Verbazing na Soekarno's
uitleg zelfbeschikking
Vopo's laten gewonde
uur om hulp roepen
„Foor binnenlands gebruik
net als verklaring van Luns
Marilyns laatste wil
Militair
overleden
Genie uit La Courtine bouwt
zwembad voor Franse bevolking
Ambtenaren willen snel naar Nederland
EDITH PIAF
WEER ZIEK
Vluchteling sterft bij „muur" in Berlijn
Pokkengevaar
in Engeland
ZOMERPRIJZEN.
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1962
No. 30735
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMS'l REKEN
l 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week.
Witte Singel 1, Leiden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
WEERBERICHT
DROOG WEER
Blijkens het weeroverzicht, dat het
KNMI om 10 uur verstrekte, zal het
morgen droog weer zijn met flinke
zonnige perioden en minder wind,
echter in hoofdzaak nog uit west tot
zuidwest. Iets hogere middagtempe-
raturen.
STRANDVERWACHTING
Rug van hoge druk passeert mor
gen met zonnige perioden ons land.
Tot zwak afnemende wind tussen
zuid en zuidwest. Iets warmer; in de
middag 19 tot 20 graden. Zeewater
17 graden.
Vooruitzichten: van de Oceaan
naderts iets warmere lucht, maar
bestendig is het weertype nog niet.
19 augustus
Zon op: 5.29 uur; onder: 19.58 uur.
Maan op: 22.00 uur; onder: 10.02
uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.33 en
18.03 uur; laagwater te 1.32 en 13.49
uur. (20/8 hoogwater te 6.19 en 18.48
uur, laagwater te 2.16 en 14.36 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel.
oplossing nodig met het oog op de
onoverzienbare consequenties. Het
zou evenmin in het belang van de
Papoea's zijn geweest. Volgens de
hier vrij algemeen heersende mening
heeft Ellsworth Bunker dus goed
werk gedaan en was de Nederlandse
medewerking verstandig. Dit wil niet
zeggen, dat men de veeleisende po
litiek van de Indonesiërs en hun
militaire acties bewonderd heeft.
Evenmin heeft men waardering
voor Soekarno's jongste uitlatingen.
Uitwerking
Inmiddels gaat men in Amerika,
in Den Haag en in Nieuw-Guinea
voort met de uitwerking van de be
palingen van het ondertekende ak
koord. Het wetsontwerp, dat naar
het Nederlandse parlement moet,
blijkt praktisch al gereed te zijn.
Ook de memorie van toelichting is
reeds in zoverre de eindvorm gena-
(Van onze correspondent te Washington)
Soekarno's uitlegging van het recht op zelfbeschikking (intern
Inplaats van extern) van de Papoea's heeft in de Amerikaanse
hoofdstad wel wat verbazing gewekt. Het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken onthoudt zich echter van officieel com
mentaar. Men meent om begrijpelijke redenen, dat het kennelijk te
vroeg is om Soekarno's verklaringen te beoordelen. Sommigen
zijn voorshands geneigd deze niet al te ernstig op te vatten, totdat
Soekarno's ware bedoelingen werkelijk blijken. Men mag uit de
uitlatingen van sommige zegslieden veilig afleiden, dat men zowel
de verklaringen van Soekarno als die van minister Luns wenst te
zien als vooral voor binnenlands gebruik bestemd.
Het secretariaat van de Verenigde
Naties had evenmin officieel com
mentaar. Daar is evenmin iets van
zenuwachtigheid te bespeuren.
Diplomatieke waarnemers bij de
Ver. Naties leggen er vooral de
nadruk op, dat de tekst van het ge
tekende akkoord duidelijk genoeg
is en dat het de bedoeling is dat het
zelfbeschikkingsrecht volgens geest
en letter van het Handvest der Ver.
