HOOFDSCHOTEL ZIJN DRIE
MOZARTPROGRAMMA'S
kunst
kalei öoscoqp
Zijn schatten nu voor
iedereen toegankelijk
Kwartet Rudi Carrell
naar Nieuw-Guinea
FESTIVAL AIX-EN-PR O VENCE
GRACE BUMBRY ZINGT BIJ
BAYREUTHER FESTSPIELE
Komplotten in
Jordanië
Nenni gaat
goed vooruit
Opgericht 1 maart 1860 Maandag 20 augustus 1962 Vierde blad no. 30734
(Van onze Parijse correspondent)
7%T IEMAND mag verwonderd zijn te vernemen dat Mozart ook
i v dit jaar weer muzikale spil is geweest waar rond het hele
Festival van Aix gedraaid heeft. Drie opera's van de „Salz-
burgse meester Don Giovanni", Die Entführung aus dem
Serail" en Figaro's Hochzeit" stonden op het programma, drie
reprises overigens uit een vast repertoire waaraan volgend jaar
vermoedelijk de vrij onbekende - Idomeneo zal worden toege
voegd. De noviteiten in de muziekdramatische sector Milhaud's
opera Orpheé en Strawinsky's ballet Les Noces mochten we in
een vorige brief al uitvoerig bespreken.
Doch alvorens straks op Mo
zart terug te komen, verdienen
eerst nog enkele concerten spe
ciale vermelding.
Naast uitvoeringen van klas
sieke en pre-klassieke mu-
zieken waarvoor het Pro Arte
Kamerorkest van Kurt Redel
uit München dit jaar was in
gelast en recitals waarbij Teresa
Berganza Aix speciaal met
Spaanse liederen in verrukking
bracht, was er, eveneens volgens
de traditie, een concert dat in het
teken van vandaag of van
gisteren was geplaatst. In de
tuin van het klooster Saint-Louis
dat tegenwoordig als ambachts
school gebruikt wordt, had zich,
onder het lover van de platanen,
het Parijse colonne-orkest opge
steld om onder leiding van Jean
Gitton die zich als invaller kra
nig kweet van een zware taak,
een programma uit te voeren dat
grotendeels al weer aan de beide
jubilarissen van Aix, Milhaud en
Strawinsky, was gewijd.
De zes symphonietjes van Milhaud
zou men wel als de 20ste eeuwse re
plieken van Bach's Brandenburgse
concerten kunnen omschrijven, en
zijn „Création du monde", ongetwij
feld een hoogtepunt in zijn massale
oeuvre, biyft voor de geschiedenis
stellig het stuk waarin de jazz en
de westerse muziek tot dusver hun
gelukkigste verbintenis gesloten heb
ben (bijna zonder schennis van het
eigen karakter of de eigen eer). Mil
haud's leerling Jacques Bondon ver
tegenwoordigde op dit programma
met een liederencyclus met orkest
begeleiding Le pain de serpent
de jongere generatie, ofsehoon zyn
modernisme zich duidelijker in de
instrumentale aankleding dan in de
muzikale gedachtenlyn en ontwik
keling openbaarde. In tegenstelling
tot zijn balletten Le Sacre du Prin-
temps en Les Noces kon men, met
betrekking tot „L'histoire du soldat"
van Strawinsky eveneens deze avond
wel weer betwijfelen of deze parti
tuur over de symfonische autono
mie beschikte om ongestraft als con
certstukje te kunnen fungeren, hoe
karakteristiek vanwege de orkestrale
economie ookT dit werk dan weer
mocht zijn voor de jaren na wereld
oorlog I, die dit programma in het
bijzonder deed herleven.
Tegenslagen
By de samenstelling van het
„Tableau de la Troupe" is men
in Aix over 't algemeen uiter
aard wel verplicht met het vlottend
verloop der beschikbare opera-krach-
ten rekening te houden, doch dit
jaar scheen de leiding bij die ope
ratie op nog al wat extra tegensla
gen te zijn gestuit, in ieder geval
heeft men sterren a,s 3tich-Ran-
dall, Sciutti of een Marcello Cortis,
die enige maanden geleden veel te
jong overleden is, en die sedert ja
ren de kern der bezettingen vormden,
soms wel erg gemist.
