:K. en O. biedt weer een ganse
serie kunst-manifestaties
kunst
kalei öoscqqp
N
[fZij lieeft een unieke
positie in ons land
Ergenis in Londen en
Bonn over Adenauers
tv-persconferentie
Waterman
Straf gelijk aan het voorarrest
voor Nieuw-Guinea-weigeraars
Cultureel Leiden bloeit
Nieuwe Schou wburg noodzaak!
Na 10 en 11 weken op vrije voeten
Opgericht 1 maart I860
Donderdag 30 augustus 1962
Derde blad no. 30743
--?>•
j
5
Bij K. en O. kan men voor illes
terecht!
Dit biykt ook uit het feit, dat er
weer twee filmreeksen vertoond wor
den in het Casinotheater. Reprise*
van topfilms!
Het eerste drietal omvat de films:
„De ballade van de soldaat", de ont
roerende Russische film, welke in
dertijd al In onze stad een geweldig
succes oogstte. Vervolgens een herver
toning van „La lol", een geestige,
soms beklemmende Frans-Italiaanse
produktie en tot besluit „The Titfield
Thunderbolt", een film uit de be
roemde Engelse Ealing Studio's.
De Filmstudiekring brengt weer
films, die hier niet in openbare ver
toning komen, maar die toch ruim
schoots artistieke, historische of an
dere waarden bezitten, waardoor zy
beslist gezien moeten worden.
Men begint met „A nous la liberté"
van de Franse regisseur René Clair,
daarop volgt een film van Jean Coc-
teau: „Le testament d'Orphée". On
derhandelingen zijn nog gaande over
een belangrijke Poolse speelfilm en
een aantal Joegoslavische tekenfilms.
Dit alles is slechts een greep.
(Van onze Kunstredactie)
,IA Leidsche Volksuniversiteit K. en O. thans
11000 leden is in den lande een uniek instituut.'
lel' Zij vormt tevens een bijzondere graadmeter voor de
culturele belangstelling der Leidenaars en ongeveer
on'4000 buitenleden, wier enthousiasme voor alle mani
festaties, welke door het actieve K .en O.-bestuur ge-
organiseerd worden, groot en wier leergierigheid
intens is!
Ook voor het komend seizoen staat er weer ontzag-
hjk veel op stapel: wie aan alles wat K. en O. onder
neemt zou willen meedoen, zou de ganse winter door
lavonden te kort komen!
dj Merkwaardig is het te consta
teren, dat. waar in andere ste
mden veelal een teruggang in de
belangstelling valt waar te
nemen, daarvan in onze stad
Jeen sprake is.
Wél een bewijs, dat K. en O.
utde zaken goed aanpakt en door
d<?Se enorme veelzijdigheid van
Maar winterprogramma een
hSeder het zijne weet te geven.
ijiVie nog in de overtuiging
Inocht verkeren, dat de Leidse
'tevolking geen werkelijke inte
resse heeft voor kunstuitingen
idbf anderszins, heeft het totaal
:h%iis.
De drang naar ontspanning
irjn ontwikkeling is hier waarlijk
root en vertoont geen enkele
|ro
^zinking.
Toneel
teyln het voorjaar deelden wij reeds
}°riet een en ander mede over al het-
een er komen gaat.
Wat het toneel betreft, kunnen wy
-"ju mededelen, dat de liefhebberij
b|aarvoor zo groot blijkt te zijn. dat
de series reeds bijna uitver-
zqocht zijn. De televisie oefent dus
geen enkele nadelige in
uit, integendeel, zij schijnt sti-
nulerend op het „echte" toneel in te
perken. Dit, ondanks het feit dat de
ncJed. Comedie. als gevolg van de ge-
alngere toneelspreiding niet in de se-
edfes kon worden opgenomen.
:e"Naar men weet heeft er een ver-
;£_|ohuivine van belangrijk toneelta-
4 int naar de kleinere gezelschappen
ef laatsgevonden, wat voor de grote
ertezelschappen niet zo prettig mag
lijn, maar met het gevolg, dat er
loor die kleinere gezelschappen nu
van nieuwe kansen komen.
