merika ontstemd over
kritiek van dr. Adenauer
„V.S. verontrust over
de wapenleveranties"
Betogers slaags met
politie in Lissabon
Frans-Duits duo in
opstand tegen de
leiding van de V.S.
Hoop op vreedzame
regeling blijft.
(9uc/ ^ïlïeutvs
Dieptepunt bereikt in de betrekkingen
Geheim beraad
van Adenauer
en De Gaulle
VEERTIG INDONESISCHE
MILITAIREN INGESLOTEN
Vakcentralen
tegen nieuwe
huurverhoging
Minister Rusk verklaart:
Ipgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 9 MEI 1962
No. 30648
dagblad
anl
3 n >in
•ecteur. E A L van Dishoeck
51 Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOR .JL1DEN EN OMSTREKEN
f 8.25 per kwartaal, f 2.80 per maand, f 0.65 per week.
Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze correspondent in Washington)
Tussen West-Duitsland en Amerika is de stemming de laatste
|d geprikkeld. Dit is al vaker zo geweest, doch zelden is de
wrevel zo duidelijk aan het licht getreden als thans. De aanleiding
liertoe is gelegen in de kritiek, welke Bondskanselier Adenauer
naandag in het openbaar heeft geleverd op de Amerikaanse
jolitick inzake Berlijn. Na eerst een etmaal gezwegen te hebben
jaf het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington een
verklaring uit, die erop neerkomt, dat de Westduitse bezwaren
nstie voortzetting van de Amerikaans-Russische besprekingen over
Berlijn niet zullen kunnen verhinderen. En daarmede schijnen de
jetrekkingen tussen Washington en Bonn het laagste punt bereikt
ere, te hebben sinds de beide landen zeven jaar geleden NAVO-bond-
lrre genoten werden.
In Amerikaanse regeringskringen is
len vooral verontwaardigd, omdat
Vi Idenauers opmerkingen vrijwel direct
arn olgden op schijnbaar succesvolle po-
ichi ingen om de relaties tussen Wash-
ngton cn Bonn te verbeteren. Vorige
:k besprak de Westduitse minister
i Buitenlandse Zaken, Schroder
vraagstuk-Berlijn met zijn Ame
rikaanse ambtgenoot. Dean Rusk, tij
lens de NAVO-zitting in Athene. En
Ie voormalige Westduitse minister
an Buitenlandse Zaken, Von Bren-
ano, thans leider van de chisten-
democraten in de Bondsdag, bracht
een bezoek aan de Amerikaanse
hoofdstad, waar hij hetzelfde onder-
rerp ter sprake bracht tijdens ont-
loetingen met president Kennedy en
60 ludere hoge functionarissen. Overi-
jens zouden zowel Schroder als Von
De Gaulle zou geheime onder-
indelingen met Adenauer voe-
n. Als een eerste resultaat
_aarvan wordt de veroordeling
door Adenauer van het Ameri
kaanse plan voor Berlijn gezien,
jjjij In Parijs gelooft men dat de
Frans-Duitse diplomatieke sa
menwerking binnenkort zal wor
den uitgebreid.
Het verzet van België en
Nederland tegen het plan
van De Gaulle voor een Euro
pese politieke unie beschouwt
men als niet te overwinnen op
rechtstreekse wijze. Er is daar
om sprake van dat De Gaulle,
Adenauer en de Italiaan Fanfari
de nabije toekomst een eigen
politieke raad in het leven zul
len roepen. De Beneluxlanden
en Engeland zouden zich daar
al of niet bij kunnen aansluiten.
Tussen Amerika en Frankrijk ont
wikkelt zich een diplomatieke strijd
over Frankrijks vastbeslotenheid
zijn atoomprogram tot uitvoering te
brengen. Frankrijk was van plan
niets te zeggen over de ondergrondse
kernproef, die op 1 mei in de Sahara
is genomen, maar de Amerikaanse
regering heeft er welbewust rucht
baarheid aan gegeven, aldus Reuters
Parijse correspondent,
j Men gelooft, dat de Franse tech
nici dicht bij hun doel zijn gekomen:
het vervaardigen van een thermo-
nucleaire bom. De laatste moeilijk
heden zouden sneller overwonnen
kunnen worden als Amerika bereid
zou zijn bepaalde technische gehei
men en materialen ter beschikking
te stellen.
