jGeleidelijke invoering
jvan de nieuwe regeling
calex
f
KOOPJES bij
Ja ze aan de haafef
C. D. LIGTVOET
administratieve kracht
Robuuste
ijzersterk
LEIDERDORP
dranken
Is Senaat eveneens
nammoet accepteert
OPRUIMING!
VOORTGEZET ONDERWIJS IN AFWACHTING
GASFORNUIZEN EN KOMFOREN
(STENO)-TYPISTE (ned.)
en toch maar
13,90
koelkast
T
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 27 JULI
Samenhang
(Van onze parlementaire redacteur)
Na wekenlang waden door stromen van kritiek heeft de
'^{dimster van Onderwijs, mr. Joseph Cals, zes dagen vóór zijn 48ste
crjaardag, het befaamde ontwerp-mammoetwet veilig door de
■fweede Kamer der Staten-Generaal kunnen heenloodsen. Don-
anlerdag 12 juli viel de gunstige beslissing met 100 tegen 44 stem-
jUien. Nu de kruitdamp is opgetrokken zijn wij in staat, een wat
'■^gerond beeld te krijgen van het omvangrijke produkt, dat de
^inister „in gemeen overleg" met de Tweede Kamer heeft
ervaardigd.
Wi Nog is de strijd niet hélemaal ten einde, want ook de Eerste Kamer zal
10§
g een oordeel moeten vellen en pas als de heer Cals ook deze wet-
vende sluis zal zijn gepasseerd kunnen we zeggen, dat het hele voort
zet onderwijs alles wat niet te maken heeft met lagere school ener-
en universiteit anderzijds één wettelijke basis heeft gekregen,
ma echter zal het nog jaren kunnen duren voor in de praktijk alles
in beslag zal hebben gekregen.
Het ligt immers voor de hand, dat
nieuwe organisatie van het voort
zet onderwijs uitgebreide voorzie-
igen zal vergen in verband met de
npassing aan de bestaande toe-
ind. Veel overgangsmaatregelen
Hen nodig zijn en enkele daarvan
lien tot in bijzonderheden moeten
dalen, gezien de vaak zeer gede-
illeerde regelingen, die daarvoor
Hden.
Om de mammoetwet zo overzichle-
k mogelijk te houden heeft minis-
r Cals gemeend te moeten afzien
m de zogenaamde overgangsregels
het wetsontwerp zelf. Daarom zal
i inwerkingtreding van de mam-
oet afhankelijk worden gesteld van
afzonderlijke wet, waarin het
ergangsrecht uitvoerig zal worden
geregeld. Om de aanpassing zo ge
leidelijk mogelijk te laten verlopen
zou deze inwerkingtreding bovendien
bij stukjes en beetjes moeten plaats
hebben. Te zijnertijd zullen enige
bestaande wettelijke regelingen kun
nen vervallen. Dat' geldt dus zowel
Thorbeckes uit 1863 daterende mid
delbaar-onderwijswet, de nijverheids
onderwijswet als de kweekschoolwet.
Verder zal de later-onderwfjswet een
aantal veranderingen moeten onder
gaan en in de hoger-onderwijswet
zullen de bepalingen over het gym
nasium moeten vervallen. Ook zullen
nieuwe bepalingen over de eindexa
mens nodig zyn.
Het duurt dus nog wel enige tijd
voordat alles in de praktijk zal zijn
gaan werken. Mr. Cals zal dan in
middels zijn taak als minister van
O. K. en W. wel aan een ander heb
ben overgedragen. Het schijnt im
mers niet zijn bedoeling te zijn, zich
na de verkiezingen van 1963 als
hij er een elfjarige ambtsvervulling
op heeft zitten weer voor een
nieuwe periode beschibaar te stellen.
Hij wil nu wel eens meer tijd aan
zijn gezin kunnen besteden.
Toekomstig beeld
Hoe zal het voortgezet onderwijs
er in de toekomst feitelijk gaan uit
zien?
De mammoetwet geeft een onder
scheiding in drie uiteenlopende groe
pen, die op zichzelf ook weer allerlei
variaties te zien geven. De drie
hoofdgroepen zijn:
Voorbereidend wetenschappelijk
onderwijs (v.w.o.). Dit wordt ge
geven aan gymnasia, attenea en
lycea. Elk met een cursusduur van
zes jaar.
