de spaarbanken
de levensverzekeringsmyen dus
ft of nauwelijks aan te pas.
Belangstelling
voor aandelen
Bovenstaande cijfers zijn ook voor
aandelenmarkt van betekenis,
mdat ze op een algemene toene-
mg van de nationale besparingen
(jxfn en hiervan uiteraard ook een
tel aan de aandelenmarkt ten goede
Ct. Onder de invloed van de waar-
rmindcring van het geld, zoals
vooral in de eerste jaren na de
Jglng heeft plaats gehad, hebben
ouw ens ook de institutionele beleg -
rs een grotere belangstelling voor
aandelen aan den dag gelegd. Uit
■_l verslag van het Pensioenfonds
in de Koninklijke-Shell over 1961
lijkt dat de beurswaarde van de
indelen op het eind van dat jaar
nd f 94 miljoen bedroeg bij een
ekwaarde van f71 miljoen en on-
inks de scherpe koersfluctuaties in
sterdam groter zijn dan een tijd ge
leden en de koersen zich op het sinds
uit. 1962 verhoogde niveau weten te
handhaven, kan als een aanwijzing
worden beschouwd dat er voor aan
delenbelegging redelijk grote bedra
gen beschikbaar zijn en het vertrou
wen in deze vorm van belegging de
laatste tijd weer is toegenomen.
Voor een deel is dit vertrouwen ge
baseerd op de overweging dat de
overheid ten aanzien van de conjunc
tuur een stevige vinger in de pap
heeft. Niet alleen in de VS. maar ook
in de Europese landen is de overheid
bereid zo nodig maatregelen te ne
men tot stimulering van het bedrijfs
leven. De Amerikaanse regering heeft
Advertentie
ZONNIG I
SPANJE
5% (extrc L M.-vluchten) m
15- e.i 22-daaqse g
vakant'e-vlieqreizen
naar JJo
T0RRHM0LI1Ï0S gs
aan de
Middellandse Zee H Jog.
de jaren 1961 en 1962 blijft toch het
streven bestaan de totnutoe gevolgde
politiek om een redelijk deel van de
beschikbare gelden in aandelen te
beleggen, voort te zetten.
Toch moet de aandelenmarkt het
in hoofdzaak van de particuliere be
legger hebben, rechtstreeks en via de
vele beleggingsmijen, die de laatste
jaren zijn opgericht. En dat de om
zetten op de aandelenmarkt te Am-
i Volledig verzorgd van
ƒ592.-, resp. 638.-af. jËJ
j Kamers met bad en ëjÊ
balkon I»
Wl VéO Mt'
cni—
c
c
hiervan de laatste tyd duidelyk doen
blijken door haar voorstellen tot be
lastingverlaging en zo deze niet
mochten worden aangenomen, door
haar voornemen om dan de over
heidsuitgaven voor publieke werken
te vergroten. Ook de minister van
Economische Zaken in België besluit
een optimistisch artikel over de Bel
gische economie met de opmerking
dat. mochten de perspectieven te op
timistisch zijn bekeken, door de over
heid zal worden ingegrepen. Depres
sies, zoals die van de dertiger jaren,
zyn volgens de Belgische bewinds
man niet meer mogelijk.
Tot dusver, is overigens gebleken
dat, hoewel de conjunctuur in de lan
den van Europa haar tempo heeft
vertraagd, van een gevoelige inzin
king geen sprake is en de industriële
bedrijvigheid zich algemeen gespro
ken op een hoog niveau handhaaft.
Wat ons land betraft, is dit dezer
dagen nog eens door minister De
Pous betoogd en voor zover er thans
reeds bedryfscijfers over het afgelo
pen jaar zijn gepubliceerd, zijn ze
door de bank genomen niet tegen
gevallen, terwijl men in het alge
meen ook voor het lopende jaar niet
zonder optimisme is.
Het heeft in dit verband een goede
I indruk gemaakt, dat na de KPM.
ook de KNSM 'Kon. Ned. Stoomboot
I Mij.» eenzelfde dividend heeft aan-
j gekondigd als over 1961 is uitgekeerd.
