De Gaulle's plannen zijn
een slag voor democratie
N IE U W-GUI
MORGEN IN V.N.
In de toekomst nauw overleg van
premier Macmillan en Gemenebest
„Verbittering" onder
ambtenaren N.-Gninea
Innerlijk evenwicht
radicaal verstoord
(§uc/ §)Tte
Brood-nodig voor
moderne mensen!
WEERBERICHT
Meeste deelnemers althans
voorlopig tevreden gesteld
Dr. J. P. Bannier
voorzitter van
VN-commissie
Geen toekenning van verlof
Gegrepen door
ziekenauto
Piet de Haas
naar Lisse
teuws
Opgericht 1 maart 1860 DONDERDAG 20 SEPTEMBER 1962 No. 30761
LEIDSCH mDAGBLAD
Directeur A van Dieaoect DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wme Slngel Le,aen ülr0110 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer 18.25 per kwartaal, f2.80 per maand, f 0.65 per week. Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Vergelijking met
de Ver. Staten
belachelijk
(Van onze Parijse
correspondent)
Volgens een traditie, waar
van hij bij andere belangrijke
politieke aanleidingen al eerder
voorbeelden had gegeven, heeft
het Franse staatshoofd, generaal
Charles de Gaulle, gisteren in
ten regeringsvergadering alle
ministers de biecht afgenomen.
En het onderwerp waarover de
generaal zijn ministers verzocht
hun oordeel en dieptste gevoe
lens uit te spreken, betrof dit
keer zijn voornemen de grond
wet te wijzigen door volgende
maand een nieuwe referendum
Ie organiseren.
Formeel gezien wordt een uit-
praak van de regering door de
rondwet op dit ogenblik zelfs na-
rukkelijk vereist. De constitutie be-
laalt n.l., dat een referendum op
oorstel van de regering moet wor-
en voorbereid. Niettemin was het
erzoek van De Gaulle met ietwat
ndere motieven omkleed.
Op de laatste bijeenkomst van de
(gering had hij de ministers doen
reten, dat in zijn ogen de betekenis
an het referendum zo belangrijk
as, dat hij zich tevoren overtuigen
rilde dat de complete regering nu als
én ma-n achter hem staat.
Fundamentele kritiek op de plan-
len van de generaal van de kant
an een minister zou, in zjjn ogen.
epaard met diens aftreden moeten
aan. Na afloop van de zitting van
isteravond, die de abnormale lange
jjd van vierenhalf uur heeft ge-
uurd, bleek echter geen enkele mi-
ister zijn portefeuille ter beschik
ing van het staatshoofd te hebben
esteld.
Op dit moment lijkt het gewaagd
it de omstandigheid de conclusie te
rekken, dat ook alle ministers uit
olie borst en van ganser harte zou-
en hebben ingestemd met het begin-
tl en vooral de procedure van een
rondwetsherziening, zoals de preni-
ent der republiek die nu voor ogen
bat.
Minachting
Hoe weinig belang het staatshoofd
iverigens aan de inzichten van zijn
ünisters hecht, blijkt intussen ook
log wel uit het feit, dat zijn radio-
ii televisieboodschap, die vanavond
m 8 uur over de grondwetewijziging
rordt uitgezonden, gisteren al lang
up de band was opgenomen, toen de
xcellenties hun op- en aanmerkin-
ea nog moesten maken.
Advertentie
Kent het nieuwe brood voor mo
derne mensen? Het is Finnbrod, het
diepdoorbakken veredelde knacke-
bröd, met alle kracht van de volle
roggekorrel. Finnbrod is verrukke
lijk van smaak en voedzaamv houdt
beslist slank ènis en blijft
knappervers. Dus voortaan ook op
maandag-ochtend een ovenvers ont
bijt! Geniet dag in dag uit van Finn
brod. Fantaseer en combineer met
alle soorten beleg. In wit en bruin,
maar altijd even fijn!
HIER EN DAAR
NACHTVORST
De Bilt verwacht van heden- tot
Morgenavond, zonnige perioden en
droog weer, behoudens een enkele
Jerspreid voorkomende bui in de
«istprovincies. Koude nacht en och
tend met plaatselijk mist en hier en
daar nachtvorst. Morgenmiddag on
geveer dezelfde temperatuur als van
daag. Zwakke tot matige wind uit
loordelijke richtingen.
21 SEPTEMBER
Zon op: 6.23 uur; onder: 18.43 uur.
maan op: 23.36 uur; onder: 15.07
[lur.
