LEER - geen gemeengoed, maar
hoe langer hoe meer populair
ONS MENU
George Lengyell, goetl
bridger én humorist
Kom er ACHT-er
HOE HELPEN WE ONZE
BROEDENDE VOGELS?
VAN DE WEEK
HOE
WERKT
HET!
door
Sjouke van der Zee
Zaterdag 24 februari 1962
Pagina 3
Spiegeltje, spiegeltje aan de ivand
Londen, februari 1962
Iedereen draagt tegenwoordig leer en daarmee bedoelen we niet de
Ieren accessoires (die hoe langer hoe meer neiging vertonen niet van
leer te zyn), noch die modescherts: het leren-jasje-van-plastic-met-bont-
kraag-van-pluche, maar het echte, het mooie leren of suède jasje en de
dito mantel. Leer voor kledingstukken, en in 't bijzonder de genoemde
straat kleding, is de laatste jaren ook by ons bijzonder populair geworden.
En zijn populariteit stijgt nog steeds, niettegenstaande de prys die nu
eenmaal wat minder populair is en zulks wel zal blijven zolang er aan
het looien en bewerken van de/huiden de hoogste eisen worden gesteld
en er voor het venverken van het materiaal prima vakmanschap nodig is.
Tijdens het vervaardigen van een leren kledingstuk mag geen foutje wor
den gemaakt, want het is niet meer te veranderen, in stof kan een ver
keerd stikseltje gemakkelijk worden uitgetarnd en verlegd, in leer is dat
niet mogelijk.
Leer glad leer en suède is
niet alleen aantrekkelijk en spor
tief, maar bovendien is het com
fortabel en warm in het dragen.
Het is winddicht, maar in tegen
stelling tot rubber en plastic, die
dat ook zijn, is het poreus en het
„ademt" dus. Leer heeft zijn
plaats in de mode en is allang
niet „zomaar leer' 'meer. Er zijn
tegenwoordig soorten en variëtei
ten, die hun eigen karakteristieke
aspect of bepaalde hoedanigheden
hebben, waarvoor de techniek, meer
dan de natuur, aansprakelijk is.
Wist u dat er wasbare leersoorten
zijn en waterdichte? Dat andere
chemisch te reinigen zijn en dat
de prachtige, zeer gevarieerde tin
ten (een van onze beste fabrikan
ten heeft alleen al een zestig kleu
ren op zijn palet) gegarandeerd
kleurecht zijn (mits afkomstig van
goede huize).
Goed suède is soepel en zacht,
zijdeachtig (niet dof en levenloos).
Het is bovendien sterk en een suède
Bridgevraag dezer week:
Noord (uw partner) is gever,
niemand kwetsbaar. Als zuid
hebt U: Sch. H B 8 2, Ha. 7,
Ru. A V 8 6 4 2, KI. B 4.
Bied verloop: noord 1 har-
I ten - ow passen - zuid 2 rui
ten - noord 2 harten - zuid
2 schoppen - noord 3 klave
ren - zuid 3 ruiten - noord
3 harten - wat moet zuid
bieden?
Opgemerkt wordt, dat 2
I schoppen dwingend voor een
biedronde is.
Antwoord elders op deze
bladzijde.
Na een aantal jaren in Am-
j sterdam woonachtig te zijn ge-
1 weest, is George Lengyell
1 Hongaar van geboorte doch
j thans van Nederlandse natio-
i naliteit wegens zijn werk-
I zaamheden verhuisd naar Lon-
i den. Het vertrek van deze
bijzonder goede speler is voor
de Nederlandse bridgewereld
I een verlies, niet in de laatste
plaats vanwege de zeer geesti
ge, puntige verhalen die
Lengyell uit zijn rijke bridge-
carrière weet te vertellen.
Zoals de meeste goede spelers, is
Lengyell ook een enthousiast rob-
berbridge-speler en talloos zijn de
anekdotes die h yover dit spel kent.