I terwijl voorts mededelingen uit de
wereld van de scheepsbouw, volgens
i welke deze bedrijfstak zich in toene
mende mate toelegt op de bouw van
zware apparaten voor de chemische
industrie en de atoomcentrales, de
betrokken aandeelhouders een hart
onder de riem steekt. Hierdoor wor
den thans de in de scheepsbouw
overtollige arbeiders aan het werk
gehouden, terwijl voorts de conjunc
tuurgevoeligheid van de scheeps-
bouwmijen er door wordt verminderd
en de exportmogelijkheid vergroot
in actie waren, was de stemming
overigens op de aandelenmarkt niet
ongunstig, zij het dan ook dat ze
zeer gevoelig blyft voor stemming en
koersen van Wallstreet. waar de goe
de berichten uit de automobiel- en
staalindustrie op de markt blijven
steunen, maar tot dusver niet tot een
voortzetting van de januarihausse
hebben geleid.
A.K.U. in nieuws
Ten onzent waren het ditmaal
aandelen AKU. die van de interna
tionale fondsen op de voorgrond tra
den en het indexcijfer omhoog
brachten. De grotere omzetcijfers
van de American Enka en de hogere
winst over 1962. de voortgaande ex
pansie van het AKU-concern, de
bouw van een nylonfabriek in
Spanje, de aankoop van een nieuw
fabrieksgebouw in Emmen van Plu
vier. de vestiging van een chemische
fabriek in Delfzijl en het aantrekken
van 200 Spaanse arbeiders, dit alles
wijst op een dynamische ontwikke
ling van het concern en heeft de
koers van de aandelen, begin van het
jaar ca 400 tot 462 doen stijgen,
hetgeen met vry grote omzetten en
buitenlandse vraag gepaard ging.
De Nederlandse industriële aande
len b'.yven merendeels gevraagd, zo
dat het indexcijfer deze week zijn
hoogste stand sinds het begin van dit
jaar bereikte. De reeds genoemde on
veranderde dividenden van KPM en
KNSM hadden slechts tijdelijk in
vloed op de betrokken afdeling, hoe
wel de beoordeling van de toekomst
Terwijl deze week de aandelen, die van de scheepvaart minder somber
op vaste goederen betrekking hebben, is dan een tyd geleden.
PURPERROOD, oranje, blauw en geel zijn de lievelings
kleuren van kinderen. Dit bleek uit een onderzoek van het
Instituut voor Kleurpsychologie in de Westduitse stad Essen. Drie
honderd kinderen in de leeftijd van vijf tot zeven jaar mochten*
terwijl zij voor een tafel stonden, waarop zich alle denkbare kleuren
bevonden, hun lievelingskleuren uitzoeken. Wit, grijs, bruin en
zwart waren helemaal niet in trek en voor groen had slechts 7 To
van de ondervraagden belangstelling.
Zondag 17 februari
uur ds. W Ba'ke. Geref. Kerk 10 en
6 uur ds. J. Byleveld te Rijnsburg.
(Nieuwerbrug 9.30 en 6.30 uur ds. C.
J. Tlsslnk. Geref. Kerk (vrygem.): 10.45
en 5 uur prof dr. L. Doekes te Kam
pen. Geref. Gem.: 10 en 6 uur lees-
dienst. Evang. Lutb Kerk: 9 u ds. J.
A. Roskam te Beverwijk-Velsen. Evang.
Kring: 10 uur eredienst en 7 uur Jb.
Klein Haneveld.
Boskoop: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. A.
•de Leeuw en 6.30 u ds. W. L Hfjmans.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 uur ds. G. Ves-
seur Chr. Gpref. Kerk: 9.30 en 4.30 u
de Bruijn. Geref Gem.: 9.30
Lelden: Herv Gem.: Pieterskerk: 10
u ds. H J. van Achterberg.
Hooglandse Kerk: Geen dienst
Marekerk: 10.30 u ds. D. J. Vossers
en 7 u ds. J. A Eekhof
Oosterkerk: 10 u ds. D. van de Ent
Braat. te Monster.
Bethlehemkerk: 10 u ds. J. A Eek
hof.
Maranathakerk: 9 u ds. J. M. D. van
den Berg
Bevrijdingskerk (Montgomerystraat)
10.30 ds. J. de Wit en 7 u ds. H. Bou- en 6 uur leesdlenst. Rem. Geref. Gem.:
ter. 10 uur ds. J. G. Paardekooper.
Konlngskerk: 10 u ds A. J Lamping.