!5 Niet talmen
Leiden is duidelijk een „centrum
gemeente", zeker wat hel culturele
12ieven betreft. Dat onze stad een
inorm geïnteresseerd toneelpubliek
leeft, daarvan moge ook de overheid
|ieh bewust worden. Het is dringen-
hele noodzaak zo spoedig mogelijk tot
m|e bouw van een r'euwe Schouw-
iurg te komen. Nop la~"-er daarmee
wachten zou funest kunnen zijn. Het
is moeilijk belangstelling te wekken,
maar nog moeilijker om belangstel
ling te behouden: er mag beslist geen
lacune ontstaan.
Hoe eerder de nieuwe Schouwburg
er dus komt, hoe beter.
Hiermee nog langer talmen is uit
dtn boze!
Exclusief
Het toneelseizoen zal geopend wor
den met een luchtig blijspel van de
Fransman René Fauchois „Pas op de
verf", waarvan de Haagsche Comedie
elders reeds onder de regie van Paul
Steenbergen een aantal succesvolle
opvoeringen heeft gegeven. In de
hoofdrollen spelen Ida Wassermann
en Joris Diels: hun creaties in dit
Wim Kan en Corrie Vonk
komen.
stuk behoren tot het beste, dat zij
te geven hebben.
Na enkele jaren heeft K. en O.
voor het komende seizoen weer een
„Gemengd Kunstabonnement" in
haar programma opgenomen. Daarin
komt andere kunst aan bod dan to
neel of muziek en men kan ervan
verzekerd zijn, dat ook zij op hoog
artistiek niveau staat.
Dit abonnement omvat allereerst
een optreden van Wim Kan met zijn
ABC cabaret in zijn jubileumpro
gramma „Herexamen". Wim Kan
Films
Kunstflitsen
Het 50-jarig bestaan van het Ned.
Openluchtmuseum in Arnhem zal
onderdag 6 september feestelijk wor
den herdacht. Op die middag wordt
er in het museum een bijeenkomst
gehouden, waarvoor vele autoriteiten
zijn uitgenodigd en tijdens welke ge
schenken zullen worden aangebo
den door de Vereniging „Vrienden
van het Nederlandse Openluchtmu
seum" en door het comité voor de
klederdrachtenverzameling van Prin
ses Wilhelmina, welke collectie in het
museum ls ondergebracht.
Ter gelegenheid van het 15-jarig
bestaan van de Stichting Donemus
zal Radio Nederland Wereldomroep
op vrijdag 14 september 's avonds
om acht uur een fragmentarische
concertuitvoering laten geven van de
cpera Halewijn van Willem Pijper.
Aan de uitvoering werken mee:
het Utrechts Stedelijk Orkest, het
Ned. Kamerkoor en de solisten Eli
sabeth Lugt. Martha van Kerkhoff.
Sophia van Santé. Bert. Bijnen. Frans
Vroons en Carel Willink. Dirigent
is Felix de Nobel.
Onder auspiciën van de „Women's
division of the federation of Jewish
Philantropies" te New York zal op
19 maart tot 7 april 1963 in New
York City worden gehouden de „Di-
mitri Metropoules international mu-
Muziek
WU schreven reeds over de mees-
terconcerten, waarvoor Ingeschakeld
zijn het Residentie-Orkest, het Rott.
Philh. Orkest en het Saarlands Ra
dio Kamerorkest, bekend door zijn
modeluitvoeringen voor de grammo
foonplaat en in onze stad indertijd
opgetreden met een sublieme repro-
duktie van Bachs „Die Kunst der
Fuge".
Dirigenten zijn Willem van Otter -
loo (2 x), Antal Dorati, Franz Paul
Decker, Eduard Flipse en Karl Ris-
tenpart.
Tot de solisten behoren Han Rich
ter Haaser, Malcolm Frager (win
naar Concours Elisabeth 1960) en
Gary Graffman (piano); Ruggieri
Ricci (viool); Nicanor Zabaleta
(harp), Hubert Bahrwaser (fluit) en
Pierre Pierlot (hobo). Onze stadge
noot Joop Stokkermans (piano», die
aanvankelijk ook als solist was aan
gekondigd heeft verstek laten gaan
in verband met een verbintenis bij
de televisie.
