DEMPEN, DOORBREKEN EN SANERE
EERSTE FASE IN CIRCA 15
JAAR VERWEZENLIJKEN
UITERSTE GRACHT WORDT
OPGENOMEN IN CITYRING
BIJ BOSTELBRUG KOMT
EEN VERKEERSPLEIN
Wegenschema thans uitgegroeid tot een plan
1 'i
Bouw van 7 bruggen en tal
van nieuwe verbindingen
Tunnel onder Breestraat bij
VROUWENSTEEG
Fraaie omgeving Rapenburg
wordt niet aangetast
Hooigracht kan niet aan de
verkeerseisen voldoen
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 2 februari 1962
Tv/eede blad no. 30569
Het is al weer drie jaar geleden, dat het
Leidse College van B. en W. de raad 'n wegen
schema voorlegde dat in zijn totaliteit fors van
aanpak was. Doorbraken vele zeer ingrij
pend waren in kaart gezet, grachten ge
dempt, een cityring geprojecteerd en invals- en
hoofdverkeerswegen aangelegd. Bovendien
vormde dit schema een uitgangspunt voor de
hoofdlijnen in de reconstructie van de binnen
stad en voor de begrenzing en onderlinge ver
binding van de nieuwe woonwijken. Het is deze
maand drie jaar geleden, dat de raad zijn visie
over dit schema gaf. Hoewel de raad in grote
lijnen met dit „schema-op-lange-termijn"
akkoord kon gaan, werden enkele suggesties
gedaan, welke voor bepaalde punten in de stad
sterk afweken van de in het schema aangegeven
oplossing. Aan het destijds door de raad uitge
sproken verlangen om, na verdere bestudering
een op enkele punten gewijzigd en ook meer
afgerond plan gereed te maken, heeft het Leidse
College thans voldaan. Tijdens een onderhoud,
dat mede werd bijgewoond door wethouder J
G. Hagens, die in het College belast is met de
verkeersproblematiek, ir. J. C. H. Drost, hoofd
ingenieur van de stedebouwkundige dienst en
mr. C. H. Hins, chef van de afdeling Openbare
Werken, heeft wethouder A. J. Jongeleen, ons
een inzicht gegeven van het resultaat van deze
voortgezette studie, waaruit een herzien er
nader gedetailleerd plan te voorschijn is geko
men. Het schema van 1959 heeft thans plaats
gemaakt voor een „Wegenplan en Basisplan
sanering en stadsvernieuwing."
Wat al direct opvalt is, dat dit hernieuwe onderzoek heeft geleid tot
verscheidene ingrijpende wijzigingen van het oorspronkelijke plan voor de
binnenstad. Wijzigingen, waaruit blijkt, dat thans al te forse ingrepen in
de stedebouwkundige vormgeving van de binnenstad kunnen worden voor
komen. Zo is b.v. de in vele opzichten aanvechtbare gedachte van een z.g.n.
Burcht-traverse als verkeersverbinding tussen de Breestraat en de Haarlem
merstraat los gelaten. Bovendien komt het College in dit „plan-nieuwe-stijl"
ook tegemoet aan een uitspraak van de raad om de Turfmarktbrug op de
huidige plaats te laten. De brug zal echter wel verbreed en vernieuwd
worden.
Galgewater wordt
ingedamd
Aangezien ook B. en W. de me
ning zijn toegedaan, dat dit plan
in zijn totaliteit een plan op
lange termijn is voor onze be
grippen 40 a 50 jaar Red. is
bij de uitvoering rekening gehou
den met een verdeling in drie
faseplannen. De eerste fase,'waar
het thans dus omgaat, omvat o.m.
de voor de komende 10 a 15 jaren
noodzakelijke verkeersvoorzienin-
gen, terwijl faseplan II de verdere
uitbouw van het wegenstelsel in
de richting van de realisering van
de derde fase beoogt. Het is voor
al deze laatste fase die als een
algemeen reconstructieplan, het
z.g.n. basisplan voor de sanering
en vernieuwing van de binnen
stad, moet worden opgevat. Het
spreekt vanzelf, dat deze fase,
welke vrij ver in de toekomst
vooruit grijpt, voor wijziging naar
gelang van de in de loop der ja
ren blijkende behoefte, vatbaar is.