Hoger, middelbaar en lager alge
meen voortgezet onderwijs (havo,
mavo en lavot. Aparte havo-scho
len hebben een cursus van vijf
jaar. Havo-onderwijs van 2 jaar
is mogelijk als aftakking van
athenea, lycea, mavo en kweek
scholen. Het, mavo kan vier jaar
en soms drie jaar duren. Lavo
duurt twee jaar, maar kan ook
één jaar duren als beginstadium
van lager beroepsonderwijs.
Hoger, middelbaar en lager be
roepsonderwijs (voorbereiding voor
onder andere techniek, landbouw,
kunst en onderwijzend personeel).
Het, h.b.o. duurt ten hoogste vier
jaar. m.b.o. eveneens vier jaar.
terwijl l.b.o. drie of vier jaar kan
duren.
Buiten deze drie hoofdgroepen
voorziet de mammoetwet nog in ..an
dere vormen van voortgezet onder
wijs". In zekere zin zijn dit dus aller
lei „blanco onderwyscheques".
[school" niet gehandhaafd. Hiervoor
in de plaats komt het „atheneum".
Dit zal echter niet zonder meer een
„zesjarige h.b.s." zijn. Slechts een
deel van de tegenwoordige h.b.s.-op-
leiding (namelijk de voorbereiding
voor het hoger onderwijs) zal door
het atheneum worden overgenomen.
De andere doelstellingen van de hui
dige h.b.s. worden overgenomen door
de h.a.v.o.-school. Het voorbereidend
wetenschappelijk onderwijs valt dus
uiteen in twee hoofdrichtingen, een
moderne (het atheneum) en een
klassieke (het aloude gymnasium i.
Het gymnasium blijft in de hoogste
klassen gesplitst in de afdelingen a
en b. In a staat het onderwijs in de
oude talen op de voorgrond en in
b dat in de wiskunde en natuur
wetenschappen. Om het zware b-
programma te verlichten kan in de
ze afdeling het Grieks worden ge
schrapt.
Ook het atheneum kent twee rich
tingen, overeenkomstig de huidige
h.b.s.-a en b.
Het lyceum, een scholengemeen
schap van atheneum en gymnasium,
met één gemeenschappelijke onder
bouw, krijgt thans een plaats in de
wet.
Als nieuwe onderwijsvorm intro
duceert de mammoetwet verder on
der meer het h.a.v.o. Dit onderwijs
zal ten doel hebben een verbreding
van de „algemene vorming". Het
moet dienen als voorbereiding voor
maatschappelijke taken, die meer
ontwikkelden te vervullen krijgen
zonder dat een universitaire oplei
ding vereist is. Het h.a.v.o. kan die
nen als basis voor hogere beroepsop
leidingen.
Het oude vertrouwde u.l.o. zal gaan
verdwijnen en plaatsmaken voor het
m.a.v.o.
Met zijn regeling in één wet be- 1
oogt minister Cals een grotere sa
menhang tussen de diverse onder
wijsvormen mogelijk te maken. Zo
staat hem een betere „doorstro
mingsmogelijkheid" van de leerlin
gen voor ogen. Leerplannen van
verschillende schoolsoorten zouden
meer op elkaar moeten worden af
gestemd voor kinderen van dezelfde
leeftijdsgroep. In beginsel kunnen
zij dan zonder tijdverlies van de ene
naar de andere schoolsoort overstap
pen.
In de mammoetwet is vastge
legd het zogenaamde „brugjaar"
als startpunt van alle leerlingen
bij v.w.o.h.a.v.o. en m.a.v.o. De
vakken in dit eerste leerjaar zou
den volgens de minister in prin
cipe dezelfde moeten zijn. Aan dit
principe is echter getornd door de
mogelijkheid van Latijn in de
b rugklasse van het gymnasium.
Tengevolge van de behandeling in
de Tweede Kamer is bovendien
met meer zeker, dat in alle brug
klassen dezelfde twee moderne ta
len worden onderwezen. In ieder
geval krijgen de jeugdige brug-
klassertjes Franse les. maar het is
niet zeker of de andere moderne
taal Engels dan wel Duits zal zijn.
