Hoe moet
de perfekle autokaart
er uilzien?
(tsso)
£sso
5allet de Marquis(e) de Cuevas
danst een sprookje uit 1890
„La belle au bois dormant"
van de choreograaf Petipa
OOSTENRIJKERS HERDENKEN
SCHNITZLER EN NESTROY
Stormachtige ovaties
voor Pierre Monteux
Esso vroeg aan duizenden automobilisten:
Voor vakantie of zakenreis
de perfekte autokaart
De Esso Dealer levert U de
kaart voor slechts 90 cent.
Van 5 t/m 10 juni a.s. in
theater Carré te Amsterdam
BRRun
Onthulling van de voosheid
en spot met kleinzieligheid
NA
TUUR
SCHOON?
Men speelde waarlijk uniek
irieht 1 maart 1860
Dinsdag 5 juni 1962
Derde blad no. 30670
Uit de duizenden antwoorden bleek dat de ideale wegenkaart
de volgende eigenschappen moet hebben:
veel gegevens maar overzichtelijk
gemakkelijk leesbaar maar kleurrijk
groot maar handig
Al spreken de wensen elkaar soms schijnbaar tegen - Esso
heeft het onmogelijke mogelijk gemaakt. De perfekte autokaart
van Nederland is klaar.
Zoekt U een kaart met duidelijk overzicht van het hoofd-
verkeerswegennet? Met zoveel mogelijk secondaire
wegen zonder verwarrend te worden? Een kaart die
indicaties geeft van landschapschoon en die aantrekke
lijke routes speciaal aanduidt?
Esso heeft deze perfekte autokaart van Nederland voor
U - mooier dan ooit een kaart werd gedrukt - compleet
met plaatsnamenregister, plattegronden van steden en
aanbevolen dagtochten.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
De komst van het wereldberoemde ballet
n de Marquis de Cuevas naar Nederland be-
I tent, dat er een culturele manifestatie van
lang te zien zal zijn nog vóór het Holland
|i istival zal zijn begonnen.
Als dinsdagavond 5 juni a.s. in theater Car
te Amsterdam het doek opgaat zal het niet
eerste maal zijn, dat het ballet van de mar
ts hier optreedt, maar het zal wel de eerste
lal zijn, dat men in ons land kan kennismaken
lt de opvoering van het grote sprookjesballet
van Petipa "La belle au bois dormant", waar
van de inhoud doet denken aan sprookjes als
„Doornroosje" en ,,De schone slaapster".
Niet alleen is "La belle au bois dormant"
een van de weinige oude balletten, die bewaard
zijn gebleven, doch het is vóór alles het hoog
tepunt geweest van de rijke produktie van Ma-
rius Petipa, wiens werk bepalend is geweest
voor de latere ontwikkeling van de danskunst
is vrijwel de gehele wereld.
voorstellingen sprake van een faillis
sement. Geschat wordt, dat de pro
duktie, die in 1961 is begonnen, een
investering van twee miljoen gulden
heeft gevergd.
„La belle au bois dormant", waar
mee de balletgroep thans op tournee
is door Europa, heeft alom uitsteken
de kritieken gekregen. De hoofdrol
van Prinses Aurora wordt gedanst
door de 27-jarige, van de Parijse
Opera afkomstige Liane Dayde, die
nog nooit eerder in ons land optrad.
Prins Florimond wordt gedanst door
Serge Golovine, een van de beste
springers uit de internationale bal
letwereld. Tijdens de zes voorstellin
gen, die in Amsterdam van „La belle
au bois dormant" worden gegeven,
zullen de beide hoofdrollen ook wor
den gedanst door Genia Melikova en
de Deense danser Henning Kron-
stam. Marilyn Jones en Georges Go-
viloff en Marlyn Jones en Nicolas
Polajenko.