Amerika wil echter niet en de
grote ontevredenheid hierover in
Franse regeringskringen is niet
moeilijk te onderscheiden. De gevol
gen van dat misnoegen strekken zich
tot buiten het gebied van de kern
energie uit.
Brentano openlijk uiting hebben ge
geven aan hun twijfel over bepaalde
aspecten van de Amerikaanse voor
stellen inzake Berlijn.
De Westduitse politici zouden resp.
in Athene en Washington de toezeg
ging hebben gekregen, dat Amerika
geen regeling zal aanvaarden, waar
mee de Westduitse regering onder
geen voorwaarde akkoord zou kunnen
gaan. Schroder en Von Brentano ver
klaarden genoegen te nemen met dit
Amerikaanse standpunt en er onder
deze omstandigheden geen bezwaar
tegen te hebben, dat het Amerikaans-
Russische overleg aangaande Berlijn
zou voortduren. Volgens de Amerika
nen' hadden de gesprekken met de
Westduitse politici een betere ver
standhouding tussen Bonn en Wash
ington teweeg gebracht, totdat Ade
nauer met zijn kritiek de knuppel in
het hoenderhok wierp. In een verkla
ring van het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken werd giste
ren gezegd, dat de offers van het
Amerikaanse volk het noodzakelijk
maakten, dat de Amerikaanse rege
ring alle mogelijkheden aangrijpt om
tot een overeenkomst met Moskou te
komen. De Verenigde Staten hadden
dr. Adenauer uitgenodigd een beter
plan in te dienen als de Westduitse
leider van mening was, dat het Ame
rikaanse voorstel niet uitvoerbaar zou
blijken. Dit was een antwoord op
Adenauers opmerking, dat hij geen
heil ziet in internationaal toezicht
op de toegang tot Berlijn, wanneer
Oost-Duitsland daarbij betrokken zou
worden.
De regering in Londen heeft zich
terstond aan de zijde van Amerika
geschaard. Engeland wenst, dat de
minister van Buitenlandse Zaken,
Rusk en Dobrinin, de Russische am
bassadeur in Washington, zullen
doorgaan met hun besprekingen.
Engelands bijval kan De Gaulle al
leen nog maar meer in Adenauers
hoek drijven. De Gaulle heeft altijd
al hautaine minachting getoond ton
aanzien van het praten over Berlijn
en nauwe samenwerking met de An
gelsaksische staten pleegt hem zeer
te irriteren. Niet alleen de Ameri
kaanse politiek ten aanzien van Ber
lijn ergert De Gaulle en Adenauer.
Ook Amerika's opvatting over het be
zit der kernwapenen drijft Duitsland
en Frankrijk dichter naar elkaar.
Men heeft vroeger de samenwer
king tussen Adenauer en De Gaulle
altijd toegejuicht omdat de Frans-
Duitse verbroedering het ontbranden
van een oorlog leek te bezweren, maar
indien een Frans-Duitse as zou ont
staan en een nieuwe onafhankelijke
macht met kernwapenen, dan zou dat
voor de kleine landen van West-Eu
ropa noch voor het NAVO-bondge-
nootschap veel goeds voorspellen. In
Amerika hoopt men zeer. dat Enge
land zich zal aansluiten bij de Euro
pese gemeenschappelijke markt. De
regering-Macmillan schijnt daar
thans met alle energie naar te willen
streven, doch De Gaulle maakt En
gelands deelneming bepaald moeilijk.
Ook in economisch opzicht lijkt daar
om De Gaulle de consolidatie van de
Atlantische Gemeenschap tegen te
werken.
Kennedy stelt zich veel voor van
Amerika's samenwerking met de ver
grote Europese markt, maar De
Gaulie zou deze illusies kunnen ver
storen. Zowel met Frankrijk als met
Duitsland heeft Amerika sedert de
oorlog zo nu en dan moeilijkheden
gehad. Die moeilijkheden zijn thans
echter markanter geworden en, wat
het bedenkelijkste is: Frankrijk en
Duitsland zouden een blok kunnen
China versterkt
grensgebied bij
N.o.-Kasjmier
Uit goede bron in de Indiase hoofd
stad Nieuw-Delhi wordt vernomen,
dat de Chinezen in toenemende mate
versterkingen en materiaal naar La-
dak in het grensgebied van Noord-
oostelijk-Kasjmier overbrengen.