Eén der beste vond ik de geschiede
nis over een robberparty in Parys,
waarin Lengyell tegen een zéér fiks
tarief meespeelde en waarvan hij
het hoogtepunt in de vorm van een
kostelijk vraaggesprek wist te bren
gen. U kunt eens proberen, of U by
het beantwoorden van de onder
staande vragen steeds in de roos
schiet.
U speelt dus robberbridge tegen
fiks tarief. Uw medespelers zijn U
vrij onbekend en na enige onbe
langrijke spellen zijn de tegenstan
ders kwetsbaar geworden. Uw part
ner, noord en gever, opent met vier
harten, waarna oost past. Als zuid
hebt U in handen: Sch H B 9 8 5,
Ha. 4, Ru. A H B, KI. H-V B 10.
Vraag 1: Wat moet U als zuid
thans doen?
AntwoordAangezien een hoog
openingsbod in principe een zeer
eenzijdig spel aangeeft, waarin ten
hoogste één Aas zal voorkomen,
heeft het geen zin te. bieden dus
moet passen.
Het biedverloop begon dus: noord
4 harten - oost past - zuid past -
waarna west „vier schoppen" biedt -
Boord past - oost zegt dan „vier
fiansatout".-
Vraag 2: Wat moet zuid na oosts
4 SA-bod doen?
Antwoord: U kunt natuurlijk
doubleren, doch daar de westspeler
zeker niet op 4 SA zal passen, is
het beter als zuid te zwijgen. De
kans wordt an nóg groter dat ow,
de enorme kracht van het zuidspel
niet kennende, zich in eikaars spel-
sterkte zullen vergissen en mis
schien zelfs tot slem zullen gaan.
Gebeurt dat niet, dan zal zuid het
vijfbod waarin ow tenminste te-
rwmt zullen komen, altijd nog kun
nen doubleren.
Nog eens een herhaling van het
bieden: noord 4 harten - oost pas -
zuid pas - west 4 schoppen - noord
pas - west 4 Sansatout - zuid past
dus - en west biedt thans „zeskla-
veren"(!) - waarna noord en oost
passen.
Vraag 3: Wat doet U nu, na het
zes-klaverenbod der tegenpartij?
Als U doubleert, doet U hetzelfde
wat U en ik en talrijke andere spe
lers die dit ..probleem" voorgelegd
gekregen hebben, deden. En wat
daaraan fout is, kunt U alleen maar
leren in robberbridge en het wordt
U verklaard aan de hand van de er
varing, die Lengyell zelf óók in dit
spel opdeed:
jas, kan, gelijk een glad leren jas,
lang meegaan, op voorwaarde al
thans dat hij niet wordt verwaar
loosd. Hij vraagt net als een zijden
blouse of een regenjas het nodige
onderhoud en de nodige zorg.
Wanneer u hem (het beetje) geeft
dat hem toekomst, zal hij zeker lang
keurig en netjes blijven. Allereerst
dan: draag altijd een sjaal in de
halsopening, liefst een mooie zijden,
die het jasje extra cachet geeft
daarmee wordt het vetworden van
de kraag en het vaal worden door
poeder en make-up voorkomen of op
zijn minst sterk gereduceerd. Vervol
gens: bewaar geen enkele leren of
suède jas in een warme, slecht ge
ventileerde kast of kamer. Hang hem
niet over of pal boven de verwar
ming, noch onder (vochtige) jassen
op de kapstok. Punt 3: maak een
suède jas geregeld schoon. Het is
heel gemakkelijk en meer dan een
zachte rubber of een gewone kleer
borstel is er niet voor nodig. Bor-
„U doubleert zes klaveren? Mis!
Want nadat west past, loopt noord
(uw partner) er uit naar zes har
ten - en die gaan gedoubleerd
ééntje down!!".