Naties wordt toegepast. Sommigen
achten het niet uitgesloten, dat
Soekarno zich op onafhankelijkheids
dag heeft laten verleiden de nadruk
te leggen op de onherroepelijkheid
van de overdracht en de inlijving
van West-Nieuw-Guinea bij Indo-
De Nederlandse ambassadeur, dr.
J. H. van Royen, toonde zich giste
ren verwonderd over de interpreta
ties van Soekarno en hij acht ze
kennelijk zo ongerijmd, dat ze nau
welijks ernstig genomen kunnen
worden. Zijns inziens wist iedereen
in New York, met inbegrip van Oe
Thant, dat het volledige zelfbeschik
kingsrecht voor volk en gebied is
bedoeld en niet alleen voor de indi
viduele Papoea. Dr. Van Roijen heeft
kennelijk nog steeds vertrouwen in de
uiteindelijke interpretatie en toepas
sing van het zelfbeschikkingsrecht.
Het zal uiteraard de verantwoorde
lijkheid van de Ver. Naties zijn daar
voor te zorgen. Of de morele en fei
telijke invloed van de Ver. Naties
nu of later voldoende zal zijn, om
tegen eventuele onwil van de Indo
nesiërs door te zetten, is .een andere
vraag.
Officiële stilte
Over de aanval van minister Luns
op de Amerikaanse regering hult
men zich hier officieel in stilzwijgen.
Voor hen, .die hier van nabij de
Amerikaanse politiek hebben gevolgd,
is moeilijk na te gaan wat mr. Luns
bedoelt. Voor zover is na te gaan is
de Amerikaanse politiek altijd ge
richt op een vreedzame oplossing, die
voor beide partijen aanvaardbaar
was. De VS zijn er steeds op uit ge
weest al het mogelijke te doen om
een gewelddadige oplossing te voor
komen. Nimmer heeft men gezegd
akkoord te gaan met voorstellen van
Nederland in die zin, dat geen ver
dere concessies moesten worden ge
daan en dat eventueel bij onwil de
Indonesiërs het dan maar op oorlog
moesten laten aankomen. Ook 'velen
hier hadden liever een langere over
gangstermijn gezien en een volks
stemming tijdens het VN-beheer. Het
ware een ideale oplossing geweest
maar zij was onbereikbaar. De ver
scherpte toestand en de dreigende
oorlog maakten een veel soepelere
59
derd, dat het kabinet gisteren wets
ontwerp en memorie van toelichting
in de vergadering kon bespreken.
Waarschijnlijk zal de volksvertegen
woordiging de stukken voor het ein
de van de maand ontvangen en zal
de openbare vergadering op 6 sep
tember plaats hebben.
In Nieuw-Guinea zijn vanochtend
de vijandelijkheden gestaakt. De
Indiase brigade-generaal Indar Jit
Rikhye, militair-adviseur van Oe
Thant is reeds op weg van New
York naar Hollandia, waar hij maat
regelen zal treffen voor de aankomst
en de localisering van de Veiligheids
troepen van de Verenigde Naties. Hij
zal toezicht houden op de militaire
maatregelen, die genomen zullen wor
den na de staking van de vijande
lijkheden.
De generaal, die in zeker opzicht
J stafchef is geweest voor de militaire
I operaties van de Ver. Naties in
I Kongo, zal tevens de leden van de
groep militaire waarnemers van de
VN over Nieuw-Guinea verdelen. Hij
zal voorts met de Nederlandse mili
taire autoriteiten beraadslagen over
de huisvesting van een duizendtal
„blauwhelmen" in Nieuw-Guinea en
het is zelfs niet onmogelijk, dat hij er
de bevelhebber van wordt. Wanneer
dat het geval is, zal hij in de over
gangsperiode ook nauw samenwerken
met de Indonesische militaire leiders.
Inmiddels zijn door het secretariaat
van de Verenigde Naties uitnodigin-
I gen aan India, Zweden en Ierland
1 verzonden om officieren te leveren
voor het waarnemersteam in Nieuw-
Guinea. Zweden en Ierland hebben
I reeds positief gereageerd. India heeft
1 het verzoek „in beschouwing geno-
I men".