Volgens deze zelfde berichten ont
plooit de Chinese luchtmacht een
grote activiteit in dit gebied.
vormen en rebelleren tegen de leiding,
die in Amerika thans aan het niet-
communistische deel van de wereld
tracht te geven.
Vervolg op pag. 2
Het Gouvernementsvoorlich
tingsbureau in Hollandia heeft
een communiqué uitgegeven
over de Indonesische parachu
tistenlanding. Over het neerla
ten van Indonesische parachu
tisten ten noorden van Fak Fak,
aldus het communiqué, wordt
nader vernomen dat thans op
het schiereiland ongeveer 40
Indonesische militairen zijn ge-
localiseerd en door Nederlandse
strijdkrachten zijn ingesloten.
Uit goederen die op verschillende
plaatsen werden buitgemaakt en die
waren achtergelaten na een eerste
vuurcontact waarbij de parachu
tisten vluchtten en uit het verhoor
van gevangenen blijkt dat dè Indone
sische groep gedeeltelijk uiteengeval
len is. Vastgesteld kon worden dat
geen verdere bevoorrading is ge
schied.
De zuiveringsactie werd uitgevoerd
door een gecombineerde eenheid
strijdkrachten, bestaande uit mari
niers, leden van de Kon. Landmacht
en leden van het Papoea-vrijwilli
gerskorps. Door het zware bergterrein
wordt deze operatie bemoeilijkt, aldus
het communiqué.
WEERBERICHT
WISSELEND BEWOLKT
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Wisselend bewolkt met hier en
daar een bui. Matige, morgen over
dag nu er. dan vrij krachtige wind
tussen zuid en west. Weinig veran
dering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
10 mei
Zon op: 4.56 uur; onder: 20.18 uur.
Maan op: 10.27 uur; onder: 1.30 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.32 en 20.04
uur. laagwater te 3..11 en 15.33 uur.
Hit nummer bestaat uit 14 pagina's
Bij een tegen de regering ge
richte demonstratie in Lissabon
zijn gisteren betogers slaags
geraakt met de politie. Volgens
een regeringscommuniqué zijn
vijf personen bij de ongeregeld
heden gewond, maar onofficieel
is bericht dat twee mensen om
het leven zijn gekomen en tien
gewond.
De veiligheidsstrijdkrachten in Lis
sabon en Oporto waren in staat van
alarm gebracht nadat in beide ste
den pamfletten waren verspreid
waarin demonstraties tegen de rege-
ring-Salazar werden aangekondigd.
Terwjjl het in Oporto betrekkelijk
rustig bleef, kwam het in de Portu
gese hoofdstad tot incidenten. Vol
gens ooggetuigen gooiden sommige
demonstranten stenen naar politie
mannen.
In een nieuwsbulletin van de Por
tugese televisie werd verklaard, dat
de politie bij het optreden tegen
„communistische activiteit" traangas
had gebruikt en waarschuwings
schoten had gelost. In enkele geval
len hadden de politiemannen van
hun wapens -gebruik gemaakt toen
zij werden aangevallen. Volgens het
bulletin was gisteravond de rust in
Lissabon hersteld.
De regering-Salazar had wel de
nodige voorzorgsmaatregelen getrof
fen. Ongeveer drieduizend man
schappen van de oproerpolitie waren
in staat van paraatheid gebracht. In
de avonduren werd het. verkeer op
alle hoofdwegen in de stad geweerd.
Pofttie-eenheden, uitgerust met
machinegeweren, patrouilleerden
door de straten. Voor regeringsge
bouwen stonden versterkingen opge
steld.
De vorige week werden 72 mensen
gewond en één persoon gedood tij
dens ongeregeldheden in Lissabon en
Oporto ter gelegendheid van de eer
ste mei.
De besturen van het NVV, de KAB
en het CNV zijn van mening, dat
doorvoering van een huurverho
ging thans het paard achter de
wagen spannen is. „Veeleer is er,
volgens de drie vakcentralen, re
den om het bouwbeleid in die zin
te wijzigen, dat de stijging van de
bouw- en stichtingskosten tot
staan wordt gebracht", aldus ge
ven zij te kennen in een commu
niqué.
