Cees Kroon
Blues uit gevangenis van Angola
klinken intens waarachtig
Ce „tens" van dr. Schweitzer
Met kleinste tijdschrift in de Mijnstreek
HEEFT HART
VOOR HISTORIE
HAZERSWOUDE
i JAZZ
I 1
op l.p., e.p. e
n sin
gle
KRIS-KRAS
TE PAS EN
TE ONPAS
Rel in Hazerswoude
r 1
J
Niet cadeau
►pgeri
gericht 1 maart 1860
Zaterdag 22 september 1962
Cees Kroons
boekenkast
staat vol
geschied
kundige
werken.
I Het is het kleinste tijdschrift dat in de Rijnstreek
Herschijnt. Het telt vier pagina's en heeft een oplage
tian tweehonderd exemplaren. Het heeft geen adver
tenties, geen abonnees en zelfs geen naam. Er staat
'peen letter nieuws in en toch wordt het in Hazers
woude druk gelezen. Want het hele „tijdschrift" is
fan Hazerswoude gewijd, niet aan het dorp zoals het
|iu is, maar zoals het was, honderd jaar geleden, in
je zeventiende eeuw, 300 na Christus.
Uitgever, redacteur en be-
prger van het gestencilde blad
I de 17-jarige Cees Kroon uit
lazerswoude. Het eerste num
ber van zijn maandblad ver-
chcen in juli. Het oktober-
ïmmer, het vierde, is al kant
klaar. En Cees is voorlopig
jg niet uitgeschreven. „Ik
ïn nog wel minstens twee
iar vooruit."
IHij graast archieven en biblio-
ieken af om aan stof voor zijn
aaudblad te komen. Bovendien
teft hij zelf een verzameling van
Een gedeserteerde soldaat uit
het Rode Leger heeft zich twin
tig jaar onafgebroken verborgen
gehouden op de vliering van zijn
ouderlijk huis in een dorpje op
enkele honderden kilometers
van Moskou. Dit meldt het Rus
sische jeugdblad Komsomolskaja
Prawda. De thans 37-jarige de
serteur heeft ruim zevenduizend
dagen in zijn schuilplaats door
gebracht met niet meer dan een
rekenboekje van de lagere school
en enkele aardrijkskundeboeken.
Zijn zuster leerde hem nieuwe
woorden als spoetnik, televisie,
kosmonaut en raket. Aan zijn
onderduikperiode kwam een
einde, toen de vader van de de
serteur er ten lange leste genoeg
van kreeg en hem van de zolder
haalde.
Twee jonge Noren zijn op ski's
dwars door Groenland van oost
naar west getrokken, langs de
zelfde route die Fridtjof Nansen
in 1888 eveneens op ski's afleg
de. Zij deden het in 31 dagen.
Nansen indertijd in 42.
250 geschiedkundige werken en
een paar honderd oude prentbrief
kaarten, landkaarten en school
foto's. 's Avonds zit hij te lezen,
te bewerken of zijn tijdschrift „in
elkaar te typen". Zoals de een
skeltert, de ander danst en een
derde voetbalt, zo zoekt Cees zijn
ontspanning in de historie.
Al op de lagere school had hij
meer dan gewone belangstelling
voor vaderlandse geschiedenis.
Toen hij direct na zijn schooltijd
bij de Leidse boekhandel Templum
Salomonis ging werken, kon hij het
niet nalaten de historische werken
die hij onder handen kreeg, ook
in te bladeren. Zyn belangstelling
groeide. Hij kocht boeken, kreeg
boeken, bezocht musea, snuffelde
rond in de Leidse Universiteitsbi
bliotheek
Toeval
En door een toeval werd plotse
ling zijn Interesse voor de geschie
denis van zijn eigen woonplaats ge
wekt. Dat gebeurde in 1960, toen
hij zijn grootmoeder hielp met ver
huizen. „Tussen de verhuisspullen
vond ik een stelletje prentbrief
kaarten van oud-Hazerswoude. Ik
stak ze in mijn zak, en, nou ja,
dat was het begin".
Cees vertelt, dat hij daarna bij
de boekhandel waar hij werkt ver
scheidene boeken ontdekte waarin
het Hazerswoude uit vroeger eeu
wen wordt beschreven. „Ik kocht
deze boeken, heb er ook enkele ge
kregen en ben toen de verschil
lende gegevens gaan verwerken".
Het eerste resultaat van Cees' his
torisch gepuzzel kregen tweehon
derd Hazerswoudse gezinnen in ju
li onder ogen. Zij konden onder
meer lezen, hoe de naam van hun
dorp is ontstaan.
