Ca!s opent voor liet laatst als minister nieuw laboratorium Leicfse Universiteit Universitaire efficiency thans in Nederland een ernstig probleem MiIjoenenwerk opent nieuive mogelijkheden voor onderzoek Tweede fase van „Zoölogie" officieel in gebruik Doeltreffender resultaat dan volgens de aanvankelijke opzet Antwoord aan een hoogleraar Vier betrouwbare middelen in 1 tablet! Chefarhi^^ Weddesteeg en Galgewater Aandeel in baanbrekend werk ontegenzeglijk gedaald Opgericht 1 maart 1860 Dinsdag 15 januari 1963 Tweede blad no. 30856 Gisteren werd de laatste fase van de nieuw bouw van het Leidse Zoölogisch Laboratorium officieel in gebruik genomen. Dit geschiedde in tegenwoordigheid van vele universitaire en ge meentelijke autoriteiten door de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen mr. J. L. M. Th. Cals. In zeker opzicht was deze officiële opening een bijzondere: het was de eerste overdracht van een geheel nieuw gebouwd instituut aan de Aanvankelijk heeft het in de bedoeling gelegen, het oude Zoölogisch Laboratorium op de hoek van Kaiserstraat en Wittesingel slechts te moder niseren, nadat de nieuwbouw, het „toren-laboratorium" aan de ingang van de Sterrewachtlaan, circa vier jaar geleden in gebruik was genomen. Bjj de aanbesteding van deze modernisering bleek echter, dat de kosten daarvan nauwelijks minder zouden bedragen dan veel meer mogelijkheden schep pende nieuwbouw ook van dit gedeelte, waartoe dan ook besloten werd. Zo doende kon gisteren de laatste fase van de bouw van een vrijwel geheel nieuw complex in gebruik worden genomen. De kosten van het geheel nieuwe complex hebben circa 3'/£ miljoen gulden bedragen, inclusief ruim een half miljoen voor apparatuur en meubilering. maar wat behelst die vrijheid? In de politiek wordt menigmaal een naam belangrijker geacht dan de zaak waarvoor die naam staat. Dat blijkt ook wel eens zo te zijn, wanneer er geschermd wordt met de vrijheid, welke aan de hoogleraar wordt ge gund. In de Tegenwoordige omstandighe den wordt de luister en de bloei van een universiteit niet meer bepaald door de individuele professorale vrij heidsbesteding. Er zouden chaotische omstandigheden ontstaan zoals prof. Siemens dit zelve ook heeft ge constateerd wanneer iedere hoog leraar maar op eigen houtje apart zijn gang zou gaan zonder zich iets van de gang van zaken in het geheel aan te trekken. Vrijheid mag slechts over gaan, dat het recht van de ander op dit zelfde niet aangetast wordt, en dat de belangen van het geheel niet worden geschaad. Want van dtt laatste zou den de studenten, de wetenschapsbe oefenaren van morgen en dus de we tenschapsbeoefening van morgen, ge schaad worden. Dit moet ook in het oog worden gehouden bij de steeds sterkere spe cialisatie in universitair verband. Minister Cals achtte in zijn ope ningstoespraak het bouwen aan de toekomst van het wetenschappelijk onderwijs voor ons volk van uiterma te groot belang, omdat alleen onder deze voorwaarde het wetenschappe lijk onderzoek in de toekomst kan leven, en dit onderzoek is maatschap pelijk van bijzonder groot belang. Niettemin achtte hij het tevens nut- tig, een blik in het verleden te slaan, al was het alleen maar om de situa tie van thans, waaruit verder ge bouwd moet worden, juist te kunnen waarderen. Kennelijk reagerende op de recen te zeer kritische afscheidstoespraak van prof. Siemens (wiens naam hij niet noemde), die eveneens een over zicht had gegeven over de ontwikke ling van de plaats en functie van wetenschap en hoogleraar, stelde mi nister Cals, dat zich in de afgelopen eeuw belangrijke veranderingen ten goede hebben voorgedaan. Dit geldt zowel