Camera maakte Cecil
Beaton beroemd
Merscli: dekolossale'
Engelse hof fotograaf deed
ook verdienstelijk oorlogsiverk
Protestantse geestelijke verzorging
zoekt het vooral in vrije discussie
Jeiigdtekeniiigeii brachten
f. 1200.— per stuk op!
NIET BIJ KUCH ALLEEN-II
K
V
Vele kerkelijke schotjes
worden in leger doorbroken
Zaterdag 20 januari 1962
Pagina 4
Acht jaar oud was Cecil
Beaton, toen zijn foto's reeds
in ruime kring bewondering
wekten. Achttien jaar later
vond ieder Amerikaans dol
larprinsesje het een eer door
hem te worden gefotogra
feerd. Wijlen koning George
VI benoemde hem tot hoffo-
tograaf. En Sir Winston
Churchill stond Cecil Beaton
precies één minuut toe voor
het maken van een portret
foto!
Een foto van Cecil Beaton
tijdens de tweede Wereldoor
log, toen hij als fotograaf
werkzaam was bij de Royal
Air Force.
(Bijzondere medewerking)
Een levendige fantasie en artisticiteit kenmerken Cecil Beaton
reeds als peuter. Hij en zijn zusjes speelden vaak in de grote
tuin van het ouderlijk huis. Gewone kinderspelletjes. Zo nu en
dan gebeurde het tijdens dat spel, dat Cecil de meisjes liet op
treden als „publiek" bij de voorstellingen van zijn speelgoed
theater. Wie waren zijn acteurs en actrices? Uit allerhande tijd
schriften had hij bekende figuren geknipt. Zij deden dienst als
„gezelschap" en Cecil Beaton dirigeerde zijn „troep" uitstekend,
want het meisjespubliek keek ademloos toe.
Toen viel aller aandacht op hem
en was zijn naam voor goed ge
maakt. Na de tentoonstelling pu
bliceerde hij een boek, dat hij het
De tweede schrede op het artis
tieke pad kon Cecil zetten,
toen hij op zijn achtste ver
jaardag een fototoestel kreeg van
zijn ouders. Onmiddellijk begon hij
opnamen te maken. De „toverdoos"
boeide hem. En zijn foto's boeiden
allen, die ze te zien kregen. Cecil
bepaalde zich niet tot het fotogra
feren van bestaande mensen en
dingen. Zijn verbeeldingskracht was
daarvoor te groot. Hjj schakelde
zijn zusjes en haar vriendinnetjes
in als modellen. Hij verzamelde ta
felkleden dekens, kleding sjaals
en hoeden. Daarmede doste hij de
meisjes uit. En dan nam hij foto's
van ze. Hoe exotischer de „model
len gekleed waren, des te meer ge
noot de jeugdige fotograaf.
Studenten-fotograaf
Toen Cecil later als student naar
Cambridge ging, vond zijn fotogra
fisch talent spoedig erkenning in
de kring van zijn medestudenten.
Het was welhaast vanzelfsprekend,
dat zij hem benoemden tot de of
ficiële fotograaf van het Studen
tentoneelgezelschap. Zó goed waren
zijn „kiekjes" dat enige van zijn
foto's een plaats kregen op een te
Londen gehouden tentoonstelling
van bijzondere foto's. Reeds voor
spelde menigeen hem een grote toe
komst als kunstenaar, doch zijn va
der, een houthandelaar, had ande
re plannen. Na volbrachte studie
kreeg Cecil 'n plaatsje op het kan
toor van zfjn vader. De jongeman,
die schilder en toneelontwerper wil
de worden, hield het echter niet
langer dan een paar maanden uit
op een kantoorkruk. De handel was
niets voor hem. Hij besloot om zich
geheel te wijden aan de fotografi
sche kunst.
Weer waren het zijn zusters, die
als modellen fungeerden. Zü. Po
seerden vaak voor hem en wisten
ook haar vriendinnen te bewegen
om zich door Cecil te laten toto-
graferen. De jonge fotograaf kwam
MPv in trek Alles
.Boek der Schoonheid' noemde. Het
bevatte een reeks portretten van de
sterren der Londense society, die hij
in de loop der jaren had vereeu
wigd op de gevoelige plaat. Elk de
zer foto's gold als een blijk van
goede smaak en kunstzinnigheid.