Puzzelen en uitzoeken moet Cees
herhaaldelijk. Zo komt in het no-
vember-nummer, dat nu in voor-
JW-lezers schrijven
Cees bij het kastje met historischevoorwerpen die bij afgravia
gen in de buurt van Hazerswoude te voorschijn zijn gekomen.
TJit het oktober
nummer van Cees
Kroons maandblad
citeren wij het vol
gende „merkwaar
dig voorval te Ha
zerswoude":
„Op 16 mei
1619 diende de
schoolmeester van
Hazerswoude een
klacht in bij de
raad. Hij zei, dat
er een jongen des
zaterdags de der
tiende mei op een
half vat door het
dorp had gaan
trommelen, en dat
het volk in op
schudding kivam
en zich de andere
dag verzamelde
voor de kerk.
Deze jongen had
grote stenen tegen
de kerkdeur aan
geworpen en een
onder had twaalf
schoten met een
roer geweeraf
gevuurd op de
kerkdeuren. En er
was nog meer
kivaad verl icht.
Als men niet gauw
ingreep (want de
andere dag was
het zondag), dan
zou er nog meer
kwaad gebeuren.
Toen besloot dc
raad om iemand
van het hof met
de procureur-gene
raal naar Hazers
woude te sturen
om kennis van za
ken te nemen. En
de gemélde perso
nen gevangen te
nemen, en in de
gevangenis te
brengen, de
Gevangenispoort in
Den Haag.
Deze personen
werden veroor
deeld tot gevange
nisstraffen.
Deze gebeurtenis
is een voorbeeld
van de Remon
strantse opschud
dingen in Hazers
woude."
bereiding is, een stukje te staan
over de oorsprong van het wapen
van Hazerswoude (drie sterren op
een schuine baan). „In één ge
schiedkundig werk staat het wapen
anders omschreven dan in een an
der", zegt Cees. „Kijk, dan is het
de kunst om het neusje van de
zalm te weten te komen".
Jon
pensachtig
Cees Kroon, jongensachtig, met
een verwarde kuif waarin hij met
zijn hand steeds vergeefs orde pro
beert te brengen, maakt aanvanke
lijk een wat verlegen indruk. Maar
die valt van hem af, rodra het ge
sprek op hoe raadt u het
de historie van Hazerswoude komt.
Hij heeft niet alleen genoeg stof
om te schrijven, maar ook om te
praten.
„Als je musea bezoekt, kom je
onze plaats ook nogal eens tegen.
Neem nou Rijnsburg. Ik ging naar
het museum daar en kwam toen
aan de weet, dat de abdij bezit
tingen in Aduaraswoude (de oude
naam van Hazerswoude Red.)
heeft gehad. Kijk, dan kun je ver
der snuffelen. Ik kwam op het
Nationaal Verzamelaarscentrum in
Amsterdam en kreeg daar een paar
prachtige oude prentbriefkaarten
van Hazerswoude te pakken
Stuk boom
In zijn verzamelwoede beperkt
Cees zich niet tot boeken en kaar
ten. In zijn kamer die vol staat
met boeken en nog eens boeken,
bevinden zich ook een antieke
grammofoon en voorwerpen die bij
graafwerkzaamheden te voorschijn
zijn gestoken. Een stuk van een
hazelnoolboom waaraan Hazerswou
de zijn naam te danken zou heb
ben is zijn trots. Hij zwaait trou
wens ook graag met de tekst van
een toneelstuk dat de plaatselijke
Rederijkerskamer in 1606 opvoer
de.
„O ja, en dan heb ik nog heel
wat over de klederdracht in onze
streek, ik heb zelfs een afbeelding
daarvan uit 1617", praat hij en
thousiast door. „En weet u, dat het
nieuwe stadhuis op een historisch
stukje grond komt te staan? Vroe
ger stond er het kasteel Rhynen-
burch. En 300 na Christus was er
een Romeinse nederzetting: Mati-
lo". Wy wisten het niet, maar het
stond in het september-nummer.
Het oktober-nummer gaat over
molens en in het bijzonder over
de zgn. Rembrandtmolen aan de
Rijndijk. In het november-nummer
komen behalve het wapen van Ha
zerswoude de Rederijkers en de
Wederdopers.
Het tijdschriftje ligt Ce-es na
aan het hart. Hij heeft er zelfs
een schrijfmachine voor aange
schaft. „Abonnees heb ik niet en
hoef ik ook niet te hebben", zegt
hij, „maar misschien is het blad
een stimulans voor de lezers om
oude gegevens en foto's niet weg
te gooien, maar ze aan mij te ge
ven".
