Leidsch Dagblad | 1962 | 14 december 1962 | pagina 5

}hura Cherkassky acrobaat

of genie aan de vleugel

kunst

kalei öoscoQp

Hi j slaat auditorium
volkomen in zijn kan

Onszelf blijven, toch
,oede Europeanen zijn

Rode en r.k. kritiek
op Vl\-oiiderzoek van
bevolkingsvraagstuk

NESTOR
MARTIN

VOOR DE KOU

SCHOONMOEDER VAN KONING PAUL VRAAGT
ORATIE VOOR IWEE JOURNALISTEN

NOGMAALS: DE „MYSTERIE-MAN"

M'n beste hulp voor feestelijke feestdagen:

AOSRAM

ff
ff

m

ff

ff

ff

Groot succes
voor Piaf

Pierre Monteux
zakte ineen...

„Draaiorgel
behouden als
cultuurbezit"

In één fabriek
12 man met
t.b.c. besmet

imïg
ir de
rum
)r de
oude
niet
n en
akte
ïfijle
r ge-

gericht 1 maart 1860

Vrijdag 14 december 1962

Derde blad no. 30832

p^EEDS meermalen hebben wij ons in deze kolommen uitvoerig

Toneelscliool-
uliem in gevaar?

voortbestaan van de Arnhem-
oneelschool is twijfelachtig: ge
en als gevolg van een motie, die
is het begrotingsdebat in de ge-
iteraad door de K.V.P. en de
Chr.-fractie werd ingediend. De
men over de motie staakten en
vergadering van 7 januari komt
zaak andermaal aan de orde.
deze motie wordt B. en W. ge-
;d, met de regering in contact
eden teneinde 50 pet. vergoeding
ijgen van de subsidie die de ge-
te thans aan de toneelschool
(f. 80.000 per jaar). Is de rege-
daartoe niet bereid, dan wil de
besluiten de subsidie op de be-
jng van 1964 te schrappen. De
emse Toneelschool is een van
rie toneelscholen in Nederland
erd in 1956 gesticht op instigatie
de toneelgroep Theater teneinde
gezelschap van jong talent te
den. Voor 1962 en 1963 heeft het
inmiddels een extra bijdrage
f. 10.000 boven de normale sub-
aan de Arnhemse Toneelschool
ezegd.

et het volgend seizoen 1963/64 vast

ad bonden zijn aan de toneelgroep
aa. ttrum.

ph

lisabetli Andersen
(jaar „Centrum"

actrice Elisabeth Andersen zal

Advertentie

iff

SHU RA CHERKASSKY

Eerste optreden
van Martha Graham

Martha Graham en haar dans
groep zijn gisteravond een
toernee door ons land begonnen met
een voorstelling in de Stadsschouw
burg te Haarlem, waarvoor grote be
langstelling bestond. Martha Gra
ham werkte zelf in twee van de vier
nummers mee en wel in „Legend of
Judith" en „Acrobats of God" en
verzorgde voor alle nummers de
choreografie. Ook voerde het gezel
schap ..Diversion of Angels" en
„Embattled Garden" op.

Na afloop der voorstelling werden
alle medewerkenden ten stadhuize
ontvangen door B. en W. van Haar
lem en daarbij toegesproken door de
burgemeester, mr. O. P. F. M. Cre-

beziggehouden met een karakterisering van het wonderfeno
meen", de pianist Shura Cherkasssky, een der merkwaardigste
podiumfiguren.

Wij hebben hem wel eens de „mysterieman" genoemd en wer
kelijk: zijn spel is een mysterie!

Zoals zijn handen en zijn vingers over de toetsen flitsen en ha
meren: het lijkt alles tegen de meest elementaire wetten der pianis
tische techniek in te druisen, ermee te spotten.

En tóch bereikt hij die formidabele hoogte, welke slechts het
eigendom kan zijn van de allergrootsten.