Pas als dat is gebeurd en stabiliteit
van bouw- en. stichtingskosten tot
een belangrijke doelstelling van het
bouwbeleid is gemaakt en dat be
leid succes heeft gehad, zou kun
nen worden bezien in hoevere nog
huurverhogingen noodzakelijk zijn.
In het communiqué merken de
vakcentralen voorts op, dat niet
alleen de laatste tijd een stijging
van bouwkosten optreedt. Ook als
men over een langere periode de
ontwikkeling van de huren en de
bouwkosten beziet, constateert,
men, dat een zeer belangrijk deel
van de huurverhogingen door stij
gingen van de bouwkosten is teniet
gedaan.
In het communiqué wordt tenslotte
gezegd, dat het frappant is te con
stateren, dat het verschil in huur-
peil van rendabele kostprijshuren
van de nieuwbouw en het huurpeil-
van vergelijkbare vooroorlogse wo
ningen in 1961 niettegenstaande
algemene huurverhogingen van in
totaal 57% niet onaanzienlijk
groter was dan in 1954,
Op de Markt in Den Bosch
werden aan Koningin Juliana en
Prins Bernhard gisteren tijdens
het bezoek aan de Brabantse
hoofdstad geschenken aange
boden door twee bekende figu
ren. ..de eerste boer de beste" en
..zoete lieve Gerritje". Het Ko
ninklijk Paar had kennelijk veel
plezier om de enorme fles bran
dewijn. welke Prins Bernhard
ontving.
Bij hun aankomst per helikopter
in Den Bosch kregen de Prin
sessen bloemen aangeboden.
Ontslag v. d. Putten
Officieel beroep
aangetekend
(Van onze Haagse redactie)
De minister van Defensie, ir.
S. Visser, heeft officieel beslo
ten beroep aan te tekenen tegen
de beslissing van het Ambtena
rengerecht te Arnhem, waarbij
het ontslag aan de werktuigkun
dig hoofdambtenaar F. H. van
der Futten nietig werd ver
klaard.
De minister heeft opdracht
gegeven aan jhr. mr. C. R. C.
Wijckerheld Bisdom te Den
Haag, het beroep officieel in te
dienen bij de Centrale Raad van
Beroep te Utrecht.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Dean Rusk,
heeft gisteren op een persconferentie in Canberra verklaard dat
de V.S. van mening zijn, dat de regeringen van Nederland en
Indonesië de onderhandelingen voor een vreedzame regeling van
de kwestie Nieuw-Guinea zouden moeten hervatten. Hij zei te
hopen, dat de kwestie niet tot geweld zal leiden en dat overeen
stemming kan worden bereikt over de voorstellen van Bunker.
Minister Rusk, die in Australië is
ter bijivoning van de bijeenkomst
van de Anzus, zei in antwoord op
een vraag over een voorraadvor-
ming van wapens door Indonesië:
„Wij zullen ons best doen om de
zekerheid te krijgen dat een voor-
raadvorming van wapens niet op
onjuiste wijze zal worden gebruikt
en dat de kwestie wordt geregeld
door bespreking en onderhande
ling". Op een vraag, wat hij geloot-
Weer kernproef
in Stille Oceaan
In de buurt van Christmas Island
in de Stille Oceaan hebben de Ame
rikanen gisteren weer een kernproef
genomen. I)e ontploffing was er een
van de middenklasse, met een kracht
van tussen 20.000 en een miljoen ton
tnt. De bom is uit een vliegtuig ge
worpen.
De Britse premier Macmillan heeft
gisteren in het Engelse Lagerhuis ge
zegd, dat de verantwoordelijkheid voor
de aangekondigde Amerikaanse kern
proeven op grote hoogte uitsluitend
door de Ver. Staten wordt gedragen.
De proeven hebben niets te maken
met de overeenkomsten over het ge
bruik van het eiland Christmas door
de Amerikaanse Commissie voor
Atoomenergie, zo zei hij. Uit strikt
medisch oogpunt bezien kan de radio
actieve neerslag van deze proeven, die
boven het eiland Johnson zullen wor
den genomen, worden verwaarloosd.
Macmillan zei dit in antwoord op
vragen van Labourzijde. Hij onder
streepte, dat het doel van de proeven
van het grootste belang is voor de
militaire verdediging. Het doel van de
geleerden is, vast te stellen in welke
mate een dergelijke ontploffing het
gebruik van radar en radioverbindin
gen, waarop tot op zekere hoogte het
westelijke verdedigingssysteem is ge
baseerd, wordt verstoord.
de, dat er in deze kwestie zou ge
beuren antwoordde Rusk: „Ik ze
loot dat men op het diplomatieke
vlak altijd werkt op basis van hoop
op een vreedzame uitweg".