„Kwetsbaar"
En als klein toetje Lengyell's op
merking in een robberbridgepartij,
die ik samen met hem onlangs in
het buitenland speelde. Spelende
tegen een echtpaar, waarvan de
man bekend staat om de meest
dwaze psychologische biedingen,
gelukte het de tegenpartij via mis
leidende biedingen in het eerste
spel drie Sansatout te bieden en te
maken - dankzij een minder geluk
kige uitkomst van Lengyell. In het
tweede spel probeerde onze tegen
stander eenzelfde grapje, kwam in
drie Sans, maar ging nu gedou
bleerd vijf down (1400 punten).
Waarna Lengyell opmerkte: „Jeziet
wat een goede speler ik ben, dat ik
ze in dat eerste spel kwetsbaar liet
komen!".
H. W. Pilarski.
Antwoord op bridgevraag
dezer week: Zuids spel was
iets te goed om al op 2 har
ten te passen. Het zou mo
gelijk zijn dat noord enige
redelijke schoppensteun had,
of een klaverdekking met
ruitenheer-tweede in welk ge
val het schoppenbod tot 3 SA
had kunnen leiden.
Nu noch het een, noch het
ander het geval bleek en
noord evenmin iets bleek te
voelen voor een ruitencon
tract, is het wel zeker dat
noord vermoedelijk een 2-6-
1-4 kaartverdeling heeft en in
harten zijn grootste kansen
ziet. Daar noord niet méér
kon bieden dan drie harten
en zuid alle kracht aange
toond heeft, is er maar één
goede actie: zuid moet pas
sen.
stelen verwijdert niet alleen stof,
maar ook vlekken. Reden te meer
dus om nooit een vlekkenwatertje
te gebruiken, dat het suède wel eens
ontkleuren kon. Nog een laatste
punt wanneer een suède kledingstuk
nat geworden is, laat het dan op
kamertemperatuur drogen, ver van
haard of radiateur. en borstel het
uiterst zorgvuldig wanneer het he
lemaal droog is.
Korte en lange suède en leren
jassen zijn een sportief kledingstuk.
Laat de rest van uw tenue navenant
zijn. Geen wijde rok en petticoats
bij een leren jasje, geen zijden mid-
daghoed bij nog-zo'n-mooie leren
mantel. Een sportieve rechte (of bij
na rechte) rok van tweed of flanel
past zowel bij de korte als de lange
modellen; een pantalon verstaat
zich met het korte leren jasje en
wat een pa ssend hoofddeksel be
treft, komen alleen de cloche van
vilt of leer en vooral muts en baret
in aanmerking.
Wanneer een nieuw suède kleding
stuk in het begin „stof afgeeft"
maak u dan niet bezorgd, dit is
eenvoudig het resultaat van de be
werking welke de huiden ondergin
gen en na enig dragen verdwijnt
„het euvel" vanzelf.
Alhoewel de leek alle leer leer
noemt en alle suède suède, zijn er op
de markt toch verschillende soorten.
De keus is zelfs betrekkelijk groot.
Zo zijn er bijvoorbeeld suède soor
ten, waarvoor respectievelijk de hui
den van geiten uit India, schape
huiden uit Engeland, Nieuw- Zee
land of Australië, lamshuidjes uit de
Balearen of kalfshuiden worden ge
bruikt. Er is voorts een soort, ver
kregen van ongeschoren schapehui-
kant van de huid een suède- en de
andere kant een bontaspect heeft.
Dan is er eland, afkomstig van de
Noorse elk: zeer soepel, sterk en in
natuurlijke kleur. Er is schapeleer
waarin dank zij een speciale monier
van looien en nerftekening van het
leer benadrukt wordt. En onder de
wasbare leersoorten zijn juweeltjes
van lichtheid en soepelheid, of ze
nu van het schaap of het rund af
komstig zijn.
Weet u dat yoghurt voor allen die
met de vertering van onze zware
winterkostjes wel eens moeite heb
ben, een prachtig hulpmiddel is?
