„MIJN HART GAAT UIT NAAR
HET TONEEL"
„FAREWELL BLUES"
VAN RAY CHARLES?
breidt zich uit als
een olievlek
Sax geen produkt
van kolonialisme
KRIS-KRAS
TE PAS EN
TE ONPAS
Ondanks rolletje in film zegt Mieke van Velsen
Leids meisje speelt mee
Fietsen naar de maan
in
DE EERSTEN
Begrip voor „djaz" in Rusland
JAZZ op l.p., e.p. en single
„Ik lust geen bier, maar ik moet het drinken. Ik
houd niet van roken en ik steek sigaretten op". Een
bevallig radeloos handgebaartje vergezelt de woorden
van Mieke van Velsen (22) uit Leiden. Ondanks al
deze verplichtingen zullen duizenden meisjes haar
benijden, want Mieke heeft een rolletje in Jet van der
Heijdens nieuwe speelfilm „Fietsen naar de maan".
En daar is zij erg blij mee, al is het draaiboek soms
hard voor charmante meisjes die niet van bier hou
den
Drie dagen Duivendrecht.
De spanning vlak voor de
scène. De hitte van de studio
lampen. Drie dagen filmen.
Naast bekende acteurs als
Ton Lensink en Bernard Droog
aan de bar hangen. Het is een
stille droom van vele tieners en
twens.
Voor Mieke van Velsen is het
werkelijkheid. Een nuchtere, zake
lijke werkelijkheid. Vooral zakelijk,
want Mieke is bezig een carrière
op te bouwen als actrice. Zij stu
deert aan de toneelacademie in
Den Haag en hoopt over twee jaar
klaar te zijn.
Eigenlijk heeft zij haar eerste
schreden al veel vroeger op de
planken gezet. Toen zij veertien
was. deed zij mee aan opvoeringen
van de Leidse Jeugdactie: zij won
een keer een finale van D'oprechte
Amateur en was altijd de uitver
korene op de hbs om in toneelstuk
ken een belangrijke rol te vervul
len.
Mieke is bescheiden en bijdehand.
Zij meet zich niet in het minst
ster-allures aan, maar wil door
hard werken de top bereiken.
Mieke van Vel
sen debuteert
als „filmster" in
de rolprent
„Fietsen naar
de maan".
Piepklein
„Het Is maar een piepklein rol
letje". vertelt ze zelf over haar aan
deel in „Fietsen naar de maan". „Ik
hoef niets te zeggen. Alleen maar
een beetje bier te drinken, een si
garet te roken en met een matroos
te dansen."
ZU beschouwt het rolletje in de
film als een grappig en tevens nut
tig lesje, want ondanks alle ver
leidelijkheden van de film, blijft
haar hart naar het toneel uitgaan.
„In een film kun je niet zo
laten zien wat je waard bent. Je
moet precies doen wat de regis
seur zegt. Je kunt geen pasje op
zij maken, of je staat buiten het
oog van de camera". En terwijl
haar ogen zacht en dromerig
worden: „Dan toneelspelen.
Klassieke stukken vooral. Ik
hoop nog eens de rol van Cleo
patra te kunnen spelen". In
eens, alsof zij zelf van deze
woorden schrikt: „Maar zover
ben ik nog lang niet. Ik moet
nog erg veel leren".
Er is vaak beweerd, dat Frank Sinatra in staat is om alles te
zingen zonder daarbij aan niveau te verliezen. Het beste bewijs
daarvoor in zijn 23 jaar geleden begonnen carrière heeft Frank
pas geleverd: er is een twistnummer van hem op de plaat uitge
bracht, waarnaar zelfs ouderen en niet-twisters met genoegen
kunnen luisteren. "Ev'rybody's twisting" heet het lied.