Ongetwijfeld zult u gehoord heb
ben van Albert Schweitzer, de man
die er zijn levenswerk van heeft ge
maakt zijn zwarte medemens te
helpen. Maar met het bestaan en
het werk van de Dr. Albert
Schweitzer Jeugdclub zult u wel
niet op de hoogte zijn.
Deze club is, met toestemming
van dr. Schweitzer, opgericht op 20
januari 1960, als gevolg van een ra
dio-reportage over fanclubs. Jon
gens en meisjes van 12 tot 30 jaar
kunnen er lid van worden en oude
ren zijn als donateur welkom. De
landelijke vereniging is onderver
deeld in plaatselijke afdelingen.
Wat wil de Dr. Albert Schweitzer
Jeugdclub?
Het is met een paar woorden
gezegd: „Wij willen de naaste die
het moeilijker heeft dan wijzelf
helpen." In Nederland zijn dat
voornamelijk de zieken en bejaar
den. Geregeld worden ei ontspan
ningsavonden georganiseerd voor
deze mensen, vaak met de belange
loze medewerking van topartiesten.
Maar dat is niet het enige. Er is
immers zo ontzettend veel leed in
de wereld. Daarom zetten we ons
ook in voor andere acties, zoals on
langs de actie 10 x 10. Ook voeren
we een actie voor het Albert
Schweitzerdorp in Frankrijk, waar
dr. Greetje Barthélemy-Van dei-
Kreek en haar man werkzaam zijn.
De Dr. Albert Schweitzer Jeugd
club in Nederland er zijn ook
dergelijke clubs in Amerika. België.
Duitsland en Japan wil door
middel van allerlei activiteiten die
geld opbrengen (lezingen, bazaars,
filmavonden, concerten) en in sa
menwerking met o.a. het Rode
Kruis en de Unesco helpen het leed
op deze wereld te verminderen. Wfj
zijn van mening, dat de jeugd dient
te vechten, samen met Albert
Schweitzer, om de schending van de
eerbied voor het leven tegen te
gaan.
U kunt daaraan meehelpen. Hoe?
Wel, door mee te werken aan de Dr.
Albert Schweitzer Jeugdclub. Wilt
u iets meer weten van deze club,
dan kunt u zich richten tot: W. No-
teboom. Van Hillegaerstraat 30
(3-hoog) te Amsterdam of H. Woel-
ders, C. 127 te Bergentheim.
B. Bruggeman
(propagandist A.SJ.K.)
i
Ray Conniff:
„NIEMAND KAN
MIJ KOPIEREN"
Onlangs maakte de Amerikaanse
orkestleider Ray Conniff een infor
meel reisje door Europa. In Enge
land lukte het een muziekverslag-
gever om Conniff aan het praten te
krijgen, en hij noteerde het volgen
de:
„Ik houd er van platen te maken,
die goed verkopen. Daarvoor moet
je als arrangeur iets aparts heb
ben, wat de mensen boeit. Ik heb
een sombere mededeling voor mijn
vele komponisten: het zal ze nooit
lukken.
Het is onmogelijk voor wie dan
ook om precies onze klank te be
reiken. Natuurlijk beschouw is het
als een compliment, maar niemand,
mag ik wel opmerken, kan de klank
evenaren, die wij ontwikkeld heb
ben. Mijn „sound" is een combina
tie van arrangementen, echoka
mers, electronica en studiowerk
De materiaalkosten bedragen zoiets
van 35.000 dollar U begrijpt
dus wel waarom het voor ons haast
ondoenlijk is voor publiek op te
treden".
Er is een Amerikaanse lucht
vaartmaatschappij die op het ogen
blik nogal moeite doet om aan Ne
derlandse stewardessen te komen.
En wat die Amerikanen onze
meisjes te bieden hebben, ziet er zo
op het oog nogal aantrekkelijk uit:
een aanvangsalaris van f 1085 per
maand, het recht privé-vluchten te
maken tegen tien procent van het
normale tarief en jaarlijks dertig
dagen vakantie.
Maar zelfs deze maatschappij
doet het fel begeerde baantjt van
stewardess niet cadeau. Gegadigden
moeten aan heel wat eisen voldoen:
zij mogen niet korter zijn dan 1.58
meter en niet langer dan 1.73 m,
niet lichter zijn dan 50 kg en niet
zwaarder dan 63 kg, niet jonger
dan 21 en niet ouder dan 27 jaar,
zij moeten ongehuwd zijn, zij mo
gen geen bril dragen, zij moeten
verder goed gezond zijn. een goed
figuur hebben, er aantrekkelijk uit
zien, middelbaar onderwijs hebben
genoten en vloeiend Engels kunnen
spreken.