Daarbij is hij een bezetene, wiens raadselachtig en tegelijker
tijd verbazingwekkend kunnen zijn gehoor in één ononderbroken
ban slaat: hij lijkt wel met vier inplaats van met twee handen te
spelen, hij schenkt aan de vleugel een orkestrale kracht en pracht
en geeft daarbij aan zijn toucher een ongeloofwaardig palet aan
kleuren en aan glanzen mee.

Wat onder zijn handen komt, voert hij op tot monumentaliteit
en transponeert hij naar het virtuoos-briljante. Géén ander kan
hem in dit opzicht evenaren.

weergave accuraat te volgen, doch zij
brachten 't er beter af, dan wy had
den durven hopen.

Cherkassky speelde ons hier inder-1 Nog steeds blijven wij by onze
tijd Brahms en Tsjaikowsky voor. Nu wens Cherkassky ook eens in een re-
was het de Rachmaninow-rapsodie, i cital te horen: deze zou een bredere
waarin hij met verbijsterend gemak visie kunnen geven op een man, die
zijn overrompelend vuurwerk kon I hier tot nu toe in hoofdzaak de vir-
laten schitteren: in al die 24 varia-j tuositeit in zijn vaandel droeg. Doch
ties op een vioolthema van Paganini, van wie wij vermoeden, dat ook an-
waarin hij de ene topprestatie op de i dere waarden in zijn handen goed
andere liet volgen. geborgen zyn.

En men vergeet daarbij welhaast

Nestor Martin Miami Grand Luxe1
Semi-automatischl Fantastisch
praktisch 1 Elektrisch draai spit voor
het heerlijkste kerstmenul
Gratiné schotels of vlees van de
grill 't Kan allemaalI

w

Het nieuwe
NESTOR MARTIN
„Miami Grand Luxe"
semi-automatisch
5-vlams
gasfornuis.

Stralend wit
geëmailleerd.

Compleet f 645.-

Topprestaties

Bedieningspaneel in „glacemail" 4 kookbranders en sudder-tevens centrale
aansteekbrander gasstop (tijdschakelklok) met signaallampje thermostaat
Infra-rood plafondgrill braadspit met elektromotor zeer ruime oven
met verlichting en venster in deur opberglade tevens bordenwarmer kook
plaat aansluitend tegen de wand.

NESTOR MARTIN
GASFORNUIZEN

3-, 4- of 5-vlams
van f 249.- tot f 645.-

inclusief afdekplaat.
Leverbaar voor
elke gassoort.

de louter op uiterlijk effect ingestel
de vindingen van Rachmaninow, die
"kortein de herschepping van Cherkassky
1 toch iedereen weten mee te slepen.

De banaliteiten smelten weg

Dat dit gelukt, is Cherkassky's
mysterie: een pianist uit duizenden,
die uit wët dan ook muzikale waar
den weet te puren.

Het haast technisch onvoorstelbare
weet hij daarbij waar te maken: een
piano-,.acrobaat", wiens schokkende
herverschijning ook nu weer tot een
grootse gebeurtenis werd!

Slechts een enkeling kan zich met
zulk overweldigend succes wagen aan
zon Rachmaninowrapsodie: die en-

Het

overige

Voor het overige gaf deze avond
niet veel gelegenheid tot bijzondere
aantekeningen. De bekende „Sym-
phonietta voor blaasinstrumenten"
in 1943 door Van Otterloo met grote
intelligentie en met een zuiver gevoel
voor de klank der 16 blaasinstrumen
ten geschreven, toonde opnieuw de
superieure capaciteiten der leden van
het R.O. En tevens, hoeveel de
componist Van Otterloo verloren
heeft laten gaan door zijn over
drukke werkzaamheden als dirigent.
Het is helaas op deze wereld niet

Fabrieken In België, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Italië, Spanje, Japan en Argentinië.

