Studenten speelden Sartre's
(„De Vliegen" in Schouwburg
Massaregie bereikte
opvallend resultaat
SUCCES VOOR WIENER CAFE
VAN STOLZ IN AVIFAUNA
FRITS VAN DEN
ILLUSTREERDE
RERGHE
ALLES
GESLAAGDE LUSTRUMVIERING
Première voor ons land
Prestatie onder leiding, ran
Cliris van der Mark
EXPOSITIE TE BRUSSEL
Tekende op 4-jarige leeftijd
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 1 november 1962
Vierde blad no. 30796
Een piano is het mooiste geschenk voor uw
muzikale kinderen. Ook u kunt uw gezin nP^I
verrijken met zo'n nobel instrument. Komt u ftf r"
daarover eens met ons praten. Wij adviseren u
graag overonzevele merken en mogelijkheden. deskundig in klank
Be/ »f schrijf om onze foto-brochore nr. 60 A
Leiden, Hoogewoerd 90, tel. 20097 Amsterdam Arnhem Breda Rotterdam
COR ALONS
DE feestelijkheden rond de viering van het zestiende lustrum
van het Leidsch Studenten Toneel werden gisteravond be
sloten met de galapremière van „De Vliegen" door Jean
Paul Sartre.
De in 1903 geboren Sartre verwierf zich als existentialistisch
wijsgeerromancier en toneelschrijver een wereldreputatie en ver
richtte vooral als toneelschrijver baanbrekend werk
Volgens zijn standpunt Is de
mens vrij in zijn keuze telkens
waar hij voor een beslissing
wordt gesteld. Hij bereikt de
waarachtige vrijheid wanneer hij
de gevolgen van zijn keuze zon
der spijt, zonder berouw en zon
der de aangeboren behoefte om
boete te doen weet te dragen.
„Huis Clos" (1944) "Morts
sans sépulture" (1946) ,.La pu-
tain respectueuse" (1946) „Les
mains salis" (1948) en „Le
diable et le bon Dieu" (1951)
werden in de loop der jaren door
het Nederlandse Beroepstoneel
veelal met groot succes opge
voerd.
Zijn eerste werk „Les mou-
ehes", een nieuwe visie op de
Orestes-trilogie schreef hij in
1943, waarvan de wereldpre
mière in datzelfde jaar te Parijs
plaats vond onder leiding van de
beroemde acteur/regisseur
Charles Dullin. (1885-1949).
Aegisthus goed deed uitkomen en
Saskia Noordhoek Hegt die Klytaem-
nestra met inzicht speelde. Van de
overige rollen noemen wij nog een
goede vertolking van de Pedagoog
door B. G. J. Elias en de Hogepries
ter door M. J. W. M. Ellis.
Meike ter Haar, Liesbeth van
Ulden en Karin Munk mogen wij,
ONDERSCHEIDEN
vooral om het volstrekt gelijkmatige
ritme, niet onvermeld laten.
Het publiek bracht de speler* een I D" ln N""rd" ''k lnler|-
langdurige en welverdiende ovatie! eur architect en industrieel vormge-
Dresden0wenste^het^Ls'T^en'de^'spe- A">n5' I*»™*"
Iers in een vriendelijke toespraak van lÜn 10ste verjaardag benoemd tot
harte geluk met het grote succes. ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Tegen dictatuur
In dit stuk verzet hy zich heftig
tegen elke vorm van dictatuur, hier
verpersoonlijkt door Jupiter, en ver
werkt dit thema op grandioze wijze.