Ondanks dit vooruitgrijpen in de
toekomst, zijn B. en W. van oordeel,
dat aan dit faseplan richtlijnen ont
leend kunnen worden voor het straks
te voeren gemeentelijk beleid ten
aanzien van o.a. verkeersoplossingen,
parkeerproblemen, systematisch ver
werven en slopen van slechte wonin
gen, behoud en restauratie van hof
jes en andere monumenten, vernieu
wing van bruggen en walmuren en
plaatsbepaling voor vervangende be
drijfsruimten en kantoren.
Eerste fase: werk
voor plm. 15 jaar
Zoals gezegd geeft de realisering
van de eerste fase werk voor circa
15 jaar. Wat de verkeersvoorzienin-
gen in de binnenstad en omgeving
betreft, moet het ontlasten van het
centrum van doorgaand gemotori
seerd verkeer als belangrijkste uit
gangspunt in deze fase worden ge
steld.
Naast verbeteringen op korte ter
mijn, voornamelijk politionele maat
regelen, moeten werken, welke tot
verbeteringen op lange termijn kun
nen leiden, worden uitgevoerd. Zo is
in eerste instantie de aanleg van een
wegenvierkant urgent te achten. Een
vierkant van autowegen, waarbinnen
Leiden in hoofdzaak komt te liggen
en dat als volgt is gedacht: rijksweg
4 van Den Haag naar Amsterdam in
het n.w.rijksweg 4a van Rotterdam
naar Amsterdam in het z.o.de ge
projecteerde rijksweg 4b in het z.w.
en de noordelijke randweg, de pro
vinciale weg 5b in het n.o. Hierbij
moet tevens rekening worden gehou
den met de realisering binnen en
kele jaren van nieuwe invalswe
gen, namelijk de Lammenschansweg
met dubbele rijbanen en de weg van
rijksweg 4 af door het Morskwartier
naar het Stationsplein, welke wegen
het verkeer resp. bij de Jan van
Houtbrug en bij het verkeerscircuit
bij het Plesmanviaduct de binnen
stad inbrengen. Ook de doorvoering
van provinciale weg 5 via „Zijlbrug"
en Willem de Zwijgerlaan naar
het Stationsplein is in dit verband
van betekenis. Op het wegenvierkant
moet dit verkeer zich straks kun
nen spreiden.
Nieuwe wegen
Dit wegenvierkant wordt in
de eerste fase gevormd door de vol
gende verbindingen:
A. aanleg noord-zuidverbinding
Jan van HoutbrugMarnixstraat.
De meer uitgewerkte plannen zijn
hiervoor gereed, terwijl met de ont
eigeningsprocedure voor de af te bre
ken panden is begonnen.
B. demping van de Langegracht
en aanleg van de oost-westverbin
ding: verbreding Morssingel tot een
rijweg van 9 meter breedte door ver
wijdering van de voortuinen, afbraak
hoekpanden Stationsweg, bouw van
brug over de Rijnsburgersingel bij
molen De Valk, nadat de veemarkt
is verplaatst. Verder aanleg van een
weg met een dubbele rijbaan van
laatstgenoemde brug af via gedempte
Langegracht naar de Oude Heren
gracht en vandaar verder via de
Ververstraat, welke na sloping van
een complex slechte woningen is te
verbreden naar de Lage Rijndijk.
Hiertoe is een nieuwe brug, gelegen
naast de Zijlpoortsbrug, noodzakelijk.
Verbreding Morssingel
C. verbreding van de Morssingel
tot een dubbele rijbaan: van ver
keerscircuit bij Plesmanviaduct af
in zuidelijke richting met een nieuwe
brug over het Galgewater om het
verkeer komende van Rijksweg 4 af
via het dan verbrede Galgewater
weg) naar de binnenstad te brengen
en via Noordeindeplein naar de te
dempen Trekvliet.
D. verbinding met de dan gedempte
Trekvliet: met Witte Singel over ter
rein „Oud Hortuszicht" en een di
recte verbinding van Jan van Hout
kade naar de Witte Singel.