De interessante programma's bie
den een mengeling van klassiek en
modern, o.a. werken van Cimarosa,
Bach. Handel, Mozart Paganini,
Schumann, Brahms, Dvorak, Pro-
kowjew, Debussy, De Falla, Ibert,
alsmede van twee Nederlanders, t.w.
Flothuis (Concertouverture) en Wa
genaar (Ouvertur# Cyrano der Ber
gerac).
New York City Bollet
in Europa
Het bekende gezelschap New York
City Ballet Company is gisteren met
een van de KLM gehuurde DC-8 in
Hamburg aangekomen voor een
rondreis door West-Duitsland, Zwit
serland. Oostenrijk en de Sowjet-
Unie, die drie maanden zal duren.
De groep telt 86 leden, en wordt
geleid door George Balanchine. De
tournee begint zaterdag in Hamburg.
Voorts zal de groep optreden in Ber
lijn, Zürich, Stuttgart, Keulen,
Frankfort-Main, Wenen, Moskou, Le
ningrad, Tiflis, Bakoe en Kief.
sic competition". Dit concours staat
open voor jonge dirigenten vanaf 20
jaar, die op 7 april 1963 de leeftijd
van 35 jaar niet hebben overschre
den en afkomstig zijn uit landen,
aangesloten bij de V.N.
Het museum Boymans-Van Beu-
ningen in Rotterdam heeft in zijn
prentenkabinet een tentoonstelling
ingericht van prenten uit de 16e t m
19e eeuw van steden in den vreemde.
De expositie duurt tot 15 oktober .Zij
kreeg tot titel „vakantie in het bui
tenland". Onder de werken (o.a. van
Italiaanse steden, Londen, Parijs,
Antwerpen en Brussel» zijn er vele
van Nederlandse kunstenaars.
v.a. 19.50
(Van onze Haagse correspondent)
Twee dienstplichtige militairen (uit Grootegast en uit
Amsterdam) zijn gisteren door de Krijgsraad te Velde West in
Den Haag veroordeeld tot elf en tien weken gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest wegens het zich onttrekken aan uitzending
naar Nieuw-Guinea of het weigeren om naar Nieuw-Guinea te
vertrekken. De zaak tegen een derde verdachte, een soldaat uit
Zaandam, werd aangehouden voor het uitbrengen van een
neurologisch rapport.
Slechts deze laatste heeft vooral
op grond van gewetensbezwaren uit
zending naar Nieuw-Guinea gewei
gerd. Hij hoorde twee jaar gevan
genisstraf met aftrek van het voor
arrest en ontslag uit de dienst tegen
zich vorderen. De andere twee be
klaagden zijn na een herkeuring on
geschikt voor tropendienst bevonden.
Zij hebben zich schuil gehouden,
toen hun onderdeel naar Nieuw-Gui
nea vertrok. Tegen hen vorderde de
auditeur-militair, kol. mr. W. J.
Smits, vier maanden gevangenisstraf
met aftrek van het voorarrest.
Beïn vloecl
De soldaat eerste klas uit Groote
gast was de eerste, die voor de Krijgs
raad verscheen. Hij zou met de „Zui
derkruis" in april j.l. naar Nieuw-
Guinea vertrekken, maar keerde niet
terug van het inschepingsverlof. In
treedt uitsluitend en alleen in onze
stad voor K. en O. op: een exclusivi
teit waarop men terecht trots is!
Vervolgens introduceert K. en O.
in dit abonnement de uitermate veel
zijdige 25-jarige Zwitserse kunste
naar Dimitri. Ja: wat van hem te
zeggen? Hij is „alles in één: clown,
zanger, musicus en acrobaat. Vóór
alles: fijnzinnig en geestig. Het
wordt zijn eerste optreden in Leiden.
En dan komt er nog iets nieuws:
namelijk „Drie in een", een samen
werking van drie „groten" uit de we
reld van de Nederlandse toneelspe
lers, nl. Elisabeth Andersen, Guus
Hermus en Henk van Ulsen. Zy zul
len u laten genieten van werken van
„meesters der vertelkunst", gebracht
dus door „meesters der toneelspeel-
kunst".