Herv. Ulo School Asserstraatj_: 10
u ds. H. Bouter en 7 uur ds
Schoch te Heemstede (Jeugddienst met
medewerking van het Spaargarenkwar-
tetl; 3 uur (Parkhotel): ds A. H
Smits. 7 uur (De Zilk aula meisjes
school): ds. A. H. Smits.
Oegstgee^l: Herv Gem Groene- of,
Willlbordkerk: 10.30 uur ds. J H.
Grolle (Utrecht) en 7 uur ds. G. F.
Callenbach (HA) Pauluskerk: 10 uur
ds. B C Visser. Ver. Vrijz. Hervormden
W. de Zwygerkerk: 10.30 uur mr A
W Kist Geref. Kerk: Maurltslaan: 10
uur en 5 uur ds. L Loosman te Bo
degraven. Geref. Kerk (vrljgem): W.
de Zwijgerkerk: 8 30 uur en 3 uur ds
R Brands.
Valkenburg: Herv. Gem 10 uur en
6 30 uur ds. D. Lekkerkerker Geref
Kerk 10 en 5 uur ds Langeler Geref
Kerk (vrijgem.) 10 15 uur ds. R Brands
en 3 uur kandidaat O. Doornbos.
Voorhout: Herv. Gem.: 10 uur ds.
De Jong.
Voorschoten: Herv Gem.: (Dorps
kerk): 10 u ds. Metjerlng en 7 uur
vlc. Emmen (Rijndijk): 10 u vic.
Emmen Geref Kerk: 9. 10.30 en 5 u
ds Smit. Geref Kerk vrljgem.r 10 en
5 uur ds. G. A. Hoekstra te Utrecht
Oude Wetering: Herv. Gem
Toon Hermans op
bres voor
Nieuwenhuijzen
Slem Nieuwenhuijzen, die o.m. als
^enspeler van Buziau Indertijd veel
skendheid in ons land heeft ge-
tgen zal 15 maart zijn 80ste ver-
irdag vieren. Nieuwenhuijzen had
„1 plan om ter gelegenheid van
1 kroonjaar nog eens een keer op
t planken te verschijnen, maar heeft
urvan op doktersadvies moeten af-
fn omdat hem enkele maanden ge-
den een auto-ongeluk is overko-
'g «u Ni
1 Ing te
Vossers.
Ver. van Vrijz. Herv.: (Leidse Volks
huls) 10.30 u ds. W J. H. Hubeek.
Egllse Wallone: 10.30 u ds. J. M.
Charensol.
Academisch Ziekenhuis: 10 uur J.
Maaskant.
Dlaconessenhuls: 10 30 u ds. H. Ve-
lema.
Jeugdkerk (Aula Gymnasium): 10 u
Wika M. de Vlieger
Jongerendienst ..Rehoboth": 10.30 u
de heer A. Faas.
Jongerendienst Bevrijdingskerk: 10.30
uur de heer J. Schipper.
Zuiderkerk: 3 u. Kerkdienst voor
doven.
Geref. Kerk: Zuiderkerk: 10 uur ds.
Haverkamp en 5 u ds. De Boer.
Petrakerk. Surlnamestraat10 u. dr.
Dronkert en 5 u dr. Westerink
Kerk Oude Vest: 10 u ds. De Boer
en 5 u ds. Heule.
Maranathakerk: 10.30 u dr. Weste
rink en 5 u ds Haverkamp.
Bevrijdingskerk. Aerent Bruunstraat:
9 u ds. Heule en 5 u dr. Dronkert.
Groenhoven: 10 u ds. Hofman.
Geref. Gem 10 en 5 uur ds. L.
Rtjksen (dinsdag 7.30 uur) stud M.
Mouw.
Chr. Geref Kerk: 9 uur (ond. Steun
lk het gebed om vergeving) en 5 uur
(ond. Moet Je er alles voor over heb
ben?) dr. Velema.
Geref. Kerk (vrljgem 10 en 5 uur
ds H. Scholte te Alphen aan den Rijn.
Evang Chr. Gem (Middelstegracht
8): 10 en 5 uur dhr. Dlkkes. (m.m.v.
gebr Spaargaren).
Doopsgez. Gem.: 10.30 uur dr. S. L.
Verheus (A
Rem. Gem 10.30 uur prof. dr. G. J.
Hoenderdaal.