voor het wetenschappelijk on derwijs en het wetenschappelijk on derzoek als voor de behuizing van de Leidse zoölogie, die in de laatste ja ren een geheel nieuwe en passende vorm hebben gekregen, respectieve lijk in de nieuwe wet en het nieuwe laboratorium. De oude „behuizingen" stamden beide uit de zeventiger ja ren van de vorige eeuw. Minister Cals was het in vele op zichten wel met prof. Siemans eens, maar hij zou toch in een dergelijke beschouwing het accent anders wil len leggen. Zo was hij er zich als mi nister wel degelijk van bewust, dat research tegenwoordig de „duurste" plicht van de hoogleraar is. Hij vroeg zich echter af. of de hoogleraar van thans zich wel altijd voldoende be wust is van de blijvende twee-ledig heid van zijn taak: onderzoek en on derwijs, en of niet teveel de nadruk gelegd wordt op het belang van 'het onderzoek. De universitaire taak is in de eerste plaats het dienen van de maatschappij, en daarbij neemt het onderwijs, of zo men wil de weten schappelijke vorming, een zeer be langrijke plaats in. kortelings zelfstandig geworden universiteit, en bovendien was het de laatste officiële opening van een Leids Universitair Instituut door mi nister Cals, die na een ook voor Leiden zo vruchtbare ambtsperiode binnen afzienbare tijd zijn ministerschap denkt te beëindigen. Op beide bijzondere aspecten werd tijdens de over dracht en officiële opening de aandacht geves- tigd. nieuwe torenlaboratorium geopend, waarna men aan de modernisering van heit oude gebouw zou beginnen. Later besloot men, als gezegd, tot sloop en nieuwe bouw ook van dit gedeelte. Aanvankelijk was deze laat ste fase van de nieuwbouw berekend op een verdieping gelijkvloers en twee verdiepingen daarboven, doch reeds tijdens de bouw werd besloten, een derde verdieping aan te brengen, waarin de genet ca gehu svest zou kunnen worden. Deze was reedt zeer lange tijd opgescheept met een vol komen ondoeltreffende en onvoorstel baar kleine ruimte in de Vijfde Bin nenvestgracht. Dit heeft zowel het architectenbureau Van Oerle, Schra- ma en Bos als de aannemer, het In genieurs Bureau voor de Bouwnij verheid voor grote moeilijkheden ge plaatst, maar deze zijn door een plezierige samenwerking tussen de ze instanties, de overheid en de di rectie van het laboratorium afdoende opgelost. Perspectief De vrijheid van de hoogleraar, om zijn wetenschappelijk onderzoek en onderwijs naar eigen inzichten in te xichiten, bestaat ontegenzeglijk Bezinning Het. is nuttig, wanneer men zich in de gehele universitaire samenleving en in verwante kringen op dergelijke problemen dieper gaat bezinnen. Het stemt tot voldoening, dat in die rich ting reeds belangrijke initiatieven zijn genomen. Terzijde merkte minister Cals op, dat hjj binnen afzienbare tjjd ook de wezenlijke inhoud van het befaam- de artikel 60 van de nieuwe wet op I wetenschappelijk onderwijs, welk ar- j artikel na veel polemieken en discus- sies is geschrapt, in een of andere vorm weer wettelijk geformuleerd denkt te zien. Gewijzigde opzet Het laboratorium, dat in nieuwe vorm door minister Cals geopend werd, komt in de plaats van het uit 1873 daterende gebouw op de hoek van Kaiserstraat en Wittesingel. Het V **V j gebouw was in de loop van de laat- vrtjneid [ste decennia herhaaldelijk uitge breid, totdat onder leiding van de vroegere hoogleraar in de zoölogie prof. dr. C.J. van der Klaauw tot nieuwbouw en modernisering beslo ten werd. Vier jaar geleden werd het Het ligt in de bedoeling, dat de ge- netica mettertijd een geheel nieuw I laboratorium betrekt in de „Leeu wenhoek", het uitbrzidingsplan van de B-faculteiten in het grensgebied I van