og dit jaar televisie-beelden
.S.-Europa via een kunstmaan
■STOP
N TIJGER
\Nieuw tijdperk in communicatie
Binnenstad kan concurreren
met kille9 glazen winkel-centra
Satellieten kwamen net op tijd
met
Ton Koot (Heemschut) meent:
5?
Per jaar 2100
krotten weg
WATERSPORTCENTRA VOOR
SOLDATEN IN N.-GUINEA
Vermaarde Italiaanse auteur
zou aanslag gepleegd hebben
HAARCRÈME
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 5 juli 1962
Vierde blad no. 30693
I Nog deze zomer zal er op de televisietoestel-
fen in Europa een directe uitzending te zien zijn,
lie afkomstig is van de andere zijde van de
Atlantische Oceaan en via een relaystation dat
de ruimte rond de aarde cirkelt de Oude
/ereld bereikt.
Deze uitzending, die zal worden gevolgd door
en langs dezelfde weg gezonden programma
an een daartoe bestemde zender in Europa
laar Noord-Amerika, luidt een nieuw tijdperk
van de telecommunicatie in, want voor 't eerst
zal voor ieder zichtbaar het bewijs worden
geleverd dat het mogelijk is een directe verbin
ding in beeld en geluid tot stand te brengen
tussen alle uithoeken van de wereld.
Dan zal de hinderpaal overwonnen zijn die
de oceaan vormt welke de continenten scheidt
en een tot dusver onoplosbaar probleem vormde
voor de overbrenging van berichten die op
ultrakortegolf worden uitgezonden.
III In de snelle evolutie van de elektronische communicatie heeft de aard-
Öjatelliet op het juiste moment zijn intree gedaan. De sterk gestegen vraag
■■laar internationale verbindingen door het zakenleven, de diplomatieke
liensten, de nieuwsvoorziening en de particuliere sector hebben het spook
ipgeroepen van een ernstig tekort aan kanalen dat zich in de komende drie
ot vijf jaar in de verbindingen via kabel of radio zal voordoen. Naar schat
ing zullen de internationale telefoongesprekken van 4 miljoen dit jaar
benemen tot 10 miljoen in 1970 en tot 100 miljoen in 1980. Ook wordt een
®frote toename verwacht van het gebruik van telex en telegraaf als uit-
[loeisel van de verdere industrialisering en uitbreiding van de wereldhandel.
Nieuwe eisen
dtlMaar het gaat niet alleen om een
tnu-groting van de capaciteit van de
n Ünventionele communicatiemidde-
za,n: er werden eisen gesteld, waar
in kabel en radio in hun huidige
1a'Um niet" kunnen voldoen. Hierbij
Drdt in het bijzonder gedacht aan
televisie die in korte tijd de gehele
VSreld veroverde. De ontwikkeling
Kin dit nieuwe medium leidde tot
Mn levendige belangstelling in trans-
^eanische verbindingen, die het mo-
:je$lijk zouden maken de gehele we
nd te voorzien van directe t.v. uit-
Jndingen.
™De oplossing van deze wensen en
ihoeften is de oprichting van
[reedband microgolf-installaties die
In band tussen de continenten vor
en van het type waarmee thans
fids in de verbindingen te land
brdt voorzien. In dit stadium deed
t aardsatelliet zijn intree.
Snel. veel en ver
Met behulp van microgolf-installa-
k2s, die met miljarden perioden per
londe werken, is het mogelijk enor-
<Je hoeveelheden berichten in korte
)d over te brengen. Bovendien lig-
ïn de frequenties in het weinig be-
itte deel van het radio-golfgebied,
aar meer plaats is voor kanalen
)n grote bandbreedte dan in druk
ïzette regionen van de middengol-
!n. Televisie en de multipele tele-
jon- en telegraafverbinding, waar-
,ee duizenden gesprekken of berich-
tegelijkertijd over één enkel cir-
lit kunnen worden overgebracht,
p^joeten over dergelijke brede ban-
n beschikken.