Hoogwater te Katwijk te 8.34 en
21.04 uur, laagwater te 4.06 en 16.25
uur,
Dit nummer bestaat nit 16 paglna'9
Die op- en aanmerkingen betref
fen. althans in de parlementaire
kringen, zowel het principe als de
uitvoering van de revisie.
Zoals men weet, wenst De Gaulle,
dat in het vervolg het staatshoofd
niet meer door een college van on
geveer 80.000 kiesmannen, parlemen
tariërs en notabelen, maar door het
ganse volk zal worden gekozen. Hjj
ziet deze uitbreiding van het kiezers
korps als een noodzaak teneinde het
gezag van zijn opvolger te kunnen
verhogen. De Gaulle verwijst daar
bij bovendien naar andere landen,
speciaal naar Amerika, waar de
hoogste autoriteit, de president,
daadwerkelijk regeert, maar zijn
prestige dan ook aan een directe ver
kiezing van het hele volk ontleent.
Ander voorschrift
Tegenstanders van De Gaulle's
grondwetsherziening leggen allereerst
wel de vinger op de plaats waar deze
vergelijking toch duidelijk mank
gaat.
Verdere versterking van het gezag
van de president der republiek, die
in Frankrijk alle macht in zijn han
den concentreert, zou desnoods, al
dus deze critici te verdedigen zijn,
indien gelijktijdig ook de positie van
het parlement, als tegenwicht werd
versterkt.
Van de grondwetsrevisie, gelijk De
Gaulle zich die voorstelt, kan inte
gendeel worden voorzien, dat het
evenwicht tussen uitvoerende en wet
gevende macht nog veel radicaler
dan nu al het geval is zal worden
verstoord !-
Nog veel scherper, en in elk ge
val algemener, is de kritiek, die in
politieke en parlementaire kringen
wordt geuit op de weg. die De Gaulle
volgen wil om dit doel te bereiken. De
grondwet schrijft in artikel 39 voor
herzieningen duidelijke richtlijnen
voor, waarbij de beide Kamers de
voorstellen van de regering in
eerste instantie moeten bestuderen
om ze vervolgens in stemming te
nemen.
Mogelijkheid
Intussen is het laatste woord over
deze kwestie nog zeker niet gezegd.
En in het bijzonder zijn de ogen
nu wel gericht op het parlement,
waarvan gehoopt wordt, dat het zich
straks bij machte zal tonen een eigen
voorstel, in positief democratische
geest, ter herziening van de grond
wet in te dienen en aan te nemen.
In dat geval zouden de plannen van
het staatshoofd op zeer losse schroe
ven worden gesteld en zal de gene
raal zijn strategie ingrijpend moeten
herzien, tenzij hij de grondwet, die
in 1958 niettemin voor zijn persoon
lijk gebruik werd gesneden, dan
maar helemaal als een versleten af
dankertje in de kast zal willen han
gen.
Van onze Amerikaanse correspondent)
In de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties zal de resolutie
inzake Nieuw-Guinea morgenmiddag aan de orde komen, waarbij over
de uitslag geen twijfel kan bestaan.
De volgorde van sprekers wordt be
paald door het alfabet. Indonesië
krijgt daarom eerst het woord, daar
na Nederland. Minister Soebandrio
zal voor Indonesië spreken en ambas
sadeur Schürman voor ons land.
Nadat over de resolutie is gestemd,
zal secretaris-generaal Oe Thant de
vergadering uiteenzetten, welke maat
regelen hij denkt te nemen. De gehele
behandeüng behoeft niet meer dan
twee uur te duren, doch men weet
nooit of sommige landen hetzij voor
hetzij na de stemming nog een duit
in het zakje willen doen. Met name
is nog niet bekend of soms de Sow-
jet-Unie en Australië het woord wen
sen te voeren. Tot zover onze Ame
rikaanse correspondent.
Papoealeider Nicolaas Jouwe heeft
gistermiddag op Schiphol zijn diepe
teleurstelling uitgesproken over dit
besluit van de secretaris-generaal.
..Die is blijkbaar van plan het ak
koord zonder voorafgaande debatten
in stemming te brengen en het er op
die manier zo geruisloos mogelijk door
te drukken", zei de heer Jouwe, die
samen met zijn landgenoten Kasiepo
en Womsiwor gisteren uit Biak in
Nederland aankwam. Van een kort
oponthoud maakte hij gebruik om
in Den Haag met staatssecretaris Bot
te spreken. Gistermiddag reisde hij
met zijn collega's door naar New
York.
