kunst
Theater in Beau rivage
JOH. MACKENZIE
EN DEBORA LAND
(FLUT)
(PIANO)
I
kalei6osQQ9P
Expositie G. Iv. F. in
Alplien aan den Rijn
Spanningsboog bleef
niet altijd gekromd
DE BOM OP
Eregelden voor kunstenaars
VERHOGING KUNSTSUBSIDIE
OVER DE GEHELE LINIE
Joh. Feitkamp warm herdacht
Gra fische ontwerper staat
tegenwoordig in het centrum
,Gcen wapens
aan Papoea's
verstrekt
Voor toneel f 370.000 meer
en voor Ned. film f 150.000;
het hollet ontvangt 410.000
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 28 september 1962
Zesde blad no. 30/65
Première „Free as air"
A an Gogh's vliegen
Warschau
Onder grote belangstelling o.a.
waren de Commissaris der Koningin
in Zuid-Holland en mevrouw Klaa-
sesz aanwezig is gisteravond de
musical „Free as air" waarover wij
indertijd reeds uitvoerig schreven - ^an G°£ii schilderden van Schiphol
naar
Gisterochtend is de eerste zending
in de grote schouwburg in Rotter
dam-zuid officieel ten doop gehou
den. In feite draait deze musical al
sinds 15 september, maar men had
0 .de gala-première <de officiële ope-
InsTJiHo i V°^a n'n" dus' twee weken uitgesteld om
speelde Debora Land Handel s Cha- spelers, orkest, koor en verdere deel-
conne met Aariaties en ,.L Egyptien- nemers de tijd te geven zich in te
van Ramcau. Te weinig voor een spelen
Het samenspel was van de zijde
der pianiste in het barokke niet over
al sluitend, in het moderne daaren-
In het programma van het fluitconcert (in de vrijwel geheel ge
vulde foyer van de Stadsgehoorzaal), gegeven door Joh. Mackenzie .v
met Debora Land aan de vleugel, was een danktoon geweven ter oo^dee, ovcr dfk pianistieke kwaiitei-
nagedachten» aan de leermeester Joh. Feitkamp. d,e ons allen kort aa"rd^mT.nTn.".^t Er waren «alr«ke 'b'oemstukken en
geieaen ontviel. De begin- en eindcomposities. een dwarsfluit- blijken. In Rameau trof het kundig veel applaus aan het slot, zoda' deze
sonate van de Engelsman Filippo Lluge en een andere van de Ita- profi,eren in de stemvoering. rakter had werkelljk feestelUk ka"
liaanse Amsterdammer Locatelli zijn immers door speurwerk
van Feitkamp aan het licht gekomen# En verder is het aan Feit
kamp, dat Willem Pijper z n Sonate voor fluit had opgedraqen.
naar Warschau gevlogen. Van 8 tot
18 oktober wordt gelijk gemeld
in de Poolse hoofdstad in het natio
naal musium een Van Gogh-ten-
toonstelling gehouden.
Het transport van de kostbare
kunstwerken wordt in drie gedeelten
uitgevoerd. Zoals gebruikelijk hebben
de doeken een plaats voor in de ca
bine van het vliegtuig.
De heer Jozef Kojdccki. conserva
tor van het Nationaal Museum te
Warschau reisde met de machine
mee. om een wakend oogje op de la
ding te houden.
De volgende transporten, die op
30 september en 4 oktober naar War
schau worden gevlogen, worden resp.
begeleid door prof dr. A. M Ham-
macher, directeur van het Kröller-
Müller museum en door dr C. H.
van der Leeuw. Voorzitter van de
Króller-Muller Stichting.
In een der grote vergaderzalen van het Produktiebedrijf van
N. Samsom N.V. aan de Prinses Irenelaan heeft gistermiddag in
aanwezigheid van een aantal genodigden Wim Crouwel in zijn
kwaliteit als bestuurslid van de Ver. van beoefenaars der ge
bonden kunst G.K.F. de expositie, die van 27 september tot en
met 6 oktober in enkele zalen van genoemd bedrijf wordt ge
houden. officieel geopend.
ietlaar
expositie n
gebouw marge
alpben aan den rijn
27 sept t/m 6 okt
Voor A. cn O bracht ..THEATER uit Arnhem de thriller
Beau Rivage van de Amerikaanse auteur George Batson in een
vertaling van Shireen Strooker.