Muziek voor <le
Folies Bergère
Aanvankelijk is gepoogd het bal
let van de Marquis de Cuevas op te
laten treden in het kader van het
Holland Festival. Gedurende de festi
valperiode bleek de balletgroep ech
ter al bezet. Directeur Karei Wun-
nink van het theater Carré heeft
daarop besloten het ballet voor zijn
theater te contracteren. De groep zal
optreden in dezelfde kostuums en de
cors (ontwerp Raymond Larrain) als
van de Parijse première. De begelei
ding wordt verzorgd door het Noord-
Hollands Philharmonisch Orkest, dat
voor deze gelegenheid onder leiding
zal staan van Jean Doussard.
Toen Tsjaikowski in 1S90 zfjn mu
ziek voor „La belle au bois dormant"
gereed had, zei hij: „dit is mijn beste
partituur". Tsaar Alexander III zei
bU de première in dat jaar: „De mu
ziek is heel aardig". De Russische
kranten schreven echter: „Tsjai-
kowski's muziek is eerder geschikt
voor de concertzaal, zij is te ernstig
en te zwaar." De musici, die de Lon-
dense uitvoering van 1921 moesten
begeleiden, zeiden: „dit is muziek
voor de Folies Bergère, beneden de
waardigheid van een orkest van
naam".
Bij dit alles mag niet worden ver
geten, dat de samenwerking tussen
een choreograaf en een componist
een revolutionaire gebeurtenis was.
Petipa ivas balletmeester van
i$ct Keizerlijk Russische Ballet
ton 1862 tot 1910. Hij overleed
Jog voor het uitbreken van de
lussische revolutie 'en omdat bij
Het niet zoals in de muziek een
'.hrift bestaat, dat choreografië-
voor de toekomst bewaart, zou
n beroen\de schepping evenals
iele oude balletten verloren zijn
iegaan als zich niet enkele toe
valligheden hadden voorgedaan.
Zo'n toevalligheid was, dat Pe
tipa van zijn dansen een be
schrijving had gemaakt om
tsjaikowski de muziek te kunnen
W-en componeren. Deze aanteke
ningen zijn bewaard gebleven.
Voorts bracht de vroegere re
gisseur van het Peterburgse bal-
t, Nicolaas Serguejew, zijn we-
nschap mee naar het westen en
on hij in 1921 "La belle au bois
formant" in de oorspronkelijke
itvoering instuderen met de
Ballets Russes" van Serge de
Diaghilew, die hiermee voorstel
lingen in Londen gaven.
De danseres Carlotta Brianza,
die zelf in 1890 de hoofdrol had
gespeeld, gaf bij die gelegenheid
les aan de dansers. Tenslotte:
voor de nieuwe uitvoering, die wij
thans kunnen zien cn waarvan in
1961 in Parijs de première plaats
had werd het ballet van de Mar-
Quis de Cuevas ingestudeerd door
Bronislowa Nijinska, die in 1921
viet Serguejew de produktie voor
Diagilew regelde.
"La belle au bois dormant"
wordt gedanst in een sprookjes
achtige sfeer, waarvoor Ray
mond Larrain decors en kos
tuums ontwierp in lichtblauw,
paars en lichtgroen.
Kostbare produktie
Sinds de dood van de markies is
het wellicht beter te spreken van het
„Ballet de Marquise de Cuevas". Zij
is Amerikaanse van geboorte en
draagt de beroemde naam Rockefel
ler. De markies, die haar in 1927
trouwde, vertelde altijd, dat de grote
John D. Rockefeller die talrijke
kinderen, kleinkinderen en achter
kleinkinderen had haar vergeten
had in zijn testament te vermelden.
Hij ontdekte dit voor zijn dood en
omdat hij opzag tegen het werk van
een testamentverandering beloofde
hij haar zijn zakgeld als erfenis. Dat
moet een royale som zijn geweest,
want toen de Marquis de Cuevas bij
zijn dood in februari 1961 vrijwel
zijn gehele vermogen aan de dans
kunst had opgeofferd, bepaalde de
markiezin, dat het ballet van de
Marquis de Cuevas ondanks de grote
verliezen zou blijven voortbestaan.