De gehele realisering van dit we
genvierkant vraagt, behalve voor het
gedeelte Jan van HoutbrugHoge-
woerd en HaarlemmerstraatLange
grachtMaresingel, praktisch geen
afbraak van bestaande panden op
grote schaal. Wel gaat deze realise
ring met de bouw van zeven brug
gen gepaard.
Wat de urgentie van boven
genoemde werken betreft moet voor
rang worden verleend aan de door
braak LevendaalHogewoerd (via
Sint Jorissteeg) en van Haarlem
merstraatLangegracht en omge
ving en de daarmede samenhangen
de demping van de Langegracht.
Naast de realisering van dit we
genvierkant zijn in de eerste fase
ook verbeteringen op bescheiden
schaal in het gebied daarbinnen
noodzakelijk te achten, t.w. de nauwe
route StationswegSteenstraat zal
n.l. steeds meer moeilijkheden gaan
opleveren. Daartoe zal de verbinding
van het veerkeerscircuit Rijnsburger-
wegviaduct via de weg over het
Schuttersveld, de Nieuwe Beesten
markt en de nieuwe Turfmarktbrug
naar de verbrede TurfmarktPrin-
sessekade moeten worden gemaakt.
Haarlemmerstraat geen
verkeersstraat
Voorts moet het gebied tussen de
Haarlemmerstraat en de Oude Vest
opengelegd worden omdat, in tegen
stelling met de Breestraat. de Haar
lemmerstraat in de toekomst zeker
niet als een hoofdroute en wellicht
geheel niet meer als verkeersstraat
kan fungeren. Daartoe zal de volgen
de route moeten worden gemaakt:
Van der Werfstraat, doorbraak Vol
dersgracht via verbrede Clarastraat
naar de Lange Mare. Voorts een on
dergeschikte route: Vrouwenkerk-
koorsteegKlooster Lijsbethsteeg
Oude Vest om de aldaar ontworpen
parkeerruimte en de Boerhaavezalen
1 te kunnen bereiken. Met deze door-
braak gaan zeer urgente krotoprui-
mingen omgeving Noord Runder-
straat, Mirakelsteeg, Koddesteeg. Ag-
nietensteeg en omgeving) hand in
hand met de aanleg van voor het
winkelcentrum zo noodzakelijke par-
keerruimten.
Indien fase III van het wegenplan verwezenlijkt zal zijn -wij
schrijven dan zeker reeds het jaar 2000 Red. zal het verkeer,
dat dan de Breestraat ter hoogte van de Vrouwensteeg moet
kruisen, door een tunnel worden geleid. Voordat dit echter het ge
val zal zijn is in deze omgeving een totaal nieuwe verkeerssituatie
ontstaan. Doorbraken in de richting Breestraat en Lange Mare en
de bouw van een nieuwe Kippenbrug gaan hieraan vooraf.
Zoekt U moderne of klassieke
modellen
gouden verlovingsringen
v. d. WATER, Haarl.straat 207,
heeft het. Zeer grote keuze.
Op het graveren kunt u wachten
Sanering omg.
Hooigracht
In het gedeelte van de binnen
stad en oosten van de Hooi
gracht is de stadssanering een
vraagstuk van de eerste orde.
Het spreekt vanzelf, dat een ver
nieuwing hier alleen succes kan
opleveren, wanneer het desbe
treffende gebied op goede wijze
door verkeerswegen is ontsloten.
Daarom is de doortrekking nodig
van de Ir. Driessenstraat met
tegelijkertijd opruiming van de
zeer slechte bebouwing ten
noorden daarvan tot aan de
Oude Rijn. Hierdoor worden ge
legenheden geschapen voor aan
leg van een park, parkeerterrei
nen en de bouw van nieuwe kan
toren. Tevens kan dan ook de
sanering van het vervallen ge
bied bij de WaardgrachtOran-
jegracht van Oosterkerkstraat
tot Nieuwe Rijn worden aange
pakt om plaats te maken voor
nieuwe bebouwing. Voorts is zeer
urgent de sanering in de omge
ving HaverstraatGortestraat
Geregracht. Hier mts taan even
eens weer mogelijkheden voor
nieuwbouw. Ook deze sanering
denken B. en W. in de komende
vijftien jaar ter hand te nemen,
xiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiliiiiiiiili
Nu de gedachten van een weg langs de Burchtheuvel als verkeersverbin
ding tussen de Breestraat en Haarlemmerstraat is losgelaten, zal de Hooi
gracht, welke in de derde fase als deel van de cityring wordt vervangen door
een tracé via de Uiterstegracht, als zodanig gaan fungeren.
