Het Brokopondo-project: stap
naar energievoorziening
Doel: een welvarende
toekomst waarborgen
Suriname bouwt aan zijn toekomst
Reeds nu in
Nederland duizen*
den aanhangers
van motor-zuiver
tanken!
Hamburg heeft grootste
buizenpost ter wereld
Camera-inruil adie
Foto-Cine
Jan Wolfslag N.Y.
Morgen...
gastvrijheid tanken
en...BP Super Mix!
KRUISWOORDRAADSEL
i Huidgenezing
RU ROL
Opgericht 1 maart 1860
Zaterdag 12 mei 1962
Vierde blad no. 30651
(Van onze correspondent te Paramaribo)
Het doet altijd een beetje wonderlijk aan, als men ergens mid
denin het onmetelijke oerwoud van Suriname plotseling een aantal
hypermoderne machines aan het werk ziet. dat bezig is met de aan
leg van wegen, vliegvelden of met de bouw van kunstwerken.
Daar middenin het bos ontmoeten twee tijdperken elkaar, het tijd
perk van de Boslandcreolen en Indianen, die zich kleden met een
lendedoekje, wonen in bladeren hutjes en hun kostgrondjes met een
stokje omploegen en zo in volmaakte harmonie leven met hun ruige
omgeving. Daarnaast het tijdperk van de moderne techniek, dat
daar met zware graafmachines en bulldozers een volkomen disso
nant vormt in dat primitieve bos uit de oertijd.
Maar het is voor Suriname's ont
wikkeling onvermijdelijk dat het
ononderbroken, door duizend
stemmen gezongen lied van het
oerwoud op een aantal plaatsen
wordt overstemd door het gebrom
van de zware motoren. Want in
de wereld van vandaag ivordt de
plaats van een land in de lange
rij der natiën, afgemeten naar
zijn industriële en agrarische ont
wikkeling. Tenslotte wil een ieder
graag eerste rang zitten.
Suriname is een van de landen, die
zijn meegedraafd in de ontwikke
lingsrace. die de onderontwikkelde
landen uit vrijwel alle delen van de
wereld na de laatste wereldoorlog
hebben ingezet. In de meeste
van deze landen was vrijwel geen
basis aanwezig, waarop voortge
bouwd kon worden, men moest bij
het allereerste begin aanvangen. Zo
was het ook in Suriname, ook daar
diende de opbouw van de grond af
te geschieden.
Vrijwel geen enkel onderontwik
keld land en zeker Suriname niet,
heeft de beschikking over de enorme
kapitalen, die een snelle ontwikkeling
vereist. Deze landen zijn afhankelijk
van buitenlandse financiële steun
met het bezwaar dat zij met deze
steun tevens een bepaalde politieke
koers krijgen opgedrongen. Met Su
riname is dat niet het geval, het land
ontvangt voor zijn opbouw in het ka
der van het tienjarenplan aanzien
lijke financiële steun van Nederland,
terwijl daarnaast enkele buitenland
se bedrijven en fondsen de regering
behulpzaam zijai. zonder dat. daar
politieke tegenprestaties tegenover
moeten staan.
Het Is voor Suriname van belang
dat. nu in diverse kringen reeds
hardop over volledige onafhankelijk
heid wordt gesproken, juist met bet
doel zelfstandige leningen in het bui
tenland te kunnen afsluiten, de poli
tici dit politieke aspect van buiten
landse financiële steun goed onder
kennen.
Grootse plannen
Bij het opstellen van de ontwikke
lingsplannen voor Suriname diende
men ervan uit te gaan dat voor de
industriële ontwikkeling van het land
in de eerste plaats van belang was
dat energiebronnen werden verkre
gen. waaruit de te stichten industrie-
en konden worden gevoed. In Suri
name met zpn grote rivieren en uit
gestrekte, vrijwel onbewoonde gebie
den. bleek het mogelijk deze energie
te verkrijgen uit waterkracht. Daar
toe zijn plannen ontworpen om in
het binnenland dammen in de rivie
ren te bouwen, zodat daar grote
stuwmeren zullen ontstaan. Met de
uitvoering van een van deze plannen,
het z.g. Brokopondoproject, is men
thans aanzienlijk gevorderd.