Vraag uitvoerige inlichtingen en folder bij Uw vakhandelaar of bij het

Verkoopkantoor voor Nederland: NELL STUTTERHEIM N.V., DEN HAAG, POSTBUS 1143, TEL. 9867 60*
Bezoekt onze toonzaal Noordeinde 29, hoek Heulstraat, Den Haag, tel. [phone]

"rvfc* uoecw nnHft anders: twee meesters tegelijkertijd

keling js dan deze Cherkassky, onder kan mgn moeilijk dienen. Toch blij.

ven we hopen op nieuwe composi

wiens handen zij „enorm" wordt.

mèrs. Vanavond volgt een voorstel- j Eindeloze ovaties zijn hem dan ook i ~£d toekomst,

lmg in de Kon. Schouwburg in Den gebracht, waarvoor hij °P rijn beuit HiJ js er wa(. c!.eativiteir betreft

Haag"en^ondagavond "in"de Stads- glunderend dankte. Voor Van Otter

schouwburg te Heerlen. Er worden loo en het orkest was t een heksen-
steeds andere programma's gegeven. 1 toer hem in zyn vung-dynamische

lil gezelschap van haar man
Theo Sarapo arriveerde gister-

ïh

Con ferentie Ned. Letteren

Ter inleiding van de drie dagen durende twaalfde Algemene
iferentie over de Nederlandse letteren" te Den Haag sprak de
Igische minister van O. K. en Wde heer Henri Faijat over het
emene thema,,Taak en poiitie van de Nederlandse letterkunde
het Europa van morgen".

De heer Faijat besprak o.a. de vraag of een toetreden van Enge-
id tot de Europese Gemeenschappen van invloed zal zijn op de
side van het Nederlands in Europa. Z.i. zal deze toetreding een
or deel zijn. De randligging van het Nederlands-V laarnse taal-
bied zal dan veranderen in een centrale ligging aan de Noordzee
binnenzee.

moeten vrywaren om deze ten dienste
te stellen van de Europese gemeen
schap. Wij moeten onszelf blijven
<1111 in het Europa van morgen goede
Europeanen te kunnen zyn.

middag om even over half vijf de
Franse zangeres Edith Piaf met
de D-trein uit Parijs op het vier
de perron van het Rotterdamse
Centraal Station. Toen de popu
laire zangeres na 14 jaar weer
voet op Nederlandse bodem zet
te werd zij verwelkomd door een
legertje enthousiast flitsende fo
to-journalisten en verslaggevers
Impresario Lou van Rees was er
ook en na enig zoeken naar de
Franse zangeres kon hij zijn
meegebrachte welkomstboeket in
handen van Edith Piaf drukken,
ken.

Hij is er. wat „creativiteit" betreft,
vermoedelijk nog wel toe in staat!

Met vaart en brille klonk na de
pauze de Tweede Symfonie (eigen
lijk de Vierde) van Saint Saëns: een
voor een 24-jarige al gerijpt en uiter
mate fris werk van deze geniale
Fransman, die intussen veel aan
Mendelssohn en Schumann te danken
heeft gehad.

En tot besluit de onnoemelijk veel
gehoorde „Tovenaarsleerling" van
Paul Dukas: toch altijd nog een stu
wende vertelling, realistisch gekleurd,
met als opzwepende climax de be
zweringsformule, waardoor het wa
tergevaar als op slag verdwijnt.
Deze „L'apprenti Sorcier", naar een
ballade van Goethe en daterend van
1897 leidt nog steeds naar een écla
tant succes.

Zo was het ook ditmaal: een heer
lijk besluit van een concert, dat toch
wel in de allereerste plaats onverge
telijk zal blijven door het fantastische
on briljante spel van de fascinerende
en wel zeer uitzonderlijke Cherkassky,
een piano-genie zonder weerga!

H.

Klassieken niet
vergeten

ij stelde centraal, dat de inner-
i levenskracht van het taalgebied
n onontbeerlijk is als de aardrijks-
dige levensruimte. De middelen
de weerbaarheid van dit kleine
tuurgebied levend te houden, ver-
i zo meende minister Fayat, bij-
dere aandacht. In tegenstelling
de Nederlands-Vlaamse schilder-
ist is de letterkunde in Europa
lelijk onbekend. Een uitstraling
onze cultuur naar buiten wordt
ns door de Nederlandse en Bel-
che regeringen in samenwerking
lbewust nagestreefd. Daartoe be
en vertalingen van de beste schrij-
L Maar ook de klassieken mogen
i worden vergeten, evenmin als
vormende werking van goed to-
1, dat kan bijdragen tot diepere
htheid aan de taal en tot beter
gebruik. De minister wees er
irts op, dat het onderwijs in 't Ne-
lands aan de Vlaamse scholen
'cht draagt en dat de ontwikke-
van het Nederlands door radio
televisie in België verder wordt
Ttgestuwd.