Leiden, Oegstgeest en Rijnsburg achter het Academisch Ziekenhuis, doch realisatie van dit plan zal zeker nog vijf jaar duren. Later hoopt men ook het gehele zoölogische laborato rium daar heen te kunnen verhuizen, waarna de nieuwbouw der laatste jaren aan de Kaiserstraat voor an- J dere universitaire doeleinden beschik- I baar kan worden gesteld. Op dat laatste is de nieuwbouw, die gisteren in gebruik werd genomen, ook ingericht. Het gebouw bestaat uit een betonskelet (grotendeels op de oude funderingen) met een vlies gevel. waarbinnen de afscheidingen tussen de werkruimten zo zijn aan gebracht, dat een andere indeling voor andere doeleinden zonder al te veel kosten verwezenlijkt kan wor den. Zestig (luizend gulden Voor opknappen school Zuidsingel Hoewel de Leidse raad in 1959 en 1960 een krediet van in totaal f 40.920 Advertentie beschikbaar stelde voor het verbete ren van het sanitair in de openba re lagere school „De Schakel" aan de Zuidsingel, is nimmer tot de uitvoe- i van Streek raakt, ring van de werkzaamheden overge gaan. Krachtige bestrijding van pijn en griep xonder de maag van streek te maken I De vier geneesmiddelen van Che» farine „4" hebben hun betrouw baarheid duidelijk bewezen, en millioenen mensen in de gehele wereld baat gebracht, vaak ook wanneer andere middelen faalden. Bovendien zorgt één der bestand delen dat een gevoelige maag niet een belangrijk deel mede afhanke lijk is van het aantal studenten. Het totale aantal studenten in de biologie bedraagt thans ongeveer 300, d.w.z. jaarlijks ongeveer 40 aanko mende studenten. De staf van het laboratorium telt ongeveer 80 leden. Toesproken Minister Cals moest er tijdens zijn rondgang door het nieuwe laboratorium kerinelijk het fijne van weten. Om het zeer verwaarloosde ge bouw, dat in feite voor de huisves ting van klassen thans ongeschikt is. weer in een enigszins behoorlijke staat te brengen, zijn naar het oor deel van B. en W. nog een groot aantal voorzieningen noodzakelijk. Daar echlei niet bekend is, hoe lang het gebouw, in verband met de ont volking van de binnenstad, nog voor [de onderbrenging van klassen zal moeten worden gebruikt, heeft de di recteur van de Gemeentewerken voor de noodzakelijkste voorzienin gen een plan opgesteld. Deze werkzaamheden omvatten {ondermeer, het herstellen van de I zich in zeer slechte staat bevindende ramen en kozijnen: het afhakken van de ouae pleisterlaag in de gan- |gen; hei. herstellen van de plafonds; ihet vernieuwen van het linoleum op de vloeren; het sausen en schilderen [van muren en houtwerken van de gehele school; het draaibaar maken van de schuifdeuren; het verbeteren en gedeeltelijk vernieuwen van de elektrische installatie etc. De kosten van deze voorzieningen worden ge raamd op f 55.000,-, hiervan dient f51.190,- te worden aangemerkt als kosten van instandhouding en f 3.810 zijnde dt kosten van het draaibaar maken van de schuifdeuren en de verbetering van de elektrische instal latie. als kosten van verandering van inrichting. Voorts achten B. en W. het nodig voor de hoofdenkamer nieuw meu bilair aan te schaffen en alle loka len van de school te voorzien van nieuwe gordijnen. Ten slotte dienen twee handwerkkasten te worden aan geschaft. Met deze aanschaffingen is een bedrag gemoeid van f6.510,-. Bovenvermelde voorzieningen en aanschaffingen vergen in totaal der halve een bedrag van f 61.510,-; hier van behoort f51.190,- ten laste van de gewone dienst te worden gebracht, terwijl het restant, ad f 10.320,-, in 5 jaren kan worden afgeschreven. In overeenstemming met de advie zen van at Commissies voor het On derwijs, voor de Openbare Werken en voor dc