Christian Science (Steenschuur 4):
10.30 uur dienst.
Vrije Kath Kerk (Vreewijkstraat 9):
10 30 uur gez H Mis.
Leger des Hells: 10 uur helllgings
N'u heeft Toon Hermans zich be
nd verklaard de ere-avond van
Nieuwenhuijzen voor zyn reke-
te nemen.
Deze avond zal gegeven worden op dlenst 6 45 uur openluchtsamenkomst
maart in het Haagse West-Encl Gangetje; 7.30 uur opwekkingssamen
komst o 1 v. kapltelne F. A. G. de Klark
heater, waar Toon Hermans geheel
ingeloos zijn nieuwste „One man
w" zal presenteren. Hiermee geeft
bon Hermans een soort Haagse
foor-première" van zijn One Man
how 1963", welke al in enkele kleine
atsen van ons land te zien is ge-
ieest en in de komende weken in
i hussel en Antwerpen zal worden op-
tvoerd. De opbrenst van de ere-
j rond op 28 maart is vanzelfsprekend
5 for Siem Nieuwenhuijzen bestemd
Polio-sportactie
De actie „Polio-revaliaatiecentrum
;e-.' Katwijk" is in haar laatste fase
ttreden. Zoals men zich zal herin-
(ren heeft de Leidse sportwereld
aar ingesteld om gelden te verkrU-
voor het polio-revalidatiecentrum
dringend uitbreiding behoeft. In
I e zomer van 1962 begon de actie
kt een groot jeugdvoetbaltoer-
ooi en de tweede stap. die wat lang
p zich heeft moeten laten wachten,
i aangekondigde loterij, is in de-
mber-1962 gevolgd. De oorspron-
fljjke trekkingsdatum (31 decem-
JU kon niet worden gehandhaafd
0 moest worden verzet naar 28 fe-
mari 1963. Bijna alle sport-toneel-
hji 1 personeelsverenigingen in Leiden
ai omgeving verlenen aan de actie
®n medewerking. Het aantal loten
50.000» is op dit moment nog niet
«heel verkocht, maar het actiecomi-
hoopt op 20 februari, de sluitings-
r latum, op een gunstig resultaat.
Men zal tevens trachten de uitge
telde wedstrijd van 1 januari JJ.
•assen het zaterdag- en zondag-
ftal van het district Leiden, waar-
an de opbrengst ook voor het polio-
(validatiecentrum is bestemd, op
(ti doordeweekse avond in de twee-
helft van maart te organiseren.
Voorts heeft dr. Van Swol toege-
in zijn maandelijkse tv-uitzen-
.hig „ziek zyn, beter worden" aan
lacht aan de actie te zullen schen-
tt.
uur ds.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 u d"s. J. Wa
genaar te Zwammerdam. Rem Geref.
Gem.: 10 uur ds. A. W. Cramer.
Rljnsaterwoude: Herv. Gem.: 10 uur
ds. C. J. Baart en 7 uur ds J H de
Vree te Hoogmade Chr. Kerk: 9.30 en
2.15 uur Dienst des Woords
KUnsbtirg: Herv. Gem.: (Grote Kerk)
10 uur ds. H van Gosltga en 5 uur ds.
M C. Groenewoud. (Bethlehemkerk»:
10 uur ds. M. C. Groenewoud en 5 uur
ds. H. van Gosllga Geref Kerk (Ra
penburg»: 9 30 u ds H Post en 5 u
ds. F Pijlman te Katwijk aan Zee
I (Petrakerk): 9.30 u ds. L. v. d Linde
en 5 u ds H. Post. i Maranathakerk
1 930 u ds. F. Pijlman en 5 uur ds. L.
v d ;,inde. Geref Kerk (vrygem):
10 en 5 uur ds. J. Douma. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 uur ds. J. Kampman.
Ter Aar: Herv. Gem 9 30 en 6.30 u
ds Llndenburg. Geref. Kerk: 9.30
en E. Bcrman.
Nieuwe Apostolische Kerk (Hoge
Rijndijk 24): 9.45 en 4 uur dienst en
donderdag 7 45 uur Idem.
Oud-Kath Kerk (Zw Singel 50):
9 45 uur Hoogmis (woensdag 7.15 uur
avondmis). TJ
Evang. Luth. Kerk: 10.15 uur ds. H.
