Arabische buren betwisten
Israel water van Jordaan
ZWITSERS LEVEN VAN
KWALITEIT EN PRECISIE
Damascus noemt irrigatieplan Hand geweigerd q
bedreiging voor de vrede
„GEVAAR"
WOORD
VAN
BEZINNING
TE GROOT VOOR MIJN GESCHIEDENIS
BINNEN 24UUR LEGER VAN
HALF MILJOEN OP DEBEEN
(LEIDSCH
DAGBLAD
De regering van de Libanon bleef
niet achter. In een officiële ver
klaring riep zü alle Arabische sta
ten op een gezamenlijke actie te
ondernemen met hetzelfde doel en
ook Koning Hoessein van Jordani-
en Abdoel Chalik Chassoena, secre
taris-generaal van de Arabische Li
ga, bespraken het gevaar, dat er
naar hun mening in gelegen was
als Israël ongehinderd zou kunnen
voorgaan het water van de Jor-
daan te gebruiken voor het be
vloeien van de Negeb.
Een brief van Syrië aan de leden
van de veiligheidsraad beschreef
het Israëlische project zelfs als „een
bedreiging voor de vrede en de ge
hele Arabische wereld", een type
ring, die de Syrische gedelegeerde
bij de V.N.Farid Chehlaoui, nog
eens met meer welsprekendheid
dan kennis van zaken en zin voor
realiteit herhaalde tijdens een re
cent gesprek met secretaris-gene
raal Oe Thant en de president van
de Assemblee, Mongi Slim.
In het Syrische schrijven kwam
de Arabische aap duidelijk uit de
mouw. „Als het Israëlische project
tot uitvoer wordt gelegd", zo heet
het daar, „zal Israël in de moge
lijkheid verkeren enige miljoenen
mensen in de Negeb onder te bren
gen. Die mensen zullen een nieuwe
macht betekenen, die voor de ge
hele Arabische wereld een bedrei
ging vormt". En verder wordt uit
eengezet, dat het Israëlische irriga
tieplan ten doel heeft Israël bij uit
sluiting aan water fee helpen, dat
„toebehoort aan Syrië, de Libanon,
Jordanië en de Palestijnse Arabie
ren".
Vals alarm
Op het Israëlische ministerie van
Buitenlandse Zaken spreekt men
schouderophalend van een vals
alarm. Een officiële woordvoerder
deelde mee, dat men er in Jeruza
lem voorlopig niet aan denkt stap
pen te ondernemen, omdat geen der
betrokken staten formeel heeft ge
vraagd om een discussie van de
zaak in de Veiligheidsraad. Aan het
Syrische schrijven wordt hier niet
meer betekenis toegekend dan een
poging van de machthebbers in
Damascus om de overige Arabi
sche staten, die het met elkander
maar slecht kunnen vinden, ervan
te overtuigen, dat het „nieuwe Sy
rië" evenmin een toenadering tot
Israël nastreeft als welk ander Ara
bisch land ook, met andere woor
den: dat wat er ook in Damascus
veranderd moge zijn, de haat je
gens Israël onaangetast is gebleven.
Wat is er, los van het onderlinge
gekibbel der Arabische staten, waar
van hun beweringen met bet ek-
king tot het Jordaan-Negeb-pro-
ject? Worden de Arabische belan
gen er werkelijk door bedreigd? Is
het juist, dat Israël gebruik maakt
van water, dat de joodse staat niet,
of althans niet uitsluitend, toebe
hoort? En heeft de ten uitvoerleg
ging van het project inderdaad ten
doel de Negeb met „enige miljoene
Israëli's te bevolken?
Om met dit laatste te beginnen:
ja. Israël is op weg naar zyn derde
miljoen, al is het er met zijn
2.250.000 inwoners nog vrij ver van
af. De grotendeels nog dorre, berg
achtige, onherbergzame driehoek,
die de Negeb („het zuiden") wordt
genoemd, beslaat ongeveer de helft
van zijn totale oppervlakte. Eens
was het een vruchtbaar, bevolkt
gebied. Opgravingen hebben aange
toond, dat het een centrum was
van ArabischHellenistische cül-
uur. De Nabateeërs, die er een
2500 jaar geleden woonden, be
oefenden er landbouw, want op vele
plaatsen is de grond vruchtbaar.