Het was in het jaar 1951 dat de
Nederlandse professor Blommestein
zijn plan voor dit- Brokopondo-pro
ject publiceerde. Het voorzag in de
bouw van een stuwdam ln de Surina-
me-rivier, waardoor in het stroomge
bied van deze rivier een groot stuw
meer zou ontstaan. De uitvoe
ring van dit plan leek aanvankelijk
voor Suriname een onmogelijk
heid, omdat het land dit gigantische
project niet. kon financieren. De uit
voeringskosten werden op rond 250
miljoen Nederlandse guldens geschat
en dat was ruim tweemaal zoveel als
het jaarlijkse nationale inkomen.
Echter bleek de Amerikaanse on
derneming, de Surinam Aluminium
Company (Suralco), die zich reeds
jaren lang met het winnen van bau
xiet in Suriname had bezig gehou
den, in het Brokopondo-project gein-
teresseerd en was onder bepaalde
voorwaarden bereid het te financie
ren. Op 27 Januari 1958 kwam hier-
Alvorens met de bouw van
het Brokopondo waterkracht-
werk kon worden begonnen
moest eerst dwars door het oer
woud de weg naar Affobakka
worden aangelegd. Door deze
reeds voltooide weg werd tevens
een deel van het nog vrijwel on
toegankelijke binnenland van
Suriname ontsloten.
Stuwdam van 1800 m
Het Brokopondo-waterkrachtwerk
wordt gebouwd bjj het plaatsje Af
fobakka, ongeveer 130 km boven-
strooms van Paramaribo. Tussen
heuvel wordt een dam aangelegd
ter lengte van circa 1800 m en een
hoogte van ongeveer 50 m, die de
rivier afsluit. Wanneer deze dam, op
gebouwd uit zand met een water
dichte kleikem zal zijn voltooid, zal
het oerwoud er achter door het wa
ter worden overstroomd en een meer
ontstaan met een totale oppervlakte
van rond 1550 vierkante kilometer,
dat is ongeveer even groot als de
gehele provincie Utrecht. Het ni
veauverschil van het water voor en
achter de dam zal ruim 40 m be
dragen. Volgens de plannen zal de
stuwdam in '64 geheel moeten zijn
voltooid, terwijl men hoopt aan het
eind van het daarop volgende jaar
het stuwmeer met water te hebben
gevuld.
In een te bouwen centrale zullen
zes turbogeneratoren worden opge
steld. die aangedreven door de kracht
van het vallende water elke een
vermogen zullen leveren van 30.000
kw. De totale opgewekte energie pet-
jaar zal ongeveer 1,1 miljard kwh
verharing met bauxiet, als een roest
rood lint door het diepgroene oer
woud.
ïVieuw district
De uitvoering van het Brokopon
do-project had tot gevolg dat aan
de zes bestaande districten van Su
riname (enigszins te vergelijken met
een Nederlandse provincie) een ze
vende, namelijk het district Broko
pondo, werd toegevoegd. De be
stuurszetel van dit district is geves
tigd in een plaatsje dat ook al Bro
kopondo heet (wat in het negeren
gels betekent „gebroken veerboot")
en dat in twee jaar tijd uit de grond
werd gestampt.
Niet alleen voor de industriële
ontwikkeling maar ook in diverse
andere opzichten is de uitvoering
van dit project voor Suriname
van ingrijpende betekenis. Het be
tekent een bedrage tot de openleg
ging van het nu nog vrijwel ontoe
gankelijke binnenland en straks
hoopt men het ontstane meer te»
kunnen benutten voor toeristische
attracties. Affobakka biedt werk aan
2000 werknemers, hetgeen ruim 3%
van de beroepsbevolking is. Er wor
den praktische en theoretische trai
ningscursussen gehouden om een
deel van dit personeel te scholen.
Een uitvloeisel van het Brokopon
do-project is ook de transmigratie
van de bevolking binnen het gepro
jecteerde stuwmeer. In dit gebied
ligt een twintigtal dorpjes, waar in
totaal rond 6000 Boslandcreolen wo
nen. Deze dorpjes worden gedeelte
lijk afgebroken en buiten het meer
opnieuw opgezet.
Meer bloembollen naar
Denemarken
In Denemarken gaat men zich
steeds meer toeleggen op het telen
van bloembollen. De bollenoogst was
in 1961 groter dan ooit tevoren. Dit
blijkt ook uit de volgende cijfers.
In ruim 20 jaar tUds steeg het
aantal geteelde tulpenbollen van bij
na tien miljoen totmeer dan tach
tig miljoen. Het aantal geteelde nar-
cisbollen steeg van bijna twee mil
joen tot ruim vijf miljoen. De teelt
van andere bollensoorten (hyacinten
enzi nam eveneens toe; in totaal
werden in 1961 meer dan 90 miljoen
bloembollen geteeld in Denemarken,
waarvan het merendeel voor export
was bestemd. De beteelde oppervlak
te bedraagt ongeveer 600 ha.