J. A. Haan.
Baptistengemeente: 10 en 5 30 uur
dhr. H. Schouten Jr. (vrydag 8 u bid
stond).
AarlandeneenHerv. Gem 10 uur
ds M H Boogert en 7 uur kandidaat
C Schilder te Vlaardingen. Geref.
Kerk: 9.30 en 7 uur ds. W. J. van Hoek
Chr Geref. Kerk: 9 30 u Dienst des
Woords en 6.45 u ds. D. H. Blesma te
Llsse.
Alphen nan den lUjn: Herv. Gem
Jullanastrant: 10 u ds. J. H. Bogerr, en
6 30 u ds W. Verwelj. Aula Immanuel-
school. Anna van Burenlaan 9.30 uur
ds. W. VerweiJ en 5 uur dr F A. Nolle
te Lelden Open Deur Dienst. Kapel
Gouwsluls10 u ds. M Hanemaaijcr.
Gebouw Jonathan: 6.30 uur ds. M. Ha-
nemaaijer Kapel Hooftstraat: 9.30 uur
ds P A Lefeber en 6 30 uur ds. A.
den Hertogh te Bodegraven. Ouds-
hoornseweg: 10 uur ds. G. Cadee.
Martha-Stlchting10.30 uur ds. G.
Moen Geref. Kerk: Maranathakerk,
Raadhuisstraat: 10 uur ds. D. J. Mod
deraar te Voorschoten en 6 30 uur ds.
W. Wiima. Salvatorlkerk. W. de Zwij
gerlaan: 10 uur ds W. Wljmaen 6.30
uur ds D J Modderaar Alphen-Nrd.
Hooftstraat: 10 en 6.30 uur ds. J H.
Kappers te Oegstgeest. Geref. Kerk
(vrljgem.): 9 en 6.30 uur prof. dr. L
Doekes te Kampen Chr. Geref. Kerk:
Jeruzalemkerk9 30 en 5 uur ds. R
Kok Chr. Geref. Gem.: Van Manders-
1 oostraat9 30 u en 4 uur Leesdlenst.
Rem. Geref. Gem.: Van Manders-
loostraat: 7 uur ds. J. Spijker te Den
Haag. Baptistengem.: IJsclubgeb.: 10 u
Eredienst en 6 30 uur ds M Cohen
Benthiil/.en: Herv. Gem 9.30 en 6 u
ds W. A S Laurense Geref Gem 9.30
en 6 uur leesdlenst (donderdag 7.30 u
ds. Hofman te Zeist).
Bodegraven: Herv Gem 9 uur ds.
A Makkenze te Alphen aan den Rijn
en 10.30 uur ds. W. Balke en 5 uur ds.
ds A den Hartogh; 6 30 uur ds. P. C.
de Vey Mesdagh. iNleuwerbrug)6.30
Ilazers»nude: Herv. Gem. 9.30 en
6 30 uur ds. G Jonkers. Geref Kerk:
9 30 en 6.30 uur ds. N. W. van den
Hout.
Hlllegoni: Herv. Gem.: 10 uur ds. F
Brouwer en 5 uur ds. J. Veenendaal
Geref. Kerk: 10 en 5 uur dr. E. Rib-
berink te Rotterdam-Overschle Chr.
Geref. Kerk: 10 u Dienst des Woords
en 7 uur ds. J. J Rebel uit Haarlem
Ned. Prot. Bond: Geen dienst Evang.-
samenkomst: 3 uur (gebouw Haven 50)
Evang. J. Zijlstra te Gouda. (Donder
dagavond 8 uur ln Gebouw Haven 50
evang. J Zeegers te Haarlem) (Mara-
natha-bijeenkomstWoensdagavond 8
uur ln het Nutsgebouw. Van den En-
delaan 52, ds. A. H. Agterreek te Haar
lem).
Hoogmade: Herv Gem 10 uur ds.
W. L. Heijmans te Boskoop.
Kaag: Herv. Gem.: 10 uur ds M.
Fokkema en 7 uur ds. Veenendaal te
Hlllegom.
Katwijk aan den Rijn: Herv. Gem.:, o- ---
(Dorpskerk): 10 u ds. C. A. van Harten j 6.30 uur ds. Schuring te Alphen aan
te Delft en 5 45 u ds J van den Berg den Rijn.
te Lelden (Jeugddienst). (Kapel Nieu
we Duinweg): 10 en 5 u ds. A. Baas,
(gymnastieklokaal school Narclsstr.»:
10 30 u ds. W. Slrag te Katwyk aan
Zee Geref. Kerk: 9.30 en 5 uur ds. K.