U ziet: ook dit „Gemengd kunst-
abonnement" is dus in hoge mate
veelbelovend.
Bijzondere
manifestaties
Nog komen er enige bijzon
dere manifestaties in Den Haag,
zulks gedwongen door de mise
rabele Leidse Schouwburgsitua
tie.
In het Gebouw voor K. en
W. zal men weer kunnen genie
ten van enkele opvoeringen te
geven door de Ned. Opera en
het Nationaal Ballet en in de
Houtrusthallen kan men de
Weense IJsrevue gaan bezoe
ken.
Zo zij opnieuw geconstateerd,
dat K. en O. in het komend sei
zoen ..Voor elck wat wils" biedt,
getrouw aan een roemrijke
traditie.
In een volgend artikel zullen
wij U nog op de hoogte houden
van het onnoemelijk uitgebreide
„ontwikkelingswerk", dat op
stapel staat en dat in de komen
de winter weer honderden stad
genoten naar de ongeveer 40
centra zal trekken, waar men dit
werk (o.a. talrijke cursussen en
lezingen) hoopt te geven.
(juni meldde hij zich bij de Mare
chaussee.
In zijn geval heeft beïnvloeding
door de ouders een belangrijke rol
gespeeld. „Toen hij met inschepings
verlof kwam at zijn moeder de gehe
le week niet", zo zei de verdediger,
mr. G. F. Th. Hesselink uit Utrecht.
En zyn vader zeije gaat maar niet,
ze geven Nieuw-Guinea toch op
De auditeur-militair wilde rekening
houden met al deze omstandigheden,
vooral ook met het feit, dat de knaap
bij *n herkeuring niet tropengeschikt
is bevonden.
Een vrijwel identiek geval was dat
van de soldaat uit Amsterdam. Aan
vankelijk was hij van plan te gaan,
maar zijn grootouders, die hem heb
ben opgevoed, haalden hem ten slot
te over te deserteren. Ook heeft zijn
angst voor slangen een rol gespeeld,
zo zeiden de auditeur-militair en de
verdediger, dr. mr. L. P. v. d. Does
uit Amsterdam.
Ook hij is bij een nakeuring on
geschikt bevonden voor tropendienst
en dat was voor de auditeur-milital»
reden dezelfde straf te vorderen.
„Ik ga niet
Tenslotte was er de Zaandammer,
die steeds heeft geweigerd in Nieuw-
Guinea dienst te doen, vooral ook
gezien zijn gewetensbezwaren. Toen
hem het bevel werd gegeven zijn
plunjezak te pakken'en zich by zijn
onderdeel te voegen, dat spoedig zou
vertrekken, zei hij: „Ik ga niet".
Bovendien achtte hij zichzelf niet
geschikt voor de tropendienst. Hij
verklaarde vaak hoofdpijn te heb
ben, maar bij een herkeuring ls hij
op alle punten goedgekeurd.
In dit geval vorderde de auditeur
militair dan ook een veel zwaardere
straf. De raadsvrouwe, mej. mr. C.
F. S. E. Enthoven, meende, dat. de
gewetensbezwaren van deze militair
moeten leiden tot een vrijspraak of
in ieder geval tot een lichte straf.
Na in de raadkamer te zijn ge
weest. veroordeelde de krijgsraad de
soldaat eerste klasse uit Grootegast
tot elf weken gevangenisstraf met
aftrek van 't voorarrest en verlaging
tot soldaat laagste klasse en de sol
daat uit Amsterdam tot tien weken
gevangenisstraf met aftrek van het
voorarrest. Daar het voorarrest zo
lang heeft geduurd kwamen beide
militairen onmiddellijk vrij. De zaak
tegen de soldaat uit Zaandam werd
aangehouden voor het uitbrengen van
een neurologisch rapport. Het voorar
rest werd omgezet in verzwaard ar
rest in het Depot Discipline.