)e heer Fayat besloot met te zeg-
dat wy onze oorspronkelijkheid

Winst of verarming

Prof. dr. W. J. M. A. Asselbergs,
Nederlands voorzitter van de confe
rentie, (auteursnaam: Anton van
Duinkerken), zag in het eindigen van
het nationale humanisme en de groei
naar een groter Europa de mogelijk
heid, dat de taal secundair zou kun
nen worden aan andere uitdrukkings
middelen, zoals de film. Hij gaf ech
ter geen antwoord op de door hem
zelf gestelde vraag of de vijf eeuwen
oude boekdrukkunst, die onze thans
duizend jaar oude taal uitdraagt, de
ze taak zal kunnen behouden. Over
gang naar een ander expressiemid
del kan winst betekenen en toch ver
arming inhouden.

De schrijver Maurice Roelants
bracht groeten over van de wegens
diens gezondheidstoest~nd thuisblij
vende Herman Teirlinck, Vlaams
voorzitter van de conferentie.

De eerste samenkomst van de con
ferentie werd bijgewoond door de
Staatssecretaris van O. K. en W. mr.
Y. Scholten en door de Belgische
ambassadeur in Nederland, baron F.
X. van der Straten Waillet.

De ontvangst was perfect geregeld,
maar bijna zou Van Rees' auto. die
al op het peyron klaar stond, roet in
het eten gooien. „Dat hebben jullie
zeker gedaan" zei de impresario te
gen de nog steeds fotograferende
persfotografen toen hij zijn wagen
vergeefs poogde te starten. Uiteinde
lijk lukte het toch, zodat het gezel
schap ongestoord het Rotterdamse
Rijnhotel kon bereiken, waar de heer
en mevrouw Sarapo hun intrek heb
ben genomen.

Het eerste optreden van Edith
Piaf, gisteravond in Rotterdam
een groot succes geworden. In een
nagenoeg uitverkochte „Luxor"
Theater kende het enthousiasme aan
het einde van het concert haast geen
grenzen. Opgewonden theaterbezoe
kers gaven met handen en voeten op
luidruchtige wyze blijk, hoe ze het
optreden van de populaire Franse
zangeres op prijs stelden. Aan het
programma, dat voor de pauze be
stond uit 'n internationale artiesten
show, werkte ook Theo Sarapo mee,
de echtgenoot van Edith Piaf.

W. JOS DE GRUYTER
HOOFDCONSERVATOR
HAAGS
GEMEENTEMUSEUM

(Van onze Haagse correspondent)

Naar wy vernemen zal Jos de
Gruyter, in het Haagse gemeente
museum de post krijgen van hoofd
conservator voor de moderne kunst,
die open gekomen is door het ver
trek van de heer K. E. Schuurman.
De heer De Gruyter, die op het
ogenblik directeur is van het mu
seum van Groningen zal deze be
langrijke taak in Den Haag kunnen
vervuilen tot hy over ca. twee jaar
de pensioengerechtigde leeftijd heeft
bereikt.

De heer W. A. L. Beeren, conser
vator van het Prentenkabinet, wiens
naam ook dikwijls werd genoemd in
verband met deze functie, werkt op
het ogenblik aan een proefschrift.