Orestes, vergezeld van de pedagoog
die hem opvoedde, ontmoet vóór het
paleis van Aegithus zijn zuster Elec-
tra. Zij maakt hem deelgenoot van
haar welhaast hysterische haatge
voelens jegens haar moeder Kly-
taemnestra en Aegisthus. de moorde
naar van haar vader, die haar het
werk van de minste der dienstbaren
hebben opgedragen. Zij verwacht dat
Orestes is gekomen om hun vader
te wreken en Aegisthus en hun over
spelige moeder te doden. Hiermede
staat hy voor de beslissing, hij is
vrij in zijn keuze. Hij besluit Elec-
tra's wens te vervullen en volbrengt
de daad overtuigd van de rechtvaar
digheid van zijn beslissing. Electra
ziet haar hartstochtelijke haatgevoe
lens geblust en ervaart zonder deze
de leegheid van haar bestaan. Zij
kan de aanraking van Orestes niet
meer verdragen, vol schuldgevoelens
wendt zij zich van hem af om bij
Jupiter erbarmen te zoeken en boete
te doen. Orestes, die doodde zonder
haat, heeft geen behoefte aan boete
doening. Hij is vrij, maar eenzaam,
daarmede de woorden van Hegel:
Niemand kan vrij zyn. als niet al
len vrij zün" onderschrijvend.
I<lee verwezenlijkt
Anne Marie Prins, verbonden aan
het toneelgezelschap „Studio", zegt
in haar toelichting o.a.
„Om aan de gebruikelijke bezwaren,
die ten opzichte van het studenten
toneel aangevoerd worden, toch te
gemoet te komen heb ik met name
dit stuk gekozen omdat de Idee de
intentie ervan uitmaakt. De proble
matiek is niet aan leeftijd en type
ring gebonden, het gaat om een
aantal individuen die de verschillen
de facetten van de verantwoordelijk
heid belichten". Wij erkennen gaarne
dat het LST met deze opvoering de
zienswijze van deze uitnemende spel-
leidster ten volle heeft bevestigd.
Want niet alleen is zij erin ge
slaagd alle spelenden te doordringen
van de wezenlijke betekenis van deze
moeilijk te spelen tragedie, zij heeft
ook op het gebied van massa-regie
opvallende resultaten bereikt, waar
van het hoogtepunt zeer terecht in
de slotscène lag. Het LST en de
spelenden hebben aan haar bezielde
en krachtige leiding veel te danken!
Vijftig spelers
Van de bijna vijftig studenten die
aan het tot standkomen van deze
voorstelling medewerkten, hetzij óp,
of échter het toneel, bij de vervaar
diging van de met eenvoudige mid
delen samengestelde, sfeervolle dé
cors, de kostuums etc., kunnen wij
uiteraard slechts weinigen ter sprake
brengen. Met ere noemen wij Hanne-
ke Berg-Hengeveld, die de moeilijke
rol van Electra met begrip en merk
waardige losheid van beweging weer
gaf, R. L. Erenstein die ons door
sober doch sterk spel vermocht te
overtuigen van de innerlijke kracht
die van Orestes uitgaat,J. H. L.
Meerdink die de zelfverzekerheid
van Jupiter treffend juist uitbeeldde,
F. P. Hengeveld die de dodelijke ver
moeidheid van de angstopwekkende
(Van een speciale medewerker)
HET Alphense koor Sint Bonifacius. versterkt door Gloria
Deo uit Leimuiden gaf gisteren in Avifauna een uitvoering
in concertvorm van Robert Stolz' operette Wiener Cafe en
wel als première voor Nederland. Genoemd koor, ons bekend om
rijn bijzondere kwaliteiten heeft op dit gebied zijn sporen reeds
verdiend dank zij de kennis en voorliefde voor deze muziek van
zijn wakkere dirigent Chris van der Mark hoofd van een
school te Utrecht! Wat deze met zijn vocale groep, het radio-
orkest en zijn zes uitnemende solisten gepresteerd heeft oogstte
de dankbaarheid van een uitverkochte zaal. En er kunnen ruim
achthonderd mensen geriefelijk zitten. Onder de aanwezigen was
o.a. de Commisaris van de Koningin, die zich in de pauze met
dirigent, solisten en koorbestuur onderhield en hun zijn bewonde
ring uitte.