Batson. die het in Amerika niet onbekende melodrama Ram
shackle Inn op zijn naam heeft staan, had het duidelijke voor
nemen om met dit stuk nu eens een potje te vuur te zetten, waar-
uit tijdens de voorstelling de minst griezelige dampen zouden op
stijgen.
Dif programma had zich beperkt
tot de 20ste eeuwers Roussel. Ibert en
Pijper en tot de 18de eeuwers Lluge.
Handel. Blavet. Remeau, Bach en
Localelli. De 19de eeuw had begrijpe
lijk geen vertegenwoordiging, omdat
deze maar weinig fluitmuziek van
importantie heeft voortgebracht.
In het moderne heeft de concert -
gever ons sterker overtuigd dan in
het barokke. Het begrip „barokke
rustkwam onvoldoende tot gelding,
wat in de eerste plaats af te leiden
viel uit de versieringsfiguren, die te
kort kwamen aan afslijpmg, ruimte
lijkheid en welsprekendheid. Wel
licht. tengevolge van remmende, aan
vankelijke podiumspanningen. De
muzikale bewegingsstroom zou ook
wel eens hokken, niet in de noten,
maar in de mededelingskracht dier t
noten ook nog wel in Blavet's i
Sonate „la Vibray". En alle langza-
me barokke delen 'er was ook een
Sonate in A van Bach bij i kregen
te weinig karakterverscheidenheid
mee: dit ligt waarschijnlijk aan de
wijze van toonvorming.
Weke toon
De toon van deze solist (geen be
roepsmusicus) is klein. stil. week,
naar het „dolce" geneigd. Het pu
bliek hoort meest het \olume en de
kloeker klank van grootorkest-flui-
tisten. Het lukt zelfs velen onder de
laatsten dikwijls niet, een opeenho-
ping van barokwerken zonder ver
moeienis voor de aandacht te presen
teren. Met barokprincipes ware het,
zeker niet in strijd geweest als de nu
Organist Alareel
Dupré concerteert
De wereldbefaamde Franse orga
nist en improvisator Marcel Dupré.
komt naar ons land voor het geven
van 4 orgelconcerten op beroemde or
gels van ons land. Hij concerteert
o.a.: dinsdag 9 oktober in de Grote
of Sint Bavokerk te Haarlem en
woensdag 10 oktober in de Oude Kerk
te Amsterdam.
Het programma bevat o.a. werken
van: Bach, Handel, Franck, Dupré
en een improvisatie over een te ge
ven thema.
Marcel Dupré werd op 3 mei 1886
geboren in Rouen. Op 7 jarige leef
tijd begon hij zijn studie voor orgel
en piano bij zijn vader. Op 12-jarige
leeftijd werd hij organist van de St.-
Vivien te Rouen. Op zeer jeugdige
leeftijd behaalde hij eerste prijzen
o.a. voor orgel en piano en impro
visatie bij Alexandre Guilmant en
voor Fuga bij Charles Marie Widor
j bij wie hij zijn studie voltooide. Hij
werd organist van de Notre Dame
te Parijs en volgde Widor op als or
ganist van het 5 klaviers orgel in de 1
St.-Sulpice te Parijs.
Ondanks zijn 76 -jarige leeftijd
wordt hij nog als de grootste orga- j
nist en improvisator der wereld be- I
schouwcf. Dit jaar besloot hij een
concert in de Dom te Keulen en im
proviseerde voor 7000 toehoorders een
symphonie over een gegeven thema
Deze improvisatie duurde een half
uur!
ZILVEREN
VRIENDENKRANS
Onder auspiciën der Ned. Ver. „Con-
I certgebouw vrienden" is gisteravond
het jubileumseizoen 1962/1963 ge
opend met een vriendenkrans-con
cert in de Kleine Zaal van het Am
sterdamse Concertgebouw.
Na afloop heeft drs. A. B. M Brans
als bestuurslid de onderscheidingen
van de Vereniging Concertgebouw
vrienden. de „zilveren vriendenkrans"
uitgereikt aan de celliste Marijke
Verberne. de bariton Meinard Kraak
en de hoboist Han de Vries. Deze
onderscheiding wordt uitgereikt aan
begaafde leerlingen van het Kon.
Conservatorium in Den Haag. het
Amsterdams Conservatorium en het
Conservatorium van het Muziekly-
ceum in Amsterdam.
Joh. Mackenzie en Debora Land
tijdens hun concert.
(Foto LD./Holvast)
overheersende dynamische versobe
ring met een royalere toongeving af
wisseling had gevonden. We misten
sprekende contrasten.