Gabriel Dussurget die zich als ar
tistieke directeur van het Festival
zich een internationale faam als „ta
lenten-coach" verworven heeft, had
met de Italiaanse Mariella Adani
overigens een soubrette in het pi
kant-ironische genre geschaakt die
zich zelfs naast Sciutti's herinnering
nog wist te handhaven. Ook een
andere ontdekking van enkele jaren
geleden, de Peruaan Luigi Alva
Laatste bedrijf van Figaro,
in de decors van Antoni Clave.
spreidde in zijn twee befaamde
aria's Dalla Suo Pace en II Mio Te-
soro in Don Juan een finesse en een
adeldom ten toon, waardoor hij ook
in Aix als Mozart-vertolker het
pleit nu wel definitief gewonnen
heeft. De Wener Erich Kuntz die de
naam van de grootste Papageno van
deze tijd geniet in welke rol hij
vorig jaar ook in Aix de Figaro
goeddeels „droeg" acteerde als Le
porello in Don Juan èn in de titel
rol van de Figaro daarentegen met
een nadruk op mimische en andere
effecten die voor ons gevoel moeilijk
te rijmen viel met de principieel La
tijns-gerichte stijl, die Aix zich sinds
jaren eigen had gemaakt.
Doch veel storender en zelfs de-
sastreuser was nog wel de Duitser
Hermann Prey als Don Giovanni
zelve, die bü de voorbereiding van
die rol aan de psychologie van deze
grootste en fascinerendste fi
guur die Mozart ooit geschapen heeft
wel niet veel tyd moet hebben ver
spild. Bij de verschijning van een
nieuwe Don Juan in Aix pleegt de
hele Franse pers zich mèt fran^ois
Mauriac uitvoerig af te vragen op
welk aspect zijn satanische onbe
zorgdheid, de allure van de grand
seigneur, zijn erotische gedrevenheid
de revolte van gelukszoeker die naar
„coming man" der Franse operadiri-
i genten heeft aangediend, hebben we
I helaas niet bijgewoond, doch ook
over de Figaro valt, althans vocaal
gesproken en uit eigen ondervinding,
veel goed te zeggen. Vooral Mariella
Adani als Suzanne en Teresa Bed-
ganza als Cheruoin en Christiane
Gayraud als Marcelline vormden
hier een trio die in hun voorkomen
al veel verklaarde van de hartstoch
ten die zich zo straks zouden ont
ketenen. Erich Kuntz als Figaro
hield zich desalniettemin weer wat
meer op de schalkse vlakte.
Geen noot te veel!
inds de kleine 200 jaar dat Mo-
zart zyn meesterwerken schiep,
heeft zich in hun betrekkin
gen tot het publiek wèl 'teen en
ander gewijzigd. Het verhaal wil dat
de Oostenrijkse Keizer Jozef II na
de première van de Entführung de
(26-jarige) componist zou hebben
toegevoegd, dat voor zjjn oren die
muziek te lastig was, „omdat ze te
veel noten bevatte". Een dezelfde
anekdote legt Mozart dan de woor
den in de mond: „Sire, het aantal
noten is nu juist precies genoeg".
Men kan die legende geloven of
niet, doch wie zou vandaaag Mozart
nog een „teveel" aan noten op zijn
zang durven te verwijten? Wat Aix
betreft, zijn 'ter altijd nog eerder
te weinig.
Nu reeds komen er aanvragen
binnen om de plaatsen voor het vol
gende festival te bespreken. Op voor
waarde echter dat men Mozart krijgt
te horen. En daarom: „Wat men
over onze 20ste eeuwse wereld ook
denken en zeggen wil, het feit dat
Jozer H achteraf nu zo spectaculair
en dagelijks te kjjk wordt gezet,
geeft ons dan toch de moed te gelo
ven dat we in twee honderd jaar
niettemin wel iets gewonnen heb
ben. En zelfs onnoemelijk véél: aan
gezien vandaag Mozart's muzikale
en geestelijke schatten immers voor
de hele mensheid niet alleen toe-
het absolute smacht ditmaal nu
het sterkste werd belicht, maar met
Prey was iedereen wel spoedig uit
gepraat.
Hjj heeft een fraaie bariton, dat
is zeker, maar met de legendarische
verleider vertoonde hij zo weinig
overeenkomst, dat men hem blinde
lings zijn 18-jarige dochter graag
zou hebben toevertrouwd. Jammer
genoeg, trok dirigent Michael Gielen
in zijn vlakke, bijna ongeïnteresseer
de leiding één lijn met de vertol
ker of beter de executant van
DeteEn\führung, die onder lei- ff—** S.„°ÏÏ
ding stond van de jonge Serge Baudo I JiïïSÏLJSt? Milken te
die zich nu ook in Aix wel als de "orden geapprecieerd!