Cecil Beaton was „un homme ar
rivé".
Amerika en Rusland
NA zijn Londense succes vertrok
Beaton naar Amerika. In New York
lachte men aanvankelijk een beetje
om zijn ouderwetse camera, maar
al spoedig was hij zó bekend, dat
de dollarprinsesjes en andere Ame
rikaanse schoonheden het een on
derscheiding achtten, als de Engels
man haar wilde fotograferen. Daar,
in New York. verkocht hij ook een
aantal van zijn jeugdtekeningen. De
opbrengst was heel goed, ongeveer
f. 1200.- per stuk.
Hollywood stond vervolgens op
zijn program. Het was Anita Loos,
de schrijfster van het omstreeks
1930 veel gelezen boek „Blondjes
genieten de voorkeur", die hem tot
gids diende in Filmland. Evenals
de Newijorkse dollarprinsesjes lie
ten de sterren van het Witte Doek
zich graag door Beaton fotografe
ren. Toch bezweek hij niet voor de
verleidingen van Hollywood, ja, hij
toonde zelfs een afkeer van de film.
Hij wilde werken voor het toneel.
Zijn grote kans kreeg hij in 1936
toen Charles B. Cochran hem ver
zocht, de décors en kostuums voor
een nieuwe revue („Follow the
Sun") te ontwerpen. De wijze,
waarop hij zich van deze opdracht
kweet, trok de aandacht van de di
rectie van het Russische Ballet van
Monte Carlo, die hem vroeg, de dé
cors en kostuums voor een nieuw
balletstuk van David Lichnine voor
zjjn rekening te willen nemen. Mis
schien bracht deze opdracht hem
er toe een reis te maken naar Rus
land. Daar moedigde men zijn lust
tot fotograferen niet aan, maar
toch slaagde Beaton er in om eni
ge foto's te maken en naar West-
Europa te brengen.
Opdrachten van betekenis
PRINSES Louise, hertogin van
ArgyilL. zelf kunstenares, was de
eerste van koninklijken bloede, die
zich door Beaton liet fotograferen.
Na haar kwamen (wijlen) de hertog
van Kent en diens bekoorlijke ga
de prinses Marina. Beaton was de
man, die de laatste foto's van de
hertog van Kent maakte ongeveer
een week vóór diens tragische dood
bij een vliegongeluk. Vlak vóór het
uitbreken van de tweede wereldoor
log ontving Beaton een uitnodiging
om het koninklijk gezin in Buc
kingham Palace te fotograferen. Hij
slaagde er in om ce vorstelijke
waardigheid van de koning, de ko
ningin en de beide prinsessen te
treffen zonder iets tekort te doen
aan hun menselijkheid. Sedertdien
heeft hij veel „koninklijke" foto's
gemaakt.
Tal van andere door hem ge
maakte portretten verkregen even
eens grote bekendheid. Hij fotogra
feerde de meeste vooraanstaande
figuren uit de oorlogsjaren. Ook Sir
Winston Churchill, die hem precies
één minuut toestond om het kunst
stuk te volbrengen. Toch slaagde
Beaton. Hij legde voorts de eerste
bommenschade in Londen vast op
de plaat. Hij maakte opnamen van
getroffen Londense kerken. Hij „be
trapte" de brandweer, uitgeputte
burgers in schuilkelders, overwerkte
verpleegsters in noodhospitalen. Een
zijner foto's koos het Rode Kruis uit
voor de reclameplaten. Het was een
foto van een gewond kind.