Niet vurig
Joh. Mackenzie toonde zich in zijn
vertolkingen bepaald geen vurige, de
clamerende mgzikantennatuur, die
iedere frasering en welving en arti
culatie uitbuit. Maar de fluitist stelt
daar z'n intelligentie in het stilisti
sche tegenover. Moge de kieppen- en
vingertechniek dan al sterker zijn
gebleken dan embouchure en toon
vorming imel name gaf een uitzui
ger de laagte expressieverlies door
zwakke draagkrachtde intonatie
was steeds van ongebroken zuiver
heid en over alles lag een merk van
voornaamheid.
Knappe prestaties
Roussel's „Joueurs de flüte", Ibert's
„Piece pur flüte seule*' en Pijper's
Sonate zijn meer afgestemd op een
heldere en glanzende timbrering. Die
gaf Mackenzie daar dan ook in on
tegenzeggelijk voorbeeldige en zeer
knappe prestaties, al hadden we in
Roussel meer klank-uitersten ver
wacht Maar de doorbraak van mu-
zikar.teske durf. de speelse zwier, die
zich in Ibert al had aangekondigd,
bleef voorbehouden aan het Presto
van Locatelli. waarmee het concert
(behoudens de toegiften) werd afge
sloten. Hier ontstond een prachtige
ciselcring en fijne pareling van de
snelle tonen m een veerkrachtige
vaart, afgewikkeld in een gedreven
speelmansdrift.
Gepaard gaande niet een levens
groot onweer ontlasten deze dampen
zich dan gedurende het laatste be
drijf en tijdens deze opheldering
komt een ontredderde dader te voor
schijn.
En inderdaad vermocht deze ho-
kus-pokus. welke zich afspeelde te
midden van een nogal zonderlinge
familie, die het ouderwetse en nog
al huiveringwekkende plantagehuis
„Beau Rivage" bewoont, de aandacht
van het publiek zeer gespannen vast
te houden.
Griezelen
Met het oog op de reprise dient de
gang van het stuk en de daarbij ho
rende zeer verrassende ontknoping
hier angstvallig verborgen te blijven.
Er kan U slechts worden toever
trouwd. dat het gezelschap van som
bere bewoners regelmatig op stap
gaan om telkens een van de familie
leden te begraven. Maar ook buiten
deze specifieke plechtigheden is rouw
kleding bij nicht Myra veelal in
een nogal frivole uitmonstering op
„Beau Rivage" de geijkte dracht.
Er viel wat te griezelen, en tóch
kon dit niet voorkomen dat de span
ningsboog niet steeds voldoende ge
kromd bleef staan. Was hier wellicht
een overdaad aan effecten schuld
aan? Werd het publiek niet wat on
derschat in zijn vermogens om een
deel van de uiterlijke middelen toch
als onrecht te ervaren, temeer daar
te vaak de ware innerlijke spanning
bij de spelers ontbrak?
de vereiste strakheid en de nodige ge
heimzinnigheid toegerust.
Van de mannenrollen droeg Ton
Lensink als neef Gerald niet alleen
door de lengte van ae rol en van 1
hemzelf, maar vooral door zijn spel.
toch een belangrijk deel van de voor
stelling. Knap wist hij te balanceren
i tussen de impressies van schuld en
onschuld, zonder daarbij de rode
draad van zijn rolkarakter. de fleg
maticus. ook maar een ogenblik uit
het oog te verliezen
Ene van der Donk wist vaak eer.
I reer overtuigende toon te treffen als
ci? avonturier Max
Wim Grelinger als inspecteur Far-
I rar had wat meer „type" kunnen
I verdragen.
Ton Lensink tekende, naast zijn
grote rol. ook nog voor de regie, cie
er vooral op gericht bleek het ele
ment spanning over het voetlicht
heen in de zaal te laten grijpen, in
welke opzet hij grotendeels is ge
slaagd.
Acs Int.
advertenties
affiches
boekverzorging
briefpapier
brochures
gelegenheidsdrukwerk
handelsmerken
kalenders
katalogi
tentoonstellingen
verpakkingen
Hel spel
Shireen Strooker gaf bijv. een
uiterlijk bijzonder goede uitbeelding
van de jonge nicht en weduwe Myra.
tamelijk cynisch cn berekenrnd,. matr
hier cn daar toch niet overtuigend
cn ingeleefd in haar tekst.