Tot dusver was de breedband-over-
snging beperkt tot het berichten-
rkeer over land, omdat radiogolven
n deze frequenties zich evenals het
ht uitsluitend rechtlijnig voort-
anten en niet in hogere luchtlagen
'uggekaatst worden. Om ze langs
kromming van de aarde over dui-
.inden kilometers afstand te kunnen
'jVerbrengen, moet er op onderlinge
ristanden van 30 tot 50 km een net-
erk van relayeerstations worden
irlpgericht. Van zender tot zender
..lumen de seinen worden versterkt
>t hun oorspronkelijke sterkte en
Igelijkertijd worden ze in een „ge
broken" baan naar hun bestemming
Bleid.
Relay-torens kunnen echter niet
erÜ de overbrugging der oceanen wor-
en ingeschakeld en de onderzeese
abels hebben slechts kanalen voor
en beperkt aantal telefoongesprek
fin. Bovendien zijn de huidige kabels
f ingesteld op de bandbreedte ,die
ig is voor televisie, telex en mul
le telefoonverbinding.
SEen betrekkelijk weinig gecompil
eerd relay-station van grote capaci-
2it kan in compacte vorm worden j
ingebouwd in een satelliet die door
len raket in een baan van duizenden I
kilometers hoogte om de aarde wordt
gebracht. Bij zijn passage over het
noordelijk deel van de Atlantische
Oceaan komt de satelliet binnen het
bereik van de antennes in Europa
en Noord-Amerika: een direct con
tact tussen b.v. New York en Parijs
is mogelijk. In verband met de te
overbruggen afstanden moet de ont-
vanginstallatie van de grondstations
uiterst gevoelig en de mate van ver
sterking veel groter zijn dan bij de
gewone relaystations te land.
Twee projecten
Een der projecten, die in de ko
mende maanden hun bruikbaarheid
moeten bewijzen, is het Project Re
lay van de Amerikaanse regering.
Laat in de zomer zal de Relay-sa-
telliet, die een apparatuur bevat voor
de overbrenging van televisiebeelden
en twaalf dubbele telefoonkanalen,
in een baan op 1500 tot 5000 km
hoogte worden gebracht. De satel
liet is een achtzijdige cilinder van
75 cm diameter en 130 cm lengte.
Nog deze zomer zal ook een proef
worden genomen met de bolvormige
„Telstar" satelliet, die is ontwikkeld
door de American Telephone and Te-
Deze 44 meter lange hoorn-
vormige antenne zal worden ge
bruikt om de relay-uitzending
van de Telstar-satelliet op te
vangen. Het hele geval is draai
baar, teneinde de satelliet in de
baan te kunnen volgen. Latere
projecten met stationaire relay -
satellieten kunnen volstaan met
vaste luisterposten.
Een Telstar-satelliet wordt in
gereedheid gebracht voor de
lancering. De donkere vlakken
zijn zonnebatterijen. die de
stroom moeten leveren voor de
communicatie-instrumenten waar
mee ontvangen boodschappen en
televisiebeelden versterkt kun
nen worden doorgezonden o[
later opnieuw uitgezonden kun
nen worden. De banden om het
midden van de satelliet bevatten
antennes voor ontvangst eri uit
zending.
legraph Company in samenwerking
met NASA. Met de Telstar zullen
proeven worden genoemen, die grote
gelijkenis vertonen met die van Pro
ject Relay. Beide proeven zullen in
nauwe samenwerking worden geno
men met andere landen, in het bij
zonder Groot-Brittannié en Frank
rijk. Door de Duitse en Italiaanse
regeringen worden grondstations ge
bouwd voor verdere relayproeven in
1963.
Met deze allereerste experimenten
worden twee belangrijke doelstellin
gen gediend, namelijk het bewijs dat
de Verenigde Staten op het gebied
der telecommunicatie een leidende
positie innemen en het opdoen van
ervaring, die nodig is voor de ont
wikkeling van een satelliet die aan
alle eisen van de praktijk voldoet.
Stationaire satelliet
Als verder liggend doel staat de
communicatie-deskundigen een satel
liet voor ogen, die op een hoogte van
35.700 km een synchrone baan boven
de evenaar met de aarde beschrijft.