Om deze streek opnieuw te ont
wikkelen zijn drie dingen nodig:
pionierszin, deskundigheid en water.
Het noordelijk gedeelte van de Ne
geb heeft bewezen wat er, als aan
deze drie voorwaarden wordt vol
daan, van een woestijn te maken
is. De Israëli's hebben in dit opzicht
iets gepresteerd, wat bij deskundi
gen uit heel de wereld bewondering
heeft gewekt.
Wat de rest van de driehoek be
treft: nog altijd ontbreekt het de
Israëli's niet aan pionierslust en
ER is een aardig gedichtje van
pater Jac. Schreurs, dat
aldusluidt
De Liefde is zo klein
dat ik niet weet
waarom zij Liefde heet;
De Liefde is zo groot
dat ik niet vat
dat 'k haar niet vatten kan.
Wat moet ik met de Liefde
[doen
dan laten ivat zij is:
te klein, te groot,
te wit, te rood
voor mijn geschiedenis.
Aan dit gedichtje moest ik
denken, toen ik in het boeiende
Een van de vele installaties,
die deel uitmaken van het Is
raëlische netwerk van buislei
dingen. kanalen. reservoirs,
tunnels en pompstationsdat
de Negeb voorziet van Jor daan
water.
evenmin aan deskundigheid. Wat
gemist wordt in water. Vandaar die
vastbeslotenheid bij de uitvoering
van het Jordaan-Negeu-plan.
Israëls derde miljoen zal voorna
melijk in de Negeb wonen. Nieuwe
nederzettingen worden gesticht, be
staande consolideren zich. Er wor
den wegén aangelegd, fabrieken ge
bouwd, steden ontworpen. De deso
laatheid, de onherbergzaamheid
hebben er hun langste tijd gehad.
De autoriteiten zetten alles op al
les om, naar het woord van de
psalmdichter, de rots in een water
val te metamorfoseren. Wie zou
hun dat redelijkerwijs kwalijk kun
nen nemen? Dat uitbreiding van de
bevolking tot de tot dusver schaars
bewoonde gebieden het land be
schermt tegen Arabische aanvallen
spreekt vanzelf. Maar betekent dat
noodzakelijk ook, dat Israël deze
mensen gebruikt voor een aanval
op zijn naburen? Wie zou een land
het recht kunnen ontzeggen om
dorre streken te ontginnen en te
bevolken.
was een aantasting hebben ge
zien van wat hem vertrouwd en
daarom voor hem ook vanzelf
sprekend maatgevend was. En op
grond daarvan spreekt de inzen
der de verwachting (implicerend
waarschijnlijk ook de hoop» uit
dat deze vreemde plant wel niet
cp onze fatsoenlijke vaderlandse
bodem zal tieren.
Het is anders gelopen dan de
tuurlijke bronnen het Meer van
Tiberias ligt in zyn geheel op Is
raëlisch gebied maar ook zal nie
mand enig nadeel ondervinden van
de werkzaamheden. De Libanon en
Syrië hebben reeds hun deel geno
men als het Jordaanwater Israël
bereikt.
In Jordanië, het enige land aan
de benedenloop van de Jordaan, is
men druk bezig de Jarmoek een
zijrivier van de Jordaan af te
leiden. Het enige land, dat van
al deze werkzaamheden werkelijk
schade lijdt, isIsraël zelf.
De Jordaan ten zuiden van het
Meer van Tiberias is namelijk bezig
te verzouten, een natuurlijk ver
schijnsel, waarvan de oorzaak nog
niet is vastgesteld. Het verlies van
de Jarmoek aan de ene, en van het
Jordaanwater, dat Israël naar de
Negeb pompt, aan de andere kant
leidt ertoe, dat het Jordaanwater
ten zuiden van het Meer van Ti
berias een zo hoog zoutgehalte
heeft, dat het voor de Israëlische
nederzettingen in het Jordaandal
en de vallei van Beit-Shean (Bei
san) onbruikbaar is. Om hen tege
moet te komen wordt momenteel
een pijpleiding geconstrueerd langs
de westelijke oever van de rivier.