En of dat alles nog niet genoeg
is, mogen ze bovendien geen last
hebben van heimwee. Wie aange
nomen wordt, krijgt namelijk New
York, San Francisco of Seattle als
standplaats. Wie het niettemin wil
proberen, dient er ook aan te den
ken, dat het „formidabele" salaris
van 1085 gulden omgerekend in
Amerikaans geld nog geen driehon
derd dollar is. En in New York, San
Francisco of Seattle is de koop
kracht van een dollar ongeveer ge
lijk aan die van een gulden in Ne
derland.
Hogman Maxey, John Henry
Jackson, Otis Webster, Guitar
Welch, Jesse Butcher, e.a.
„Southern Prison Blues" (Sto-
ryville SEP 125)
Angola. Zo heet niet alleen een
Portugese kolonie in Afrika, maar
ook een stadje in Amerika, onge
veer driehonderd kilometer ten
noorden van New Orleans, in een
uithoek van de staat Louisiana. De
geringe bekendheid die het Ameri
kaanse Angola in Europa geniet,
heeft het nog te danken aan
zijn gevangenen. In de staatsge
vangenis, het indrukwekkendste ge
bouwencomplex dat in het hele
stadje te vinden is. bestaat name
lijk sinds jaar en dag een intensief
muziekleven, waarvan af en toe op
merkelijke resultaten tot de buiten
wereld doordringen. Zoals deze
„Southern Prison Blues".
De legendarische blueszanger
Huddie Ledbetter, ook wel „Leda-
belly" genoemd, zat jarenlang in
Angola gevangen en maakte enke
le van zijn ontroerendste blues in
ae cel. Ledbetter. in 1949 gestorven,
was geen uitzondering. Ook van de
meer dan 1500 negers die nu in
Angola zijn gedetineerd, brengen de
meesten na een lange dag van zwa
re arbeid (riet snijden, hout kap
pen, wegen aanleggen. graven)
o avonds nog de moed op om te
musiceren. Zij zetten daarmee een
oude traditie voort: muziek immers
was jarenlang het enige „tijdver
drijf" dat de Amerikaanse neger
zich kon permitteren. In overeen
stemming daarmee is wat zij zin
gen en spelen: The Blues.
Oorspronkelijk waren de blues
zangen van verlatenheid, wanhoop
en verdriet, de hartekreet van de
vertrapten en misdeelden. Geleide
lijk aan is het karakter ervan ge
nuanceerder geworden tegen
woordig zijn sommige blues vrolijk,
spottend en sarcastisch terwijl de
langzame tempi tot snellere evolu
eerden, tot <in de moderne jazz)
zeer snelle zelfs. In Angola worden
echter de blues gezongen en ge
speeld op een manier die men bui
ten de gevangenismuren vrijwel
niet meer hoort. En dat is begrij
pelijk: waar negers bijeen zijn on
der omstandigheden die niet hee1
veel beter zijn dan die van de plan
tage-arbeiders voor en rond de
eeuwwisseling, keert het authentie
ke karakter van de blues automa
tisch in sterke mate terug.
Van de dertien nummers die dr
Harry Oster, dc volksmuziekspecia-
lisl van de Louisiana staatsuniver
siteit. voor de „Southern Prison
Blues" in de gevangenis heeft op
genomen, hebben twaalf het lang
zame tempo, het zwaarmoedige ka
rakter en hun spontane „ontstaan'
met de oude blues gemeen. Een
clement dat de gedetineerde blues
zangers eraan toe hebben gevoegd
en dat van latere tijd dateert, E
het cynisme. Een sprekend voor
beeld daarvan is de „Electric Chair
Blues" van de 63-jarige Guitar
Welch: „Wonder why they electro
cute a man at the one o'clock hour
at night? The current much stron
ger, people turn out the light".
De „Electric Chair Blues" staat
niet op deze l.p. Het heeft geen zin
tc vermelden, welke er wel opstaan,
omdat de titels u niets zullen zeg
gen. Alle blues zijn namelijk in de
gevangenis ontstaan, heel spontaan
en zonder moeite, naar aanleiding
van een toevallige gebeurtenis of
zomaar een (sombere) gedachte.
Treffend zijn daarbij niet alleen de
melodieën, maar nog meer de tek
sten. Zij karakteriseren stemmingen
er feiten met een eenvoudige, di
recte juistheid. De gedetineerde
blueszangers tonen zich vooral in
ventief waar zij de vrouw bezingen
en het is voornamelijk de vrouw
waarover op deze plaat gezongen
wordt.