Het Duitse opleidingsschip
„Gorch Fock", dat de eerste
plaats heeft behaald in klasse 1
van de ..Tall Ships Race", trekt
in Rotterdam, het eindpunt van
de wedstrijd, veel bekijks. In het
bijzonder gisteravond was dat
het geval, toen het trotse schip
feestelijk verlicht aan de Park
kade lag.
In Djakarta stroomden gisteren de
gelukwensen binnen ter gelegenheid
van de Onafhankelijkheidsdag en
het bereikte akkoord, onder anderen
van president Kennedy.
In N.-Guinea
Binnenkort wordt in Hollandia de
bekendmaking verwacht, dat de re
sidenten in Nieuw-Guinea zullen
worden gemachtigd om visa te ver
strekken aan inwoners van Nieuw-
Guinea, die niet de Nederlandse
nationaliteit bezitten. Dit zijn de z.g.
maatschappelijke Nederlanders, die
in 1950 uit Indonesië naar Nieuw-
Guinea zijn gekomen en nog steeds
de Indonesische nationaliteit bezit
ten.
De voorzitter van de streekraad
van het nabij Hollandia gelegen Sen-
tani, de heer Joku. heeft verklaard,
dat de gehele bevolking van Sentani
weigert, onder Indonesisch bestuur
in West Nieuw-Guinea te blijven.
Joku heeft aan de Australische ver
bindingsofficier in Nieuw Guinea, de
heer P. Mollison gevraagd of de be
volking van Sentani, ongeveer 8000
zielen, in haar geheel zou mogen ver
huizen naar Australisch Nieuw-Gui- j
nea. De heer Mollison heeft het ver- j
zoek doorgezonden naar de Austra-1
lische regering.
Het is intussen een groot vraag
teken, of er tijdens het beheer der
Verenigde Naties Nederlanders in
Nieuw-Guinea zullen blyven of niet.
Volgens het bestuur van de Algemene
R.-K. Ambtenarenvereniging en dat
van de Christelijke Werknemers Or
ganisatie, heerst onder de ambte
naren algemeen de wens, om zo spoe
dig mogelijk na de overdracht van
het Nederlandse bestuur, Nieuw-
Guinea te verlaten. Daarbij werd o.a.
de nadruk gelegd op de onzekerheid,
die er ten aanzien van de veiligheid
bestaat, als troepen van de VN moe
ten zorgen voor de orde en rust. De
ambtenaren-organisaties wachten op
een regeling van de regering mei be
trekking tot de transportmogelijk
heden en een afvoerschema voor de
ambtenaren. „Het gros der ambtena
ren zal bly zijn als ze tot de eersten
behoren die gaan vertrekken", zo zei
een bestuurder van de ARKA.
Men verwacht, dat slechts een
uiterst minimaal percentage der
ambtenaren vrijwillig onder VN zal
blyven dienen.
De Franse zangeres Edith Piaf is
gisteren naar een ziekenhuis te
Besan?on overgebracht, waar zij
donderdag was aangekomen op een
tournee door de provincie. Gister
nacht werd zij ziek. Ijlings ontboden
artsen achtten opname in het zie
kenhuis noodzakelijk. Zij werd door
haar aanstaande echtgenoot, de 23-
jarige Griek Theo Sarapo, per auto
nadr het ziekenhuis overgebracht.
Oostberlijnse Vopo's hebben gisteren een 22-jarige vluchteling
die door kogels in de rug en de buik was getroffen, meer dan een
uur lang laten liggen. Toen zij hem eindelijk kwamen halen, was
hij aan zijn verwondingen bezweken.