Yoghurt is niet alleen voedzaam
(het bevat dezelfde bestanddelen
als de melk), maar is ook bijzonder
lichtverteerbaar en werkt boven
dien stimulerend op de spijsverte
ringsorganen. Als nagerecht na b.v.
stamppot is yoghurt dus wel bij uit
stek geschikt.
MAANDAG:
kapucijners, aardappelpurée, ge
bakken uien, speksaus, wentel
teefjes.
DINSDAG:
rolpens, rode kool, aardappelen,
drie in de pan.
WOENSDAG:
gebakken aardappelen met kaas,
andijvie, tweekleurenvla.
DONDERDAG:
gebakken prei, rijst, eierragoüt,
warme griesmeelpudding (stokvis
weken).
Op de vraag, hoe men aan
goede nestkastjes kan komen,
kan ik antwoorden: In een
winkel, waar deugdelijk materiaal
wordt verkocht en waar men op
de hoogte is van de eisen, waaraan
een nestkastje moet voldoen. De
verkoper hoort b.v. te weten, dat
een kastje geen regenwater mag
doorlaten, hetgeen heel gemakke-
VRIJDAG:
viskoekjes, worteltjes, aardappe
len, peterseliesaus, of irish stew,
schuimige yoghurtvla.
ZATERDAG:
bami, fruit.
ZONDAG:
waldorfsla, cotelet suisse, Brus
sels lof, aardappelen, yoghurtpud-
ding.
Y oghur tpudding
Vz 1 yoghurt, 50 g rozijnen, gecon-
fjjte vruchtjes, 2 dl water, 5075
g basterdsuiker, 7 blaadjes gelatine,
slagroom, sap van 1 citroen.
De gelatine in ruim water weken.
De rozynen met het water en 3
lepels suiker opwellen en van het
vuur af de goed uitgeknepen gela
tine erin oplossen. Wat af laten
koelen en vermengen met de
yoghurt (opgeklopt met de rest van
de suiker), de gesneden vruchtjes
en het citroensap. Wanneer de mas
sa enigszins drillig gaat worden nog
ik 't zojuist had, dragen meestal
een deksel, dat kan worden afgeno
men en met een stevige steen is
bezwaard. Men kan (in dit geval
voor een studiedoel) dan van tyd
tot tyd in het nest kyken, maar
hoe rustiger zo'n vogelhuishouden
is en hoe minder we er ons mee
bemoeien, des te beter. Die zware
kei is natuurUjk tegen overlast van
katten en andere gespierde liefheb
bers. Ik denk aan eekhoorns, ge
renommeerde nestplunderaars. Deze
boomacrobaten spelen het klaar, de
vliegopening stuk teknagen, ze heb
ben hun beitels toch altyd by zich,
en dan is alle zorg van ons vergeefs
geweest. Wie hier bang voor is, moet
de ingang van het kastje omran
den met zink en dat vastspykeren.
Een rand sterk kippegaas is ook
goed. En het deksel moet beslist
vastzitten met een haakje of iets
dergelyks, want een eekhoorn wipt
het met z'n neus omhoog.
Degene, die u een nestkastje
verkoopt, moet beslist op de
hoogte z(jn van de maten, die
by verschillende vogelsoorten zyr.
voorgeschreven. Een hokje voor een
grote bonte specht byvoorbeeld, dat
een vliegopening van 6 cm onge
veer mag hebben, is niet geschikt
voor een pimpelmees, die door een
eenmaal doorroeren om uitzakken
van de vulling te voorkomen en
dan overdoen in een met boter in
gevette vorm. Goed styf laten wor
den, keren, garneren met slagroom
en geconfyte vruchtjes.
Schuimige yoghurtvla
1 yoghurt, 2 eieren, 2 dl melk, 30
g suiker, 8 g gelatine, citroenrasp.