Zij zegde een jaarlijkse schenking
van f 400.000 toe, een zeldzaam voor
beeld van een belangeloze ondersteu
ning aan een kunst, die slechts in
overvloed kan gedijen.
Kort voor zijn dood bepaalde de
markies, dat zijn balletgroep „La bel
le au bois dormant" zou instuderen.
Het is een uiterst kostbaar ballet.
Van de première in 1890 zijn geen
financiële bijzonderheden bekend. In
1921 was er ondanks 105 uitverkochte
De verdienste staat voor een groot
deel op naam van Petipa, die overi
gens op deze wijze enkele tientallen
sprookjesballetten heeft gemaakt. In
zijn werk vindt men weinig senti
ment. Hij verenigde de elegante
Franse stijl met de virtuoze Ita
liaanse techniek.
„La belle au bois dormant" is een
ballet, dat buiten al zijn verdienste
om geschiedenis heeft gemaakt: het
was immers de opvoering van dit
ballet, die de destijds 8-jarige Anna
Pavlova deed besluiten om danseres
te worden en het was ook dit werk,
dat in Serge Diaghilew de belang
stelling voor de danskunst heeft wak
ker geroepen.
Soiree des ballets
De balletgroep van de Marquis de
Cuevas die ca 50 danseressen en
dansers omvat zal dit ballet van
5 t/m 10 juni a.s. in theater Carré
dansen.
Voorts worden van 11 t/m 13 juni
a.s. voorstellingen gegeven onder de
titel „Soiree des ballets".
Prijsstop voor de
Horecadrankjes
Minister De Pous van Economi
sche Zaken heeft bepaald, dat de
prijzen in de Horecabedrijven voor
het verstrekken van dranken niet
hoger mogen zijn dan in december
1961.
De minister heeft tot deze prijs-
beschikking besloten, nadat uit on
derzoekingen is gebleken, dat op
grote schaal prijsverhogingen zijn
doorgevoerd. In vele gelegenheden
waren het glaasje bier of jenever en
de kopjes koffie, thee en andere al
coholvrije dranken duurder gewor
den. Dit is in strijd met de regels
van het prijsbeleid, zoals deze met
de organisaties van het bedrijfsleven
zijn overeengekomen.
Hoewel ook de betrokken organi
saties er met klem bij hun leden op
hebben aangedrongen bovenbedoelde
prijsverhogingen ongedaan te maken,
heeft een groot aantal bedrijven
hieraan geen gevolg gegeven, terwijl
verdere prijsstijgingen werden ge
constateerd.
Krachtens deze beschikking is hefc
de horecabedrijven verboden hogere
prijzen voor alcoholvrije dranken,
bier en Jenever in rekening te bren
gen dan die, welke zij in overeen
komstige gevallen laatstelijk in de
cember 1961 hebben toegepast.
Braun shaver snel-service.
Deskundige en snelle service,
Leenapparaat beschikbaar. Adres
sen en interessante voorlichtings
folder 1472 over nat en droog-
scheren bij Braun N.Vn A'dam-C.,
tel. 63957.
Uiteenlopende
schrijvers
(Van onze Weense correspondent)
Ofschoon de hedendaagse Oosten
rijker wel degelijk met voldoening
op moderne prestaties kan terugzien,
blijft zijn aandacht toch zeer sterk
op het verleden gericht, op een tijd
waarin zijn land politiek, economisch
en cultureel een zeer belangrijke rol
speelde. Daaruit verklaart zich de
bijzondere voorliefde voor herden
kingen en daarom heeft men in
Oostenrijk ook nu weer met beide
handen de gelegenheid waargeno
men om twee literaire persoonlijk
heden te herdenken. In de laat
ste weken van mei was het precies
honderd jaar gelden dat de een
(Johann Nestroy) is gestorven en
dat de andere (Arthur Schnitzler)
werd geboren.
