LEIDSE STUDENT VOERT s -*«—
ACTIE TEGEN KERNBOM
Leidse tieners maakten
krant voor „10x10"
Thailcmdse twist
Ijsvrij in
Amerika
Manneke P.
,,Jlf tracht het niet te verzwijgen:
Kamer met eigen sfeer
Wtinkel op de benen
Eén strookje
de ..twist"
Voorlichting
Eeeryieriy.
„iVief verkochtmaar weggegeven
Idealist
KRIS-KRAS
TE PAS EN
TE ONPAS
Zaterdag 3 februari 1962
„Hoewel de pers het zoveel mogelijk tracht te verzwijgen
Met deze woorden begint het pamflet, dat tientallen leerlingen
van Leidse middelbare scholen deze week in de vroege ochtend
uren bij de ingang van hun schoolgebouw in hun hander
gestopt kregen.
J.W." tracht 't niet te verzwijgen. De rest van de eerste zin var
het pamflet luidt namelijk: zal het je toch wel bekent
zijn dat de laatste tijd het verzet tegen het aanvaarden van dc
bewapening en van de kernbewapening in het bijzonder
toeneemt, vooral onder de jeugd; vooral onder de jeugd, omda
deze nog niet verstrikt is geraakt in het doolhof van kronkel
redenaties, waarmee men aan een eenmaal ingenomen standpun
tracht vast te houden.''
Het is duidelijkontwapening, dat is wat de opstellers van het pamflc
willen. ,,Wij moeten de regeerders dwingen te ontwapenen, niet omda
we deze of gene politieke overtuiging aanhangen, maar omdat we men'
zijn en willen leven", verkondigen zij op militante toon.
Na nog enkele alinea's en boven het invulstrookje voor sympathisan
ten staat dan „het correspondentie-adres voor Leiden"" Johanniek van
der Molen, Pinksterbloem 110, Leiderdorp.
Een kamer die uitziet op weiland, in vlakken verdeeld door tal van
sloten en slootjes („je kunt hier heerlijk schaatsen"). Een kamer mei
een eigen sfeer: drie lege groene flessen hangen boven het bed, een
gitaar tegen de kastdeur, een ouderwetse koffergrammofoon met tien
tallen wasplaten („die verzamel ik, zowel klassiek als jazz") en een
stapel anti-A-bompamfletten. De kamer van Johanniek van der Molen
18 jaar, eerstejaarsstudent in de biologie, géén lid van een politieke
organisatie.
„Het is allemaal begonnen op 10 november met de sitdown-stakinc
van Haagse scholieren op het kruispunt Anna Pawlownastraat-Laau
van Meerder voort", vertelt Johanniek. „Het voorbeeld werd door jon
geren in Amsterdam gevólgd met een demonstratie met spandoeken
door de Kalverstraat."
En nu is men bezig een landelijke anti-kernbom-beweging van jonge
ren op poten te zetten. Johanniek geeft toe. dat de organisatie nog wal
wankel op de benen staat, maar hij is optimistisch: „Er lopen zoveel
jongeren rond die er net zo over denken als wij. En nu zij gehoord heb
ben van zoiets als de sitdown-staking in Den Haag, willen ze er zeker
wel aan mee doen."
Zelf probeert Johanniek een actiegroep in Leiden te vormen, samen
met de 26-iarige zetter Gerit van Beusekom, de „geestelijke vader"
van de legale actie met de kerstdagen in Den Haag, toen jongeren, die
elkaar afwisselden, 62 uur achtereen bij het Binnenhof hebben gepost
met sandwichborden. „Het vroor toen, bar koud was het", herinnert
hij zich.
De pamfletten zijn bedoeld voor
studenten en leerlingen uit de
hoogste klassen van de middelbare
scholen. Gerrit en Johanniek deel
den 's ochtends de stencils uit als
de scholen begonnen. „We hebben
het eerst anders geprobeerd", aldus
de 18-jarige organisator. „Bij het
Rembrandtlyceum dacht ik: ik ga
naar binnen en deel ze in de klas
sen uit, daar zal wel geen bezwaar
tegen bestaan. Maar de rector
dacht er anders over. „We moeten
de kinderen niet bij dit probleem
betrekken", zei hij. Toen we de vol
gende ochtend bij de schoolingang
stonden, kwam hij boos naar bui
ten en zei hij: „Juridisch zal het
wel in orde zijn, maar ik vind het
geen stijl". Maar waarom niet? Dit
probleem gaat de jeugd toch even
goed aan!"
