Venetiaans filmfeest I
Prachtige variatie op
de klokkengieter
Kom er
ACHT-er
Fraaie speeltecliiiiel<|
van Zwitser Besse
r~
heeft ook dit jaar weer zijn
schandalen en schandaaltjes
Orson Welles doet
zijn best NIET op
tijd klaar te zijn
met zijn film
I 1
Tiree uitgaven
HOE
WERKT
HET!
Kom er ACHT-er
^MICROSCOOP
De elektronenmicroscoop werkt
met veel„fijnere"elektronenstralen.
De elektronen worden uitgezonden
door een gloeidraad en door een
hoge spanning versneld tot een straal.
elektronen
kanon
gloeidraad
Een magnetische
objectief vergroot
het,, beeld'.'
anode
100.000 V
lichtend
scherm
(Van onze Romeinse correspondent)
Een filmfestival (Ongepast, we
mogen het zo niet noemen. Dit is
de internationale tentoonstelling
van cinematografische kunst) is
niet volledig, wanneer het allemaal
op rolletjes loopt. Er moeten ver
rassingen zijn en liefst wat schan
daaltjes.
Venetië heeft het ditmaal alles
erg keurig willen doen en erg groot
scheeps. Het festijn is dertig jaar
oud en dat kroonjaar heeft de nes
tor der filmfestivals willen vieren.
Hoe doet men dat? Wel met een
nog exclusievere keuze en tegelij
kertijd met nog meer films. In Ve
netië komen, wanneer het om de
prijzen gaat, alleen „kunstwerken"
aan bod en het enige bezwaar is,
dat de Italiaanse heren, die zullen
bepalen wat wel en wat niet als
kunstwerk mag worden beschouwd
respect afdwingende critici, daar
niet van toch weer rekening
moeten houden met wat de „produ
cers" hun voorzetten en niet altijd
kunnen krijgen wat zij willen.
Nu blijken „producers" wispeltu
rige heren. Een der films waarvan
men veel verwachtte was „Eva" van
Joseph Losey. „Eva" was aangekon
digd als tweede der veertien
„avondfilms". Zodra de Franse pro
ducers dit hoorden, trokken zij de
film terug uit de competitie. Het is
ons niet helemaal duidelijk of zij
het getal twee een ongelukscijfer
vinden dan wel of zij van oordeel
zijn, dat op de tweede dag. na de
inspanning der opening van het
festival en in het bijzonder van de
late nachtfestijnen, die daarbij ho
ren, de festivalisten de kracht niet
opbrengen om alweer van een
„kunstwerk" te genieten.
Storm
Er werd een vroom leugentje ge
lanceerd: de kopie van „Eva" is
niet helemaal gereed. En daarmee
brak de storm los. Dus, zo rede
neerden de critici, die de keurings
commissie verafschuwen, omdat ze
menen dat zulk een commissie on
mogelijk goed kan zijn, wanneer zij
er zelf geen zitting in hebben, de
heren hebben de films helemaal
niet gezien Wat niet klaar is,
kunnen zij niet gezien hebben. En
nu verweren de commissieleden zich
stuk voor stuk met plechtige ver
klaringen, dat zij uit ruim negen
tig films, die ze allen hebben ge
zien, de veertien besten hebben uit
gekozen en dat aan „Eva" alleen
een klein deel van de geluidsband
ontbrak. Iedereen weet. dat de
film wel degelijk klaar was en werd
teruggenomen in verband met het
getal twee. Maar het is veel aardi
ger een strijd te ontketenen tussen
de commissie en de critici.
„Eva" werd vervangen door een
onmogelijke Mexicaanse film „La
Bandida": veel bloed, veel prosti
tuees. veel folklore, Maria Felix
tegen de vijftig als „de schoonste
der schonen" en Pedro Armendaris,
die we ons ook al uit onze kinder
jaren herinneren als dl romantische
held. Een tomatenpuree kleurig
Mexico en veel doden. Het leek, ook
als speeltrant, echt een film uit 1910
met later toegevoegde dialoog. Na
middernacht kwam er nog een film.