Financiën geven B. en W de raad in overweging hiertoe thans te besluiten. Glazen buisje 20 tabletten f 0 80 Handig» atripverpakking 40 tabletten f 1.60 Voordelige flacon 100 tabletten f 3.60 Voortaan verkeer in andere richting Zoals bekend heeft de raad on langs voor de Weddesteeg en het Galgewater éénrichting verkeer inge steld in de richting van resp. het Noordeinde en de Weddesteeg. Deze maatregel blijkt in de prak tijk ernstige moeilijkheden op te le veren voor de Nederlandse Roto gravure Maatschappij. De grote trucks met aanhangers van de pa pierleveranciers van dit bedrijf kun nen niet van het. Galgewater de Weddesteeg inrijden. De bocht is hiervoor te scherp. Genoemde N.V. heeft daarom verzocht de route voor het éénrichtlngverkeer om te draai en. De grote vrachtauto's met aan hangwagens kunnen namelijk wel van de Weddesteeg het Galgewater oprijden. Over de vraag, of de verkeers- belangen zich er al dan niet tegen verzetten om aan bedoeld verzoek gevolg te geven, zijn de meningen van de Verkeerscommissie gelijkelijk verdeeld. B. en W. zijn echter van oordeel, dat tegen de gevraagde wij ziging van het éénrichtingverkeer geen overwegende bezwaren bestaan. Mitsdien geven zij de raad in over weging om, met intrekking van zijn besluit van 18 juni 1962 gesloten te vericlaren voor het verkeer met alle voertuigen, rij- en trekdieren en vee: de Weddesteeg in de richting van het Noordeinde en het Galgewater in de richting van de Weddesteeg. Moderne outillage Moderne technische snufjes in het gebouw zijn een gedemineraliseerde waterleiding, temperatuurkamers waarin temperaturen van 10 tot 20 graden kunnen worden gehand haafd en andere van 20 tot 30 gra den, voorts een vertrek met tempe- ratuurcellen die zeer nauwkeurig op verschillende temperaturen kunnen worden afgesteld, een histofotome- ter waarmee lichaamsprocessen nauwkeuriger dan tot dusver kunnen worden bestudeerd, en ander moder ne inutallatnes. Nieuw terrein Dank zij deze moderne en royale inrichting (prof. Kuenen: wij moe ten en kunnen echt tevreden zijn met wat wij nu hebben gekregen) kan ook onderzoek ter hand worden genomen dat tot dusverre door plaat en outillagegebrek moest blijven lig gen. Dit geldt voor de studie van de klimaatomstandigheden wat be treft de oecologie, de vorming van stoffen in de kliercellen wat betreft de histologie en ook de zenuwfysiolo- gie. Een en ander zal voorts een uitbreiding van de wetenschappelijke staf meebrengen, die overigens voor Tijdens de openingsplechtigheid dankte de plaatsvervangend direc teur generaal van de Rijksgebouwen dienst ir. J. Halm voor de prettige samenwerking, die een betrekkelijk snelle voltooiing van de bouw moge lijk heeft gemaakt. De president curator dr. E H Ree rink wees op de omstandigheid, dat minister Cals voor het eerst in Lei den een nieuw gebouw aan de zelf standig geworden Universiteit schonk, een zelfstandigheid die de Universi teit aan deze bewindsman dankt. Hij bracht dank aan de vele medewer kers bij het tot stand komen van het project. Van gelijke waardering voor de ondervonden medewerking van zovele zijden getuigde prof.dr. D.J. Kuenen, tot voor kort directeur van het la boratorium, die voor deze dag nog eens de directorate waardigheid op zich nam. Hij toonde lichtbeelden van de verschillende fasen van de nieuwbouw en gaf een korte beschrij ving van de indeling daarvan. Na de toespraken vond een rond leiding plaats. Zo ziet het nieuwe laborato rium voor Zoölogie op de hoek van Kaiserstraat en Wittesingel er uit. Rechts op de achtergrond het toren-laboratorium, dat als eerste fase gebouwd werd. (Foto H. v. d. Boscti) derde gedeelte voor