Het drama speelde zich af bij de
Charlottenburg-straat. Toen het
slachtoffer samen met een andere
Oostberlijner over de twee meter
hoge muur wilde klimmen, werd er
vanuit een huisruine in Oost-Berlijn
op hen geschoten. Terwijl het de
ander gelukte op Westberlijns ge
bied te belanden, stortte de jonge
vluchteling van de muur naar be
neden en bleef op Oostbeidijns ge
bied tussen prikkeldraad en tank
versperringen liggen.
De Westberlijnse politie zag dat de
door drie kogels getroffene ruim een
uur in zijn bloed bij de muur bleef
liggen, zonder dat de Vopo's zich om
hem schenen te bekommeren. Men
hoorde hem om hulp roepen, maar
kon vanuit West-Berlijn niets onder
nemen.
Wel wierpen Westberlijners ver
bandmiddelen naar hem toe, maar
dat kon de gewonde vluchteling niet
meer baten daar hij telkens het be
wustzijn scheen te verliezen. Ten
slotte toen men de indruk had
dat hij was overleden werd het
slachtoff<"- door de Oostduitse volks-
politie weggedragen.
Honderden Westberlijners die het
voorval onder hun ogen zagen ge
beuren, riepen in spreekkoren minu
tenlang „moordenaars, moordenaars"!
naar de Oostduitse Vopo's, die toen
de woedende menigte met gas- en
rookgranaten begon te bestoken.
De Nederlandse genie in La Cour
tine is deze week in liet plaatsje
Saint Remy begonnen met de aan
leg van een zwembad, dat zeven
hectare groot zal worden. Luitenant
kolonel F. Lind hoopt het karwei
in vijf dagen klaar te hebben. Er
stroomt by Saint Remy, dat vijf ki
lometer van La Courtin^ ligt, een
heel klein beekje. Een dyk van eni
ge honderden meters zai er voor
zorgen, dat daar een meer ontstaat.
De burgemeester van Saint Remy
wil aan de oevers bungalows laten
bouwen, die Nederlandse officieren
zullen kunnen huren voor hun vrou
wen en gezinnen.
Nederland heeft daarmee twee
vliegen in één klap geslagen. Het
verbeterde de toch al goede verhou
ding tussen de Franse bevolking en
do Nederlandse soldaten en daar
naast vereffent het op een niet on
voordelige manier, een forse schuld,
welke het aan Saint Remy heeft ten
gevolge van bij legeroefeningen aan
gerichte schade. Bij een ander
plaatsje in de buurt, Fornac, dat
iets verder ligt van La Courtine
dan Saint Remy, gaat de genie het- toor Wordragen, afkomstig uit Ge-
zelfde doen. Daar ligt al een dijk,
maar die houdt het water niet ge
noeg tegen. De genie gaat nu de dijk
verstevigen.
leen, die in Frankrijk vier zeer ar
me parochies leidt.
Hetzelfde
Majoor-legerpredikant G. Leens
doet hetzelfde. Deze veldpredikant
heeft nu ongeveer 1600 franse fran
ken bijeengebracht. Hij hoopt dat
het er morgen 2000 zullen worden. Dit
geld gaat naar de christelijke school
te Paron. Deze school is voor kinde
ren van Nederlands protestantse ge-
- zinnen, die naar midden- en noord-
eis wordt nog betwist! loopt tegen zyn geëmigreerd. In de-
rlü HnonnnHovrt rrnlHor» Tla loorrcrn
ze school zitten ongeveer 60 kinderen
van 7 tot 14 jaar.
Ook generaal-majoor G H. Chris-
ton, commandant van de Vijfde Di
visie, is bar tevreden, zoals hij zelf
Tevreden
De schadecommissaris majoor J
de Geus, is een tevreden man. Hij
heeft tot nu toe weinig moeite ge
had met de toch al niet hoge scha
declaims. De hoogste eis, die bij
hem is ingediend dit jaar (en deze
it nog betwist) loopt tegen
de driehonderd gulden. De laagste
eis is afgedaan met een doos siga
ren en een pakje sigaretten.