„De smaak van honing" <A taste of
honevnatuurlijk ook buiten
mededinging. Dit is een uitstekend
werk, veel beter dan het toneelstuk,
Bridgevraag dezer week:
In een parenwedstrijd heeft
men (Zuid) Sch. H 5 2,
Ha. 7 5 4, Ru. A V 8 3, KI.
V 8 2.
West, eever. niemand kwets
baar. Biedverloop: west 1
schoppen noord past
oost past, wat moet zuid
doen? Antwoord elders op
deze pagina.
Het onderstaande spel zag ik
de Zwitserse meesterspeler
Jean Besse eens afwerken te
gen minder sterke oppositie.
Het is een prachtig staaltje
van uitstekende speeltechniek,
alsmede een goed voorbeeld op
welke wijze minder sterke spe
lers dikwijls teveel inlichtingen
geven over de bestaande kaart-
verdeling.
Eerst geef ik uitsluitend de nz-
spelen en het biedverloop U
kunt dan eens nagaan wat uzelf
gedaan zou hebben:
Sch. H 6 2
Ha. B 8 5 3
Ru. B 4
KI. H V 8 5
n
W o
z
Sch. A 7 3
Ha. AV 9 7 4
Ru. V 3
KI. A 9 2
West was gever, OW stonden
kwetsbaar. Het bieden ging: west
pas - noord pas - oost pas - zuid
i harten - west 2 ruiten - noord
3 harten - oost pas - zuid 4 harten
- allen passen.
Anna Karina en haar echtgenoot Jean-Luc Godard. hoofdrol
speelster en regisseur van de film "Vivre sa vie", een schokkend
werk. dat een fiks schandaal in Venetië veroorzaakte. Anna en
Jean-Luc pakten van kwaadheid hun koffers.
klaar". Er komen drie versies van,
een Franse, een Engelse en een Ita
liaanse. Het blijkt nu. dat Orson
Welles, gewoonlijk geen bescheiden
man, op het laatste ogenblik bang
is geworden, dat hij geen prijs zal
verwerven. Sedert verscheidene ja
ren heeft hij niet meer als regis
seur gewerkt en „Het Proces" moet
zijn „triomfale terugkeer" worden.
Hij doet nu zijn best om te zorgen
niet op tijd klaar te zijn. Voor de
Franse en de Engelse versie, die uit
Parijs moeten komen, is hem dat
gelukt. In Rome werkt men dag en
nacht als bezetenen om de Italiaan
se versie op tijd in Venetië te krij
gen. Orson Welles is ook in Rome,
maar doet alsof de hele film hem
niet aangaat. Hij wandelt in de Via
Veneto en heeft nog nooit, zoveel
tijd beschikbaar gehad voor een
ieder, die een praatje met hem wil
maken
ten. De ondergrond, die men proeft,
rust op een solide cultuur, meer
wijsgerig dan litterair. En de film
zelf is steeds zuivere cinematogra
fie. waar elk effect bereikt wordt
door middel van de camera. Het
verhaal, het leven van een prosti
tuee. is verdeeld in twaalf „hoofd
stukken", die als in een ouderwetse
roman met titels worden aangeduid.
Godard benadert die prostituee.
Nana (maar hoe ver zijn we hier
af van Zola, die voor het eerst
die naam vereenzelvigde met het
oude beroep!) niet met zijn hart,
zelfs niet met zijn vingers. Hij toont
ons de prostituee, zoals een bioloog
ons vlinders of torren zou tonen,
volkomen a-passioneel. Het is een
uiterst moedige film, die ons din
gen laat zien, waar gewoonlijk
angstvallig omheen wordt gepraat.
Er dit heeft juist het „schandaal"
gewekt.
één van die uitzonderlijke films, zo
als de Engelsen er ieder jaar een of
twee maken. Helaas was er weinig
publiek over: alleen taai geduld en
sterke zenuwen waren bestand ge
bleken tegen „La Bandida".