rekening van de indust-rtele ond< Het aandeel van Nederland in baanbrekende fundamentele on derzoekingen en in geheel nieuwe ontdekkingen is relatief en vooral ook in vergelijking met dat van enige nabuurlanden, on tegenzeglijk in de laatste halve eeuw gedaald. Tot deze slotsom komen de commissie Casimir. ingesteld door de minister van On derwijs, en de commissie De Laer Kronig, ingesteld door het In teruniversitaire Contactorgaan. Beide commissies hebben hier over hun bezorgdheid geuit. Dr. E. J. W. Verweij, curator van de Rijksuniversiteit in Utrecht, heeft in een gistermiddag in de Domstad gehouden nieuwjaarsbijeenkomst van hoogleraren en wetenschappelijke medewerkers van de universiteit de ernstige waarschuwing die voor de wetenschap in de beschouwingen van deze commissies doorklinkt, naar voren gebracht. buiten de universiteiten en hogescho len, blijkt, dat ons land in het jaar 1959 op dit gebied nog niet zo'n slecht figuur sloeg. Samen met het univer sitair onderzoek maakte het totaal hieraan bestede bedrag 1,6 procent uit van ons nationaal inkomen. Van het totale bedrag van rond 500 mil joen gulden kwam ongeveer twee- Achteruitgang moet gestuit Bij alle pogingen, aldus dr. Ver weij, om verbetering te brengen in de efficiëncy van de universiteit, zal men zich allereerst moeten bezig houden met de vraag, hoe het gun stigste klimaat voor de wetenschaps beoefening geschapen moet worden. Wanneer men er niet in slaagt, de gesignaleerde achteruitgang te stui ten, kan men binnen 25 jaar de in dustriële research die voor de com missie Kronig nu nog vergelijkings object is. ook wel afschrijven, zo meent hij. De heer Verweij gewaagde van de ernstige verontrusting die op het ogenblik In ons land bestaat ten aanzien van de produktiviteit van de universiteit. Dit gevoel van onbeha gen manifesteert zich vooral ten aanzien van de beta-wetenschappen. Door de directe maatschappelijke be hoeften valt in de discussies van de laatste tijd in het bijzonder de na druk op het gebrek aan produktiviteit van de universiteit als opleidingsin stituut. De verontrusting bestaat, vol gens dr. Verweij, echter evenzeer met betrekking tot de universiteit als in stituut voor wetenschapsbeoefening. Research stimulans voor praktijk De wetenschap, zo betoogde hij, Is In voortdurende ontwikkeling. De uni versiteit moet dus wetenschappelijk voorblijven op de buitenuniversitaire wetenschap. Bovendien bewijst de praktijk, dat het fundamenteel we tenschappelijk onderzoek aan de uni versiteit ook direct stimulerend kan werken op het werk van meer toege paste aard in de industriële, agrari sche of medische sector. Het belang dat voor Nederland op het spel staat, benadrukte dr. Ver weij met de mededeling, dat drie van de grootste industriële concerns in West-Europa hun zwaartepunt in ons land hebben en een belangrijk deel van hun technisch-wetenschappelijk onderzoek hier concentreren. I Volgens een recent onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statis tiek over de omvang van het speur en ontwikkelingswerk in Nederland I Verkeerssituatie Rapenburg Geen motorrijtuigen van 9 meter meer langs Academie De verkeerssituatie op het Rapen burg-westzijde laat dikwijls veel te wensen over. Bij de behandeling van de gemeentebegroting voor het dienst jaar 1963 is zoals bekend, er op ge wezen. dat de moeilijkheden vooral worden veroorzaakt door de wijze, waarop deze weg wordt geparkeerd. Teneinde hierin verbetering te bren gen hebben B. en W. besloten tus sen het Noordeinde en de Nonnen steeg aan de kant van het water parkeervakken in diagonale vorm aan te brengen, zulks in die voege, dat de rijbaan