DEBUUT IN LONDEN
R. Ph. O. maakte weinig
indruk
Provinciaal niveau
(Van onze Londense correspondent)
Hoewel het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest reeds in 1960 en '61
is opgetreden in Glasgow en Scarbo
rough had het toch nooit de Britse
hoofdstad, mekka van alle muziek
culturen. bezocht. Thans echter heeft
het orkest, onder leiding van de
Duitse dirigent Franz-Paul Decker,
in Londen zijn debuut gemaakt en
wel in de machtige en uitstekend
bezette Royal Festival Hall. Op het
programma stonden de concertou
verture opus 56 van Marius Flothuis,
de vierde „romantische" symfonie
van Bruckner en Beethovens' derde
pianoconcert.
De Londense pers ls over dit eer-
rte optreden niet bijstei; tevreden. De
Daily Telegraph" zegt zelfs „het is
een teleurstelling dat wij een gast-
orkest voor zijn eerste optreden in
Londen niet met groter warmte kon
den verwelkomen maar dit was
belaas een concert dat zeer weinig
indruk maakte". De Guardian is van
oordeel „het orkest was van gematig
de kwaliteit, al waren er genotvolle
ogenblikken, vooral in het middelste
thema van Bruckner, toen het or
kest na een aarzelend gespeeld eer
ste thema meer zelfvertrouwen had
gekregen".
Het blad is van oordeel dat de
dirigent Franz-Paul Decker zich
fnms schuldig maakte aan „oneven
wichtigheid" in zijn wyze van diri
geren.
Ook de Times kan zich niet tot
enthousiasme opwerken al vindt het
blad dat „ook al hebben wij kritiek
op de tekortkomingen van dit orkest,
Indien beoordeeld volgens de hoog-
ete internationale maatstaven, wij
moeten toch bewondering hebben
voor wat het tijdens de naoorlogse
Jaren van wederopbouw heeft weten
te bereiken". Het blad vindt dat de
violen het sterkste element zijn in
het orkest. „De houten blaasinstru
menten waren niet altijd zuiver en
het koperwerk kl^nk vaak ruig van
toon".
Ook dc Dally Mail was van oor
dcel dat het orkest „een niet al te
indrukwekkend debuut maakte". Wat
betreft dc uitvoering van Beetho
vens pianoconcert met Daniel Way-
enherg als solist, hier bereikte het
orkest „een midd'lmatig provinciaal
hiveau"(
Stormachtig succes
voor de Georgiërs
Het Sowjetrussische staatsensemble
„De Georgiers", een uit 75 leden be
staande balletgroep uit de Kauka-
sus, heeft gisteravond in de Apollo-
hal te Amsterdam de eerste uitvoe
ring in ons land gegeven. Het was
een besloten voorstelling, welke de
vereniging „Nederland-l'SSR" ter ge
legenheid van h^t 15-jarig bestaan
de leden en een aantal genodigden
aanbood.
Onder de aanwezigen waren de
tijdelijke Russische zaakgelastigde in
ons land, de heer A. Martynov, een
aantal diplomatieke vertegenwoordi
gers van Europese en Aziatische
landen, en de voorzitter en een der
vice-voorzitters van het sedert enke
le jaren in Rusland bestaande ge
nootschap USSR—Nederland resp.
wereldschaakkampioen dr. Botwinnik
en prof. B. Lapin, directeur van de
Botanische Tuinen te Moskou.
De voorzitter van de vereniging
„Nederland—USSR. de auteur Theun
de Vries, en de heer Martinov voer
den het woord.
Het in wervelwindtempo uitgevoer
de programma van felle en vooral
ritmische dansen met een vaak oos
terse inslag en de fraaie kostuums
brachten de geheel gevulde hal tot
groot enthousiasme. Aan 't slot wist
het publiek bijna niet van ophou
den. Ongekend voor Nederland was
het gebaar dat de danseressen maak
ten toen ze uit de haar aangeboden
boeketten bloemen afbraken en deze
het publiek toewierpen, hetgeen weer
aanleiding gaf tot luide bijval. Tot
tweemaal toe moesten enkele spec
taculaire solonummers uit de laatste
dans gebisseerd worden.