Nieuive
Voor de directie van het festival
rijzen alweer nieuwe moeilijkheden.
Dezer dagen moet „Het Proces"
worden vertoond naar de roman
van Kafka, door Orson Welles ver
filmd. Het is een Frans-Italiaanse
coproduktie. Maar zal hij klaar
zijn? Die film. dat geeft de com
missie toe, was -„nog niet helemaal
Ernstiger
Het „grote schandaal" is van
ernstiger aard. Ook omdat er
een film bij betrokken is, die een
redelijke kans maakt in de grote
prijzen te vallen. Het gaat om „Vi
vre sa vie" van Jean-Luc Godard.
Reeds in „A bout de scufle" heb
ben wij Godard leren kennen als
een der belangrijkste jongeren van
de „nouvelle vague". „Vivre sa vie",
een grijze, trieste film, sterk onder
de invloed van Sartres existentia
lisme, overtreft zuiver filmtech
nisch zelfs dat „grote" voorbeeld,
ook al speelt een enkele keer de
voorliefde van de fotograaf voor
ongewone gezichtshoeken hem par-
Met een magnetisch-
veld kan men de straal
afbuigenhet werkt
als,magnetische lens".
Een magnetische
condensor centreert
de bundel op het voor
werp.
1 Een projectorlens
I vergroot het nog
I meer en werpt net
I opeen beeldscherm, I
als van een TV toestel I
Gewone microscoop:
het beeld (groep bac-
terieën) 700x vergroot.
ffrC'V:
Elektronenmicroscoop
fragment van een der
bacterieën,70000x
vergroot.
Zaterdag 8 september 1962 Pagina 4
Godard heeft van zijn film twee
uitgaven gemaakt, een voor de bio
scoopzaal en die draait reeds in
Frankrijk en een tweede uitsluitend
voor festivals en filmliga's. Er is
een gedeelte waar Nana, de actrice
is de Deense Anna Karina, de ver
schillende kamers van een „mai-
son close" laat zien met wat zich
daar afspeelt. In de voor het ge
wone publiek bestemde uitgave heeft
men daar bepaalde onderdelen met
zwarte rechthoekjes bedekt. In die
voor het festival wordt het naakt
naakt gelaten. En zo hebben de
journalisten de film gezien. Iemand
heeft kennelijk daarover zich be
klaagd bij de directie. Het gevolg
waren vele telefoongesprekken tus
sen het „Paleis der Cinematogra
fie", Parijs en Rome.
En tenslotte is er een besluit ge
vallen, dat onmogelyk kan wor
den goedgepraat. De voorzitter van
het festival heeft aan Godard een
schaar in handen gegeven en hein
bevolen bepaalde gedeelten weg te
knippen: een totaal van ruim drie
minuten projectietijd. Dit is wer
kelijk ongehoord. Niet de censuur,
niet de politie, maar het festival
bepaalt, wat de jury en het publiek
mogen zien.
Met veel zeer heftige Franse
krachttermen heeft Godard zich
van de opdracht gekweten en on
middellijk hebben hij en Anna Ka
rina, zijnde mevrouw Godard. hun
koffers gepakt om het Lido te ver
laten. Zij waren dus 's avonds niet
tegenwoordig.