Naar het Oosten
IN de oorlogsjaren bezocht hij
in opdracht van het Luchtvaartmi
nisterie tal van vliegvelden en ver
telde hij aan de wereld het ver
haal van de „Slag om Engeland",
„The Battle of Britain", de gigan
tische strijd tussen de Duitse en
de Engelse luchtmacht. Hij ging
ook naar het Midden-Oosten, waar
hij, behalve oorlogsfoto's, opnamen
maakte van de Sjah van Perzië
en de koning van Irak (gezeten
op de gouden troon). Van het Mid
den-Oosten ging hij naar India en
Pakistan. Ook in deze landen foto
grafeerde hij volop. Zijn camera
was klein en miste (natuurlijk)
veel van de kwaliteiten, die een
goede camera tegenwoordig heeft.
„Van het ogenblik af, dat mijn
vliegtuig landde", zei hij eens, „wist
ik echter, dat ik niet zou worden
teleurgesteld". Die landing was het
begin van een reeks bijzonder fraaie
foto's. Interessant zijn ook de op
namen, die hij enige tijd later tij
dens een viermaandelijks verblijf
in China m&akte.
Toneel en filn
Toch bleef hjj verlangen naar
het toneel. Hij wilde toneelontwer
per worden en ook wel eens een po
ging als acteur doen. Beide wensen
gingen in vervulling. Hij ontmoette
John Gielgud, een bekend acteur
en theaterdirecteur. Gielgud nodig
de hem uit, de ontwerpen te ma
ken voor een nieuwe opvoering van
(Oscar Wilde's stuk» „Lady Winder
mere's Fan". Textiel was nog op de
bon en daarom verzamelde Beaton
(net als in zijn prille jeugd) oude
gordijnen, spreien en tafelkleden
voor de kostuums. In Amerika ver
scheen het stuk ook op het program
en wel met Cecil Beaton in de rol
van Cecil Graham. Daar, in New
York, bewoog Sir Alexander Korda
hem, terug te keren naar Londen
om de décors en kostuiums te ont
werpen voor een verfilming van
Oscar Wilde's „An ideal husband".
Cecil Beaton is thans een beken
de man in de toneelwereld. Als fo
tograaf (koning George VI be
noemde hem tot hoffotograaf) is
hij beroemd en neemt hij een zeer
bijzondere positie in. Door hem te
worden gefotografeerd geldt als een
even grote eer als te worden gepor
tretteerd door een beroemd portret
schilder. In zyn Londense atelier
liggen tientallen dikke boeken met
kranteknipsels over hem en zyn
werk. Hü begon op achtjarige leef
tijd en werd dank zy zyn camera-
instinct een beroemd en gevierd
kunstenaar.
Een charmante foto van
Koningin Elizabeth genomen
in Buckingham Palace.
(Van onze speciale
verslaggever)
..Weerzinwekkend!"
„Niet om aan te horen!'"
„Ik was blij, dat het afge
lopen was!"
Dergelijke openhartige uit
spraken hoorden wij onlangs
uit de mond van een paar ver
se kadetten van de Ko
ninklijke Militaire Academie
en het waren beslist geen re
acties op de beweringen van
een van hun jaargenoten. Zij
spuiden eenvoudig hun kritiek
op het doorwrochte betoog dat
een zeergeleerd theoloog juist
had afgestoken. Hun leger-
predikant moedigde de jon
gens daarbij eerder aan dan
dat hij ze van al te boute uit
latingen weerhield.
Sport kan ik best waarderen,
maar 't moet liever niet de
spuigaten uitlopen
Wat ik laatst heb meegemaakt,
overtreft alles!
Begrijp zelf niet, hoe ik 't
doorstaan heb.
De herinnering eraan spookt
voort in mijn armzalig brein.
Dat v/as een sport.
U weet wel, wat ik bedoel:
niets meer of niets minder dan
„gewichtheffen"!
Kolossaal wat die mannen
presteerden.
Intussen laat Mersch me niet
los.
Bewondering voor een
krachtmens als hij kan en mag
niet achterwege blijven.
Jarenlang heeft hij getraind
om tot zulk een prestatie te ko
men.
Hij mag anderen tot voor
beeld zijn in alles, wat een
lichaam sterk kan maken.
Een lichaam dat tegen een
stootje kan en een stootje kan
geven, als wijlen Hercules.