Engeland en de EEG
Iets nieuws: DIMITRI
Italiaans diploma voor
Residentie-Vrouwenkoor
In Trezzo (Italië) is het tiende
„Concorso polifonico internazionale
Guido d'Arezze" gehouden. Voor dit
Festival waren 53 koren, verdeeld in
afdelingen voor gemengde-, mannen-
en vrouwenkoren, uitgenodigd. Ne
derland was hierbij vertegenwoordigd
door „Het Residentie Vrouwenkoor"
onder leiding van zijn dirigent Ar
thur Orobio de Castro.
Het muziekfestival had plaats in
het Stadstheater en het werd ge
opend met een concert uitgevoerd
door het bekende „Complesso di so-
listi i virtuosi di Roma" onder leiding
van Renato Fascano.
Het hoogtepunt van het Festival
was de slotdag, die begon met een
ontvangst in het raadhuis van Arez-
zo. De president van Italië, prof
De Mulat van Hals
nu in Haarlem
Gisteren is in Haarlem het schil -
dery „De Mulat" van Frans Hals
op de Frans Halstentoonstelling aan
gekomen. Het is eigendom van het
Museum voor Beeldende Kunsten in
Leipzig (Oost-Duitsland). De direc
teur v. h. museum, prof. Joh. Jahn.
heeft het werk zelf naar Nederland
gebracht. Hy zal een week in ons
land verblijven.
Prof. Jahn verklaarde dat het
schilderij zo laat is gekomen, om
dat er vele moeilykheden moesten
worden overwonnen. Over de aard
van die moeilijkheden wilde hij geen
by zonderheden meedelen.
De Frans Hals tentoonstelling in
Haarlem, is nu compleet, d.w.z. alle
catalogusnummers zyn aanwezig.
Het schilderij „De Mulat" is 75.5
by 63.5 centimeter groot. Frans Hals
heeft het geschilderd tussen 16.28 en
heeft het geschilderd tussen 1628 en
lf.30. Het is in 1916 door het museum
dween het door aankoop naar het
buitenland.
AFSCHEIDSAVOND VAN
GERRY DE GROOT
De sopraan Gerry de Groot, die in
overleg met de directie haar verbin
tenis met de Nederlandse Opera voor
enige jaren zal onderbreken in ver
band met het voltooien van haar
vorming in internationaal verband,
zal als haar laatste optreden in dit
seizoen op vrijdag 31 augustus in de
Amsterdamse stadsschouwburg de
rol van Nedda vervullen in I Pagliac-
ci.
FRANS VROONS NAAR
AMERIKA?
Frans Vroons, directielid van de
Nederlandse Opera, is uitgenodigd
om in het voorjaar van 1963 mede te
werken aan enige operavoorstellin
gen en concerten in Noord-Ameri-
ka en, als zijn beschikbare tijd het
toelaat „Hoffmanns Vertellingen" te
regisseren. De heer Vroons heeft dezj
uitnodigingen in beraad gehouden.
Segni, reikte de diploma's uit aan de
dirigenten van de winnende koren.
Het Residentie-Vrouwenkoor heeft
in z.'Jn afdeling de vierde prys be
haald. De avond werd besloten met
uitvoeringen door de eerste- en de
tweede prijswinnaars van het Fes
tival.
(Van onze correspondent in Bonn)
Ergernis en verontwaardiging zijn
bij vele politici in Bonn ontketend
door de uitlatingen van Bondskanse
lier Adenauer in zyn televisie-pers
conferentie van dinsdagavond j.l., die
hebben geleid tot een dalen onder het
nulpunt van de stemming tussen
Bonn en Londen.
Perschef Von Hase probeerde gis
teren weliswaar de woorden van zijn
meester zo te belichten, dat de in
druk werd weggenomen dat de kan
selier gekant is tegen toetreding van
Engeland tot de politieke unie van
de Europese gemeenschap van de
Zes, maar dat lukte maar matig.
Tenslotte moest Von Hase op drin
gende vragen of Adenauer nu vóór of
tegen Britse deelneming aan de po
litieke unie is, zich beperken tot het
ontwijkende antwoord: „Dat is een
kwestie van het ontwikkelingsproces.