Uitverkocht
Ondertussen had het bericht, dat
er in „Vivre sa vie" tonelen te
zien zouden zijn, waarbij „Les
Amants" van twee jaar geleden een
vermaak voor kostschoolmeisjes
werd, de ronde gedaan. Gevolg:
een uitverkochte zaal. Dames in
hun kostbaarste toiletten, behan
gen met juwelen. Heren, die ter-
wille van „een grote avond" hun
ridderorden op de witte smoking
jasjes hadden gespeld. En daarna
de algemene teleurstelling: het
meest pikante was verdwenen. De
journalisten, die „de volledige Na-
na mochten zien", gelden sedert
die dag als wezens van een hogere
orde, algemeen benijd
En intussen was „Lolita" aange
komen. Sue Lyon, de jonge Ame
rikaanse „nimf", die 15 of 16 jaar
oud zou zijn maar is zij niet
een jaartje ouder?) is iets te paf
ferig en ook iets te kunstmatig
blond om helemaal Nabokovs Lo
lita te kunnen zijn. Maar haar
ogen, viooltjesblauw en ieder ogen
blik van uitdrukking veranderend,
zijn voldoende om te begrijpen,
waarom Stanley Kubrick nu juist
dit meisje heeft uigskozen. Naar
het heet, heeft zij de roman niet
gelezen. Zij leest „de interessante
boeken, die mijn ouders en mijn
lerares mij aanraden". En de per
soonlijkheid van Lolita heeft zij
begrepen dank zij „wat mijnheer
Kubrick mij heeft verklaard". In
Amerika heeft zij de film. verbo
den voor personen beneden de
achttien jaar. ook niet gezien: zij
zou dus eigenlijk niet weten, waar
om het gaat. Ook in Venetië mogen
„personen beneden de achttien" de
voorstellingen van het festival niet
bijwonen, omdat geen der films de
censuur is gepasseerd.
Toch onder
Sue Lyon zou dus alleen even
de zaal binnenkomen voor de film
begon en daarna weer by het ap
plaus aan het einde. Volgens som
mige kranten is het zo toege
gaan. Dit is beslist niet waar: Sue
Lyon, we hebben er extra op ge
let. heeft de hele voorstelling bij
gewoond. Is ze misschien toch
achttien? In ieder geval heeft Ku
brick het boek zo verfilmd, dat de
meer erotisch-getinte episodes nau
welijks worden aangeduid. Het is
(zoals wij al eens schreven - Red.
LD.) een „Lolita" voor massa-con
sumptie. Een beetje Hollywoodgen-
re. James Mason is als professor
Humbert Humbert voortreffelijk.
De tentoonstelling (Cannes,
schrijft men hier, is een festival,
bijna een kermis, Venetië is en
blijft de enige, werkelijke tentoon
stelling) biedt behalve de veertien
(na het uitvallen van „Eva", der
tien) films, die naar de prijzen
dingen, nog veel meer. Er zijn er
nog 28 in de informatieve afdeling
en daaronder een stuk of acht, die
ook meedingen naar een der prij
zen, die voor „eerste werk van een
veelbelovend regisseur". Verder is
er de retrospectieve afdeling met
veertig films, waar dit jaar de gro
te strijd van de stomme en ge
sproken Amerikaanse film aan de
beurt is. Wie wil, kan van half
tien 's morgens tot een uur, half
twee 's nachts in de bioscoop zit
ten en daarna nog deelnemen aan
nachtelijke festijnen met de gro
ten en niet-zo-groten van het wit
te doek
Oplossing bridgevraag dezer
weck: Uit het bieden is dui
delijk geworden, dat noord
óok wel wat heeft, doch ver
moedelijk géén lange kleur
om iets te bieden. In deze si
tuatie beveel ik aan, één
Sansatout te bieden en
dat. in dit. geval als een niet-
sterk bod te beschouwen.
Heeft men als zuid wél een
sterk spel, dan kan men eerst
doubleren
Deze techniek is goed als
het openingsbod één schop
pen of één harten was. Opent
de tegenpartij één ruiten of
een klaveren en gaat hij
verder pas pas dan
is een Sansatoutbod juist
sterk, omdat het alle andere
eénbiedingen overslaat. Een
doublet kan in dat tweede
geval zwak zijn. Zou west dus
met één klaveren hebben ge
opend en het gaat hierna:
noord pas oost pas, dan
kan zuid met het gegeven
spel het beste doubleren.
r
t
i
t
t
i
t
t
t
t
t
EU het speuren naar materiaal
bi verband met onze beschouwin
gen over het klokkengieter-
standaardeindspel van Olsen ont
dekten wij nog een stand van de
Amsterdammer Anton Insbeer uit
1938. Men zie diagram I, waarin
wit buitengewoon mooi wint door
41-36. Slaat zwart naar 46, dan
volgt de klokkegieter van Manoury-
Slaat hij naar veld 41 doen komt
het einde met 16-21 en 36-31; ter
wijl de fraaie variatie is dat bij
het slaan naar veld 37 het offer
36-31 volgt waarna 47-42, 17-21, 16x
27, 26-8, 27-21 en 42-37, met winst.