Tentoonstelling
„Goud van Peru"
Vrijdagmiddag 14 december zal
Prins Bernhard als voorzitter van de
stichting „Het Spaans. Portugees en
Ibero-Amerikaans Instituut" in het
Centraal Museum te Utrecht de ex
positie „Het goud van Peru" openen.
Deze tentoonstelling omvat meer dan
400 gouden voorwerpen uit de Pre-
Inca en Incatijd.
Poëzieprijs België voor
Van Herreweghen
De Belgische minister van
Nationale Opvoeding en Cul
tuur heeft de Staatsprijs voor
poëzie op voorstel van een jury,
bestaande uit de letterkundigen
Gastor. Burssens, Raymond
Herreman, Rene Lissens, Albert
Westerlinck en Clem. Bittre-
mieux (secretaris), toegekend
aan Hubert van Herreweghen
voor diens bundel Gedichten III.
T e Staatsprijs voor poëzie
wordt om de drie jaar verleend.
Het ls natuurlijk jammer, dat de
ze operette niet werd „opgevoerd".
Het geheel zou nog meer tot de ver
beelding hebben gesproken. Nu moest
men het doen met de vocale en in
strumentale componenten van het
werk en het moet gezegd, dat deze
in de ongelukkige akoestiek niet ge
heel tot hun recht kwamen.
Dit lag niet aan de uitvoerenden.
Wanneer wij dit operetteconcert b.v.
in de Leidse Stadsgehoorzaal had
den kunnen beluisteren, waren de
kwaliteiten van het koor nog over
tuigender geweest.
Ondanks genoemde bezwaren is
men er toch in geslaagd de bedoe
lingen van Robert Stolz goeddeels
te realiseren. Hij voert de luisteraar
naar het vermaakscentrum Wenen
i zoals het was in een tijd, die ver
achter ons ligt toen een conflict met
Turkije dreigde eind 17e eeuw, de
glorietijd van het keizerschap, die
i van Johann Strauss. Tenslotte wordt
men geconfronteerd met de moderne
tijd, waarin de romantische sfeer
heeft plaats gemaakt voor die van
de juke-box, waarbij de kaarsenluch
ters het moeten afleggen tegen neon
verlichting enz. Zo'n historische ka-
leidoscoop is wel interessant om mee
te maken. Robert Stolz hanteert de
oosterse motieven net zo vakkundig
als die van de wals, de marsmuziek
en de moderne „springmuziek".
Goede solisten
De solisten hadden zich op hun
taak goed voorbereid en hun par
tijen alien zeer goed ingeleefd. De
sopranen Mizzi van der Lans en
Willy van Dijk, die n.b. met enkele
dagen studie Aukje Karsemeijer
moest vervangen, Sibylle Raaphorst,
mezzo, de tenoren Bert van 't Hoff
en Hanny van Rooyen en de bariton
Henk Dorel hebben allen veel van
hun partij gemaakt. Hun stemtech-
nische kwaliteiten waren te loven en
tevens op een enkele uitzondering na
geknipt voor het werk. Weliswaar wa
ren zij in de voordracht enigszins
gehandicapt door het feit, dat zij
hun partijen van het blad zongen.
Maar actie was nu eenmaal niet
mogeljjk. Ook het orkest had kenne
lijk plezier in zijn aandeel en rea
geerde uitstekend.
Het koor, dat hier niet gunstig kon
worden opgesteld, heeft juist door
deze beperking blijk gegeven van gro
te routine. De fijnere nuances kon
men niet overal in de zaal meeproe-
ven. Daarentegen was het forte glan
zend. de samenklank voortreffelijk
uitgebalanceerd en de voordracht
enthousiast.