Deze telefooncentrale zal op een vast
punt boven de aarde blijven „han
gen". omdat de omwentelingstijd in
de baan overeenkomt met de omwen
telingstijd van de aarde. Met een
stelsel van drie van dergelijke satel
lieten. respectievelijk boven de At
lantische, de Stille en de Indische
Oceaan kan een verbinding tot stand
worden gebracht tussen Europa, het
Midden- en Verre Oosten, Afrika,
Zuid-Amerika en Noord-Amerika.
praktisch alle bewoonde delen van
de vrije wereld.
Een grote aantrekkelijkheid biedt
dit systeem ook voor de grondstations
omdat deze dan gebruik kunnen ma
ken van een vast opgestelde anten
ne en het vele rekenwerk in verband
met de opsporing en volgen van sa
tellieten, die op geringere hoogte hun
baan beschrijven, overbodig wordt.
Momenteel is de Idee van de syn
chrone satelliet nog slechts op pa
pier in een vergevorderd stadium, ex
perimenten zijn voorshands niet te
wachten. Bovendien moet nog erva
ring wordt opgedaan met de lance
ring van kleinere Instrumentencap
sules in een hoge equatoriale baan.
„Syncom"
Een dergelijk project is NASA's
„Syncom", waaraan wordt gewerkt
door Hughes Aircraft Company en
dat mogelijk nog dit jaar zal wórden
beproefd. Het is in wezen een drum-
vormige satelliet met een beperkte
communicatie-apparatuur. Het voor
naamste doel van dit project is er
varing op te doen met het plaatsen
van een ruimtevaartuig op de ver
eiste hoogte, waardoor het boven een
bepaald punt op aarde gevestigd
blijft.
Kernenergie
In verband met de aard van het
stelsel van synchrone satellieten zal
het wellicht aanbeveling verdienen
de energievoorziening van de satelliet
te putten uit radioactief materiaal.
Dit onderdeel van het programma
Advertentie
ESSO EXTRA, twee woor
den, die u een nieuwe weg
naar groter rijgenoegen
bereiden. U ontdekt het
onmiddellijk: méér kracht,
géén gepingel. Ga ook
plezieriger autorijden:
tank ESSO EXTRA!
is in studie bij de research-afdeling
van de Radio Corporation of Ame
rica.
Een dergelijke satelliet zou voor
zien moeten worden met een ato-
mische „krachtcentrale" van 60 kilo
watt van het type, dat reeds in ont
wikkeling is ten behoeve van een an
der onderdeel van het ruimte
programma. Het vermogen van een
kern-generator is veel groter dan
van de thans algemeen in de ruim
te-techniek toegepaste batterijen van
zonnecellen: het zou voldoende zijn
voor de onafgebroken rela.vering van
televisie via drie tot vijf kanalen
of van wel 8000 tweevoudige telefoon
gesprekken.
Nauwer contact
Welke technische vormen de re-
lay-stelsels in de toekomst ook mo
gen aannemen, het staat wel vast dat
de invoering van satellieten ten be
hoeve van de breedband microgolf-
relayering een nieuw tijdperk van de
elektronische communicatie inluidt.
Het zal mogelijk worden door een
voudig de kiesschijf van het telefoon
toestel te draaien verbinding te krij
gen met elke telefoon-aansluiting
waar ook ter wereld. Van belang
rijke gebeurtenissen zullen directe te
levisie-uitzendingen naa^ alle delen
van de wereld mogelijk zijn. Voor de
minder ontwikkelde gebieden zal de
toenemende toepassing van de inter
nationale televisie 'n krachtig hulp
middel zijn in de strijd tegen het
analfabetisme, voor de gezondheids
zorg en de economische verheffing
van de grote massa's.
Meer dan ooit zal de internationale
televisie er de mensheid van door
dringen dat alle volken slechts de
leden van één groot gezin zijn, die
alleen hun heil kunnen vinden in op
rechte samenwerking.