De eidooiers met suiker kloppen,
verdunnen met wat warme melk en
met dit mengsel de rest van de ko
kende melk binden. Van het vuur
af de geweekte gelatine hierin op
lossen, de vla wat af laten koelen,
de yoghurt toevoegen en daarna de
styfgeklopte eiwit en citroenrasp er
voorzichtig doorscheppen. De vla in
een vlaschaal of coupe-glazen over
doen.
gaatje van 3 cm heenschiet. Een
steenuiltje nestelt graag in een
ruimte met een grondvlak van plm.
20 by 20 cm, wat voor een mees
te ruim is (12 by 12 cm).
Ook een broedkastje, dat niet kan.
worden gereinigd is waardeloos. Na
elk broedseizoen biyven er in het
oude nestmateriaal vogelparasieten
(luizen oa.) achter die op de vol
gende bewoners wachten. Daarom
moet het deksel afneembaar of de
voorkant draaibaar zyn, zodat men
met een harde borstel en heet wa
ter en zeep flink schoonmaak kan
houden. Wie een nestkastje kan
timmeren, dat een uitneembare bo
dem heeft, zal met het reinigings
probleem weinig moeite hebben.
Myn tekening laat de onderkant
van zo'n kas i zien. Een vogel
woning moet voor klimmende kat
ten onbereikbaar zyn. Een stuk
prikkeldraad, los om de paal gewon
den is een middel daartegen.
Myn tekening geeft ook de wyze
van ophangen weer, n.l. door mid
del van een (liefst harde) ophang-
lat. Dan kan de wind het huisje
niet heen en weer slingeren.
Een vliegstokje by de ingang is
overbodig en het aanbrengen van
turfmolm of takjes als nestmateriaal
is zelfs ongewenst. Een vogelpaar
weet zelf het beste, waarmee het
huis moet worden gemeubileerd.
Zoekt u tenslotte als ophangplaats
die kant van een huis, van een
boom of een schutting, waar niet
de regenwind altyd op staat, zuid
oost is het beste.
Ingeschroefde BODEM
Uzult wel begrypen, dat het
ondoenlyk is, in een kort ar
tikel als dit aan alle wensen
en alle mogelyke vragen van lief
hebbers en belangstellenden tege
moet te komen.
De Nederlandse vereniging tot
escherming van vogels (secr. Regu
liersgracht 9. A'dam-C) zal u onge
twijfeld nog nader willen inlichten.
Tenslotte nog dit: in een bekend-
natuurhistorisch museum vond ik
kort geleden een model van een
broedkastje ,dat daar klaarblykelyk
als nieuw snufje was neergehan
gen. Het byzondere hiervan is de
uitneembare voorwand (maar oppas
sen hiermee, als de jonge vogels al
behoorlyk groot zyn!) en het ma-
De Nederlandse vereniging tot be-
duurzaam zal zijn, terwyi eekhoorns
en spechten niets kunnen vernielen
met knagen of hakken.
Deze kasten worden „Warveka-
nestkasten" genoemd naar de le
verancier G. van Waversveld te
Driebergen. In een prospectus lres
ik, clat deze nestkasten al jarce
worden georuikt in het nationale
park „De hoge Veluw.j" en daan. n
vermeld ik het hierby. Ondervin
ding heb ik er nog niet mee, maar
een proef ermee ïykt me zeer de
moeite waard.
Onze bridgerubriek
Advertentie
DR. E. J. S W A A B'S VERENIGDE FABRIEKEN
Kunt U de acht arwykingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt U elders in dit nummer.
IN MIJN ARTIKEL over wintervoedering, van enige weken geleden, had
ik beloofd, een beschrijving te geven van de wyze waarop een vogel-
broedhokje of nestkastje moet worden gemaakt. Dit naar aanleiding
van een verzoek van een abonnee van dit blad.