We komen ook iets meer aan de
weet over de uiteindelijke bedoe
lingen van de pamflettisten. „We
moeten op zowel de regeerders in
het Oosten als die in het Westen
Hun eerste daad in Leiden is ge
weest het opstellen van het boven
genoemde pamflet, waarvan zij
duizend exemplaren hebben gesten
cild. Hoeveel er al verspreid zijn?
„Tweehonderd", zegt Johanniek, en
met een verontschuldigend gebaar:
„Je moet er maar de tijd voor heb
ben. Maar de rest gaat zeer bin
nenkort de deur uit".
Hoeveel invulstrookjes hij inge
vuld terug heeft gekregen? Hij
haalt zijn schouders op en glim
lacht: „Eén. Maar of ze er direct
op reageren, is niet het belang
rijkste. Wie meteen het strookje te
rugzendt, was het in principe al met
ons eens. Wij willen vooral hen, die
zich nog niet met het bewapenings
probleem hebben bezig gehouden,
stof tot nadenken geven".
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIL
lllllllllllllllllfllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllll
Ook Berlijn is gevallen voor
de „twist", die reeds in vele
gelegenheden wordt gedanst.
Een handige eigenaar van een
dancing heeft twee meisjes uit
Thailand geëngageerd om de
bezoekers en bezoeksters de
„twist" te leren en de Siamese
schonen doen dat zo ziet
men wel op de foto bijzon
der enthousiast.
De filmmaatschappijen zien
ook wel brood in de „twist".
Onder meer is er een speelfilm
in de maak die heel origineel
„Twist around the clock" zal
heten. Hoofdrollen daarin
zijn toebedeeld aan Chubby
Checker, Vicki Spencer, The
Marcels en Clay Cole. Een van
de liedjes die in deze film wor
den gezongen, heeft als titel
Merry Twist-mas"
Het bekende Brusselse
Manneke is deze week een
ochtend enkele uren gekleed
geweest in een zwartleren
kostuum, zoals de „koning
van de twist", Vince Taylor,
doorgaans draagt.
De vermomming viel de
honderden voorbijgangers
overigens niet op: het Man
neke heeft tientallen unifor
men en bovendien was er in
het „twist-pak" ruimte uit
gespaard die het in staat
stelde zijn functie, waaraan
het zijn naam ontleent, nor
maal te vervullen.
Pas na het middaguur
kwam de politie tot de ont
dekking, dat er iets niet
klopte. Twee Brusselse in
specteurs en een agent met
ladder waren toen spoedig
ter plaatse om de Brusselse
bezienswaardigheid in zijn
oorspronkelijke staat terug
te brengen. Zwarte jekker,
broek en ketting eveneens
een symbool van twister
Taylor werden „in beslag
genomen"En toen stond
Manneke P. weer bloot op
de koude, tochtige hoek
achter de Brusselse Grote
Markt.
pressie uitoefenen. Even goed als
door economische of militaristische
belangengroepen pressie wordt uit
geoefend op een regering om te be
wapenen, kan een volk een regering
onder druk zetten om te ontwape
nen".
Zowel de regeerders in het Oosten
als die in het Westen onder druk
zetten Het komt ons onwaar
schijnlijk voor, dat zo merken wij
op de jongeren in Nederland
druk zouden kunnen uitoefenen op
de machthebbers in b.v. de Sowjet-
Unie en communistisch-China.
Of moet de anti-kernbom-bewe
ging een wereldorganisatie worden?
„Ja, eigenlijk wel. Dat zou het
eigenlijk wel moeten worden", be
aamt Johanniek. „Het zou prachtig
zijn als het dat werd. Maar ik geloof
dat we in ons eigen land ook vee]
goeds kunnen doen".
„We zien dan ock als onze taal
het geven van voorlichting en hel
kweken van een anti-bom-stem-
ming. Voorlichting is bijzonder be
langrijk en als die goed is, zal bi'
de bevolking het besef doorbreken
dat het zo niet langer gaat, dat e'
een oplossing gevonden moet wor
den voor het kernbom-probleem
En clan zullen de mensen de re
geerders duidelijk maken, dat deze
een oplossing dienen te zoeken
zegt hij met vuur.