Dit kan dus van school tot school
verschillen.
Minister Cals heeft met het brug
jaar niet alleen een betere „door
stroming" willen mogelijk maken,
maar ook een goede grondslag wil
len leggen voor het verdere onder-
Nieu
tie namen
Opmerkelijk in het wetsontwerp
zijn de nieuwe namen voor een aan
tal schoolsoorten van voortgezet on
derwijs. Wat het v.w.o. betreft is de
vertrouwde naam „hogerburger-
Luciano Jarz weer
in trapezeniuiimer
Luciano Jarz van de luchtgroep
van het circus Toni Boltini, die zon
dagavond bij het Amstelstation tij
dens het uitvoeren van een drievou
dige pirouette ten val kwam en werd
gewond is nu zo ver hersteld dat hij
gistermiddag uoor het eerst weer
heeft geoefend. De resultaten waren
zodanig dat hij vandaag weer zal
optreden in het nummer.
wijs en om te beginnen de
aanpassing van de kinderen aan
hun nieuwe school willen vergemak
kelijken. Door onderzoek en obser
vatie kan de leerling worden gehol
pen bü de keuze van het onderwij»
na het eerste leerjaar.
I Met het bovenstaande hebben we
een globaal beeld trachten te geven
van enkele nieuwigheden, die op
komst zijn. Scherp is vaak de strijd
geweest, die in de Tweede Kamer
over enkele van deze nieuwigheden
is gevoerd.
In sommige gevallen hadden de
tegenstellingen een meer feitelijk
karakter, andere keren was de dis
cussie meer principieel getint. Enke
le van deze kwesties zullen wij hier
onder nog kort aanstippen, daar ze
waarschijnlijk ook in de senaat ter
sprake zullen komen.
Tegenstellingen
Volgens de protestants-christelijke
voorstanders van bijzondere on-WW
derwijs maakte het ontwerp-Cals
onvoldoende onderscheid tussen de
„regels voor het openbaar onderwijs,
tevens voorwaarden voor bekostiging
van het bijzonder onderwijs". Het
wetsontwerp is op dit punt echter
niet principieel veranderd. Wel
slaagde een poging om de scholen
zelf iets meer vrijheid te geven bij
de verdeling van de leerstof over de
klassen
Anderzijds is in de wet een stukje
vakantiespreiding vastgelegd. Van
hogerhand kunnen begin en einde
van de zomervakantie nauwkeurig
worden voorgeschreven.
Van de zijde der K.V.P. is getracht,
aan zogenaamde „maatschappelijke
organen" een adviserende bevoegd
heid te geven, die later wellicht zou
kunnen uitgroeien tot een verorde
nende. De meerderheid voelde niet
voor deze „organen".
Veel strijd is ook gevoerd over de
zogenaamde planprocedure, volgens
mr. Cals een der hoekstenen van
het ontwerp. Voor de bekostiging
van scholen is een stelsel ontwor
pen om te komen tot een doeltref
fende schoolstichting in verband
met de bestaande mogelijkheden en
behoeften. De voorstanders van het
openbaar onderwijs meenden hier
bij, dat de stichting van gemeente
lijke scholen aan meer beperkingen
werd gebonden dan de oprichting
van bijzondere scholen. Het lukte
de voorstanders van openbaar on
derwijs echter niet, het wetsont
werp volgens hun inzichten principi
eel te veranderen.
Wel is in het wetsontwerp een
verzachting opgenomen van de nor
men. die worden gesteld aan de op
richting van gymnasia en athenea,
willen zy voor opneming in het
„plan" in aanmerking komen. Dit is
vooral van belang voor minder-
dichtbevolkte gebieden in ons land.
j Tenslotte vermelden wij nog. als
een der opmerkelijke strijdpunten
bij de mammoetwet, dat openbare
schoollokalen ter beschikking kun
nen worden gesteld voor het geven
van godsdienstonderwijs en voor
buitenkerkelijk vormingsonderricht.L
Wat dit laatste betreft moeten
ouders of verzorgers daartoe echter
de wens te kennen geven. Een grote
minderheid in de Tweede Kamer
had geprobeerd beide vormen van
onderrichh van de wens der ouders
afhankelijk te stellen.
uit de beste fabrieken zoals
Etna - Amco - Atag Junker en Ruh enz.