In antwoord op een andere vraag
zei minister Rusk, dat het belang
rijk is dat rekening zal worden ge
houden met de wensen van de Pa
poea's. De beide regeringen zouden
dit in aanmerking moeten nemen
wanneer een overeenkomst tot stand
komt.
Op vragen over de Amerikaanse
houding bij een mogelijke bedrei
ging van Australisch Nieuw-Guinea
antwoordde Rusk: „U kunt van de
VS volledige solidariteit verwachten
met de verantwoordelijkheden van
Nieuw-Zeeland en Australië in het
gebied van de Stille Oceaan".
Minister Rusk zei voorts, dat de
VS uiteindelijk voor een oplossing
zijn waarbij de bevolking van
Nieuw-Guinea over haar eigen toe
komst kan beschikken.
AFP meldt, dat minister Rusk op
zijn persconferentie nog heeft ge
zegd. dat de opeenhoping van Rus
sische wapens in Indonesië de VS
in hoge mate verontrust.
Overeenkomst
De Sowjet-Unie en Indonesië heb
ben gisteren gelijk gemeld hun
overeenkomst voor verdere Russische
wapenleveranties aan Indonesië ge
tekend, zo heeft minister Soeban-
drio meegedeeld.
Een woordvoerder van de Indone
sische delegatie zei hierover: „De
wapens zullen meer dan voldoende
zijn om aan de openlijke wapenbe
dreigingen van de Nederlanders in
West-Irian tegemoet te komen".
Voor de afscheidslunch van de de
legatie had minister Soebandrio een
gesprek van twee uur met premier
Chroesjtsjow.
Minister Soebandrio. die vergezeld
werd door militaire leiders, tekende
de overeenkomst voor Indonesië en
de eerste vice-premier van de Sow
jet-Unie, Kosigin, voor Rusland.
Kosigin zei op de receptie: „wy
hebben een zeer belangrijke overeen
komst getekend". In tegenstelling tot
dr. Soebandrio zinspeelde hy niet
op wapens.
Sommige Westelijke diplomaten
gaven als hun persoonlijke mening
te kennen dat zij de indruk hadden
dat de Indonesische delegatie niet
alles had gekregen waarop zfj ge
hoopt had. Hiervoor bestonden ech
ter geen besliste aanwyzingen.
„Onvergeeflijk"
Premier Menzies van Australië
heeft in Canberra verklaard dat hij
Indonesie's besluit om meer militai
re hulp te vragen aan de Sowjet-
Unie, betreurd.
Menzies herhaalde het Australi
sche standpunt dat het grijpen
naar wapens terwijl er nog onder
handelingsmogelijkheid aanwezig
was, „onvergeeflijk" moest worden
genoemd. „De hele invloed van de
wereld zou uitgeoefend moeten wor
den om dit grijpen naar de wapens
te veroordelen, nadat de betrokken
partijen met elkaar overleg hebben
gepleegd en dit wellicht opnieuw
zullen doen" aldus Menzies.
PETITIONNEMENT PvdA
OVER NIEUW-GUINEA
Donderdag a.s. te half elf zal het
tot dusverre ontvangen aantaj for
mulieren met handtekeningen van
het door de P. v. d. A. gehouden peti
tionnement inzake Nieuw-Guinea aan
de minister president prof dr. J. E.
de Quay worden overhandigd door de
heren J. G Suurhoff en E. Meester,
resp. voorzitter en algemeen secreta
ris-penningmeester van de P. v. d A.
i Uit het Leidsch Dagblad van
l 8 Mei 1862:
t De Burgemeester van Lei-
f den bepaalt dat ter gelegen-
f heid der groote uitvoering,
J door de Leidsche Zangveree-
J niging op Vrijdag 9 Mei a.s. in
de Hoogl. kerk te geven, üe
rijtuigen alleen mogen komen
van de zijde van het kerk
plein.
Men zegt dat keizer Na-
1 poleon op het einde der
1 maand Junij aan Z.M. den
Koning op het Loo een tegen
bezoek zal brengen.