De heer Van der Mark behoeft
nauwelijks zijn wil aan dit koor op
te leggen; men ziet zelden een koor
met zulk een overgave zingen.
Grote bijval
H?t behoeft geen verwondering te
wekken, dat de zaal met de uitvoe
renden geheel meeleefde. Dit kwam
tot uiting in de bijval tussen de on
derscheiden fragmenten. En aan het
slot vielen de uitvoerenden met op
de eerste plaats dirigent Van der
Mark een hulde ten deel, die niet
mis teverstaan was. De tocht door
het gure najaarsweeg is voor de
aanwezigen ruimschoots beloond!
„JONGE GROEP" VAN
NATIONALE BALLET
PRESENTEERT ZICH
Tijdens de voorstelling van het
Nationale Ballet op 6 november in
de Stadsschouwburg te Amster
dam zal voor het eerst de „Jonge
groep" van het Nationale Ballet
aan het Amsterdamse publiek
worden gepresenteerd. Deze jonge
dansers, na strenge selectie geko
zen uit de meest talentvolle leer
lingen van het Haagse Conserva
torium en andere Nederlandse
Balletscholen, zullen het corps de
ballet vormen in „Les Sylphides",
terwijl enkele van hen tevens op
treden in „Stagioni".
Met hen treedt een nieuwe ge
neratie van balletdansers over
het voetlicht, zo deelt het Natio
nale Ballet mee.
Tijdens de uitvoering van
..Wiener Café" van Robert
Stolz: v.l.n.r. enige solisten mevr.
Promenadeconcert
in Utrecht
Op 14 november wordt in Utrecht
voor de tweede keer een promenade*
concert gehouden, onder de titel l
„Pr om 1962**. Het eoneert vindt
plaats ln de Beatrix-Irene hal.
Deelnemers zijn vier militaire or
kesten, n.l. de Koninklijke Militaire
Kapel, de kapel van de Kon. Lucht
macht, de Johan Willem Friso Kapel
en de Marinierskapel der Kon. Ma
rine. De orkesten zullen zowel af
zonderlijk als gezamenlijk optreden.
Zij verschijnen in ceremonieel tenue.
Het eerjte promenadeconcert in
Utrecht, dat in 1960 werd gehouden,
werd door 4500 personen bijgewoond.
Van Dijk. mej. RaaphorstBert
van 't Hof en Mizzy van der
Lanz.
(Foto Leidsch Dagblad)
(Van onze Brusselse correspondent)
Frits van den Berghe is van de Vlaamse expressionisten degene
geweest, die het meest met zijn werk heeft vooruitgelopen op het
non-figuratieve surrealisme van de huidige Belgische schilder
kunst.
Hij is in 1883 te Gent geboren en is daar in 1939, kort na het
uitbreken van de tweede wereldoorlog, overleden. Na 1945 is de
ster van zijn beroemdheid vxij snel gestegen; hij is van zijn
Vlaamse bentgenoten een van de weinigen, die ook in Frankrijk
en Duitsland worden geschat. De prijzen van zijn werken zijn de
laatste jaren in de internationale kunsthandel en op veilingen
aanzienlijk gestegen.
Vroeg rijp
Schilders als hij, Permeke, Tyt-
gat, Gustaaf de Smet, hebben trou
wens tijdens een deel van hun leven
vrij veel verkocht en een goed be
staan gevonden. Dat hebben zij voor
namelijk te danken gehad aan twee
belangrijke Brusselse kunsthandels,
Giroux en Le Centaure. Toen laatst
genoemde zijn deuren in 1930 sloot,
betekende dat een gevoelige klap.