4 vlams gasfornuis, compleet met afdekplaat
reeds vanaff 219.
JAN DE NIE ZONEN
LEIDEN - K. RAPENBURG 10 TEL. 20025
KANTOOR van grote drukkerij kan onmiddellijk
plaatsen
Sollicitaties na afspraak van 1016 uur of schriftelijk aan
PAMCO N.V., Van Alphenstraat 63/64, Voorburg. Telefoon
0 70—85.21.00. Toestel 5.
i ^^PAST U BETER
TE KOOP voor zelfbewoning
ONHUIS, gelegen aan hoofdweg, 6 kamers, kelder en
grote zolder. Voor- en grote achtertuin.
PRIJS f27.000.— k.k.
Inruil voor kleinere huurwoning,
sven aan het bureau van dit blad onder nummer 28114.
Altijd koele
in huis met de
Heerlijk koele melk, bier of limonade haalt U
zo uit Uw Friventa. Roomijs maakt U zonder
ijsmachine in de vrieskamer. Wat een gemak
betekent zo'n Friventa voor U!
Friventa: 125, 180 en 2101- vanaf f435.-—
Haal de prachtige kleurenfolder en bekijk de Friventa bij:
KRAAIERSTRAAT 10
TELEFOON 22356
Tarief „SLEUTELTJES"
120 woorden f 1.25
130 woorden f2.—
(een woord hoogstens 12 let
ters. Bewijsnummers f 0.10
extra. Toezending nummer-
brieven f 0.20 meer.
„Sleuteltjes" worden behou
dens gebrek aaD plaatsruimte
dagelijks opgenomen.
Imm
Babydoll
Snoezig model van
mooie katoen met
modieus bloemdessin
bedrukt, de ronde
halspas is gegarneerd
met charmante bro
derie. Een koopje I
Zomer nachthemd
Jeugdig charmant
model, driekwart
lengte, katoen met
fleurig dessin,elastiek
in de hals, de pas met
broderie gegarneerd.
Uniek lage prijs 1
CORSETTEN - KOUSEN - LINGERIE
Leiden, Breestr. 99-101 - Tel. 21770
Elke dag een feestdag als u luistert
naar het meesterlijke FM-geluid
van dit volwaardige Philips radirf-
toestel in aantrekkelijke kast.
Philips radio met uitmuntende middengolf- en FM-
ontvangst. Speciale, gevoelige luidspreker. Grammo-
foonaansluiting. Plaatantenne voor middengolf, draad
antenne voor FM. Muziek/spraakschakelaar. Kleuren:
geel, groen en zwart.
Vraag demonstratie bij uw vakhandelaar:
Fabriekskantoor vraagt:
voor verkoop- en debiteurenadministratie.
Enige kantoorervaring gewenst.
Brieven met opgave van verlangd salaris onder nummer 28169
aan het bureau van dit blad.
OFFICIAL COGGOMOBIL-DEALER VOOR LEIDEN «.o.
VERKOOP INKOOP INRUIL GARANTIE - FINANCIERING
OPEL Kapitan f 9.400
FORD Consul f6.250
ISAR T 700 U.S.A. f 5.500
VW. roldak/radio f 5.250
ISAR T 700 f4.700
FIAT 1100 de Luxe f4.700
V.W. Luxe/radio
FORD Anglia
V.W. met radio
V.W. USA/radio
V.W. de Luxe
CITROEN 2 c.v.
f 4.250
f 4.250
f 3.950
f 3.850
f 3.650
f 3.350
TEVENS KEUZE UIT CIRCA
30 BEDRIJFSAUTO'S
V.W. de Luxe
FORD Fairlane
OPEL Rekord
FORD Taunus
V.W. de Luxe
"FORD Customline
V.W. de Luxe
OPEL Kapitan
V.W
V.W. de Luxe
V.W. de Luxe
OPEL Olympia
f 3.250
f 3.000
f 2.950
f 2.650
f 2.950
f 1.350
f 1.300
f 1.250
f 1.150
f 1.100
f 750
f 500
<s>
KORT GALGEWATER 14-16 LEIDEN - TELEFOON 3 33 SS 1
donkersteeg 12 leiden tel. 01710 22620