We vragen Johanniek. of hij ee.
voorstander is van eenzijdige ont
wapening. „Dat is moeilijk te zeg
gen", antwoordt hij nadenkend ei
hij begint langzamer te spreker
„Het is moeilijk om me daarove
uit te spreken". Heel aarzelend
„Als het nodig is Dan gaat hi
resoluut verder: „Maar ik zie di
noodzaak daarvan nog niet in. Wt
moeten eerst proberen de partijer
dichter bij elkaar te brengen er
iedereen te overtuigen van de nood
zaak van ontwapening".
En volgens Johanniek is er haa^
bij. „Het machtsevenwicht tusse:
Oost en West kan niet voortduren
De bom moet eens barsten. Juisi
omdat beide blokken een enorm
groot en gevoelig veiligheidsappa
raat hebben opgebouwd, kan alleen
al een fout. een technische „storing"
bijvoorbeeld, er de oorzaak van zijn,
dat een van beide partijen tot ac
tie overgaat, met de fatale gevol
gen vandien".
Johanniek van der Molen
actiegroep in Leiden
(Foto L.D./Holvast)
Onder het roepen van de leuze
„Wij willen leren' hebben jongelui
in Tel Aviv, die daartoe een och
tendje vry hadden genomen van
hun middelbare technische school,
in de stromende regen bij het de
partement van Onderwijs gedemon
streerd. Zij zeiden tegen de direc
teur van het onderwijs die hen t-e
woord stond, dat zij er een vierde
schooljaar bij wilden hebben omdat
drie jaar te kort was om de kennis
op te steken die zij zich wilden ver
werven. De directeur hoorde dit
ernstig aan, knikte eens wijs en ad
viseerde de jeugdige afgezanten
toen om dan maar weer gauw naar
school terug te gaan.
JW-lezers
In Amerika, weten we wel, ge
beurt alles in het groot. En Ko
ning Winter maakt op deze regel
geen uitzondering. Als zijn vorste
lijke pet er naar staat, dan kijkt
hij niet op een centimeter sneeuw
of een graad onder nul. Over die
winterse en andere toestanden in
het noorden van de Verenigde
Staten schrijft ons de 17-jarige
Leidse AFS-student Huib Bol in
zijn tweede Amerikaanse brief.
schrijven
In de noordelijke staten van de
V.S. bestaat zoiets als ijsvrij of. be
ter gezegd, sneeuwvrij. Dat bete
kent echter niet, dat er dan einde
lijk genoeg sneeuw is gevallen om
de scholieren een dag sneeuwpret
te gunnen. Het omgekeerde is het
geval. De school wordt gesloten,
omdat er zoveel sneeuw is geval
len. dat. een groot aantal leerlingen
eenvoudig niet naar school kan ko
men. Deze winter is er 40 km van
de plaats waar ik nu woon in één
etmaal 35 cm. sneeuw gevallen.
Ijsvrij krijg je beslist ook, als het,
zoals vorige maand in de staat
Montana, vijftig graden Celsius on-
Tegen de achtergrond van dui
zend gestencilde pamfletten en één
ingevuld strookje praat een 18-ja-
rige student over wereldprobleem
nummer één. Een idealist? Dat ze
ker. Een warhoofd, een doordraver
een „zwever" of een jongere die
zich bewust is van zijn mede-ver
antwoordelijkheid voor wat in de
wereld gebeurt?
Pamfletten uitgedeeld en bijna
geen reacties gekregen. „De jeugd
in Leiden is lauw", vindt Johan
niek, maar hij is vol goede moed.
„Als er eenmaal een actie-groep
in Leiden is, als we hier een stel
mensen hebben, dan gaan we ook
actie voeren. Dan nemen we deel
aan de anti—bom-mars op tweede
paasdag in Amsterdam, dan zullen
we bijvoorbeeld een nachtje gaan
plakken in Leiden En bij
het cfscheid stopt hij ons nog wat
pamfletten in de hand.
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
V Jazz-trombonist Claude Jones,
een der topmusici in het Amerika
van vóór de oorlog, die onder
meer speelde bij Duke Ellington,
Louis Armstrong, Cab Calloway
en Sidney Bechet, is op zestig
jarige leeftijd aan boord van de
„United States", waarop hij als
steward werkzaam was, over
leden. Hij had zich als e>_ns eer*
der uit de muziekwereld terug
getrokken om worstfabrikant te
worden.