(Van onze Amsterdamse
correspondent)
Uitgeleide gedaan door een groot
aantal artiesten en fans zijn Rudi
Carrell, Philippine Aeckerlin, Ma
rijke Morley en Tony Eyk zaterdag
avond van Schiphol per KLM-DC8
naar Biak vertrokken om de komen
de drie weken amusement te bren-
Herman Prey
als Don Juan en Erich Kuntz
Leporello.
als
Groot of klein, elk écht genoegen haalt
u even uit de sleur. Neem Arsenal: een
gróte sigaret in formaat, smaak en aroma.
Overigens..i,. rookt al Arsenal?
gen bij de Nederlandse troepen op
Nieuio-Guinea. Zij werden niet,
zoals de andere voor de militairen
optredende artiesten, uitgezonden
door de Dienst Welzijnszorg, maar
door het Comité Nationaal Thuis
front.
,Jk geloof, dat de militairen daar
ginds maar aan één ding behoefte
hebben en dat is amusement", meen
de Rudi Carrell, „Daarom ben ik zo
bljj, dat ik in staat ben gesteld naar
Nieuw-Guinea te gaan. De voorbe
reiding is te kort geweest om een
speciaal programma samen te stellen,
maar toch heb ik een aantal num
mers, die op de soldaten zyn afge
stemd".
Philippine Aeckerlin en Maryke
Morley brengen ieder hun eigen
repertoire, terwyi Tony Eyk als
accordeonist de begeleiding verzorgt.
Eerst na aankomst in Nieuw-
Guinea zullen de artiesten te horen
krügen hoe de tournee zal verlopen.
„Ik wil zo veel mogeiyk militairen
zien te bereiken en hoop dan ook
twee voorstellingen per avond te kun
nen geven", aldus de populaire
cabaretier, die in zyn bagage ook wat
goocheltrucs en een party ballon
netjes meenam. „Ik stel me voor, dat
ik de Papoea-kinderen daar een groot
plezier mee kan doen".
Over het programma zei Carrell
voorts nog: „Het wordt echt een
programmaatje voor Jongens onder
elkaar. Ik zal geen blad voor myn
mond nemen. In een aantal num
mers laat ik de soldaten zelf mee
spelen. Ieder onderdeel heeft wel een
lolbroek, die ik kan inschakelen".
Voor Maryke Morley, die enige
bekendheid heeft door haar optre
den in het cabaret van Wim Kan,
betekent de uitzending een weerzien
met Hollandia, waar zy 4 jaar heeft
gewoond. Bovendien hoopt zy haar
broer in Nieuw-Guinea te ontmoeten.
Het groepje artiesten zal op 8 sep
tember weer in Nederland terugke
ren.
Vocalistenconcours
te Den Bosch
Het negende internationale voca
listenconcours dat SI augustus te
's-Hertogenbosch begint telt 50 zan
geressen en zangers uit 19 landen.
Vergeleken bij het vorige jaar
betekent dit een daling van het
aantal deelnemers met ZO. De daling
wordt toegeschreven aan concurren
tie van concoursen te Brussel fin
mei) en Luik (september) terwijl
in nagenoeg dezelfde periode wed
strijden worden gehouden in Genève,
München en Toulouse.
De Jury bestaat dit jaar uit Manus
Willemsen (voorzitter), Frans van
Amelsvoort (Den Bosch), Kim Borg
(Helsinki), Hélène Bouvier (Parys),
Ettore Campogalliani (Mantua),
Lode de Vos (Brussel), Clara Ebers
(Hamburg), Roy Henderson (Lon
den), Rosl Schwaiger (Wenen) en
Frans Vroons (Amsterdam).
Kunstflitsen
De toneelgroep Centrum heeft
twee toneelstukken in studie geno
men: The Big Killing een thriller
van Philip Mackie. Onder regie van
Walter Kous werken hieraan mede:
Ann Hasekamp. Luc Lutz. Hans
Culeman, Ellen de Thouars, Gerard
Hartkamp, Peter Aryans, Ina van der
Molen en Jan Hundling. De vertaling
is van Mies Bouhuys.
Voorts La Bagatello, een toneelspel
van Marcel Achard. Medespelenden
zyn: Simon Rooskens. Leen Jonge-
waard, Piet Rómer, Marie-José Nys-
ten, Jan Grefe, Ben Hulsman, Frans
Koppers en Theo Kling. De regie
wordt gevoerd door Elly van Steke
lenburg. De vertaling is van Remco
Campert. De premieres worden uit
gevoerd in de Stadsschouwburg te
Haarlem, resp. op zaterdag 8 en za
terdag 15 september.
Het Algemeen Nederlands Ver
bond houdt op 28 september een Wil
lem Elschot-herdenking in de Rol
zaal van het Binnenhof in Den Haag.