Van hen is Arthur Schnitzler, die
in 1862 werd geboren, buiten Oos
tenrijk wel 't meest bekend, ook in
ons land waar het Burgtheater zijn
„Liebelei" en „Anatol" heeft opge
voerd. Op het eerste gezicht maken
deze stukken alsmede „Reigen", „Ein
Abend", „Traumnovelle", „Komtezze
Mizzi" enz. een decadente indruk.
Zij herinneren aan de schetsen van
Maupassant of aan de tekeningen
van Toulouse-Lautrec, want zij be
schrijven in een fin de siècle-stem-
ming een wereld, waarin het wemelt
van genieters; vrouwenjagers, dag
dieven, zogenaamde cavaliers en
vrouwen van lichte zeden. Als con
trast-figuur treedt dikwijls een
goedgelovig en nog onschuldig volks
kind op zoals in „Liebelei" dat
door een ontspoorde offcier wordt
misleid en dan aan haar lot wordt
overgelaten.
Toch is Schnitzler allesbehalve op
pervlakkig. Het was zijn bedoeling
het dunne laagje van zogenaamde
cultuur weg te krassen en de daar
onder liggende voosheid bloot te leg
gen. In dit opzicht vertoont hij ster
ke overeenkomst met zijn tijd- en
stadgenoot Freud, die in de diepte
van de menselijke psyche afdaalde
en zodoende de moderne zielkunde
inluidde. Ook Schnitzler is in zekere
zin een voorloper en men begrijpt
zijn werk veel beter, wanneer men
bedenkt dat hij, evenals zijn vader,
eigenlijk arts van beroep was en ja
renlang een praktijk heeft gehad,
waarin hij niet alleen het lichame
lijke lijden, maar ook psychische
afwijkingen van zijn patiënten leer
de kennen.
Nog steeds actueel
Hij wilde niet uitsluitend een de
cadente wereld uitbeelden, maar in
de eerste plaats de psychische drijf
veren blootleggen. Dit is ook de re
den waarom zijn stukken nog altijd
worden gespeeld en dat ook zijn no
vellen en grotere verhalen herhaal
delijk worden uitgegeven. Zijn „Ana
tol" met Paula Wessely en haar
dochter Christine in een van de
hoofdrollen houdt nu al jarenlang
repertoire in Wenen en tijdens het
komende festival zal dit stuk in een
nieuwe enscenering over het voet
licht komen. Ofschoon de wereld, die
door Schnitzler wordt beschreven en
gehekeld, ook in Oostenrijk tot het
verleden behoort, worden zijn stuk
ken toch gespeeld, vooreerst omdat
zij de echte onveranderlijke kern
van de menselijke psyche onvervalst
ontsluieren, vervolgens omdat zij
technisch buitengewoon knap zijn
geconstrueerd met een strakke com
positie, voorbeeldige dramatische
spanning en een ongeëvenaarde dia
loog.
Ander kaliber
Van geheel ander kaliber is Jo
hann Nestroy, die van 1801 tot 1862
heeft geleefd zodat nu zijn 100ste
sterfdag wordt herdacht. Op het re
pertoire van het huidige festival
staat zijn stuk „Einen Jux will er
sich machen", een klucht waarvan
Thornton Wilder de hoofdgedachte
heeft overgenomen voor zijn
..Matchmaker" („De koppelaarster"
in de vertaling van Bert Voeten).
Buiten Oostenrijk is alleen dit stuk
en „Der Schwierige" bekend gewor
den, alle andere kluchten echter
zullen in het buitenland nauwelijks
waardering vinden, omdat de krach
tige en sappige taal van zijn grap
pen en woordspelingen in dialect
praktisch niet te vertalen is.