„In het actieboek staan allerlei tips", vertelt Roy Klerks. „Een
ervan is: geef een krant uit en verkoop die. Dat advies hebben
we opgevolgd, ten dele echter. We hebben een krant gemaakt
en die niet verkocht, maar weggegeven." Weggegeven aan
vrijwel elke scholier in Leiden en naaste omgeving die hem
maar wilde lezen. Of dit geen onvoordelig handeltje is gewor
den voor het Leidse actie-comité „10 x 10", waarvan Roy voor
zitter is? Hoofdschudden van de drie „10 x 10"-tieners tegen
over ons. „Dank zij de medewerking van de drukker en de
adverteerders zijn we er niet armer van geworden. We hopen
er wel wijzer van te worden."
Het jeugdige actie-comité heeft
het vooral begrepen op de propa
gandistische waarde van de „10 x
10"-krant, waarvan niet minder
dan 25.000 exemplaren werden ge
drukt die eind vorige en begin
deze week bij allerlei scholen zijn
„bezorgd". Roy: „We wilden op
deze manier de mensen laten we
ten dat de actie gehouden wordt
en wat het doel van deze actie is."
Kort voor Kerstmis kwam het co
mité op het lumineuze idee: de re
dacties van alle schoolkranten in
Leiden werden uitgenodigd om een
vergadering by te wonen. En toen
heren redacteuren kwamen, werd
hun gevraagd: „Zouden jullie erwat
voor voelen om een krant voor de
Anti-hongeractie te maken?" Het
antwoord luidde bevestigend.
De volgende stap was de vorminf
van een redactie. Korry de Boer.
Hanneke Lagendijk (beiden Haan-
stra-school), Tineke van N -ort
(Agneslyceum)Ton Visser (Chr.
Lyceum), Wim Bleyie (Rem
brandtlyceum) en Jan Kuperus
(Sted. Gymnasum) zouden de krant
volschrijven. Ton werd hoofdredac
teur. „Ik ben zelf niet zo schrij
verig", zegt hij, „ik moet het meer
hebben van het organiseren en zo".
Fantasie
„Vlak voor de kerstvakantie zyn
we ermee begonnen", vertelt Ton
verder. „We kregen allemaal een
bepaald onderwerp om over te
schrijven. De cijfers en gegevens
haalden we uit het actieboek, maar
de verhalen schreven we zelf. Zo
zyn de verhalen van het negerjon
getje Loeloe en „Het avontuur" zui
ver fantasie van de aanstaande
'tleuteronderwijzeressen Hanneke er.
Korry".
„Het viel echt wel mee om kopij
^ij elkaar te krijgen", aldus hoofd
redacteur Ton. „Op een gegeven mo
ment bleek, dat we nog twee pagi
na's hadden die blank waren. Ik
heb toen even getelefoneerd en toer.
was het zo voor elkaar".
Drie van de vijftien „10x10"-
tieners, v.l.n.r.: Ton Visser,
hoofdredacteur van de „lOx
10"-krant, Marijke den Boer,
lid, en Roy Klerks, voorzitter
van het actie-comité.
(Foto LD./Holvast)
De tienerredactie deed meer dan
schrijven: zij probeerde ook adver
tenties te krygen. „Dat viel wel
mee", vertelt Ton. „De ene keer was
het voldoende als je zei dat het voor
een goed doel was en een andere
keer moest je het wat zakelijker
aanpakken. Dan gooide je er uit
„zoveel duizend oplage" en dan ad
verteerden ze ook".
Meegevallen
Het is allemaal dus wel meege
vallen: het schrijven, de adverten
ties, de verspreiding (vrijwel geen
protesten van schoolhoofden)Maar
het actie-comité hoopt, dat vooral
de uiteindelijk resultaten van al dit
werk flink zullen meevallen.
Intussen laten de „10 x 10"-
tieners het niet alleen bij deze
speciale krant. Op het program
ma staan nog een concert, een
dansavond, een oliebollenactie
(van de Chr. Meisjesvakschool
op 3 maart op de markt), een
modeshow en een filmavond.
Want „10 x 10" is zoals Ma
rijke den Boer. een van de comi
téleden' het uitdrukt „een ac
tie met actie".
der nul is. Maar dan wordt er echt
niet veel geschaatst
Maar wat voor weer het ook is,
in en buiten de school kauwen bij
na alle leerlingen kauwgum. De le
raren zijn er aan gewend. Alleen
de muziekleraar staat het niet toe.