zoveel mogelijk be- schikbaai blijft. Een andere maatregel, welke naar de mening van B. en W. als gewenst moet worden beschouwd, is de geslo tenverklaring van bedoeld wegge deelte voor motorrijtuigen, welke een lengte van 9 meter te boven gaan. Door de geringe breedte van de rij baan en de moeilijke ligging van de bruggen vormen deze lange voertui gen herhaaldelijk een gevaar voor de veiligheid en de vrijheid van de ove rige weggebruikers. Het doorgaande verkeer zal door deze maatregel niet zonder noodzaak ernstig worden be lemmerd Op grond van deze overwegingen geven B 3 W. de raad In overw e ging on. het Rapenburg-westzijde, voor zover gelegen tassen het Noord einde en de Nonnensteeg, in de rich ting van de Nonnensteeg gesloten te verklaren voor motorrijtuigen op meer dan twee wielen, welke met in begrip van de lading een lengte van 9 m te boven gaan. ondernemingen. Verouderde organisatievorm Dr. Verwij meent, dat de universi taire positie minder aantrekkelijk wordt doordat de omstandigheden waaronder men moet werken niet meer optimaal zijn voor wetenschap pelijk onderzoek. Blijkbaar worstelt de universiteit daarbij met een organisatievorm die niet meer past in een tijd waarin de universiteiten grroter zijn geworden en de wetenschapsbeoefening van karakter is veranderd, zo zei hij. De organisatievorm vertoont, vol gens hem, nog vele trekken uit de tijd waarin de universiteit een vrije corporatie van geleerden en studen ten was. Hij noemde voorts de be- stuursgang bij de universiteiten bij zonder omslachtig omdat men niet voldoende delegeert en niet voldoende verantwoordelijkheid geeft aan de hoogleraren, de faculteit of aan de universiteit als geheel. De universi teit, zo zei hij tenslotte, is overdreven afhankelijk van het Departement van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen. Advertentie Zoekt U een GOUDEN ARMBAND voor f 70.— en f 100.—. Of f 300.- en f 400. v. d. WATER Haarlemmerstr. 207, heeft hem Grote keuze in alle prijzen. BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN GEBOREN Susanna Helena Louise Chrétienne. d. v. E. J v. d. Brink en S. H. L C. Rohrs; Allda Elisabeth Maria, d v J A. A. Rodenburg en E. M. P. j. van Tol; Petrus, z. v. P. J. Blelli en P. J. de Water; Nicodemus. z. v. P. J. Blent en P. J. de Water; Arle Johannes, z v. a. J. den Dopper en a. J. v. d. Werf- Maria Henrlette, d. v. F. H. Sobels en P. M. baronesse van Lynden; Everhar- dus Jacobus, z v. J. H c. Wouters en M. E. W. ter Haar; Hendrik, z. v. H. Rijnsburger en N. van Duuren; Doro thea Elizabeth Maria. d. v. H. T. v. d. Zon en E. E. Boef; Marianne, d. v. A. J. Koen en N. J. Hogenblrk: Gerhar- dus Gerrlt Bernardus. z. v. G. B, Ho- fenk en J. P. a. Rlebeek: Johapnes. z. v. J. van Putten en C. van Wagten- donk; Jolanda, d. v. J. M. van DulJ- venbode en a. van Rooien; Dorlen, d. v. H. C ter Lingen en M. J. Scargo; Jean Baptlste Marie, z. v. J. P. Koe- voets en C. H. van Haasteren; Robert Frank. z. v. P. a. Donders en M. A. M. Duynstee; Jan, z. v. J. otter en J. Koome; Walter, z. v. K. J. Koopman en H. Paalvast. GETROUWD O. H. 8troeven en R. Hlllenaar. OVERLEDEN M. J. Wltteman, 55 Jaar, wed. van L W. van Schle; M. H. P. A de Helj, 8 jaar. dochter; E. J. de Winter. 44 laar, man; J. Paauw. 74 Jaar. man; H. Kelj- zer. 60 Jaar. wed. van S. H. Braxhoven; M. Bol. 93 Jaar. man; S. Weima 74 Jaar man; J. Platteel. 70 Jaar. man: J. C. Hüber. 70 Jaar man; A. Ooster» beek. 83 Jaar. man; P. G. van Wijk, 65 jaar. man; G. Dlbblts. 79 Jaar. wed» van A. C. Schuiling; A. Labordus, 39 1. wed. van W. Volke».

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1963 | | pagina 3