Welbedacht te Den Haag. I
Katwijk aan Zee: Herv. Gem.: (Nleu- j|j
we Kerk): 10 u kandidaat D. Bouman
Jr. en 6 u ds. D. Bouman. (Oude Kerk)
10 u ds. Hagen (H.D.) en 6 uur (Jeugd-
dienst» ds. De Vos. (Kapel): 10 uur
dhr. Prinsen te Amsterdam en 5 uur
ds. Hagen (Groen van Pr. school): 10
uur dhr De Groot te Amsterdam: (Aula
Overduln): 10 u ds. Moerenhout Zee-
hospitium: 6.45 u ds. Hagen. Geref
Kerk: 9 en 10.30 u ds. C. W Keur te
Scheveningen en 5 u ds. De Vries
Chr Geref. Kerk: 10 en 5 uur ds. De
Jong. Geref. Kerk (vrljgem.): 8 30 uur
Leesdlenst en 3 uur ds. A. J. Moggré
te Rijswijk. Geref Gem.: 10 en 5 uur
ds. P. van der Bijl te Genemulder
Geref Gemeente In Ned. 10 en 5 uur
Leesdlenst.
Koudekerk: Herv. Gem 10 uur ds.
G. Koerselman en 6.30 uur ds. Aalbers
te Amsterdam (Open Deur dienst).
Geref Kerk: 10 uur ds De Vries te
Katwuk en 7 uur ds. Haverkamp te
Lelden.
Leiderdorp: Herv. Gem.: 10 uur de
heer J. v. d. Hoek en 6.30 uur ds. Koek
te Haarlem. (Kerkzaali: 9 uur ds J
P Honnef. Geref. Kerk: 10 uur ds.
Bangn en 6.30 u ds. Mlnnema. (Kerk-
zaal) 10.30 uur ds. Mlnnema en 5 uur
ds. Bangs Vrijz. Herv. (Gebouw Lin
delaan 12a): 10.30 uur ds. J. Volkers
te Utrecht.
LelmuldenHerv Gem 9 30 uur ds.
D H Gljsbers. Geref Kerk: 9 30 en
2.30 uur ds. J .Baaijens.
Llsse: Herv, Gem.: 9 en 10.30 uur
ds. J Veenendaal en 7 uur ds P. H.
Cornelder te Rotterdam (Jeugddienst).
Geref Kerk: 10 en 5 u ds. K. Schou
ten; Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 uur
ds. D. H. Blesma. Geref. Gem 10 en
4 uur Leesdlensten. Geref. Kerk (vrij-
gem 10 en 4.30 uur ds. J. J. Verleur.
>ud Geref. Gem.: 9.30 en 3 uur Lees
dlensten. Donderdagavond 21 februari
7.30 uur Leesdlenst.
Wassenaar: Herv. Gem (Dorpskerk)
10 cn 7 uur dr Th C Frederlkse. (Kie-
vletkerk): 9 uur Jeugdkerk: 10 u ds
J. A G. van Zanten. (Deylerhuls)
10.15 u ds. J. T Wlersma en 7 uur ds
J A. G van Zanten. (Dorpscentrum):
10 u Jeugdkerk Geref. Kerk: (Blorm-
camplaan): 10 en 5 uur ds E Pijl
man (Zijllaan): 10 en 5 uur ds K.
Kramer te Geelong (Australië) Ned
10 uur Prot Bond: (Lange Kerkdami: 10.35 u
de heer A. Spaargaren te Haarlem en j ds «L Zuurdeeg. Johannahuls) 10.30
de Jonge Jeugddienst
ds B. Nijholt le Den Haag. Soefi
I beweging: (Wald. Pyrmontlaan 6): 11
uur universele eredienst. Herv. Evan-
I gelisatie (Dorpshuls): 10 uur dhr J
I Henzen te Leiderdorp en 7 uur J.
Kruithof te Monster.
Woubrugge: Herv Gem.: 9.30 en 6 30
uur ds. G F Overgaauw Geref Kerk
9 30 en 6 30 uur ds. G. W J van Bleek
Ned Prot Bond: 7 uur ds.
te Oudshoorn.