Saramaccapr o j eet
Statistieken wijzen uit. zo vertel
de ons ir. Wiederholt, 'die met de
directie van het Brokopondo-project
is belast, dat ondanks de toename
van energie door het tot stand ko
men van dit project, de totale be
schikbare hoeveelheid energie in Su
riname in 1970 wederom onvoldoen
de zal zijn. Daarom is men nu reeds
bezig met het treffen van voorbe
reidingen (ot uitvoering van een
nieuw project, namelijk het bouwen
van drie stuwdammen in het stroom
gebied van de Saramacca-rivier,
waardoor nog drie grote meren In
het binnenland van Suriname zul
len ontstaan. Als eerste fase zal het
zogenaamde Saramacca III project
worden uitgevoerd, dat inhoudt de
aanleg van een 770 m lange en 44
m hoge stuwdam. Hierdoor zal een
meer ontstaan met een oppervlakte
van 135 vierkante kilometer en uit
dit project hoopt men een hoeveel
heid energie van 175 miljoen kwh
per Jaar te winnen.
Zo bouwt Suriname voort aan zjjn
ontwikkeling en aan een welvaren
de toekomst voor haar geschakeerde
bevolking. Er zal echter nog heel
veel water door de Suriame-rivier
moeten vloeien, alvorens alle be
staande plannen zijn gerealiseerd.
Wat de technisch anders zo vin
dingrijke Amerikanen ondanks lang
durige proeven niet is gelukt, heb
ben Westduitse ingenieurs thans
volbracht. Een door hen ontwikkelde
„reuzenbuizenpost" is sedert kort In
de miljoenenstad Hamburg in bedrijf.
Met een snelheid van bijna 50 ki
lometer per uur flitsen de kokers ter
grootte van een vuilnisvat onder de
straten van de Hamburgsc „city"
tussen de belangrijkste postkanto
ren heen en weer. Iedere koker kan
1.000 brieven bevatten. In een uur
kunnen er bjj aanwezigheid van een
dubbele buis over een afstand van
2.000 meter 300.000 brieven vervoerd
worden.
Ongeveer honderd jaar geleden
in 1853 werd de eerste buizenpost
ter wereld in een Londens telegraaf-
over een overeenkomst- tot stand tus
sen het Rijksdeel Suriname cn de
Suralco. Deze overeenkomst hield in
dat beide partijen zouden deelnemen
in geld. diensten en eigendommen.
De Surinaamse regering bracht de
benodigde gronden en wateren in en
verplichtte zich onder meer de kosten
te dragen van de wegenaanleg naar
het project en van de transmigratie
van de bevolking, die binnen
het te vormen stuwmeer woonde. De
Suralco nam de bouw van het wa
terkrachtwerk op zich. Tevens werd
in de overeenkomst bepaald dat Su
ralco het recht heeft om 90 van de
op te wekken energie voor haar be
dreven af te nemen, terwijl verder
het waterkrachtwerk na 75 jaren
eigendom zal worden van de regering
van Suriname. De Suralco zal in Su
riname een aluminiumreductiebe-
drljf en een aluinaardefabriek bou
wen en een groot deel van de aan
haar toegewezen hoeveelheid energie
voor deze bedrijven bestemmen.
bedragen, waarvan Suriname 80 mil
joen kwh zal afnemen, terwijl de
rest voor Suralco is gereserveerd.
Alvorens Suralco, die het project
niet alleen financiert maar ook uit
voert, met de bouw vai het eigen
lijke waterkrachtwerk kon beginnen
diende eerste de bestaande weg van
Paramaribo naar het 30 km zuide
lijker gelegen mijnstadje Paranam,
waar de Suralco zich bezighoudt met
de winning van bauxiet, over een
afstand van ongeveer 75 km te wor
den doorgetrokken naar Affobakka
om een geregelde aanvoer van mate
rialen en materieel mogelijk ge ma
ken.
Met de aanleg van de weg werd
in begin '59 een aanvang gemaakt,
en deze was anderhalf jaar later
voltooid. Deze weg loopt, door zijn
Voor de uitvoering van het
waterkrachtwerk bouwde de Su
ralco een brug over de Surina-
me-rivier.