Van de zes zangers sluit de stijl
van de 63-jarige Guitar Welch het
meest aan op die van illustere voor
gangers als Leadbelly en Sleepy
John Esters. Het modernst van al
len is John Henry Jackson, die de
„shout" als een zeer effectief stijl
middel gebruikt Maar welke ver
schillen er in stijl ook zijn. Welch,
Jackson en de anderen weten allen
te boeien, niet omdat zy het mooi
en goed doen. maar omdat hun
blues zo intens waarachtig klinken.
Snooks
SLP 119)
Eaglin
(Storyvïlle
Careless Love Come back
baby. High society Let me go
home whiskey - Trouble in mind
- St. James infirmary - I got my
questionair The drifter
blues Rock Island line
Everyday I have the blues
Sophisticated blues See see
rider One Scotch one Bour
bon A thousand miles from
home I'm looking for a wo
man Look down that lone
some road.
Ook Snooks Eaglin, een 26-jarige
straatzanger uit New Orleans wiens
naam in geen enkel boekje over
jazz vermeld zal staan, zet een tra
ditie voort: die van de grote blues
zangers en „street minstrels" van
het eerste uur. Evenals weleer Blind
Blake, Blind Lemon Jefferson en
Blind Willie Johnson staat Eaglin,
die ook blind is, op straathoeken te
zingen om in zijn onderhoud te
kunnen voorzien. Hij verschilt in
zoverre van hen, dat hij het groot
ste gedeelte van zijn repertoire
heeft ontleend aan de radio en
grammofoonplaten. Maar evenals
zijn grote voorgangers voert Eaglin,
die geen enkele muzikale opleiding
heeft genoten en zichzelf gitaar
heeft leren spelen, al zijn nummers
op het geheugen en het gehoor uit.
Little Richard bekeerd
Dat zij daarbij enige verandering
ondergaan een welkome veran-
aering trouwens waar het de over
bekende nummers betreft
spreekt vanzelf.
Eaglin zingt met overtuiging. HfJ
heeft een vriendelijke, ietwat hese
stem en is een virtuoos op de gi
taar, wat bijvoorbeeld blijkt uit een
instrumentaal nummer als „High
society".
De l.p. van Snooks Eaglin en de
hiervoor besproken „Southern Pri
son Blues" maken beide deel uit
van één serie; het zijn resp. deel
6 en deel 9 van de Storyville Blues
Anthology. Als de andere delen op
hetzelfde peil staan als deze twee.
aan kan de liefhebber van de blues
aan deze serie veel plezier beleven.
The king of the gospel singers
Little Richard
„Its's real" (Mercury MCL
125010
It's real Joy, joy, joy Do
you care The captain calls
for you In times like these
Do Lord, remember me Ride
on King Jesus Peace in the
valley He's not just a soldier
My desire He's my star
It takes everything to serve the
Lord
Little Richard is bekeerd ofwel
zoals Mahalia Jackson het uitdrukt
„gered". Hij heeft het wereldse
podium en de rock 'n roll, waarvan
luj vroeger een der lawaaiigste ver
tolkers was, vaarwel gezegd voor
een stichtelijker omgeving en de
gospelsongs. In plaats van „Tutti
fruiti" en „Long tall Sally" zingt
hij nu „Do Lord, remember me"
en „Ride on King Jesus".
Om eerlijk te zijn, het ls dat het
op de hoes staat, anders zouden wij
uit deze plaat nooit de vroegere
„koning van de rock 'n roll" heb
ben herkend. Little Richard heeft,
zo blijkt nu wel, een zeer verdien
stelijke stem. al lijkt het ons wel
wat overdreven om hem meteen
maar tot „king of the gospel sin
gers" te bombarderen. Wel krijgt
hij, en dat is geen kleinigheid, een
prachtige aanbeveling mee van Ma
halia Jackson, van wie op de ach
terzijde van de hoes een introduc
tie staat afgedrukt.
Jimmy Smith
„Walk on the wild side" (Ver
ve VV 20106)
Dit jazz noemen is hetzelfde als
Elvis Presley op één lijn stellen met
b.v een Billy Eckstine. „Walk on
the wild side" is twee kantjes la
waai: eerst een kantje orkestrale
lawaai en dan een kantje ham-
mondorgel-gedieun, waarbU Jimmy
Smith zich laat kennen als een
mr -ster in de monotonie. Een aar
dig plaatje om er ongewenste gas
ten mee de d-ur uit te jagen.