Minister Luns is vandaag van Zes
tienhoven naar Engeland gevlogen,
waar hij onder-minister Heath zal
ontmoeten. Minister Luns zal met
hem enige besprekingen voeren over
de EEG, over de mogelijke aanslui
ting van Engeland bij de EEG en
over de verschillende problemen, die
daarmede verband houden. Minister
Luns zal dus inderdaad niet aanwe
zig zijn in de Ver. Naties als daar de
resolutie van Nederland en Indonesië
over Nieuw-Guinea aan de orde
komt. Vermoedelijk zal minister
Luns niet voor begin oktober naar
New York vertrekken.
Generaal Maxwell D. Taylor,
voorzitter van de Amerikaanse
verenigde chefs van staven,
brengt een officieel bezoek aan
Indonesië als gast van de Indo-
Russisch protest
De Russische vertegenwoordiger bij
het „Centrum voor de veiligheid in
de lucht boven Berlijn" heeft protest
aangetekend tegen de vlucht die een
Amerikaanse helikopter gistermiddag
boven Oost-Berlijn heeft gemaakt.
Dit is meegedeeld door een Ameri
kaanse militaire woordvoerder. Hij
voegde hieraan toe dat de Ameri
kaanse helikopter een routine-vlucht
had gemaakt en dat deze vluchten
volkomen normaal zyn.
„Haarkloverij"
Na een eventuele verwerping mo
gen de voorstellen door middel van
een referendum worden voorgelegd
aan het volk, dat dan dus fungeert
als hoogste arbiter tussen uitvoerende
en wetgevende macht. Generaal De
Gaulle heeft de tegenwerpingen al
als haarkloverijen van staatsrechts
geleerden van de hand gewezen en
hij wil zich het tijdsverlies.dat met
dit „formalisme" gepaard zou gaan,
dus maar liever te sparen.
In werkelijkheid heeft men eerder
de indruk, dat De Gaulle, nu het Al
gerijnse drama voor Frankrijk is ge
liquideerd, zich sterk genoeg waant,
om de krachtproef te riskeren met
de politici van het parlement, die
hij altijd wel voornamelijk als las
tige en vooral nutteloze querulan
ten heeft beschouwd.
Dat De Gaulle in geval van een
nieuw, en vierde referendum inder
daad weer een klinkende en massale
overwinning zou mogen boeken, lijkt
zeker niet onwaarschijnlijk. Doch ze
ker is eveneens, dat hij de kansen
op een herleving of vernieuwing van
de democratie in Frankrijk dan te
vens een nieuwe en misschien een
fatale slag zou toebrengen, terwijl
juist in d e richting nog altijd de
hoogste garanties zijn gelegen voor
een normale aflossing van de wacht,
wanneer mettertijd de generaal van
het toneel mocht verdwijnen.
Britse premier
kan nu vrijer
ademhalen
(Van onze Londense correspondent)
De belangrijkste gemenebest
conferentie, welke misschien ooit
gehouden is, eindigde gisteren
met een lang communiqué, dat
achter de schermen nogal moei
lijkheden had opgeleverd, doch
door de premiers in een slotzit
ting toch nog vrij snel (in ander
half uur) kon worden afgedaan.
Maar mef een stuk papier zijn de
problemen nog lang niet opge
lost. Integendeel, de speculaties
over de toekomst van het Ge
menebest duren onverminderd
voort. De meeste deelnemers zijn
echter voorlopig tevredengesteld.
Maar de Gemenebestpremiers
schorten hun eindoordeel over
Engelands plan tot toetreding
tot de E.E.G. op totdat de on
derhandelingen in Brussel zijn
geëindigd.
De premiers erkennen nogmaals
dat het Gemenebest geen recht van
veto bezit en dat alleen de Britse
regering beslissen moet over al of
niet toetreden tot de E.E.G. Londen
gaf het Gemenebest de belofte, dat
de Britse onderhandelaars volledig
rekening met zijn verlangens zullen
houden, maar een garantie, dat En
geland erop zou staan, dat alle Ge
menebest-eisen zouden worden inge
willigd alvorens tot de E.E.G. toe te
treden, is dit natuurlijk niet. Ieder
een weet, dat het een kwestie zal zijn
van geven en nemen.
Macmillan kan nu vrijer adem
halen, omdat de conferentie niet
heeft aangedrongen op herhaling van
Gisteren is opnieuw een troepje
artiesten naar Nieuw-Guinea
vertrokken om op te treden voor
de militairen. Willy Alberti.