Frits van den Berghe heeft zich toen
onmiddellijk op het illustreren toege
legd. Hij kon daarbij rekenen op het
socialistisch Gentse dagblad Vooruit,
waar hij vrienden onder de redacteu
ren had. Uit die jaren en ook nog
wel uit vroeger tijd heeft La Proue,
een combinatie van Boekhandel, an
tiquariaat en kunsthandel, onderge
bracht in een smal, hoog 17de eeuws
pand in de buurt van de Brusselse
Grote Markt, thans een aantal il
lustraties tot een kleine tentoonstel
ling verenigd.
Uiterst merkwaardig is een kleine
potloodtekening, voorstellend een
pastoor en profil. Het heet, dat
Hoofd van beeldje
in museum gevonden
Het hoofd van een priesterbeeldje
van donkergroen basalt uit omstreeks
COC voor Christus, dat een tijdlang
„onthoofd" in het Vaticaanse
Egyptische museum heeft gestaan, is
door de Egyptoloog dr Herman de
Meulenaere in het Brooklyn-museum
te New York aangetroffen. In ruil
voor dit completerende hoofd heeft
het Vaticaanse museum een terra
cotta Etruskische kop naar het
Brooklyn-museum gezonden.
Strand te Oostende.
illustratie
kunst van A.
uit Negerwoord-
Burssens (1933),
gaat) koppen van Vlaamse politici,
zoals Eduard Anselle, befaamd Gents
vakbondsman, Joris de Leeuw. Joris
van Severen van het Verdinaso. Wies
Moens, Staf de Clerq. Er is ook een
jeugdportret van Walther Ullbricht,
waarschijnlijk eens ter gelegenheid
door Van den Berghe is gemaakt, van een congres te Gent getekend:
toen hij vier jaar oud was. Bewijs
van een vroegrijpe ontwikkeling.
Vroeger bevond zich in de verzame
ling van André de Ridder te Ant
werpen trouwens een prachtig op een
b»d zittend vrouwelijk naakt, dat hij
had geschilderd toen hij nog geen
twintig was.
Om den brode..
Voor De Vooruit heeft Van den
Berghe letterlijk van alles getekend.
O.a. wonderlijk „gelikte" (wat de
uitvoering betreft) maar toch wel
wat gestileerde en zelfs hier en daar
overtrokken (w&t de expressie aan
een magere, ongure man met diver
gerende pupillen Van 1931 af heeft
Van den Berghe s dochter voor de
krant kindersprookjes geschreven,
die haar vader heeft geïllustreerd.
Hij heeft als „Pierken" in het sati
rieke weekblad Koekoek een weke
lijkse pagina gehad. Die tekende hij
echter in de stijl van kindertekenin
gen, als eens in de Groene Amster
dammer 't „Kladschrift van Jantje".
Naar het schijnt heeft Van den
Berghe. alles omderwille van den
brode, kort voor de tweede wereldoor
log ook „strips" getekend voor Voor
uit, een science fiction geschiedenis
van de thans hoogbejaarde Vlaamse
meester in deze literatuur, die zich
John Ray of John Flanders noemt
en wiens boeken in miljoenenopla
gen over de wereld schijnen te wor
den verkocht. Die strip-tekenin
gen zijn echter niet ter expositie
aanwezig. Men weet ook niet waar
de originele zijn gebleven.
Men kan overigen* thans In La
Proue ook zien dat de beste grafiek
van Van den Berghe met uitzon
dering van zijn illustraties voor het
boek Negerwoordkunst van A. Burs
sens uit 1933 eigenlijk van vroe
ger datum zijn. zoals de vrouwen
koppen uit 1918 of de wonderlijk half
expressionistische, half tachistische,
tekeningen uit 1926/30. In een stijl,
die trouwens vaak terugkomt, zelfs
nog in 1935 toen hij „Fen zoon van
God" illustreerde. Schrijver van dat
boek was een zekere Eric Elman.
Het was het pseudoniem van Emile
Langui, de huidige directeur-gene
raal van Schone Kunsten, die zo on
metelijk veel voor d moderne schil
derkunst to Belgic heeft gedaan.