In Oostenrijk echter staat zijn
werk voortdurend op het repertoire,
niet alleen van het Burgtheater,
maar ook van de schouwburgen in I den gespeeld.
kleinere steden en zelfs in de pro
vincie. Ook hij heeft evenals Schnitz
ler belangstelling voor de diepere
psychische roerselen, maar hij is een
veel te harde cynicus en spotter. HU
tracht de mensen niet te begrijpen,
maar wil hen alleen aan de kaak
stellen. Een sociale hervormer is htf
dan ook nooit geweest. Hij beschrijft
alle mensen rijken zowel als ar
men met-hun kleinzielige en be
lachelijke hebbelijkheden. Hij is
daarbij een zo onbarmhartige rea
list, dat hij nergens goede bedoelin
gen veronderstelt, ook niet bij zich
zelf! Bekend is zijn sarcastische op
merking: „Ik geloof van de mensen
het slechtste, ook van mijzelf en ik
heb me nooit vergist".
Volkswijsgeer
Voor een buitenlander is het een
merkwaardig verschijnsel, dat de
kluchten van Nestroy nog altijd in
Oostenrijk worden opgevoerd, of
schoon zij de weerspiegeling zijn
van een wereld, die grotendeels nog
voor de revolutie van 1848 ligt. Voor
de Oostenrijkers is dit echter geen
bezwaar. Wat zij op het toneel wil
len horen, zijn de harde waarheden,
de bijtende spot en de zure opmer
kingen, die al lang deel uitmaken
van de volkswijsheid. In dit land, dat
geen grote filosofen heeft voortge
bracht. speelt Nestroy de rol van
volkswijsgeer, ook in deze techni
sche tijd. Daarom voelt vrijwel elke
toneelcriticus zich gedwongen om
zelfs in een bespreking van een mo
dern stuk tenminste eenmaal de
naam van Nestroy te noemen, een
onbarmharig, maar geniaal satiri
cus, die 100 jaar geleden stierf,
maar wiens werken nog altijd wor-
Advertentie
Zoak het nl«t te ver, u vindt het In
Valkenburg-Houthem
In mei en joel is Zuid-Limburg op Z'O mooist
Ontdek het in rust
Laat o gratis Inlichten ottt natuurschoontochtea.
V.V.V. Valkenburg (LX Tel. 04406-2048
Concertgebouworkest in Wenen
(Van onze Weense correspondent)
In het kader van het Weense Festival is het Concertgebouworkest
gisteren met zijn serie van drie concerten begonnen. Op het programma
van deze avond stond op de eerste plaats de Derde Symfonie van Willem
Pijper, welk werk uitstekend en con brio werd gespeeld, doch waarvoor
het Weense publiek slechts weinig enthousiasme kon opbrengen. Achter
de lessenaar stond Pierre Monteux, die ook deze symfonie uit het hoofd
dirigeerde.
De dansers en danseressen
van het beroemde Ballet Mar
quise de Cuevas zijn gisteren in
Amsterdam aangekomen. Van
links naar rechts Marilyn Jones.
Liane DaydeGeorge Goviloff
en Genia Melekova op het pt
ron van het Centraal Station.
De twee volgende nummers brach
ten echter een .triomfaal succes, zo
wel voor de dirigent als voor het or
kest. Gespeeld werd het Concert voor
piano en orkest opus 54 van Schu
mann, gevolgd door de Symphonie
Phantastique van Berlioz. Het Ween
se publiek, dat met goede dirigenten
verwend is, raakte zijn zelfbeheer
sing kwijt en applaudisseerde storm
achtig voor de prachtige vertolking
door het Concertgebouworkest, vooral
echter voor Monteux, die herhaalde
lijk werd teruggeroepen. In de vele
jaren, waarin uw correspondent
Weense concerten heeft meegemaakt,
was hij nog nooit ge+uige van zo'n
stormachtige ovatie voor een diri
gent. Ons orkest deelde terecht in
deze toejuichingen, want het speelde
uniek en leverde voor het veeleisende
Weense publiek het bewijs, dat het tot
de enkele toporkesten van de wereld
behoort.
Morgen geeft de Nederlandse am
bassadeur een receptie voor het or
kest, dat tevens door de burgemeester
van Wenen wordt ontvangen.
RIJ VERKEER:
Geef vrije doorgang aan voetgan
gers op zebrapaden. Sla niet met
9-ote snelheid een hoek om Direct
om die hoek kan een zebrapad liggen.