De ontwikkeling van de winkelcentra in de Verenigde
Staten houdt ook voor de Nederlandse stadsbestuurderen een
waarschuwing in, meent Ton Koot, secretaris van de Bond
Heemschut en drost van het Muiderslot.
In het jaarverslag van de bond merkt hij op, dat het „pro
bleem" van de winkelcentra in het afgelopen jaar is komen te
liggen naast dat van de binnensteden.
In ons land kunnen de binnen
steden. die alle tevens winkelcentra
zijn, bogen op een architectonisch
aantrekkelijke en historisch boeiende
gegroeide omgeving.
De schrik sloeg dan ook velen hier
om het hart 'bij de gedachte, dat de
vorming van winkelcentra in de ver
re buitenwijken een ontvolking en
zelfs een verpaupering van de bin
nensteden ten gevolge zou hebben.
Het lijkt zo'n vaart niet te lopen. Er
zijn volgens de heer Koot al kente
kenen, dat deze schrik voorbarig is
geweest. De onaandoenlijk wijde gla
zigheid van het nieuwe winkel-cen-
In Amsterdam
In het beloofde nadere rapport
over krotopruiming stellen burge
meester en wethouders van Amster
dam, dat van nu tot en met 1966 elk
jaar 2100 woningen in de oude bin
nenstad zullen moeten worden ver
vangen. Voor de Jordaan zal zo spoe
dig mogelijk een stedebouwkundig
plan worden gemaakt.
Het thans opgestelde programma
voorziet slechts in de sanering van
Kattenburg, een buurt van beperkte
omvang, en in het slopen van de al
lerergste bouwvallen.
Hiermede zal naar schatting vijf
jaar zijn gemoeid. Nog voor het ein
de van die termijn echter is Amster
dam reeds aan het einde gekomen
van de mogelijkheid arbeiderswo
ningen op zijn grondgebied te bou
wen.
„Zonder nieuwe terreinen, zonder
de Bijlmermeer" zo herhalen B. en
W. in hun toelichting „Zullen wij
daarna de krotopruiming niet kun
nen voortzetten. In dat geval dreigt
de woningnood, die bijna was be
dwongen, weer te zullen optreden
zonder dat de gemeente hiertegen
iets kan doen. Met de sanering van
de Jordaan kan niet eens worden be
gonnen. Dit vooruitzicht vervult ons
met grote zorg. De verantwoordelijk
heid van het stadsbestuur voor ver
betering van de huisvesting van de
krotbewoners weegt ons zwaar. Wij
kunnen het eenvoudig niet accepte
ren, dat wij over enige jaren door
gebrek aan ruimte gedwongen zou
den zijn onze activiteiten op dit ter
rein stop te zetten".
trum kan het voor velen niet hou
den tegen de vertrouwelijke besloten
heid van de bekende straten en pan
den in de binnenstad.
Een teken aan de wand voor hen,
die met kapitale verplaatsingsplan
nen rondlopen. Maar tevens ook
een aanduiding voor de winkeliers
in de binnensteden. Zij moeten
een goed en zo mogelijk beter ge
bruik maken van het bijzondere
karakter, dat winkelpanden in de
oude steden kunnen bezitten. En
laten de stadsbestuurderen de
waarschuwing ter harte nemen en
niet te snel over gaan tot het stich
ten van nieuwe winkel-centra,
maar eerst de belemmeringen in de
bestaande binnenstad trachten weg
te nemen.
In de meeste gevallen schuilen de
ze belemmeringen in het parkeerpro
bleem. Steeds meer wordt duidelijk,
dat een beperking van lang-parke-
ren in de binnensteden onvermijde
lijk is. Bij uitvoering hiervan zal ver
betering van het openbaar vervoer
moeten kunnen opvangen, wat het
particuliere autovervoer niet meer
kan verwerken.
Een stad als Amsterdam heeft
daarbij nodig naast een verfijning
en opvoering van het zich soepel be
wegende bustransport bovendien de
mogelijkheid van het beter benutten
van de vervoersgelegenheden te wa
ter!