Elke school heeft namelijk een
soort fanfare-orkest. Toch zijn er
jongens en meisjes die proberen
met kauwgom in de mond klarinet
of trompet te spelen, hetgeen vol
gens mij de muziek niet ten goede
komt.
Soms komen in schooltijd alle
leerlingen in het gymnastieklokaal
bijeen voor een lezing. Het gymna
stieklokaal in de school waar ik op
zit, is niet zo maar een zaaltje.
Er zijn uitschuifbare tribunes die
plaats bieden aan 1500 leerlingen.
En als die tribunes zyn uitgescho
ven. dan blijft er nog genoeg ruim
te over om een basketballveld van
de officiële afmetingen uit te zetten.
De school is wat het leerlingen-
tal betreft ongeveer zo groot als
het Rembrandtlyceum.
Onder andere hebben we een le
zing gehad van een negerstudent
uit Kenia (Afrika), die door vrien
den was gewaarschuwd voor het
Amerikaanse voedsel. Hij schrok
dan ook, toen hy op het menu van
een cafetaria in New York de woor
den „hot dog" zag staan, de Ame
rikaanse naam voor een broodje
worst, wat letterlijk vertaald ech
ter „warme hond' betekent. Hij be
kende, dat hij toen een paar dagen
uitsluitend van sandwiches en thee
heeft geleefd, totdat iemand hem
uit de droom hielp.
H. L. A. Bol,
Hartland Wise. USA.
Verenigingen
In het artikel over verenigingen
ln „Jouw Wereld' van 20 januari
schryft u, dat een bepaalde passage
uit myn brief u niet geheel duide
lijk is. Ter aanvulling dan de vol
gende verduidelijking.
Zingen is niet alles, wat zij doen
en „krijgen". Alleen maar zingen
zou saai zijn of worden. Daarom is
zingen niet alles wat zij doen: bin
nen het verenigingsverband zyn
kleine muziekgroepjes gevormd, er
is gewerkt wat gezellig was
voor een orgel, enz. De dirigent
slaat niet alleen de maat: u moest
eens weten wat hij nog meer deed!
Hij dirigeert- niet met verveelde
handen. Daarom blijven de leden
en komen er steeds weer nieuwe.
Mijn bedoeling was er op te wijzen,
dat een vereniging dan in een be
hoefte voorziet, indien de mogelijk
heden van elk lid worden uitgebuit,
als zij nuttig en bekend is. kortom:
als de vereniging haar leden ani
meert.
R. v. d. V.
-Oegstgeest.
'Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De „twist" begint in Nederland
de rock 'n roll te verdringen. De
eerste vaderlandse twist-platen
zijn gemaakt door Wanda met
Johnny and his Cellar Rockers
(Let's twist again/Shall we
twist?) en Paul Gimbel (The
twist/Clap your hands and
twist). Het laatste plaatje werd
met algemene stemmen „top"
verklaard in het VARA-televisie-
programma „Top of flop". Okk
John Russell en The Junior Roc
kers uit Driebergen zijn gaan
twisten op de zwarte schijf (Pep
permint twist/Baby twist). In
Amerika zijn de laatste weken
veel twist-langspeelplaten uitge
bracht. ojn. van Bobby Darin en
het orkest van Lester Lanin.
Caterina Valcnte komt dit jaar
naar ons land om een televisie
show op te nemen. Impresario
Lou van Rees is naar Engeland
gegaan om het orkest van Ed-
mundo Ros voor een optreden in
Nederland te contracteren. De
Britse zanger Frankie Vaughan
komt dit voorjaar naar Amster
dam.
The Andrews Sisters, die dit Jaar
hun zilveren platenjubileum vie
ren, hebben met medewerking
van Billy Vaughans orkest hun
grootste succesnummers in de
originele vocale arrangementen
opnieuw opgenomen voor een
langspeelplaat, die „The Andrews
Sisters' greatest hits" heet.
Bekroond met de „Deutscher
Schallplattenpreis 1961" zijn: de
serie „Treasures of North-Ame
rican negromusic" (prys van het
jaar), Buck Claytons „Songs for
swingers" (sombo), de langspeel
plaat van het Abyssinian Bap
tist Church Choir (gospelsongs),
Clarence Williams opnamen uit
de jaren 1926-'30 (heruitgave),
Jimmy Rushings „Rushing lullai
bies" (vocaal) en „Sketches a|
Spain" door Miles Davis met or*
kest en bewerkingen van CÏU
Evans (arrangement).