Volgende week als de herhalings
oefeningen van de 52ste brigade van
de Vijfde Divisie voorbij zullen zijn, jzei, over het werk dat de herhalers
zullen er nog meer verheugd zijn.
Majoor-legeraalmoezenier M. J. N.
Kempener heeft bij de missen col
lecten gehouden. Morgen hoopt hij
f 2000.- bij elkaar te hebben, die zijn
bestemd voor de Nederlandse pas
hebben verricht.
Kapitein-arts Sandbeek in het
kamphospitaal heeft een record ge
broken. Hij heeft in anderhalve
week tijd drie blindedarmen moeten
verwijderen.
Brandt in Bonn
Samen met Bondspresident Heinrich
Lübke, die ter gelegenheid van de
eerste verjaardag van de muur een
bezoek van een week aan Berlijn
heeft gebracht, kwam gisteren in
Bonn burgemeester Willy Brandt
aan. Brandt kwam naar de West-
duitse hoofdstad voor een gesprek
met Bondskanselier Adenauer, dat
gistermiddag plaatsvond. De West
berlijnse burgemeester bracht ver
slag uit van de toestand in zijn stad
en sprak verder met Adenauer over
het voorstel van de Berlynse Senaat
een registratie in te stellen op de
toegangswegen naar West-Berlijn
voor alle reizigers, die van deze we
gen gebruik maken. De Berlijners
hopen daarmee te bereiken dat
nauwkeurig kan worden nagegaan of
de Oostduitsers reizigers arresteren.
Erfenis van half miljoen dollar
Aaron Frosch, de advocaat in vrouw Baker en mevrouw Tsjekow,
New York die de belangen van
Marilyn Monroe behartigde,
heeft gisteren de voornaamste
punten meegedeeld uit het testa
ment van de overleden filmster.
Zy heeft bezittingen ter waarde
van meer dan een half miljoen dol
lar (1.800.000 gulden) nagelaten.
Een bedrag van honderdduizend dol
lar is gereserveerd voor het levens
onderhoud van Marilyns moeder,
Gladys Baker, die thans In een te
huis voor bejaarden woont. Zy zal
jaarlyks vijfduizend dollar krygen.
Mevrouw Michael Tsjekow, een
vriendin van de overledene, die als
lerares voor dramatiek aan een to
neelschool is verbonden, ontvangt een
bedrag van 2.500 dollar per jaar, uit
hetzelfde fonds als Marilyns moeder
Het geld, dat van dit fonds is over
gebleven na het overlijden van me-
Er dreigt in Engeland opnieuw
pokkengevaar. Gebleken is dat een
driejarig jongetje dat woensdag met
hei stoomschip „Oronsay' was aan
gekomen, aan pokken hjdt niet aan
waterpokken zoals men eerst dacht.
Getracht wordt thans de 1.716 aan
land gegane passagiers en de be
manning van het schip op te spo
ren.
Het kind en de moeder zijn onder
observatie in een afgelegen isolatie
ziekenhuis in Kent, dat voor dit ge-
va! heropend werd. Vijf andere pas
sagiers die waterpokken nebben, wor-
ziekenhuis verpleegd.
De passagiers wordt verzocht ge
durende de volgende veertien dagen
in contact te blijven met hun plaat
selijke gezondheidsdiensten. Indien
zij dan geen symptomen vertonen,
zit verder vrijuit gaar
gaat naar dr. Marianne Kris, met
de bepaling dat zij het zal gebrui
ken voor het steunen van door haar
aan te wijzen psychiatrische instel
lingen en genootschappen.
Marilyn Monroe heeft al haar per
soonlijke bezittingen, waaronder haar
kleren, nagelaten aan Lee Strasberg,
die in New York haar leraar in de
dramatiek is geweest. Zij heeft hier
bij de bepaling gemaakt, dat hij ze,
geheel naar eigen inzicht, moet ver
delen onder de vrienden en collega's
die zij op prijs stelde.