Enkele fouten uit het verleden, zo
als het dempen van radiaalwaterwe-
gen zouden daartoe weer ongedaan
gemaakt moeten worden. Het lijkt
even vreemd als verontrustend, dat
in deze richting niet meer gezocht
wordt.
Wijziging in programma
van Australische minister
in Indonesië
De Australische minister van Bui
tenlandse Zaken, sir Garfield Bar-
wick. heeft gisteren een onderhoud
van anderhalf uur gehad met de In
donesische minister van Buitenlandse
Zaken. dr. Soebandrio. De bijeen
komst die 'hij gisterochtend niet pre
sident Soekarno zou hebben, werd af
gelast. Er werd geen reden hiervan
opgegeven. Ook een lezincr voor stu
denten van de universiteit van Indo
nesië werd afgelast. In plaats daar
van bracht sir Garfield een bezoek
aan de Indonsische minister van De-
fesie. generaal Nasoetion. en de mi
nister van verbindingen. Djatikoe-
soemo. Gisteravond is sir Garfield,
uitgeleide gedaan door Soebandrio,
weer naar Sydney vertrokken.
Ook fotografie
is in trek
In Nieuw-Guinea worden wa
tersportcentra opgericht voor de
ontspanning der Nederlandse
militairen. Dit werd in het NTS-
journaal meegedeeld door mevr.
Platteel, de echtgenote van de
gouverneur.
Mevrouw Platteel zei, dat het
onlangs opgerichte „Welzijns-
comité Burgerij" voornemens is
het eerste watersportcentrum
aan te leggen bij het prachtig
gelegen Santani-meer. Het co
mité hoopt vervolgens zijn acti
viteit verder over Nieuw-Guinea
te kunnen uitbreiden. Bij de aan-
Vermogend man
zon, voor een gering
bedrag, jonge kelner bedreigd hebben
Veel omgang met
ongure types
Relay op duizenden
kilometers hoogte
(Van onze Romeinse correspondent)
In het Italiaanse stadje Latina is
een proces begonnen, dat vooral in
literaire kringen sterk de aandacht
trekt. De beklaagde is namelijk de
vermaarde auteur Piero Paolo Paso-
lini, die enige veelgelezen boeken over
het leven aan de zelfkant van de
Romeinse samenleving op zijn naam
heeft staan, waarvan er één, „Una
vita violenta", ook in het Nederlands
is vertaald. Tevens regisseerde hij
enkele films o.a. Accattone. Pasolini
wordt ervan beschuldigd op 18 no
vember 1961 in een kleine bar-an-
nex-benzinestation te San Felice
Circeo de daar dienstdoende 19-ja
rige kelner Bernardino de Santis met
een revolver te hebben bedreigd en
te hebben getracht zich meester te
maken van een bedrag van 2000 li
res (ongeveer f13).
De vader en de broer van de kel
ner alsmede een bakkersknecht uit
de buurt ondersteunen de beschuldi
ging van de jongen.
Pasolini, die in het plaatsje bezig
was met het maken van filmopna
men, geeft toe in de bar te zijn ge
weest. Hij zegt er een coca-cola te
hebben gedronken en even met de
kelner te hebben gepraat. Vol
gens hem is er verder echter totaal
niets gebeurd. De Santis daarentegen
houdt vol, dat de schrijver op een ge
geven moment de deur heeft geslo-
en, zwarte handschoenen heeft aan
getrokken en hem met een revolver
n de hand heeft bedreigd. Pasolini
ou hierop getracht hebben de lade
1 lichten. De kelner zegt hem ech-
ïr met een toevallig binnen zijn be-
eik liggend broodmes een klap op de
handen te hebben gegeven, waarna
de schrijver op de vlucht sloeg. Toen
Pasolini de volgende dag in zijn auto
voorbij reed, zou de jongeman het
nummer hiervan hebben geno
teerd, waarop hij zijn aanklacht
heeft ingediend.