Ook Marie Hamel „groeide" niet
helemaal in haar rol van de zonder
linge en vastberaden tante Harriet
Natuurlijk was haar prestatie in vele
opzichten van allure, maar die laat- I
ste glanspuntjes ontbraken.
Enny Mols-De Leeuwe gaf gerou- i
tineerd gestalte aan tante Cora het
babbelzieke „enfant terrible" van de
familie. Haar rol was uitermate dank-
baar en bracht de nodige vaart in
het toch wel moeizaam op gang ko
mende eerste bedrijf.
Nicht Tracev docr Ntcnke Sikkema. I
miste ook ne£ dat laatste beetje over
tuigingskracht. was mt:. te uiterlijk i
cm van een gave rol te kunnen spie- I
ken
Het „dienstmeisje met een achter
grond" was door Mia Goossen met
Een der directeuren van het bedrijf
de heer R H. Samsom sprak een wel
komstwoord speciaal tot de vertegen
woordiger van het gemeentebestuur
wethouder A. J Dekker, de leden
van de Kuituurkring Alphen aan den
Rijn en de collega drukkers uit Al
phen aan den Rijn en omgeving.
Platteel en Reeser:
COLLECTIE CHABOT
TOEGANKELIJK
Een belangrijk deel van de collec
tie werken van de Rotterdamse beeld
houwer en kunstschilder Hendrik
Chabot zal toegankelijk gesteld wor
den voor het publiek. De eigenaar
van deze collectie, de heer D. Tol,
heeft namelijk van het gemeentebe
stuur toestemming gekregen een flat
woning in te richten als expositie
ruimte. Een belangrijk deel is „oor-
logswerk". door Chabo? dus in de
oorlogsjaren gemaakt. Maar ook uit
de perioden daarvoor en daarna zijn
I belangrijke werken in de collectie
I aanwezig Gedurende drie middagen
in de week is de collectie te bezich-
tigen.
Zowl gouverneur Platteel als schout-
bij-nacht Reeser hebben in ant
woord op vragen met de meeste
klem tegengesproken, dat Neue. -
landers wapens aan Papoea's zou
den hebben verstrekt. Gouverneur
Platteel zei: „Ik ben er absoluut
var overtuigd, dat dit nooit ge-
beurd is".
Alle autoriteiten in Holiandia. zowel j
civiele als militaire, zijn van me
ning. dat de commissie die een on
derzoek naar de Indonesische be-
schuldiging daaromtrent instellen,
zal terugkeren met de zekerheid
dat de Nederlanders nooit wapens
aan de Papoea's hebben verstrekt, i
Schout-bij-nacht Reeser zei. dat het
tijdens de afgelopen gevechtshan
delingen gebruikelijk was dat Pa
poea-gidsen. die de Nederlandse
troepen behulpzaam waren, van
wapens werden voordien, omdat zij
vaa^ de koppatrouilles vormden.
„Deze wapens werden na afloop
van de patrouilles echter al
tijd onmiddellijk weer ingenomen.
Nooit heeft de Nederlandse strijd
macht ook maar eén wapen voor
permanent gebruik aan een Pa
poea gegeven", aldus de comman
dant strijdkrachten.
Gouverneur Platteel zei. dat ook van
gouvernementszijde nog noou een
wapen verstrekt was. „Dit zou al
leen maar een uiterst gevaarlijke
situatie hebben geschapen en zou
geen enkel nut hebben gehad", al
dus de gouverneur, die de journa
listen op het hart drukte de ge
ruchten hieromtrent met de mees
te klem namens hem tegen te
spreken.
Wim Crouwel schetste het ont
staan en het doel van deze expositie.
Voorts wees hU er op, dat de GKF,
thans niet minder dan 3300 leden telt,
die zeven groepen van kunstenaars
vertegenwoordigen. Hy prees hen die
zich beijverd hebben deze expositie
tot stand te brengen waardoor meu
een duidelijk beeld krijgt van
het peil de rhedendaagse grafische
kunstenaars. Tevens schetste hij de
positie van de vrije ontwerpers, die
op deze expositie hun produkten to
nen.
Nadat vervolgens verversingen wa
ren aangeboden, volgde een rond
gang. langs de tentoongestelde mo
dellen en voorbeelden van grafische
kunst.
Deze veelzijdige interessante expo
sitie toont overduidelijk aan welk een
uiterst belangrijke fuctie de grafische
ontwerper tegenwoordig heeft: hü is
onmisbaar in het grafisch, proces.