Na 10 minuten
weer „de oude"

(Van onze Londense
correspondent)

Pierre Monteux, die bijna 88
jaar is en de oudste dirigent ter
wereld, zakte gisteravond toen
hij in de Royal Festival Hall een
concert dirigeerde met het Lon-
dense Symfonie-Orkest waar-
van hij de eerste dirigent is. plot
seling ineen. Het gebeurde tij
dens het tweede deel van Beet-
hovens Vijfde Symfonie. Nabij-
zittende leden van het orkest
slaagden erin hem nog juist op
te vangen, voordat hij in aan
raking kwam met de vloer. Zij
droegen Monteux van het po
dium, waarna hij door drie dok
ters die zich onder de toehoor
ders in de zaal bevonden, werd
onderzocht. Na tien minuten
keerde de onversaagde Frans
man onder een storm van ap
plaus terug en zette het concert
normaal voort. Hij negeerde een
I dirigeerstoel welke

De Economische commissie van de
VN heeft gisteren een omstreden
plan om onderontwikkelde landen
door de Verenigde Naties te steunen
bij programma's voor geboorteregeling
aangenomen met 43 tegen 14 stem
men en 42 onthoudingen. Het ont
werp was in een scherp debat door
rooms-katholieke landen en leden
van het Sowjetrussische blok aange
vallen.

Over de voornaamste paragraaf
stemden 37 landen voor, 27 tegen en
onthielden zich 35 leden, onder wie de
communistische landen. De meeste
r.-k. landen stemden tegen.

Zoals het ontwerp nu door de Eco
nomische commissie is aangenomen,
wordt aan secretaris-generaal Oe
Thant verzocht een onderzoek te
doen instellen naar de vraagstukken
waarvoor leden-landen staan tenge
volge van de wisselwerking tussen
de economische ontwikkeling en de
bevolkingsaanwas. Aanbevolen wordt
dat de Economische en sociale raad
van de VN bijzondere aandacht zal
wijden aan de behoeften van de
minder-ontWikkelde landen aan in
vesteringen op het gebied van onder
wijs en gezondheidszorg en dat de
VN deze landen zal helpen bij het
bestuderen van bevolkingsvraagstuk

voor hem
was neergezet en leidde op
triomfantelijke wijze het zeer in
spannende programma.

De mogelijkheid is dus niet uitge
sloten dat hij over twee jaar de
functie van hoofdconservator van de
heer De Gruyter kan overnemen.

De heer De Gruyter is een auto
riteit op het gebied van moderne
kunst, waarover hij veel geschreven
heeft in de tyd dat hy nog als
kunstcriticus aan een Haags dagblad
verbonden was

De Kring van Draaiorgelvrienden
heeft een enquête gehouden, die het
bewijs zal moeten leveren, dat de Ne
derlanders het draaiorgel niet uit het
stads- of dorpsbeeld zouden willen
missen.

De voorzitter van de Kring, de Am
sterdamse rechter mr. Romke de
Waard, is ervan overtuigd, dat „het
draaiorgel als cultuurbezit behouden
moet blijven". Er zijn nog maar 50
draaiorgels in Nederland (voor de
oorlog 100) en twaalf (35) in Am
sterdam. Daarentegen stijgt de be
langstelling in het buitenland en
steeds meer draaiorgels verdwijnen
dan ook daarheen, aldus mr. De
Waard. De Kring heeft de enquête
op touw gezet om de overheid, die tot
dusver weinig interesse in het stre
ven toonde, het bewijs te leveren, dat
er in Nederland wel belangstelling
voor het draaiorgel is. Over het ge
hele land zijn de enquêteformulieren
verspreid en bovendien is alle ge
meentebesturen verzocht op de ker-
mispachtprijzen voor goedgekeurde
orgels een reductie van tien tot vyf-
ten procent te geven. De Kring acht
voorts het voorbeeld van Utrecht en
Bolsward, waar de gemeenten een
draaiorgel aanschaften en lieten ex
ploiteren, het navolgen waard.

I Een van de voornaamste oorzaken
voor de vermindering van het aantal
orgels is naar de mening van mr. De
Waard het tekort aan mensen, het
geen weer in de hand wordt gewerkt
door de slechte verdiensten en het
verstoken blijven van sociale voorzie
ningen.