Tonny BakkenesWillêke Al
berti, Jan Pruis en Mieke Tel-
kamp op de trap van het vlieg
tuig voor het vertrek van Schip
hol.
deze bijeenkomst voordat het eind
besluit zal vallen. Alleen heeft hij
zich verplicht tot het nauwste ver
dere overleg met het Gemenebest.
Door de conferentie is Engelands
positie in Brussel ongetwijfeld verge
makkelijkt, omdat het Gemenebest er
niet aan denkt de Britse regering de
voet onnodig dwars te zetten en de
zaak verder aan het gezonde verstand
overlaat, waarover de Britten geluk
kig in overvloed beschikken. Men kan
niet zeggen, dat de conferentie de
handen van de Britse regering in
Brussel heeft gebonden.
Integendeel, zij kan thans met gro
ter gezag dan tot nog toe voor be
paalde wensen van elk Gemenebest-
land afzonderlijk in de bres springen,
hoewel deze wensen niets sensatio
neels bevatten.
De nadruk ligt op de totstand
koming van nieuwe algemene inter
nationale goederenovereenkomsten.
Aan de politieke kant van de E.E.G.
heeft men in het communiqué hele
maal geen aandacht besteed. Trou
wens, versterking van de vrije wereld,
door middel van de opheffing van de
economische tweedracht in Europa
en inschakeling van het Gemenebest
in een wereldwijd handelssysteem, is
reeds zijdelings een politiek belang
van de bovenste plank. Eventuele
verdere ontwikkelingen heeft men
wijselyk laten rusten.
9 Slot pag. 2
(Van onze correspondent in
Washington)
De Nederlander dr. Jan Paul Ban
nier is gisteren gekozen tot voorzit
ter van de Vijfde Commissie (Ad
ministratie en Budgettaire» van de
pas begonnen zeventiende zitting van
de Algem. Vergadering der Verenig
de Naties. In deze Vijfde Commissie
worden de financiële zaken behan
deld en tijdens deze zitting zouden
de besprekingen daar bijzonder be
langrijk kunnen worden. Het Inter
nationaal Gerechtshof heeft onlangs
de V.N. advies gegeven omtrent de
verplichting voor alle leden mee te
betalen aan acties, waartoe de Al
gemene Vergadering besloten heeft.
Het Hof is van oordeel, dat zulk een
verplichting inderdaad bestond. Het
is nog niet zeker of deze kwestie
ineens in de plenaire zitting zal wor
den behandeld dan wel eerst in de
Vijfde Commissie. Komt zij eerst in
de commissie, dan krygt dr. Bannier
een zware taak. Bannier, die thans
65 jaar oud is, bezit een grote er
varing in het V.N.-werk. In 1950
en opnieuw van 1954 tot heden was
hij lid van de Nederlandse delegatie
in de Alg. Vergadering. In 1952 en
1953 was n\j de vertegenwoordiger
der V.N. in het technische bijstands-
programma in Ceylon. Van 1950 ,<f
is dr. Bannier directeur van de af
deling internationale technische bij
stand van het ministerie van Buiten
landse Zaken in Den Haag.
nesische stafchef, generaal Na-
soetion. Generaal Taylor in
specteert in gezelschap van zijn
gastheer (links) de erewacht op
het vliegveld Kemajoran bij Dja
karta.
Naar in Hollandia wordt vernomen heeft de Nederlandse
regering besloten om de ambtenaren die uit Nieuw-Guinea terug
keren en nog z.g. proportioneel verlof te goed hadden, dit verlof
na hun terugkeer niet meer toe te kennen.
Deze maatregel heeft onder de ambtenaren ernstige teleursteUi^j
gewekt.
Van de zijde van de vakorgani
saties werd in antwoord op vragen
meegedeeld, dat men reeds had ge
rekend op toekenning van achter
stallige verlofmaanden in Nederland.