Om al deze redenen voelt men
in Israël geen enkel moreel be
zwaar tegen gebruikmaking van het
Jordaanwater voor bevloeiing van
de Negeb. Om de Arabische dreige
menten, zoals die de laatste maan
den weer zijn geuit, lacht men dan
ook maar wat. In Jeruzalem is
men ervan overtuigd, dat het de
Arabieren er uitsluitend om te doen
is een voorwendsel te vinden om Is-
taël te kunnen beschuldigen. „De
Arabieren weten heel goed, dat hun
argumenten geen steek houden",
werd ons op het departement van
Buitenlandse Zaken gezegd. „Dat
blijkt ook uit hun eigen bladen,
maar het gaat niet om logica. Het
is er hun alleen om te doen Israël
te benadelen en de wereld deelge
noot te maken van hun niets ont
ziende haat".
voor onze geschiedenis.
Wij moeten ons echter niet
vergissen en denken dat de tijd
van de oprechte vaderlander, die
weet wat godsdienst en goede
smaak ïpogelijk zal maken voor
bij is. Binnen de zuilen van ker
kelijk Nederland maar ook
wel daarbuiten vinden we tel
kens weer het passen en meten,
het normeren naar wat onder ons
voor godsdienstig en van goede
smaak getuigend wordt gehou
den. De grote verzetstheoloog
Dietrich Bonhoeffer wijst er in
zijn geschriften op dat het juist
wel het kenmerkende van het
christendom van de toekomst
zou kunnen zijn dat allerlei on
der ons gangbare vormen van
boekje „Gered om te redden" het
stukje las dat een ingezonden-
brieven-schrijver omstreeks 1880
naar een van onze grote dag
bladen zond als reactie op het
eerste optreden van het Leger
des Heils in Nederland. Dat
luidde aldus: „Uit het oogpunt
van godsdienst en goeden smaak
mag men verwachten, dat deze
nieuw ingevoerde plant niet tie
ren zal op Neerlands grond".
Wij kunnen ons met een beetje
fantasie wel voorstellen hoe de
inzender tot zijn reactie is ge
komen. Voor de fatsoenlijke va
derlander, die was opgegroeid
met bepaalde denkbeelden over
godsdienst en goede smaak zal
het optreden van die eerste
heilssoldaten wel een vreemd ge
doe zijn geweest. De briefschrij
ver zal in wat daar aan de hand
geachte inzender had verwacht.
Üit een oogpunt van godsdienst
en goede smaak zijn bij velen
nog wel allerlei bezwaren blijven
bestaan, maar niet te ontkennen
valt dat de plant wèl is gaan
tieren, zodat 75 jaar later de
zelfde respectabele krant, waar
aan de schrijver van toen zijn
briefje zond nu een groot artikel
heeft gewijd aan het heilzame
werk door de mensen van het
Leger des Heils onder ons ver
richt. Ik denk dat we geheel in
de geest van het Leger des Heils
spreken, wanneer wij er ons vóór
vlies over kunnen verheugen dat
datgene wat velen naar maat
staven van godsdienst en goede
smaak voor onmogelijk hielden,
toch gelukt is door de werking
van de Liefde, die naar het
woord van de dichter te groot is
wat wij voor godsdienstig en fat
soenlijk houden doorbroken moet
worden opdat de Liefde van
Christus weer zichtbaar wordt in
het leven der mensen.
Wanneer wij onder onze mede
mensen zijn, laten wij dan eens
denken aan dat regeltje „te groot
voor mijn geschiedenis". Wy
denke zo vaak dat we het pre
cies weten, dat we een oordeel
kunnen vellen en het leven van
de ander kunnen na-meten. La
ten we de Liefde van Christus
l&ten wat ztf is: en daarvan ge
tuigen, dan komt er licht en
ruimte in de grote en kleine ge
schiedenissen van volken en
mensen.
Dr. S. L. Verheus,
doopsgezind predikant
te Leiden.