Bovendien ziet men dat eindspel
van Olsen er in zit wanneer men
na 41-36 gewoon zou vervolgen met
16-49 en het opdrijven van echyf
17 naar 26.
Van dezelfde Insbeer «chjjnt ook
te zijn da positie: Z. 23 en 45/W.
7, 34, 44, 49, waarin 44-40, 45-50,
34-29, en nu 7-1 wint. Dit soort
standen is voor de praktijk van be
lang daar Groenteman voor de
oorlog eens won door de positie in
diagram II op de volgende manier:
19-23, 28x19, 17-22, 27-21, 22-28, 19-
14, 28-32, 14-10, 32-37, 10-5 top 10-
4. 35-40), 37-42, 5-10, 42-48, 21-16,
48-31, en het zag er naar uit dat
de party remise zou gaan worden
zoals meestal in dit soort standen.
Maar nu kwam het raffinement
van de sterke speler, die een be
hoorlijke dosis eindspelkennis heeft.
Groenteman had deze spelgang ge
nomen om de kans die in een der
varianten ligt. Speelde hij direct,
schijnbaar* nonchalant de zet 16-11,
dan zou zwart veronderstellen met
31-22 remise te maken. Ja, dat ver
onderstelde hijl Groenteman bleek
met de ideeën van de trik-trak,
hiervoor gegeven.volkomen op de
hoogte en won op slag. Zo kan men
een partij, die uit de hand dreigt
te lopen, met enige geraffineerd
heid wederom in zijn macht krij
gen.
Speelt men in de opening: 32-28,
17-21, 37,32, 21-16, 41-37, 11-17, 31-
27, 19-23, 28x10, 14x23, 34-30, 6-11,
30-25, 1-6. 25x14, 10x19, 33-28, 5-10,
35-30, 15-20, dan kan men zich het
motief tot de laatste zet van zwart
goed genoeg indenken, want 10-14
wat men gewoonlijk het liefste bij
schuift, kan niet door het geraffi
neerde 35-30. Aan 9-14 komen doen
veel dammers niet graag, dat valt
buiten hun opvattingen van „ge
woonte-opbouw". Echter wordt dit
nu zwaar afgestraft omdat volgt
27-22, 37-31, 30-24 en 39-34 met al
tijd dam na!!
De stand ziet men in diagram
III. Damslagen zyn prachtig, maar
oppassen blijft de boodschap want
men kan er zich lelyk aan „bran
den", zoals een Frans dammer te
gen Husson overkwam (zie IV). De
laatste deed alsof hij z'n dag niet
had en speelde in de diagramstand
een beetje domweg 39-34. Zwart
dacht niet anders of nu werd hem
de winst in handen gegeven. Ieder
een kan de eenvoudige dam zien die
nu volgde. Maar kunt U ook yoov
het bord, zonder aanraken van
stukken zien hoezeer de partner
zich vergist had? En wat „zijn ein
de" was?
1. streep op mouw politieman ont
breekt
2. snor politieman
3. maan op omgedraaid
4. paal bord is korter
5. geweer rover is langer
6. onderste raam in huis is kleiner
7. been rover achter hek
8. een kippetje extra
No. I
Ant. Insbeer
1 2 3 4 5
Z.: 17. 19 dam.
W.: 16 dam, 28, 41, 47, 48.
No. II
Uit de party
1 2 3 4 6
Wit: J. Groenteman
Z.: 17. 18.19, 35.
W.: 27, 28, 29, 44.
No. III
Opening
1 2 3 4 6
Z: 2/4, 6/13, 15/19, 23, 26.
W.: 27, 28, 32. 35/40, 42/50.