Vandaag kan men daarover geen
voorspellingen doen".
Inmiddels is bekend beworden, dat
Adenaue r heeft nog gepoogd een pas
sage uit zijn televisie-persconferentie
te schrappen. Vorige week vrijdag
was deze namelijk al opgenomen,
maar pas dinsdag vond de uitzending
plaats. Intussen waren echter ge
ruchten in omloop geraakt over een
teleurstellende correspondentie tus
sen Adenauer en Macmillan over de
Britse toetreding tot de Europese
Economische Gemeenschap en Ade
nauer vond het daarom beter de
passage in de persconferentie te
schrappen, waarin hij had gezegd
dat het Britse standpunt niet duide
lijk was. daar Macmillan in een brief
aan Bonn het tegenoverges'^lde had
geschreven van wat hy nog kort te
voren in het Lagerhuis had gezegd.
De zender „Freles Berlin" weigerde
evenwel deze passage te schrappen.
Van de kant van de socialisten
heeft Adenauer natuuriyk scherpe
kritiek te horen gekregen op zyn uit
latingen. De kanselier heeft de stem
ming, waarin de onderhandelingen
over Britse toetreding volgende
maand weer worden opeenomen. aan
zienlijk verslechterd, aldus de socia
listen, die ook nog stellen dat het
duideiyk is dat Adenauer, in tegen
stelling tot zy'n minister van Buiten
landse Zaken en de meerderheid van
de chns'en-democratische fractie te
genstander is van Britse deelneming
aan de EEG. Dat minister van Bui
tenlandse Zaken Schroder er andere
opvattingen op na houdt dan Ade
nauer. is overigens weer eens gisteren
duidelyk geworden, omdat Schroder
iuist in een interview met het Son-
tagsblatt heeft betoogd dat Engeland
zo snel mogelijk in de EEG moet wor
den opgenomen en dan ook aan de
politieke samenwerking moet gaan
deelnemen.
„De Bondsregering heeft de EEG
altyd als een instrument der poli
tieke eenwording van Europa gezien",
aldus Schroder, „en wij willen dan
ook dat de EEG de weg baant voor
politieke binding >an Groot-Brittan-
nië aan het continentale Europa".
Schroder zei verder, dat een misluk
king van de onderhandelingen in
Brussel over Britse toetreding fatale
gevolgen voor de Europese en Weste
lijke samenwerking zou hebben, niet
alleen op economisch gebied maar
ook op politiek terrein.
„Spionage"-proces
in Oost—Berlijn
Voor het Hooggerechtshof in Oost-
Berlyn is gisteren het proces begon
nen tegen drie Westberlijners en
twee Oostduitsers, beschuldigd van
spionage, terrorisme en pogingen om
vluchtelingen naar het Westen te
smokkelen. De openblare aanklager
vroeg om strenge straffen.
De drie Westberlijners, de 25-jarige
Dieter Gengelbach ,de 21-jarige Wolf
Sternheimer en de 27-jarige Hartmut
Stachowitz, zijn deze maand gearres
teerd. Zy zouden onder meer plannen
hebben gemaakt om tunnels onder de
Muur in Berlyn te graven waardoor
Oostduitsers naar het Westen hadden
moeten vluchten.
De 31-jarige Oostduitser Horst Ster-
zik wordt ervan beschuldigd dat hij
gewerkt heeft voor de Amerikaanse
geheime dienst en agenten van het
Westen naar Oost-Duitsland heeft
helpen brengen. De 42-jarige Oost
duitser Heinz Fink zou in Oost-
Duitsland gespioneerd hebben voor
de Westduitse geheime dienst.
Ministersconferentie
Westelijke Vier
De Verenigde Staten, Frankrijk,
West-Duitsland en Engeland zyn
overeengekomen een conferentie van
hun ministers van Buitenlandse Za
ken over de kwestie-Berlijn te be
leggen. kort voor de opening van
de Algemene Vergadering van de
Verenigde Naties op 18 september in
New York. zo is uit gezaghebbende
kringen in Washington vernomen.
Waar en wanneer deze conferentie
wordt gehouden is nog niet vastge-»
steld.