Vele meisjes denken misschien
zo'n scènetje in een café kan ik
ook wel spelen. Maar dan komt die
geheimzinnige factor ter sprake,
die de insiders met een vingerge-
knip als „dèt" aanduiden. Mieke
heeft dè,t. De regisseur van het ra
dioprogramma „Jong Talent" merk
te het op, nadat Mieke „Crime Pas-
sionel" had voorgedragen. Jef van
der Heijden ontdekte het ook, toen
zij zich kwam aanmelden.
„Waarom ik op de gedachte
kwam het eens bij de film te pro
beren? Wel, een kennis vertelde me,
dat Jef (een fijne, rustige man)
twee meisjes zocht voor z'n café
scène". Zij ging naar Duivendrecht,
zag, kwam en kreeg een con
tract.
De jeugdcriminaliteit in de Verenigde Staten wordt steeds
gewelddadiger van karakter. Het aantal moorden door jeugd
benden neemt toe. Vele jongens en meisjes sterven een vroeg
tijdige dood door gebruik van verdovende middelen. Was
jeugdmisdadigheid tot voor enkele jaren nog grotendeels beperkt
tot de achterbuurten van de grote steden, thans breidt zij zich
als een olievlek uit over andere stadswijken en het platteland.
Deze trieste mededelingen worden
gedaan in een rapport dat de Ame
rikaanse minister van Justitie, Ro
bert Kennedy, aan zijn broer de
president heef» doen toekomen. Als
er geen maatregelen worden geno
men, aldus de conclusie van het
rapport, zal de jeugdcriminaliteit in
Amerika spoedig nog ernstiger vor
men aannemen. -v
En hoe Is de situatie in Neder
land? Terwijl in andere landen het
aantal jeugdmisdrijven met spron
gen omhoog schijnt te gaan, blijkt
uit statistieken dat in Nederland
ondanks de vele klachten van vol
wassenen over een steeds uitbrei
dende jeugdcriminaliteit, het tegen
deel waar is. Het aantal jeugdmis
drijven is, relatief gezien, in ons
land zelfs afgenomen
Meer bijzonderheden daarover zijn
ons verstrekt door mej. prof. dr. J.
C. Hudig, hoogleraar te Utrecht en
kinderrechter te Rotterdam. Bij
jeugdigen van 10 tot 18 jaar is wat
betreft het in aanraking komen met
politie of Justitie geen toename ge
constateerd. Hierbij dient wel te
worden aangetekend, dat door het
nijpende personeelstekort vele werk
gevers bij de politie geen aangifte
doen van kleine misdrijven, omdat
zij bevreesd zijn bij de werknemers
in een kwade reuk te komen. Tal
van kleinere vergrijpen blijven op
deze manier voor de politie en
ook voor de statistici verborgen.
Een zelfde tendens als in Amerika
namelijk misdadigheid in aUe mi
lieus, valt ook in ons land waar te
nemen. Veelal is de oorzaak van
jeugdmisdadigheid moeilijkheden
thuis die psychische spanningen
veroorzaken.
Prof. Hudig meent verder, dat er
meer aan het zogenaamde "street-
work" moet worden gedaan: jeugd
leiders en pedagogen moeten meer
contact zoeken met de jeugd van en
op de straat.
De eerste Ne
derlandse Shoiv
Academie in Den
heeft in haar
korte bestaan
de eerste twee
leerlingen afge
leverd. Het zijn
Willy Rossel (18)
die naar een
Italiaanse show
gaat. en Georg
Broekhuizen
(26), die is aan
genomen voor
het koor van de
musical „Free
as air". Op de
foto ziet u Willy
en Georg met
in hun midden
de 23-jarige di
rectrice van de
ENSA, Carla
Muller.
Hoe dik en ondoordringbaar het Ijzeren Gordijn schijnt te zijn,
ook Rusland staat aan westerse invloeden bloot. Eén van die
speldeprikken in de Koude Oorlog, die door dit overigens imagi
naire scherm doel treffen, zijn de uitzendingen van „hot jazz"
van de B.B.C. en The Voice of America". Alle vegen uit de pan
ten spijt, duizenden Russische tieners en twens luisteren naar de
verboden jazz-muziek.