In Zurich staat bankgebouw naast bankgebouw en in de voorsteden als
Dietikon en Oerlikon vindt men fabriek naast fabriek. In Locarno wuiven
de palmen langs een blauw meer. In Basel, de grootste binnenhaven van
Europa, worden elk jaar miljoenen tonnen aan goederen omgezet. In
Genève vondt men naast beroemde luxehotels een dozijn van de befaamd-
ste nachtclubs van Europa. De hoofdstad Bern is een slaperige provincie
stad, maar achter de schermen een centrum van diplomatieke activiteit,
waaraan men niet stilzwijgend voorbij kan gaan. De Zwitserse handels
vloot telt zesendertig zeeschepen, bemand met Zwitsers, een hele prestatie
als men bedenkt, dat Zwitserland in 1939 geen twee dozijn scheepsofficie
ren telde. Zwitserland is een land van tegenstellingen; de bevolking
bedraagt nog niet de helft van die van Nederland en de vyf miljoen
inwoners spreken vier verschillende talen.
Zes procent van de Zwitserse bodem is geschikt voor landbouw. De
Zwitsers kwamen op de gedachte, dat zij wat anders dan bodemprodukten
moesten exporteren om te kunnen leven; kwaliteit. Maar bij alle onder
nemingsgeest waren zij ook soldaten. In dienst van Frankrijk, Duitsland,
Spanje en de Paus vochten zij op alle slagvelden van Europa.
Machines en weivaart
De opkomst van Zwitserland be
gon met de industrialisatie: voor
dien hadden de Zwitsers al zijde ge
maakt. In de zeventiende eeuw leer
den zij katoen spinnen! De machi
ne werd een vast element van de
Zwitserse welvaart.
maakt van de volksstemming om de
mening van de kiezers te weten te
komen; over tal van wetsvoorstel
len wordt de mening van het volk
gevraagd door middel van referen
dums. In de kantons Glarus, Ap-
penzell en Unterwalden worden
plaatselijke verordeningen ingesteld
in openluchtvergaderingen met
Even beroemd als neutraliteit en
handelsgeest is de Zwitserse precisie
als het om industriële produktie
gaat.
Befaamd is het verhaal van de
Amerikaanse fabriek, die drie iden
tieke kogellagers naar Zwitserland
stuurde met het verzoek om offerte
voor een kwart miljoen stuks. Het
antwoord was lakoniek „Voor welke
van de drie?" vroeg de Zwitserse fa
briek.
Van elke duizend Zwitserse werk
nemers zijn er 436 in de industrie,
een percentage dat alleen overtrof
fen wordt door België en Engeland,
omdat die de mijnwerkers meetel
len. De Zwitsers concurreren niet,
behalve in kwaliteit. Hun prijzen
zijn hoog, maar hun kwaliteit is
Zwitsers. „Het is Zwitsers fabrikaat
of wij maken het niet" zegt men in
Zürich. Het is waar: Brown Boveri
voor machines, Saurer voor motor
voertuigen, Sulzer voor locomotie
ven. Oerlikon voor werktuigmachi
nes, Maag voor tandwielen en
maalmachines, Geigy voor ge
neesmiddelen, het zijn allemaal na
men, welk stuk voor stuk kwaliteit
vertegenwoordigen, net als de aan
duiding „een Zwitsers horloge". De
toeristen, die Zwitserland bezoeken,
merken dit alles niet zo. De Zwitsers
zelf spreken er niet over uit zich
zelf.
Wat de Zwitsers konden, bleek pas
goed toen in 1882 de Sl.-Gothard-
tunnel in gebruik werd genomen,
een onderneming zonder weerga,
voor die tijd. Een kwart eeuw later
werd de Simplontunnel ingewijd.
De Zwitserse spoorwegen hebben 66
tunnels. 4922 bruggen en zesduizend
km spoorlijn, waarvan 98 elek
trisch. Toen de Zwitsers de spoorweg
hadden, uegonnen zij toeristen te
trekken. Dit jaar hadden de Zwit
sers ruim twee miljoen buitenland
se gasten. Mede dank zij die toeris
ten is er welvaart voor iedereen en
deviezen 3n overvloed. De Zwitsers
verdienen niet alleen de deviezen,
ze dóen er ook wat mee. Hun bui
tenlandse beleggingen brengen een
vierhonderd miljoen franken p. jaar
op. Het werklozencijfers is laag:
0.3 en geen land heeft meer goud
per hoofd van de bevolking dan
Zwitserland: twaalfhonderd fran
ken.