Ik doe dat nu in februari, dan kunnen de liefhebbers zorgen, dat het
nestkastje deze maand nog op z'n plaats komt. Dat is wel nodig, want onze
tuinvogels moeten met zo'n vreemd geval volledig vertrouwd raken. Het
is bovendien een aardig gezicht, een mezenpaar eens op verkenning te
zien gaan in de buurt van het vogelwoninkje. Eerst op een tak er vlak bij,
dan er boven op, rrrt! er vandoor, geschrokken door het vreemde en weer
terugkomen.
Ze gluren met scheef kopje naar dat donkere gat, vliegen weer weg,
hup! daar zyn ze weer en nu hangt er een tegen het vlieggat en schrikt
meteen van z'n eigen moed. En dan merk je er een hele tyd niets meer
van, maar de lege woning is genoteerd, daar kunt U van op aan.
Wie zelf zo'n kastje heeft ge
timmerd, er z'n tyd en moeite aan
heeft gegeven, heeft dan een zeer
voldaan gevoel, als hy ondervindt,
dan zyn werk succes heeft. En
wanneer kinderen dat karweitje
hebben opgeknapt, al dan niet met
wat hulp, en hun bouwsel wordt
door de vogels geaccepteerd, gelooft
u maar, dat er ongemerkt een goed
stukje vogelbescherming is geleverd.
Het aardige is dat het, wat kin
deren betreft, niet by dat kastje
timmeren en ophangen blijft. Het
is logisch, dat een kind belang
stelling krygt speciaal voor water
in zyn eigen broedkastje zich af
speelt. Met ons volwassenen is het
trouwens niet anders.
Er zitten echter wat kleine moei-
lykheden aan de vervaardi
ging van een broedkastje en
daarom heb ik met myn oude teke
ning als uitgangspunt, weer wat op
papier gezet, in de hoop, dat dege
ne, die er zich voor interesseert, er
iets aan heeft.
Het zal toch wel niet nodig zyn,
dat ik een pleidooi ga houden voor
het verschaffen van broedgelegen-
heid aan de vogels van tuinen en
parken? Het is toch genoegzaam be
kend, dat er onder de vogels wo
ningnood heerst, ook in onze bossen.
Gelukkig ,dat veel boseigenaren
het belang inzien van een goede
vogelstand en daarom aan de bo
men nestkastjes laten aanbrengen.
Ik ken tenminste verscheidene
bospercelen, waar er ettelyke han
gen, genummerd en wel en in de
broedtyd zelfs voorzien van een
aantekening, waaruit bhjkt, dat er
een wakend oog over gaat.
Een heldere glazen ruit is
doorzichtiglichtstralen
van alle golflengten wor
den doorgelaten. Ultra
violet en infrarood („warm
testraling") worden echter
tegengehouden.
0.0009mr
Het door de ruiten van de kas door
gelaten licht wordt door de vloer, de
aarde in de bakken enz. geabsorbeerd.
Het geabsorbeerde licht wordt getrans
formeerd (omgezet) in warmtestraling,
maar daarvoor zijn de ruiten ondoor
zichtig, zodat de warmte in de kas blijft
Een stof laat een bepaalde stra
ling niet door (is voor die golf-
lengte„ondoorzichtig'0 als kleine
deeltjes ervan - moleculen, ionen,
elektronen-daardoor in trilling
of draaiing worden gebracht.
Die beweging der deeltjes resul
teert tenslotte in warmtestra-
lyk kan gebeuren daar, waar het
water langs de boomstam spoelt.
Is het kastje voorzien van een
z.g. nek-lap .gemaakt van rubbe-
roid, dat dus aan de achterkant
over het deksel heen moet worden
-gespykerd dan is er geen gevaar
voor lekken, dus voor verdrinking
van het jonge broed. U begrijpt, dat
een bloempot, tegen een muur ge
hangen, om dat regenwater alleen
al een onding is, dat we ons door
niemand moeten laten aanpraten.
De kastjes uit de bossen, waarover
niiiiiii
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIII
KIJKJES IN DE NATUUR