Lekker gek
Dit contract was tevens een sleu
tel op de deur naar de studio. De
donkere ruimte met die volkomen
eigen sfeer. „Het gaat er soms heer
lijk gek toe", vertelt Mieke. Zo
werkte er bij ons een acteur, Hans
Mulder, die bij alles wat hij zag,
deed of dacht „horrex" riep. Een
woord dat absoluut geen betekenis
heeft, maar in alle situaties even
gek klinkt. Jef van der Heijden zelf
werd er zo door geïmponeerd, dat
Ria Valk, Nederlands populairste
zangers (jaja), gaat trouwen. Op
3 juli treedt zij in het huwelijk
met Herman de Keulenaar. Het
jonge paar gaat wonen in een
huisje aan de Vinkeveense Plas
sen. Ter geruststelling van haar
fans: Ria blijft zingen.
Het New Orleans Jazz Museum
heeft enkele weken geleden een
interessante aanwinst gekregen:
de eerste trompet waarop Louis
Armstrong als kind heeft ge
speeld.
(Foto LD. Holvast)
hij besloot een scène in te lassen,
waarin dat woord „horrex" voor
komt. Het is ontzettend leuk op die
manier een stukje van de film te
zien ontstaan."
Wat Miekes toekomstplannen
zijn? Hard en veel studeren, om
misschien net zo goed te worden als
Ida Wasserman en Ank van der
Moer. die zij geweldig vindt.
Want het Leidse „filmsterretje"
beseft heel goed, dat zij pas aan
het begin staat.
En langzamerhand schijnt ook
hier de jeugd het te gaan winnen.
De criticasters, die in 1959 de
trompetmuziek van Louis Arm
strong nog als „vulgair" bestem
pelden en de Sowjetrussische com
ponisten aanraadden „liederen te
schrijven over de daden van het
volk", zyn Inmiddels bijgedraaid.
En hoewel jazz nog uit den
boze is, liet Leonid Oestow ver
leden jaar een geheel ander ge
luid horen. Hij kwam tot de on
gelofelijke ontdekking, dat „jazz
geen synoniem voor imperialis
me is". Evenmin zo vervolgt
hij zijn wel bijna geniale uit
spraak is de saxofoon een
produkt van het kolonialisme.
Wat ook de opvattingen van de
partij mogen zijn over het verband
tussen saxofoons en koloniën, de
Russen kunnen tegenwoordig in vele
hotels en restaurants genieten van
dansmuziek, die duidelijk is samen
gesteld naar Amerikaans model. En
niet alleen duidelijk, maar vooral
„hard". Arrangementen van Benny
Goodman en Glenn Miller genie
ten de voorkeur.
Een van de tophits is „Midnight
in Moscow", het liedje dat uit de
Sowjet-Unie werd geëxporteerd als
een traag deuntje. Het werd in het
westen met een pikant sausje over
goten en kwam terug als een vitaal
en springering dixieland-nummer.
Een eigen stijl heeft de Russische
„djaz" (zoals het wordt genoemd)
niet. Sinds kort doet zich er een
ontwikkeling voor, waarvan men
zou kunnen zeggen, dat die een
navolging is van wat zich jaren
geleden in de Amerikaanse jazz
en daarna ook in Europa mani
festeerde. Maar men zou het na
tuurlijk ook op de politiek kunnen
gooien: de invoering van Cu
baanse ritmen in de jazz, de zo
genaamde Afro-Cuban jazz.
Want ook voor de partijbonzen is
het een beetje een pijnlijke zaak
de zeer westerse muziek van het
bevriende Cuba als onbeschaafd
te bestempelen, en zo Castro in
zijn „baard" te laten staan.
Toch kan de Russische jeugd
djaz-combo's horen. Enkele keren
per week treden bandjes op in jeugd-
café's als Ileta en Melosjnaja.
Maar het grote partij-oog blijft
waakzaam toezien, en de jazz is
nog lang geen vrij handelsartikel.