Wit speelt 35-30, zwart 15-20?
No. IV
Uit de party
1 2 3 4 5
Wit: Maurice Husson
Z.: 2, 6, 8, 11/14, 16, 19, 24/26, 29.
W.: 27. 28. 31/33, 36/40, 43, 45. 46
Hier 39-33?
Kunt U de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeninge n
vinden? De juiste oplossing vindt U elders op deze pagina.11
- rti
Dl
West begon ruitenheer en ruit a
aas te maken, waarop oost rt
ruiten 2 en ruiten 5 speelde, oi
slag 3 speelde west schoppenb w
na zuid dacht enige tijd na ij
speelde als volgt verder. In no H
werd in slag 3 schoppenheer gele
oost speelde de negen bij. In i
4 speelde noord (tafel) hartenbi
oost dekte met hartenheer, i
hartenaas en west harten 6. Z
wist natuurlijk al. dat west hart
heer niet kon hebben want i
die kaart en zijn vermoedelijk i
kaart ruiten (kwetsbaar volgbtx
zou west wellicht hebben geupt
In slag 5 speelde zuid klaveB
9 bij noord de klaveren vrouw D.
beide tegenstanders bekenden k
ne klaveren. In slag 6 speelde no l
harten 3 oost harten 2 11
dacht nog eens even serieus na
sneed tenslotte met harten 9,
een kleine ruiten! Hiermede 1
Besse de drie hartens van Oost
geëlimineerd; in de volgende j
werd hartenvrouw gespeeld
weer een ruiten, en oost moest h
ten 10 inleveren. Het snijden op
hartens was logisch want
west lange ruitens heeft, is de ki
groter dat oost langere hartens I
zit.
Maar nog was de kous niet air
doch er was een fout van de tegy'
partij nodig om de zuidspeler n
der op weg te helpen. Zuid sp<
de n.l. nog één ronde troef m
ruimde weer een kleine r
op. noord bekende harten,
oost speelde een schoppen by, og<j
schijnlijk de onschuldige schoppl
vijf. Wat concludeerde zuid du
uit? Dat oost in elk geval méér dl
vier schoppen had gehad, want a
een vierkaart in die kleur zou o[
nu zeker niet zijn bezit tot sleet
twee schoppen ingekort hebben, j
De leider had nu te doen met <1
tegenpartij, die de kaarten bif
net zo goed open hadden kuni
leggen. Eerst incasseerde zuid
schoppenaas, waarop west
schoppen 10 bekende en daail
ging Besse's scherpe brein
even aan het rekenen: oost
kennelijk gestart met vijf scha
pens, dus had west er maar tri(
gehad (wat klopte met het vallll
van boer en tien). Wests oor.sprcn
kelijke kaartverdeling was dus vit
wel zeker geweest: 2 schoppen&p
harten, 6 ruitens en dus 4 kijli
veren. Zuid speelde nu klavereni
na. by oost viel de klaveren I
in de volgende slag kwam klaveri
2 uit zuid en toen west de 7 tév
speelde, sneed noord met klaver] 1
acht. Dit gelukte en op noords ral
terende hoge klaveren kon zuid at
schoppentje kwyt: vier harten, vi>
gemaakt. li
Was u dat tegen de bestaanfi
kaartverdeling óók gelukt?!
H. W. FILARSl!
Een lichtbundel wordt
bij overgang van de ene
stof in de andere gebro
ken, door een ingewikkel
de wisselwerking tussen
lichtgolven en materie
deeltjes.
Door die breking is
het mogelijk, met
een lens een ver
groot beeld van een
voorwerp te vormen.
In een gewone microscoop wordt
het voorwerp met een condensor
verlicht. Het objectief vormt een
vergroot beeld,dat door het ocu
lair nog meer wordt vergroot.
Doordat licht een golfverschijnsel
is, kan een lichtmicroscoop slechts
vergroten tot ruim lOOOx. Zeer
kleine deeltjes worden door de
lichtgolven „omspoeld"