Het plaatsje Brokopondo, de
bestuurszetel van het nieuwe ge
lijknamige district werd in twee
jaren tijd uit de grond gestampt.
Advertentie
uw oude camera
is geld waard t
Tot en met 9 juni a.s. betalen wh
bij aankoop van een nieuw toestel
voor Uw oude camera - onverschillig
in welke staat - f 7.50 tot f 15.—.
Bovendien: wie in deze periode de
OUDSTE camera inlevert, ontvangt
de aankoopsom van zijn nieuwe toe
stel geheel terug tot een maximum
van f 100.
Vraag verder Inlichtingen b|J:
BREESTRAAT 123 t.o. het Stadhuis
HAARLEMMERSTR. 102 naast Bata
kantoor ln bedrijf gesteld, twintig
Jaar later ontstonden in Berlijn en
Wenen de eerste stadsbuizenpostin-
stallaties, die de afzonderlijke post
kantoren met elkaar verbonden. Se
dert die tijd zijn er steeds nieuwe
proeven met buizenpostkokers, zuig
en persluchtinstallaties gedaan,
maar het snelle transportmiddel
voor brieven was niet verder te ver
volmaken en ook niet meer te ver
groten. Bij een buisdia meter van
ongeveer 65 millimeter en een ko
kersnelheid van max. 15 msec, en
een inhoud van ten hoogste drie
gewone brieven waren tot voor kort
ook de modernste intallaties slechts
voor het sneltransport van zeer klei
ne zendingen geschikt.
In de Verenigde Staten deed men
lange tijd proeven met een buizen
post met een kokerdiameter van 200
millimeter. Het project mislukte, om
dat men de kokers alleen van giy-
vlakken had voorzien. De wanden
van de koker werden weliswaar door
een bepaald smeersysteem glad ge
houden, maar het transportmiddel
was te zwaar en bewoog zich slechts
zeer langzaam of kwam in het ge
heel niet meer van zijn plaats. Daar
men in vakkringen van de Duitse
posterijen op de hoogte was van
deze en andere mislukte pogingen,
was men niet erg enthousiast voor
het reuzenbuizenpost-idee van dr.
ing. Heek. Pas na lang aarzelen
werden middelen voor de beproeving
ter beschikking gesteld. En zo ont
stond reeds na een zeer korte proef
tijd de eerste buizenpost voor grote
zendingen.
De buis bestaat uit asbestcement
en heeft een binnendiameter van
450 millimeter. De kokers zijn van
Elke dag groeit het leger automobilisten
dat overgaat op BP Super Mix Benzine.
Waarom? Omdat men voelt dat de motor
dan secuurder reageert, prompter optrekt,
soepeler draait, meer presteert. Omdat men
ervaart dat men beter, verfijnder autorijdt
Elke motor verschilt, want elke motor wordt
anders gebruikt, anders behandeld-stelt
daarom ook andere voedingseisen, aan
gepast aan zijn karakter. Vele automobi
listen echter geven hun motor te weinig
met gewone benzine (ondervoeding!). Vele
anderen geven te veel met super (verspil
ling!). Maar dat is niet meer nodig. Er zijn
nu 5 soorten BP Benzine voor motor-zuiver
tanken:
1 BP Benzine
2 BP Super Mix 25 25% super)
3 BP Super Mix 50 50% super)
4 BP Super Mix 75 (75% super)
5 BP Super.
Probeer uw mix zelf uit. Reed u altijd op
gewone benzine? Probeer nu BP Super Mix
25 of 50. Reed u altijd op Super? Probeer
nu BP Super Mix 50 of 75. Zo kunt u zelf
testen hoever u omhoog of omlaag kunt
gaan. Tot u voelt: nu geef ik mijn motor
precies wat hij vraagt - niet te veel, niet
te weinig.
Benzine en Petroleum Handel Maatschappij n.v.
Frederikspleln 42, Amsterdam-C.
aluminium, hebben een buitendia
meter van 445 millimeter en lopen
dat is het belangrijkste van dit
systeem op rollen en wielen,
waardoor de wrijvingsweerstand
praktisch geheel wordt opgeheven en
het transport met kokers van dit
formaat pas mogelijk werd. De be
sturing vindt elektronisch, plaats.