Zevenhoven: Herv Gem.: 9.30 kand.
Stevense te Dordrecht en 7 u kand. P.
Stderlus te Bunschoten. Geref Kerk:
9 30 en 7 uur ds. A. P. Heiner te Ter
Aar.
Zoeter»oude: Herv Gem 10 uur ds
R. Hengstmangers.
Zwammerdam: Herv Gem 10 en
6.30 uur ds C L. v d Broeck Geref.
Kerk: 10 uur ds. L. J. Wolthuis te
Woerden en 6 30 uur ds. C. Th. Grif
fioen te Woerden Rem. Geref. Geqi.:
7 uur ds. J. G. Paardekooper te Nieuw
koop.
Wat is haar lievelingskleur?
Deze resultaten van onderzoek
hebben niet alleen zeer veel waarde
voor de speelgoedindustrie, by de
samenstelling van de kleuren in kleu
ter- en lagere scholen zal er ook
terdege rekening mede gehouden
worden In hoeverre kinderen zich
Cadee. ^oor kleuren laten beinvloeden. be
wezen waarnemingen, die medewer
kers van het Instituut in Essen in
een kleuterschool deden; een kleu
teronderwijzeres. die een bruine Ja
pon droeg, had de grootste moeite het
vertrouwen van haar kleine bescher
melingen te winnen. Algemeen gold
zij als de „onaardige tante". Pas toen
zy een vrolijke bonte Japon aantrok,
was het ys gebroken.
Dezelfde onderzoekingen werden ge
daan in een bejaardentehuis, waar
eveneens een concentratie op enke
le kleuren werd geconstateerd. Hier
Nieuwkoop: Herv Gem.: 10 uur ds.
D Ollemans en 6.30 uur ds. Joh. Ste-
houwer Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 uur
ds. J. G. Feenstra te Den Haag. Rem.
Geref. Gem 10 u ds E J Kuiper te
Dordrecht. Chr. Geref. Kerk: 9.30 uub
Dienst des Woords en 2 u ds. P. op
den Velde te Mydrecht.
NoordwUk-RInnen: Herv. Gem 10 u
dhr. A Bakker te Rotterdam en 7 uur
ds. de Jong te Voorhout (Jeugddienst).
Geref. Kerk: 9.30 u ds. W. Dekker en 5
uur ds B. Bouma.
V.d. Berghstlchtlng: 11 uur ds. W
Dekker. Ned. Prot Bond: 10.30 u ds. G.
Punt te Den Haag.
Noordwljk aan Zee: Herv. Gem 10
uur ds. N. J Cupédo en 5 uur ds W.
Hoekstra. Sole Mlo: 10 uur ds. W
Hoekstra. Geref. Kerk 10 uur ds B
Bouma en 5 uur ds. W Dekker Herv
Geref. Evangelisatie VGLO-school,
Schoolstraat 2): 10 uur dhr. L Matze
te Hazerswoude en 3.30 uur ds A. v
Eyk te Bergschenhoek.
NoordwUkerhout: Herv. Gem 10 u
ds. A. H. Smits en 7 uur ds. M. L. W.
DERTIG JAAR lang. tot aan zijn dood op 21 september 1860.
heeft Arthur Schopenhauer in Frankfurt aan de Main ge
woond. Nog tijdens zijn leven droeg hij de Frankfurter stadsbiblio
theek de verzorging van zijn nalatenschap op en liet hij hun zowel
zijn literair oeuvre als ook zijn verder persoonlijke bezittingen na.
waaruit, nu reeds vijftig jaar geleden, het Schopenhauer-archief
ontstond. Thans is dit wereldberoemde archief, dat tijdens de oor
log zwaar werd beschadigdin een zaal van de stads- en universi
teitsbibliotheek ondergebracht. Schilderijen en bustes van de be
roemde filosoof, zijn schrijftafel en het bed. waarin hij stierf, vitri
nes met de kleine alledaagse gebruiksvoorwerpen, zoals zijn wan
delstok. bril. horlogeslaapmuts en zijn geliefde vezarneling fluiten
getuigen van het leven van een man. die de filosofische en wereld
beschouwelijke stromingen van onze tijd. tot op de dag van van
daag op toonaangevende wijze heeft beinvloed.
schriften over de filosoof. Ook deze
verzameling wordt steeds meer uit
gebreid en gecompleteerd en dit is
niet in de laatste plaats te danken
aan de medewerking van vele bui
tenlandse Schopenhauerkenners, die
een voortdurend contact met het
Frankfurter archief onderhouden.
stond men echter vooral afwijzend
tegenover heldere kleuren, terwijl
zwart en grys de meeste stemmen
kregen.