ült een kelder aan de Oude Zijds
Achterburgwal in de Amsterdamse bin-
nenstad zijn 100 originele Afrikaanse
zwart houten negermaskers en 8 brum
houten beelden gestolen voor een ge-
zamenlijke waarde van f 20.000. De
maskers en beelden waren in de kol- i
der opgeslagen door de in Amsterdam
wonende Nigerlaanse koopman S A
Thompson. 1
Zondagavond a s. brengt de N.C.R.V. voor
de televisie ..Zon op Hirosjima" van Emanuel
van Loggem. De auteur heeft zich in dit stuk
verplaatst in het denken van de man. die de eer
ste atoombom op Hirosjima heeft geworpen en
zich daarbij in hoofdzaak gehouden aan de reali
teit. Het is Van Loggems zesde televisie-spel.
Robert West (in pij) wordt gespeeld door
Peter Holland, rechts Eric van Ingen als de vlie
ger Clive Mc Leigh. Het spel zal gevolgd wor
den door een discussie over de probleemstelling.
Ongetwijfeld zal menigeen belang stellen in
dit stuk. dat geïnspireerd is op het leven van de
door schuldgevoelens gekwelde Amerikaanse
piloot.
Het kunstbeleid van de Rijksoverheid, zoals zich dat afspiegelt
in de ontwerp-begroting van het ministerie van O. K. en W. voor
1963. toont een consolidatie e"n een verdere uitbouw van wat in de
afgelopen jaren is gerealiseerd. De leidende gedachte van de kunst-
begroting is dat aan de bevordering van de scheppende kunst
ruimere mogelijkheden moeten worden geboden.
Zo heeft de minister ook nu weer hogere bedragen uitgetrokken
voor posten als de aanvullende honorering van bijdragen aan let
terkundige tijdschriften, stjpendia voor componisten en letterkun
digen. subsidiering van kunstaankopen en steun aan Nederlandse
film. De Rijksbijdrage aan het produktiefonds voor Nederlandse
speelfilms is opnieuw met f 100.000.- verhoogd.
Voor subsidering van korte films is f 50.000.- meer uitgetrokken
dan in het lopende begrotingsjaar.
I omstandigheid dat de groeiende be-
I langstelling voor deze activiteiten een
ruimere financiële armslag noodza-
i kelijk maakt.
In de muzieksector heeft de mi
nister. hangende het overleg in het
College van Rijksbemiddelaars, reeds
1 rekening gehouden met de in het
Ook de subsidies ten behoeve van
de kunstzinnige vorming van de jeugd
zullen in 1963 aanzienlijk meer geld
vergen dan in voorgaande jaren. De
ze stijging wordt zoals alle sub
sidie-verhogingen ten dele veroor
zaakt door de salarismaatregelen per
1 januari 1962, maar tevens door de
derde rapport-Witteman aanbevolen
salaris-maatregelen. In de kosten van
enkele zeer uitzonderlijke manifesta
ties van het Concertgebouworkest,
ter gelegenheid van zijn 75-jarig be
staan. zal ook door het Rijk worden
bijgedragen.
Voor subsidiëring van de Neder
landse toneelgezelschappen is ruim
f 370.000 meer nodig, o.m. in verband
met de versterking van de spreidings
gezelschappen. Het Nationale Ballet
krijgt f718.500 uit de subsidiepot, een
bedrag waarin tevens f 91.000 voor
de pensioenvoorziening is verrekend;
i het Nederlands Dans Theater ont
vangt een Rijkssubsidie van f40.000.
De Rijksmusea, ae Kon. Biblio-
theek en het Ned. Letterkundig Mu
seum en Documentatiecentrum ver-
gen voor 1963 hogere uitgaven voor
het op peil houden van cie collecties,
j een dringend noodzakelijke perso
neelsuitbreiding en het opvangen van
de stijgende kosten. Voor restauratie
van monumenten is een half miljoen
meer uitgetrokken. Deze post be
draagt nu f 17 miljoen Vooral het
behoud van molens heeft de aan
dacht van de minister.
Voor 1963 is tevens voorzien in
een verhoging van de eregelden aan
verdienstelijke bejaarde kunste
naars in verband met de stijgende
kosten voor levensonderhoud. Een
apart bedrag is voorts uitgetrokken
ten behoeve van de tweejaarlijkse
Staatsprijs voor filmkunst, die het
volgend jaar weer zal worden uitge-
reikt.