Daar dit systeem thans reeds goe
de diensten bewezen en zelfs de ver
wachtingen overtroffen heeft, heeft
men het plan in de loop van het
volgend Jaar bijna alle postkanto
ren van Hamburg en omgeving door
zulke buisleidingen met elkaar te
verbinden. Daardoor zouden de
auto's van de posterijen, die thans
reeds ernstig worden gehinderd door
het drukke verkeer in de stad, over
bodig zijn. Het brieventransport via
de buizenpost neemt ongeveer een
kwart van de tijd in beslag, die men
bij het vervoer per auto nodig heeft.
ADVERTENTIE
Farmhotel
Een Britse firma Is van plan een
soort motel te gaan bouwen, nl een
zogenaamd farmotel. waar de bezoe
kers vanuit een luie stoel kunnen
zien hoe de koeien machinaal wor
den gemolken en wat er verder alle
maal op een landbouwmelkbedrjjf
aan de hand ls zonder hun schoe
nen vuil te maken. De produkten
van het bedrijf zullen direct via het
restaurant worden afgezet. Het is
de bedoeling dat eigenaars van land
bouwbedrijven, die voor het idee voe
len en wier bedrijven op een ge
schikte plaats t.o.v. het verkeer zijn
gelegen, ln vereniging met deze fir
ma tot een dergelijke opzet gaan ko
men.
I Huidtuivrheid Huldgeipndheid
Puistjes verdrogen door Purol-poedef
iedere keer weer
mythologische figuur
tijdsdelen
lichaamsorgaan
sterrenbeeld
werkplaats
overblijfsel
Engelse titel
mep
precies
omsingeling
naam van hoofdfiguur uit mu
ziekstuk van Grieg
bijna
deel van het lichaam
voegwoord
kledingstuk
bijwoord
in orde
opening
leutig maar ook plat
opstootje
soort appel
indien
vindt men in bijna alle hulzen
kledingstuk
47. haarwrong
48. verdiensten
50. bewoner van Duitse streek
51. zwier
52. gerucht
53. oorlogswapen
54. afwezigheid
Verticaal
1. woede
2. praal
3. onooglijke woning
4. telwoord
5. onbekende
6. jongensnaam
7. geneeskundige
8. kledingstuk
9. op geen enkele plaats
11. hoofdbegroeiing
13. kier
14. enigszins koud
15. rustpunt
17. sport term
20. drinkgerei
21. plezier
24. graafdier
26. belangrijk dier ln veeteelt.
28. plaats voor de ingang
31. steensoort
33. centrale deel
35. van richting veranderen
36. muil
37. water ln Zuidwest Nederland
39. textiel
41.kloosterzuster
43. nauw gebonden
45. sport
47. vrucht
49. kerel
50. erg
52. persoonlijk voornaamwoord.
Oplossingen onder het motto:
„Kruiswoordraadsel" dienen vóór
woensdag a.s. te 9 uur v.m. in het be
zit te zün van de redactie, Witte
Singel 1 te Leiden.. Onder de goede
oplossingen stellen wy een 1ste prijs
van f 5.- en twee prjjzen van f 2.50
beschikbaar, waarnaar alleen abon
nees kunnen mededingen.
Oplossing vorige puzzel
Helaas hebben we de reeks van we
kelijkse puzzels enige tijd moeten on
derbreken. waardoor wij eerst thans
de oplossing en de namen van de
prijswinnaars van de laatst gepubli
ceerde puzzel bekend kunnen maken.
Horizontaal: 1. bandeloos - set; 2.
ovaal - aar - leer; 3. rot - lantaarn
- e; 4. snuifdoos - ram; 5. TT - Ul
ster - aera; 6. Europa - sturen; 7.
Luns - rat - asiel; 8. drama- lade -
vel; 9. ar - ba. r - nr - mare; 10.
deuk - Ko - deel - de; 11. en - U -
edele - leed; 12. lor - nota - St. - nrs.
Verticaal: 1. borstel - dadel; 2.
avontuur - Reno; 3. natuur - nabuur;
4. Dali - losmaken; 5. el - afspraak -
do; 6. land - taal - roet; 7. oa - toe
stand - la; 8 os - aorta - Drees; 9.
slasaus - emelt; 10. serre - rivalen;
11. een - are - eerder; 12. trema -
NL - Leeds.
De eerste prijs van f5,- werd toe
gekend aan de heer G. v. d. Hauw,
Eksterstraat 10 te Katwijk aan Zee;
de twee prijzen van f2.50 aan de
heer P. Koppenoi, Joh. de Wlttstraat
53 te Leiden en aan de heer P. J.
Koen, Hoge Morsweg 57 te Oegst-
geest.
De prijzen worden de winnaars toe
gezonden.