Voor de Breestraat zal de Langebrug de parallelweg moeten zijn. Binnen
bedoeld gebied zal tot aan de Hooigracht de mogelijkheid ontstaan voor
ontwikkeling van een aaneengesloten winkelcircuit zonder doorgaand
motorisch verkeer.
Het is echter van essentieel belang,
dat de toegankelijkheid van de
stadskern wordt verbeterd. Daartoe
is in het plan opgenomen een door
trekking te zijner tijd van de Lange
brug met een brug over het Steen-
schuur (.water) naar het te dempen
resterende deel van het Levendaal.
Daar deze oplossing in het college
vooralsnog wel bezwaar ontmoet, me
nen B. en W. dat dit punt nog een
onderwerp van nadere studie
zal moeten uitmaken.
Het rapport gaat verder uitvoerig
in op de verkeerstechnische proble
men in het gebied, gelegen tussen de
stadskern en het Station, waarvoor
een alleszins aanvaardbare oplossing
door middel van twee aaneensluiten
de rechthoeken van hoofdwegen is
aangegeven. Dit wegensysteem
brengt een nieuw verdeelpunt mede,
dat kan ontstaan door het ontwor
pen verkeersplein ter plaatse van de
Bostelbrug.
Door de verbreding van de Prin-
sessekade en de Bostelbrug en een
verbreding van het Galgewater
(weg) tot de v.m. Zeevaartschool, zal
verder een aanzienlijk verbetering
worden bereikt voor het verkeers
knooppunt bij de De Gijselaarsbank.
Een ander verdeelpunt komt ter
plaatse van de nieuwe Kippenbrug,
waar afsplitsing in de richtingen
Breestraat en Haarlemmerstraat mo
gelijk zal zijn. Hiermede is bereikt,
dat de fraaie omgeving van het Ra-
Inmiddels moet dan ook de Lange
brug, welke als parallelweg van de
Breestraat is gedacht, verbreed zijn.
In het verlengde van de verbrede
Langebrug is een brug over het
Steenschuur ontworpen, waarover het
verkeer op gemakkelijke wijze het
Levendaal kan bereiken. Het Van der
Werfpark moet hiervoor iets worden
gewijzigd.
Is dit miljoenenplan eenmaal vol
tooid, dan kan het verkeer, komende
van de Haagweg en het Schutters
veld en naar het centrum gaande,
zich op een verdeelpunt ter plaatse
van de Kippenbrug splitsen naar de
richting Breestraat en Langebrug (via
de tunnel) of Haarlemmerstraat.
Doorrijhoogte van
ruim 3 meter
Wanneer de nieuwe Kippenbrug
laag wordt gebouwd, is het mogelijk
het verkeer onder de Breestraat. die
ter plaatse op circa 1.70 n.a.p. kan
worden gebracht, door te voeren.
Voor de doorrijhoogte kan met on
geveer 3.10 meter worden volstaan,
aangezien de sporadisch voorkomende
hogere motorrij tuigen via andere we
gen hun doel kunnen bereiken. De
op- en afrit van de tunnel krijgt een
helling van 1 20, hetgeen in ver
band met de korte afstand (circa 75
meter) volgens de technici van Ge
meentewerken wel aanvaardbaar is
te achten.
In het wegenplan is ter hoogte
van de Vrouwensteeg een tunnel
onder de Breestraat geprojec
teerd. De huizen links op de foto
moeten dan worden afgebroken.
(Foto L.D./Holvast)
JllillllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllUllllt
Universitaire
bouw
In omgeving
Rapenburg-Kaiserstraat
In een aan het voorstel van
B. en W. toegevoegde nota
wordt de veronderstelling uit
gesproken. dat de plannen
voor uitbreidnig van de Uni
versiteit in de binnenstad in
de komende tien vijftien
jaar gerealiseerd zullen wor
den. Dit betekent, dat in de
omgeving van het Rapenburg
Kaiserstraat nieuwe gebou
wen zullen gaan verrijzen.