Een man van de „daad", die
laat zien, waartoe bundeling
van spieren in staat is.
Eerlijk gezegd: dat „tillen"
ligt me persoonlijk niet. Met een
paar kilo-tj es is 't bij mij wel
bekeken.
En als je er naar kijkt, krijgt
een zwak mens er bepaald
een minderwaardigheidscomplex
van.
Vandaar, dat die Mersch me
in m'n droom nog altijd
vervolgt.
FANTASIO
hierdoor zeer „in trek
wees er op. dat hij als kunstenaar
zou slagen. Echt „ontdekt werd hij
'chter pas enige jaren na de eerste
wereldoorlog. Als reactie op de som
bere en moeilijke oorlogsjaren was
er een hausse in bals, feesten en
andere luchtige samenkomsten. Het
societv-leven draaide op hoge toe-
en. Men zocht ontspanning, men
treefde naar het niet-alledaagse.
^ecil Beaton kwam de uitgaande
.vereld in dit opzicht tegemoet. Hij
fotografeerde de jonge vrouwen op
zen „nieuwe" manier, die afweek
van het conventionele portret. Lady
N verscheen 'op de gevoelige plaat
gehuld in een warreling van speel-
Toedballonnetjes; Miss P. terwijl zij
zich een doortocht baande door een
rapieren scherm. Kortom, Cecil
Beaton vond steeds een pose of een
iécor, dat boeide en hem nieuwe
opdrachten bezorgde.
IN 1930 Beaton was toen 26
jaar oud organiseerde hij in een
bekende Londense tentoonstellings
zaal een expositie van zijn werk
ent u Mersch (Lux. 32 j.)?
Hij dreunde de wankele
Stadsgehoorzaal binnen en
bestond 't om in drie beurten
345 kg boven zijn dikke hoofd
te brengen.
Eigenlijk een peuleschil, want
het wereldrecord staat op 537 M;
kg.
Geen „kunst en genoegen"
maar bittere ernst.
Met z'n buik als een bierpul
en z'n armen als kartouw er.
ging hij het ijzeren monster, de
halter, te lijf en het geweldige
ding schoot plotseling als een
raket omhoog.
Even kostte 't moeite; de kleur
van z'ngezicht liep op
van zacht-roze naar blauw
paars, maar deze kleurentrans-
formatie mocht niet hinder©.1,
ofschoon ik dacht
De toer was volbracht en daa:
komt 't- in de sport altijd op aar.
ersch, ja die Mersch
Met al z'n gemoedelijk
heid zou ik hem toch lie
ver niet op een donker paadj
tegen komen.
Je weet 't nooit. Z'n ijzern
vuist kan ineens naar de ver
keerde kant uitschieten, zonde
dat hij er overigens iets mee be
doelt.
Wanneer hij met z'n 233 pon
tegen me aan zou botse-n. zo
er geen Geesink zijnde -
niets van me overblijven.
Zo n ontmoeting stel ik dus lit
ver uit.
Deze spontaniteit in de omgang
tussen militairen en hun geestelijke
verzorgers, zoals wij die waarna
men op een conferentie van eer
ste-jaarsleerlingen van de KMA op
het protestantse vormingscentrum
„Beukbergen" bij Huis ter Heide, is
kenmerkend voor de moderne ma
nier, waarop kerkgenootschappen
en andere levensbeschouwelijke or
ganisaties dit werk aanpakken. Er
wordt daarbij niet geschroomd de
jonge dienstplichtige dadelijk met
z'n neus op een paar netelige
vraagstukken te drukken, waarmee
hij in dienst te maken krijgt.