Deze avond staat onder bescherm
heerschap van de Belgische ambassa
deur.
De Stichting Gaudeamus orga
niseert van 10 tot 16 september weer
een internationale muziekweek. Het
voorlopig programma vermeldt een
analyse-cursus voor componisten en
een aantal concerten, lezingen en ex
cursies.
In de Kurzaal te Ostende is za
terdagmiddag een tentoonstelling ge
opend van tekeningen en etsen van
de Rotterdamse kunstenaar Albert
Neuhuys. De tentoonstelling, de eer
ste manifestatie van Neuhuys na de
grote expositie van zyn grafisch
werk in het prentenkabinet van het
Museum BoymansVan Beuningen
van twee jaar geleden, omvat een
aantal nog niet eerder getoonde
werken, voornamelijk tekeningen en
aquarellen uit de latere tijd.
Zwarte Venushandhaaft zich
Bayreuth 1962: vooraanstaande figuren uit de gehele wereld zijn
voor enkele weken in de anders zo stille Zuidduitse stad bijeen.
De Begum, Koningin Elisabeth van België, dirigenten, kunste
naars, industriëlen, diplomaten, en vele persoonlijkheden, die onze
tijd beïnvloeden, geven Bayreuth tijdens de Festspiele het aanzien
van een metropool. In dit jaar, voorafgaande aan het „Richard
Wagner jaar 1963" heeft men naast de „Ring der Nibelungen"
alleen „Lohengrin", „Tannhauser", „Parsival", en „Tristan und
Isolde" op het programma staan. Reeds lang als Wagner-vertolk-
sters en vertolkers bekende zangeressen en zangers, zoals Birgit
Nillson, Martha Mödl, Kerstin Meyer en Wolfgang Windgassen,
staan dit jaar borg voor het hoge artistieke gehalte van de
Festspiele. Nieuwe gezichten verschijnen en gastsolisten uit vorige
jaren melden zich wederom: Irene Dalis. Jess Thomas, Franz
Grass, Anja Siljy en Grace Bumbry, de „Zwarte Venus" van
Bayreuth.
Overwinning van
gezond verstand
Vorig jaar debuteerde Grace Bum
bry als Venius in „Tannhauser". Na I
haar eerste optreden deed zich een
beschamend incident voor, dat het
publiek in Bayreuth en tevens de
Wagnerliefhebbers in de gehele we
reld schokte. Enige tientallen men
sen wezen een „zwarte Venus" van
de hand, enkele honderden mensen
hebben voor het ombeschaamde ge
drag van deze kleine groep hun ver
ontschuldigingen aangeboden. Grace
Bumbry ging echter mee een stra
lende glimlach tot de orde van de
dag over: zy las de talloze sympa
thieke brieven, die zy uit geheel
West-Duitsland had ontvangen.
Grace Bumbry is ter gelegenheid
van de Festspiele 1962 teruggekeerd.
De „zwarte Venus" treedt weer voor
het voetlicht, glimlachend, gelukkig
en met nieuwe Impulsen geladen, zy
weet zich te handhaven in Bayreuth
en nog meer dan dat, zy heeft met
haar diep menseiyke en artistiek zelf
verzekerde optreden van het vorig
jaar over de gehele linie gezegevierd.
De 24-jarige Venus en het gezond
verstand triomfeerden.
Grace Bumbry, een der grootste ne
gerzangeressen van deze tyd, naast
Gloria Davy en Leotine Price, die in
W.-Duitsland haar artistieke vader
land vond, ontving reeds voor haar
optreden van dit jaar grote by val j
de geniale, bijna legendarisch gewor
den dirigent van de Richard-Wagner-
Festspiele, prof. Hans Knappersbusch
heeft de zangeres persoonlek uitge
nodigd. Dit is meer dan een ridder
lijk gebaar, dit is de absolute erken
ning en onderscheiding van 'n waar
achtig tot de zangkunst geroepene!
Grace Bumbry is niet meer weg te
denken uit het Bayreuther ensemble:
zij personifieert nu reeds een nieuw
tijdperk in de jaarRjks terugkerende
Richard-Wagnerfestivals.
„Don Gil met de
groene broek"
Succesvolle première
Zaterdagavond heeft de Haag-
sche Comedie het toneelseizoen
1962—1963 in de Koninklijke
Schouwburg te Den Haag ge
opend met de première van het
blijspel „Don Gil met de groene
broek", van Tirso de Molina,
een pseudoniem van de monnik
Gabriel Tellez.