Zeer rijk man
Dit alles klinkt buitengewoon
vreemd. Pasolini is dankzij zijn boe
ken en films een zeer vermogend
man, die voor een dergelijk klein be
drag zeker geen aanslag zou hoeven
te plegen. Daartegenover staat even
wel dat hij geneigd is om met aller-
le ongure types om te gaan, wier
leven hij nu eenmaal beschrijft. Ook
zijn eigen privé-leven is ietwat eige
naardig. Hij beweert nooit een revol
ver te hebben bezeten, omdat hij
doodsbang is voor vuurwapens en
helemaal niet te weten hoe ermee om
te gaan.
De advocaten, die Bernardino de
Santis bij zijn aanklacht terzijde
staan hebben verzocht een onder
zoek te doen instellen naar de geest
vermogens van de schrijver, die, zo
I zeggen zij, naar zijn boeken te oor
delen een abnormaal mens moet zijn,
behept met een ziekelijke neiging tot
het gebruiken van smerige woorden.
Dit verzoek is door de president van
de rechtbank afgewezen. Bij de on-
idervraging hield Pasolini hardnekkig
vol onschuldig te zijn. De hele ge
schiedenis berust volgens h«m op de
fantasie van een door het lezen van
teveel beeldromans beinvloede jonge
man, die zelf in zijn verhaal is gaan
geloven.
Pasolini, die communist is en voor
al in fascistische kringen vele vijan
den heeft, wordt verdedigd door de
communistische advocaat Berlinguer
en door r".e 80-jarige Franscesco Car-
nelutti, een der grootste strafpleiters
van Italië. Indien het bewijs
van Pasolini's schuld geleverd zou
kunnen worden, kan hij tot een ge
vangenisstraf van tien jaar worden
veroordeeld.
leg zullen de militairen zelf zo
veel mogelijk in hun vrije tijd
en vanuit hun beroep worden
ingeschakeld.
De omgeving waarin de Nederland
se militairen in het algemeen ver
toeven blijkt zich beter te lenen voor
watersport dan voor andere sportbe
oefening. In dit verband zei mevrouw
Platteel dat buitenboordmotoren en
waterski's nuttiger zullen zijn dan
andere sportuitrustingen. Niet alleen
leent zich de omgeving minder voor
de andere takken van sport maar
bovendien kunnen van watersport-
artikelen meer militairen tegelijk
profijt trekken.
Ook de fotografie blijkt onder de
Nederlandse militairen op Nieuw-
Guinea een veel beoefende liefheb
berij te zijn. De plaatselijke fotogra
fenvereniging van Hollandia heeft
zich bereid verklaard een aantal ge
vorderden onder de militairen de be
ginselen van de tropenfotografic bü
te brengen zodat zij daarna zelf hun
kameraden wegwijs kunnen maken.
De wijze waarop de burgerij de mi
litairen tegemoet treedt werd door
mevrouw Platteel gekenschetst met
de opmerking „iedereen staat hier te
dringen om iets te mogen doen".
BIO
DOP
EEN PRODUKT VAN L'QRÈAL DE PARIS
Twee mannen
verdronken bij
overvaring
Vijf opvarenden van vlet
konden niet zwemmen!
Bij een aanvaring op de Nieuwe
Maas ter hoogte van het IJssel-
mondse Hoofd zijn omstreeks drie
uur gistermiddag twee opvarenden
van de vlet „Jan" van Boele-Bolnes
verdronken. Het zijn de 46-jarige
kapitein H. van der Veer en de 31-
jarige voorman H. Veuger beiden
uit Bolnes.
Uit het, voorlopige onderzoek van
de rivierpolitie mag worden aange
nomen dat het ongeluk te wijten is
geweest aan een verkeerde ma
noeuvre van de vlet, die samen met
de „Alvracht IV" in oostelijke rich
ting stroomopwaarts voer, waarbij
de „Jan" plotseling voor de steven
van de „Alvracht IV" kwam te lig
gen en overvaren werd. Van de vyf
opvarenden aan boord van de vlet
(die geen van allen konden zwem
men!) werden de overige drie door
een in de buurt liggeld vaartuig
van de Rijkspolitie te water uit
Vlaardingen gered.