Iedere Nederlandse ambtenaar, die
in Nieuw-Guinea werkzaam is, kreeg
voor iedere vier dienstjaren een half
jaar extra verlof teneinde dit door
te brengen in Nederland. Bij het
georganiseerd overleg hadden de
ambtenarenorganisatiei de regering
gevraagd na terugkeer in Nederland
verlof tegoed toe te kennen over alle
volle jaren, die een ambtenaar na
het laatste verlof in Nieuw-Guinea
had gediend. Nu de regering het
verzoek oiet heeft ingewilligd ach
ten de vakorganisaties in Nw-Gui-
nea „verbittering" ten opzichte van
de regering de enige mogelijke hou
ding. Nadat uit Nederland bericht
was gekomen, dat de regering alle
door de ambtenarenorganisaties ge
stelde eisen redelijk achtte, had men
aangenomen, dat verloftegoed in Ne
derland zouden kunnen worden opge
nomen. De afdelingen in Nieuw-Gui
nea van de Algemene RK.-Ambtena
ren Vereniging en hét Christelij
ke Werknemersverbond op Nieuw-
Guinea hebben hun hoofdbesturen
in Nederland nadere inlichtingen
over deze kwestie gevraagd. Zij wil-
meedelen dat bedoelde maatregel het
den daarop vooruitlopend echter reeds
aantal ambtenaren dat bereid Is na
1 oktober onder VN-bestuur te blij
ven. nog geringer zou maken dan het
reeds is. Men legde er de nadruk op,
dat de regering hij het georganiseerd
overleg de indruk gegeven zou heb
ben alsof proportioneel verlof na te
rugkeer van de ambtenaren alsnog
zou zou worden toegekend.
Van officiële zijde wordt evenwel
vernomen dat het voorstel van de
vakorganisaties officiéél nooit door
de regering was aanvaard.
De 75-jarige wielrijder W. Dijk
man is gisteren op de nieuwe rijks
weg nummer 41 door Appingedam
door een uit Delfzijl afkomstige zie
kenauto gegrepen en op slag gedood.
De wielrijder, die uit de richting
Hoiwierde kwam, stak deze rijksweg
over op het moment, dat de zieken
auto, met in werking staande sirene
in de richting Delfzijl reed. De zie
kenauto was opgeroepen voor spoe
dige terugkeer in verband met een
ongeval in Delfzijl.
De zo succesvolle Leidse atleet Piet
de Haas, die tot nu toe voor de ver- j
eniging Holland uitkwam, zal met I
ingang van het nieuwe seizoen de j
kleuren van De Spartaan (Lisse)
verdedigen.
Leibbrand gaf de
jongste luitenant
bevel tot executie
Een getuige in het proces-Leib-
brand, een detective, heeft gisteren
verklaard dat een voormalige luite
nant hem tijdens het onderzoek
heeft meegedeeld dat hij de executie
van een groep Italianen heeft geleid.
De luitenant, Ernst Kimmich, had
verklaard dat Leibbrand hem op
dracht had gegeven de executie te
leider omdat hij de jongste luitenant
var de compagnie was. Kimmich
hao het teken gegeven het machine
geweervuur op de Italianen te ope
nen Leibbrand was daarbij aanwe
zig, zo zei hij. Kimmich, die eerder
zelf als getuig? was opgetreden, had
toen niet willen zeggen of hij een
dergelijk bevel van Leibbrand had
ontvangen.
Advertentie
Schatkamers
ontdekt in villa
Schatkamers in een villa Ja, aan
de Hoge Rijndijk 25 in Leiden by
N.V. Imenexco. U kunt ze zelf
bewonderen. Vele fornuizen (Ico-
Küppersbusch ovens en koelkasten
staan daar in vyf modern ingerichte
toonzalen voor u opgesteld Kom
kyken. Laat uw blikken en gedach
ten eens gaan over die kosteiyke
apparaten, gemaakt om u, moderne
huisvrouw, van dienst te zajn: Ideaal-
keukens, wasmachines, centrifuges,
stofzuigers, wastafels, geisers, alum,
keukengerei en nog veel meer.
Elke werkdag: (beh. 'szaterdags), van
's morgens half negen tot 's avonds
half zes, kunt u er binnenlopen. Om
vryblyvend rond te neuzen, ideeën
op te doen en, waar u dat wenst tekst
en uitleg te krygen. Wanneer komt
u langs
N.V. IMENEXCO
HOGE RIJNDIJK 25 - LEIDEN
Uit het Leidsch Dagblad van
20 Sept. 1862:
Men verneemt, dat een
aantal Milanesche vrouwen
van den hoogsten stand ver
lof heeft bekomen om Gari
baldi in zijn gevangenis te
bezoeken en hem te verple
gen.
Z.M. heeft benoemd tot
ingenieur 2e kl. voor de
dienst van het stoomwezen in
Ned. Indië den heer J. W. F.
Berand te Leiden. Hij genoot
zijn opleiding aan het Ge
nootschap M.S.G. alhier.