Zwitserland wordt geregeerd door
een president, bijgestaan door een
bondsraad van zeven leden, geko
zen door twee kamers van de volks
vertegenwoordiging. In geen land
ter wereld wordt zoveel gebruik ge
hand opsteken. De Zwitsers hebben
van de neutraliteit een kunst ge
maakt. Iedere man tussen 20 en 60
jaar is soldaat als hij recht van lijf
en leden is Hij volgt een eerste op
leiding van vier maanden en moet
eenmaal per jaar opkomen voor
oefeningen. Iedereen heeft wapens
en uniform in huis en grotere wa
pens, zoals mortieren, stormboten
en machinegeweren worden per ge
meente bewaard. In geval van nood
kan Zwitserland binnen vierentwin
tig uur een leger van een half mil
joen mannen op de been brengen.
Zwitserland werd in 1920 lid van
de Volkenbond, op voorwaarde dat
het zich van stemming mocht ont
houden in geval van sancties.
Zwitserland is geen lid van de
Verenigde Naties, maar wel van tal
van onderafdelingen, voorzover die
in Genève zijn gevestigd. Dr. Pe-
titpierre, chef van de afdeling poli
tieke zaken in Bern (ministerie van
Buitenlandse Zaken) zei eens. dat
Zwitserlands positie wordt bepaald
door solidariteit en neutraliteit.
Het wonder van Zwitser
land is het wonder van een ge
ordend staatsbestel. Zwitser
land is het enige land ter we
reld waar de soldaten hun wa
pens mee naar huis krijgen.
Reeds aan de grens ontmoet
men de vriendelijke voor
komendheid van een volk. dat
gastvrijheid en vakmanschap
als beste eigenschappen telt.
Maar soms halen zü graag in
dustriële grapjes op, zoals van die
Amerikaanse fabriek van precisle-
instrumenten. die een gekloofde
mensenhaar aan een Zwitserse fa
briek stuurde met de vraag, wat
men daar wel van dacht. De Zwit
sers stuurden de haar terug, met
het verzoek d'c door de microscoop
te bekijken. Toen de Amerikanen
dit deden, waren zy geneigd hun
eigen haren uit het hoofd te trek
ken: de Zwitsers hadden er over
langs een gat door geboord!
Zaterdag 2 juni 1962 Pagina 1
Dat celdt rtnhhpl nu Tcraplc na-
i
Dat geldt dubbel, nu Israëls na-
buren de hand hebben geweigerd,
die Amerika tot hen uitstrekte. E
Toen, In 1956, de ingenieur Eric
(Van onze Israëlische correspondent) (II) Johnston ais afgezant van pre-
sident Eisenhower voor het eerst D
De uitvoering van Israëls nationale irrigatie- te dwingen „op te houden met het veranderen Israël en zyn nabuurstaten bezocht j
plan, waarover wij in een vorige brief schreven, vafJ van Jor(faan'\ £n hij voegde er en hun een regionaal irrigatieplan
heeft de ergernis gaande gemaakt van zijn Ara- s ische regeting bereid was fitot voorstelde, waarvan alle landen ge- L
bische buren. Twee maanden geleden verklaar- lijkelijk zouden kunnen profiteren, A
de een woordvoerder van het ministerie van Bui- iet Ulterste te 9aan om >rae eri an te weer wag het aljeen israëi, dat het ge- p
tenlandse Zaken in Damascus, dat Syrië alle houden „dit gevaarlijke project te verwezen- vaardde. De rest wees het af, om-
mogelijke maatregelen had genomen om Israël lijken. dat me* Israël geen belangenge- E
meenschap werd gewenst.
werd geboren, en daarmee was de
nijd gewekt van alle Arabische na-
buurstaten. Zy begonnen moord en
brand te schreeuwen. Ten onrechte.
uitsluitend gebruik van eigen na-
Toen dat duidelijk was geworden,
sloeg men hier zelf de hand aan de
ploeg. Het nationale irrigatieplan