Invloed op blinden
Kleuren worden door de mens be
slist niet alleen met het oog waar
genomen. Meerdere proeven van het
Instituut toonden duidelijk aan, dat
kleuren een ni«t onbelangrijke in
vloed uitoefenen op het vegmtalicve
zenuwstelsel. Blinde mensen werden
zonder dat zij wisten in deze rich
ting getest te worden «n vertrek
ken gebracht, die alle in een an
dere kl^ur geschilderd waren. Hoe
wel zU niets konden zien. werden
er bU hen bepaalde gevoelens ge
wekt, die bU de afzonderlijke blin
den in de afzonderlijke vertrekken
precies gelijk waren.
Pas in de laatste jaren heef: de
invloed van kleuren op de mens wer
kelijk erkenning gevonden. Vooral in
de woningbouw en in bedrijven pro
fiteert men van deze kennis. Wan
neer fabriekshallen en machines in
bepaalde kleuren geschilderd worden,
verbeteren zij het bedryfsklimaat en
verhogen daardoor de produktie. Een
Westduitse kousenfabriek kon op de
ze wyze een produktiestyging van
twintig procent bereiken
Zelfs in de steriele witte operatie
kamers heeft de kleur haar intrede
gedaan. In deze vertrekken wordt
tegenwoordig voor 90 groen in-
plaats van wit gebruikt. Onderzoe
kingen hebben uitgewezen, dat deze
rustige kleur op patiënten, doktoren
en zusters een uigesproken gunstige
uitwerking heeft en dat in een groe
ne omgeving het „rode operatic veld"
veel beter geisoleerd kan worden.
Zich volkomen bewust van haar
plicht, de nagedachtenis en het werk
van de grote filosoof te onderhouden
en te verzorgen, stelde de stad Frank
furt verleden jaar de president van
de Internationale Schopenhauer Ver
eniging, dr. Arthur Hübscher. aan
als beheerder en leider van het ar
chief. De ervaring en wereldomvat
tende contacten van deze Schopen-
hauerkenner zullen er zeker toe bij
dragen, dat het archief zich zal uit
breiden en zodoende tot "en instituut
met wereldfaam zal worden.
Tot de talrijke taken, die dr. Hüb
scher te vervullen heeft, behoort ln
de eerste plaats het completeren van
de bibliotheek en het stimuleren van
het gebruik ervan. De filosoof bezat
eertijds 1.600 banden. Tydens de oor
log liep dit aantal terug tot 160 wer
ken. Er bevinden zich nog 400 boeken
uit de vroegere Schopenhauercollec-
tie in particulier bezit. Deze zijn het
archief reeds testamentair toegezegd.
Andere nog ontbrekende werken zul
len zo mogelyk aangekocht dan wel
door duplicaten uit de Frankfurter
bibliotheek vervangen worden.
Dr. Iliibscher hoopt in de loop van
dit jaar de geestelijke „werkplaats"
van de filosoof volledig te kunnen
reoonstrueren, om zodoende Schopen-
haueronderzoekers en -kenners de ge
legenheid te geven deel te hebben
aan de fascinerende dialoog tussen
de filosoof en grootste geesten van de
wereld. Zowel zijn filosofisch werk als
ook zijn belezenheid getuigen van
e*n universele instelling. Schopen
hauer beheerste behalve zyn moeder
taal nog zeven talen in woord en ge
schrift. Zijn nagelaten boekwerken
getuigen hiervan, want in elk ervan
zyn door Schopenhauer uitvoerige
kanttekeningen gemaakt, geschreven
in dezelfde taal, als die van het be
treffende werk.
beSSer«a!ieer\[rc,S?fn,'Jcï,k' Arthur Schopenhauer (1788-,860> be,ru tocdde de f.loso^chc er,
plaats aan de oudere en nieuwe ge-1 wereldbeschouwelijke stromingendie tot in ome tijd doorwerken.