Herhaaldelijk kan men in de krant
lezen, dat de politie acties voert
tegen de zwarte markt van gram
mofoonplaten.
Misschien heeft de jeugd over en
kele jaren de strijd om de jazz
muziek definitief gewonnen. Maar
dan zal toch zeker eerst gebleken
zijn. dat „een oude Russische boer
de eigenlijke uitvinder is".
RAY CHARLES My baby - I
wonder - Sticks and stones -
Chattanooga choo choo (ABC
Paramount EPA 5521)
RAY CHARLES At the club -
Hide nor hair (ABC Paramount
22125 B)
RAY CHARLES I can't stop
loving you - Born te lose (ABC
Paramount 22128)
Onder de veelzeggende titel
„Abstieg eines Bluessangers" heeft
de bekende Duitse jazzcriticus Joa
chim Ernst Berendt onlangs in
Twen een interessante en naar
onze mening nogal rake be
schouwing gewijd aan „The Ge
nius" Ray Charles. Hjj meent, dat
men de vroeger grote blueszanger
tegenwoordig nauwelijks nog blues
zanger kan noemen.
Tot 1960 was Ray Charles bui
tengewoon, aldus Berendt. Hij zong
authentieke, harde, expressieve mo
derne blues en had er succes mee,
sensationeel veel succes zelfs. Er
werden miljoenen platen van hem
verkocht. Sinds de legendarische
Bessie Smith was dat niet meer
voorgekomen: dat iemand authen
tieke blues zong en desondanks mil
joenen platen verkocht.
Ray bestreek met zijn platen al
les in één slag: jazz - blues - top
hit. Zelfs de meest snobistische
jazzmusici, die vaak met gering
schatting neerzien op die „primi
tieve" bluesshouters, vereerden Ray.
En zelfs de simpelste schlager-lief
hebbers kochten zijn platen.
In 1960, toen Ray Charles van
platenmaatschappij veranderde,
kwam de ommekeer, aldus Berendt.
Volgens de Duitse criticus zijn ze
bij ABC Paramount vastbesloten
Ray Charles over te halen naar
het kamp van de popsong en mer
ken zij niet dat zij daardoor de
brug ondermijnen die Ray juist
had geslagen over de kloof tussen
blues en schlager.
Ray zingt nu nauwelijks nog
blues. Hfj zingt songs en ballades
vele grootse evergreens en hij
zingt ze ook goed, maar hU is nu
niet meer die ene en unieke Ray
Charles. Hij is nu een eersteklas
zanger naast tien of vUftien ande
ren, aldus Berendt.
Wie zich wil overtuigen van de
juistheid van Berendts woorden,
doet er goed aan het laatste in
Nederland verschenen plaatje van
„The Genius" te kopen met de twee
Amerikaanse hitparadepaardjes
„Bom to lose" en „I can't stop
loving you". Ray zingt zp met ver
ve. deze twee lieve liedjes, waarin
hij begeleid wordt door een Manto-
vani-achtig strUkje en een braaf
koor dat stoer en strak interpun-
geert en accentueert: Westcoast-
nian Marty Paich is verantwoorde
lijk voor deze zoete entourage. Dit
is op en top de Ray-van-de-pop-
song, een zanger die wel zoveel ca
paciteiten heeft dat hij in dit
genre uitblinkt, maar die de jazz
liefhebber niets meer vermag te
zeggen.
Van het in de aanhef vermelde
drietal pref reren we de twee an
dere, met name de single met „Hide
nor hair" en het qua voordracht
erg geslaagde „At the club". Een
factor van belang lijkt ons ook, dat
hier de leiding van het orkest aan
Ray Charles zelf werd overgelaten.
Van de vier nummers op het
E.P.-tje doet „My baby" ons nog
het sterkst aan de „oude" blues
zanger Ray Charles herinneren.
Een pakkend nummer is Charles'
pittige interpretatie van de ever
green „Chattanooga choo-choo".
Zaterdag 16 juni 1962