Om het Rapenburg te ont
lasten van doorgaand verkeer
en parkeren, moet in eerste
instantie een ontsluitingsweg
naar de nieuwe gebouwen en
parkeerruimte voor de B-fa-
culteiten worden gemaakt
door de Groenhovenstraat
van de gedempte Trekvliet af
over de Witte Singel door te
trekken en de Rembrandt-
straat te verlengen. Verplaat
sing van de Koksschool zal
hieraan vanzelfsprekend
vooraf moeten gaan.
llllllllllllllllilllill
penburg door de aanleg van hoofd
verkeerswegen niet wordt aangetast.
De voorgestelde wegenrechthoek
Apothekersdijk/Boommarkt te
verbreden Vrouwensteeg - Vrouwen-
kerkkoorsteeg - Mare - Lammer
markt leidt tot de consequentie, dat
de Korte Mare moet worden ge
dempt. Hoewel zulks uit verschillen
de oogpunten kan worden betreurd,
zien B. en W. dit anderzijds, mede
gelet op de totstandkoming van de
oost-westverbinding, welke anders
een brug ter plaatse vereist, als een
onontkoombare noodzaak. Dit deel
van het plan zal reeds in de eerste
fase tot uitvoering moeten komen.
Reeds nu zijn B. en W. tot de con
clusie gekomen, dat de Hooigracht,
welke was opgenomen in de noord
zuid-verbinding, in de toekomst niet
aan de verkeerseisen kan voldoen. De
Hooigracht heeft een breedte van
9 meter en is uit financiële en stede
bouwkundige overwegingen niet te
verbreden.
De in het wegenschema-1958 ge
opperde verdubbeling door inschake
ling van de Middelstegracht voor een
éénrichtingsverkeer heeft ondanks de
capaaiteitsvergroting verkeerstechni
sche bezwaren, terwijl in het bijzon
der de kruising van deze drukke ver
keersweg met de Haarlemmerstraat
voor het winkelend publiek zeer hin
derlijk en gevaarlijk is. Op grond van
deze overwegingen wordt de Hooi
gracht in de eerste en tweede fase
van het wegenplan nog wel benut als
onderdeel van de cityring, doch voor
het definitieve tracé (derde fase)
komt daarvoor de Uiterstegracht in
de plaats. Dit tracé biedt volgens B.
en W. vele voordelen. De Hooigracht
die straks wel een verbinding zal blij
ven vormen tussen de Haarlemmer
straat en de BreestraatKorevaar-
straat (met doorbraak), kan zich nu
ongestoord ontwikkelen tot een win
kelstraat.
Het tracé langs de Uiterstegracht,
dat via de te dempen Oude Heren
gracht zal worden aangesloten op de
Er komt deze zomer
een tentoonstelling
Gelet op de grote betekenis van
beide plannen en het daartoe nood
zakelijk ingrijpen in particulier bezit,
ligt het in het voornemen van het
college van B. en W. om deze zomer
in het Waaggebouw een tentoonstel
ling in te richten, waar belangstel
lenden deskundige voorlichting kun
nen ontvangen en op de hoogte
worden gesteld van het hoe en waar
om van deze wegen- en sanerings
plannen.
belangrijke oost-westverbinding, zal
op de voor de verkeerscapaciteit
noodzakelijke breedte, met gescheiden
rijbanen, worden gebracht. De slechte
bebouwing in deze omgeving door
braak - Levendaal - Wielmakerssteeg
- Uiterstegracht zal worden afge
broken.
Bij de nieuw te bouwen Bos
telbrug is een verkeersknoop
punt ontworpen, dat straks een
snelle afwikkeling van het ver
keer verzekert. In dit plan zijn
ook opgenomen een verbreding
van de rijweg (plm. drie meter)
langs het Galgewater en een
doorbraak (voormalige Kweek
school voor Zeevaartnaar de
Haagweg. Zodra een en ander
verwezenlijkt is, zal een één
richtingsverkeer in het Noord
einde worden ingevoerd.
(Foto L.D./Holvast)