Marilyns halfzuster, mevrouw Ber-
nice Miracle krijgt tienduizend dol
lar, evenals haar vroegere secreta
resse May Reis.
En tenslotte heeft zij vyfduizend
dollar vermaakt aan een bevriend
echtpaar, Morna en Hedda Rosten,
te besteden aan de opvoeding van
hun dochter Patricia.
Soustelle in
Italië gepakt
De 50-jarige Jacques Soustelle
voormalig gouverneur-generaal van
Algerije, later minister onder presi
dent De Gaulle en nog later voor
aanstaand leider van hen, die zich
verzetten tegen de Algerijnse politiek
van het Franse staatshoofd is door
de politie van Milaan aangehouden.
Soustelle, die een vals paspoort
bleek te bezitten, zal als ongewenste
vreemdeling over de Italiaanse grens
worden geleid.
Soustelle is indertijd, uit protest
tegen de Algerijnse politiek van De
Gaulle (welke hij als verraad be
schouwde van de in Algerije begon
nen beweging, welke leidde tot de val
van de Vierde Republiek en het weer
aan de macht komen van de gene
den voor de zekerheid in een ander [raai) uit de regering-De Gaulle ge
treden.
Verleden maand heeft hy bekend
gemaakt dat hij afstand deed van het
hem verleende Legioen van Eer en
van de Franse verzetsmedaille zulks
als protest tegen de Algerijnse poli-
tiak van De Gaulle.
In de Willem de Zwijger
Kazerne te Wezep zijn de eer sta
gerepatrieerden uit Nieuw-Gui
nea aangekomen.
Sergeant-hofmeester Ehlert
helpt de driejarige Renata met
de maaltijd.
Op laatste dag
Op de allerlaatste dag voor
de wapenstilstand heeft nog een.
Nederlands militair het leven
gelaten in Westelijk-Nieuw-
Guinea.
Het was de 23-jarige tijdelijke
reserve-tweede luitenant C. H. L. M.
Moreu uit Eibergen, die een dag te
voren gewond was geraakt in een
vuurgevecht nabij de kampong Soem
in de omgeving van Fak Fak. Zyn
verwondingen leken toen van niet
ernstige aard. In het ziekenhuis in
Kaimana werd operatief ingrijpen
toch noodzakelijk geacht. Luitenant
Moreu is tijdens deze operatie over
leden.
Neimi's toestand
aanzienlijk beter
In een door negen dokters onder
tekende bekendmaking van het zie
kenhuis te Aosta, in de Italiaanse
Alpen, waar in de 71-jarige links-
socialistische leider Pietro Nenni na
een val in een bergstroom is opgeno
men, wordt medegedeeld dat de
toestand van de patiënt „aanzienlijk
beter" schijnt te zijn. Een van de
negen dokters, professor Dogliotti,
verklaarde gisteren tegenover ver
slaggevers dat er thans reden voor
een „voorzichtig optimisme" bestaat.
Honderden personen hebben Nenni
boodschappen gezonden, waarin zij
hem een voorspoedig herstel toewen
sen. Onder hen bevinden zich presi
dent Segni en eerste minister pro
fessor anfani.
De leider der Italiaanse communis
tische party, Togliatti, heeft Nenni
in het ziekenhuis bezocht.
Advertentie
BREESTRAAT 173
Hooftstraat 88 - Alphen
Nog 14 dagen
(§ucf FïCt'ettws
Uit het Leidsch Dagblad van
19 Aug. 1862:
De Spaanse regering heeft
een oorlogsfregat naar Civita
Vecchie gezotiden. De paus
zou zelf daartoe aanzoek bij
koningin Isabella hebben ge
daan, ten einde bij onver
hoopte gebeurtenissen daar
op de wijk te nemen.
(Brievenbus) Reeds dik-
ivijls is gesproken over den
treurigen toestand van den
iveg buiten de Witte Poort.
Waarom doet de Leydsche re
gering deze wegen niet over
aan het Rijk, zoodat deze er
voor kan zorgen?