Tirso de Molina (1584-1648) was
eer leerling en vriend van de schep
per van het Spaanse drama, Lopez
de Vega. Tirso de Molina, die. naar
verondersteld wordt, een natuurlijke
zoon van de Hertog van Osuna was,
een van Spanjes grootste krygslie-
den, schreef niet minder dan 300 to-
neelstukken, waarvan er een 100 tal
is overgebleven.
In deze stukken voert hy Heiligen,
Koningen, schurken en bedelaars
ten tonele en hy confronteert er de
toeschouwers in met wysgerige en
theologische problemen, waarvoor hy
altijd weer een oplossing weet.
Wat nu Don Gil met de groene
broek betreft, dit biyspel werd ge
speeld in de regie van Joris Diels en
in de vertaling van Dolf Verspoor. De
hoofdfiguur is Dona Juana (Myra
Ward), verloofd met Don Martin de
Guzman (Jules Crolset». De vader
van de laatste wenst echter, dat zijn
zoon met Dona Inez (Do van Stek)
zal trouwen en Don Martin Guzman
verlaat zyn verloofde. Om Dona Inez
het hof te kunnen maken vermomt
Martin de Guzman zich als Don Gil
de Albornoz, maar de verstoten ge
liefde gaat hem achterna en probeert
hem Dona Inez afhandig te maken.
Daartoe vermomt ook zij zich en wel
als Don Gil. de man met de groene
broek. Met de complicaties die uit
dit alles voortvloeien, heeft men zich
enige uren kosteiyk vermaakt.
Aan het einde van de voorstelling
werden de opvoerenden dan ook zeer
harteiyk gehuldigd, waarby vele bloe
men het toneel werden opgedragen.
De Jordaanse minister-president,
Teil, heeft zaterdag om een perscon
ferentie in Amman melding gemaakt
van ontdekking an komplotten tegen
het leven van koning Hoessein en
Jordaanse autoriteiten, onder wie de
premier zelf. Jordaanse functionaris
sen brachten de samenzwering aan
het licht.
Teil zei dat Marokkaanse autori
teiten een bydragen hebben geleverd
tot de ontdekking van het komplot
tegen de koning.
Zoals bek.nd, heeft het Marokkaan
se persbureau, M.A.P., op 6 augustus
gemeld dat in Marokko drie leden
van een groep „Palestynse terroris
ten" waren gearresteerd die van
plan waren Koning Hoessein te ver-
(Van onze Romeinse correspondent)
Volgens de laatste berichten gaat
de Italiaanse socialistische leider,
Pietro Nenni, zeer goed vooruit. Men
vreesde dat hy naast de verschillen
de verwondingen die hy by zyn val
had opgelopen, ook nog een ernstige
longontsteking zou krygen, doch dit
gevaar is geweken. Het byzonder
sterke gestel van Nenni reageert uit
stekend op de geneesmiddelen, di©
men hem ook voor het gevaar van
longontsteking heeft toegediend.
Over de toedracht van het ongeval
is nu ook meer bekend geworden.
Nenni verliet zyn hotel voor een
wandeling. Na een paar kilometer in
de zon te hebben gelopen is hij op
een grote steen gaan zitten, dicht bfj
een snel stromende bergbeek. Hy zat
daar wat te lezen en heeft toen
waarschyniyk -n zonnesteek opgelo
pen. Hy is althans voorover in de
beek gevallen en zou zeer zeker ver
dronken zyn, indien niet toeval
lig enige voorbygangers hem hadden
zien vallen en hem te hulp waren
gesneld en hem met kunstmatige
ademhaling weer enigszins hadden
bygebracht. zy zorgden er eveneens
voor, dat hy naar het ziekenhuis in
Aosta kon worden gebracht.
Dubbele operatie
op twee dokters
In een Londens ziekenhuis heeft
men in de afgelopen week met suc
ces een dubbele operatie op twee
moorden. De groep vergezelde de ko- dokters uitgevoerd. De ene dokter,
ning op diens reis. de 32-jarige David Spencer, besloot
Op de persconferentie wilde Teil een nier af te staan aan zijn 34-ja-
geen verdere byzonderheden over het rige collega, dokter Ian Clark, en
komplot meedelen. Wel beschuldigde zodoende diens leven te redden.
hy president Nasser van Egypte van
samenzweringen en zei hy dat de ie-
thoden van de president „in strijd
ziin met de Arabische en islamiti
sche beginselen".
Het is een van de zeldzame keren
dat een dergelijke operatie met suc
ces tot dusver is uitgevoerd tussen
personen die geen bloedverwanten
zyn.