Tengevolge van de gladheid van
het wegdek botsten gisteren op de zui
delijke rijbaan van Rijksweg 12 (Den
Haag-Duitse grens) op het viaduct bij
de Nutricia-melkfabriek te Zoetermeer
twee personenauto's op elkaar. De be
stuurder van de ander auto. de 24-
Jarige J. G M. Haan uit Utrecht, ls
met zware Inwendige kneuzingen op
genomen ln de Ursulaklinlek te Was
senaar. De beide voertuigen zijn ern
stig beschadigd.

ken en andere aspecten van hun eco
nomische en sociale ontwikkeling.

De r.-k. landen maakten op morele
gronden bezwaren tegen het plan, de
communisten omdat volgens hen de
zich ontwikkelende landen meer
mensen nodig hebben en omdat de
wereld over nog genoeg ongebruikte j
reserves beschikt om een grotere be- 1
volking te voeden.

De Nederlandse afgevaardig
de mr. J. H. Lubbers verklaarde dat
hij tegen de clausule over geboorte
controle had gestemd en zich bij de
stemming over de gehele resolutie
had onthouden omdat het vraagstuk
van de geboorteregeling nog niet rijp
is voor ingrijpen door de VN. Mr.
Lubbers zei het zeer riskant te ach
ten om de betrekkingen tussen bevol
king en economische groei te genera
liseren of te vereenvoudigen. Neder
land erkent echter de specifieke pro
blemen waarvoor de betrokken lan
den staan.

(Van onze Groningse correspondent)

Twaalf personeelsleden van de Coö
peratieve Condensfabriek Friesland te j
Leeuwarden zijn in een sanatorium
opgenomen, nadat zy besmet zyn be
vonden met t.b.c.

Deze patiënten zyn bij een inten- I
sief onderzoek aan het licht geko
men, nadat men enige maanden ge- I
leden open t.b.c. had ontdekt bij een
van de kantoorpersoncelsleden.

Ook buiten de C.C.F. heeft men
een aantal t.b.c.-gevallen in Leeuwar
den geconstateerd. Onder deze geval-
len is het dochtertje van de eerst
ontdekte besmette bij de C.C.F. Ver- I
der blijkt een kweekschoolleerlinge. j
die in de vakantie op de C.C.F. heeft 1
gewerkt, besmet te zijn. Allen zyn in
het sanatorium opgenomen.

Het consultatiebureau voor de t.b.c.-
bestryding te Leeuwarden zet het on
derzoek bij allen, die met C.C.F.-per-
soneel in aanraking zyn geweest
voort.

Terlenka 1-persoons
DEKENS 26.-.

1-pers. moderne
DEKEN 11.90

prima vulling.

Zuiver wollen fantasie
DEKENS 29.75

Gew. zijden DEKENS
16.75

Partij witte flanellen
LAKENS 4.75

OVERAL KIJKEN,
MAAR KOPEN BIJ

Haarlemmerstraat
172 - 174 179

Herenstraat 9

MIDZA

Prinses Maria-Louisa, groothertogin
van Brunswijk. heeft een beroep
gedaan op haar schoonzoon, ko
ning Paul van Griekenland, om de
twee Griekse journalisten, die ver
leden week tot vijftien maanden
gevangenisstraf zijn veroordeeld
wegens belediging van het Griekse
koninklijke huis en wel in de per
soon van Koningin Frederika, als
een daad van gratie op vrije voe
ten te doen stellen.

In een telegram aan koning Paul
zegt de groothertogin onder meer:
..De wetenschap dat ik, ofschoon
ik geheel onschuldig ben, de oor
zaak schijn te zyn van deze be-

straffing, verontrust my zeer, voor
al in deze weken voor Kerstmis.

Dev«„UltSerer„tn de hoofdredacteur
van het Atheense dagblad Athe-
naika zyn vorige week vrydag tot
vyrtien maanden gevangenisstraf
veroordeeld wegens „verregaande
rfka van konin&iri Frede-

ZU hadden ln hun blad de tekst
weergegeven van een onderhoud
dat de linkse afgevaardigde Bre-
dimas met de koningin-moeder, de
groothertogin van Brunswyk, 'zou
hebben gehad.

De twee veroordeelde journalisten
hebben hoger beroep aangetekend.