aangepast aan het zogenoemde „fil-
ler-systeem" van het Nederlandse
leger, waarbij de soldaat, naar ge
lang zijn opleiding vordert, elke
twee maanden bij een ander onder
deel dient. Dat brengt mee, dat hij
steeds met andere legerpredikanten
te maken krijgt. Om toch unifor
miteit isi de te behandelen onder
werpen uit de bijbel te bereiken is
een „zestien-maandenplan", opge
steld, dat erop is gebaseerd, dat el
ke veertien dagen door ieder van de
bijna honderd legerpredikanten de
zelfde tekst op het wekelijks uurtje
„geestelijke verzorging" wordt be-
Genuanceerd
Men schuwt bij de protestantse
geestelijke vorming de stof, die tot
een botsing der meningen aanlei
ding kan geven, dus niet. Hoe staat
het bijvoorbeeld met de behande
ling van zo'n onderwerp als com
munisme, vatbaar voor heel wat
woordenstrijd en misverstand? Als
de predikanten de lijn volgen van
het college, dat zij tijdens de in-
structieweken hebben gehoord, to
nen zij Marx als een door de so
ciale liefdeloosheid van zijn tijd be
wogen geest en treft hun kritiek
vooral de ontmenselijking van de
communistische samenleving. Er
wordt dus naar een genuanceerd
beeld gestreefd hoewel lang niet
zeker is dat elke legerpredikant in
staat is dat overeenkomstig te ver
tolken en niet naar een afschil
dering in zwart-wit. Wat dat be
treft bestaat er dus wel eens ver
schil met ae van militaire zijde ge
geven voorlichting op dat punt.
Het onderwerp, dat de legerpre
dikanten in de eerste twee maan
den, wanneer de rekruten zich nog
in de depots bevinden, dadelijk bij
de kop nemen, is dat van de kame
raadschap.
En het tweede probleem, dat de
hoofden en harten in zo'n jonge
mannen-gemeenschap bezig 'houdt
wordt direct daarop aan de orde
gesteld: de seksualiteit.
Uiteraard wordt er eveneens een
bespreking gewijd aan de plaats
van de bijbel in het leven. Trou
wens: een deel van de protestantse
rekruten komt al niet geheel on
voorbereid in dienst. De Gerefor
meerde Kerk en soms ook de Her
vormde houden zogenoemde rekru-
tendagen, waar de dienstplichtigen
al enigszins wegwijs worden ge
maakt. Ze krijgen veel goede raad
mee in een handboekje, dat ze van
de Gereformeerde Kerk gratis en
bij de Hervormde tegen betaling
ontvangen.
Tijdens de voortgezette opleiding
worden het oorlogsvraagstuk en het
communisme besproken, terwijl er
tevens iets gedaan wordt aan de
vorming van een wat kritischer
kijkend bioscooppubliek.
Zestien-maanden
Het bureau van de hoofdlegerpre-
dikant heeft voorts de ver
deling van de godsdienstige stof
handeld. De miltairen kunn dat
woord bovendien terugvinden in
het veertiendaagse blad „Reveille"
dat in een oplaag van dertig- tot
veertigduizend exemplaren wordt
verspreid. En omdat de legerpredi
kanten op hun standplaatsen
meestal niet de beschikking over
hun vakliteratuur hebben, wordt er
van Den Haag uit een syllabus ver
zonden, die zij als handleiding voor
hun tweewekelijks praatje kunnen
gebruiken. In de tussenliggende we
ken wordt daaraan dan een nabe
spreking gewijd.
Geen kerkdienst
Het is niet de bedoeling, dat het
uur geestelijke verzorging op een
kerkdienst of op catechesatie gaat
lijken. De legerpredikant ds. Die-
kerhof zei ons: „Als 't mij lag zou
ik bidden en zingen verbieden. Dat
maakt degenen, die geen band met
een kerkgenootschap hebben tot
buitengeslotenen. Voor de jongens
die van huis uit gewend zijn aan
het lezen uit de bijbel, bidden en
zingen, is er 's avonds in elke ka
zerne een dagsluiting".
De discussie blijkt dus ook voor
de geestelijke verzorging een onont
beerlijk hulpmiddel bij het contact
met een generatie, die verlangt zelf
aan het woord te komen. Vandaar,
dat men tijdens de conferenties in
de vormingscentra steeds tijd voor
de discussie tekort komt.
Eenheid
Een van de merkwaardigste ont
dekkingen, welke men bij de pro
testantse geestelijke verzorging
doet, is de betreffelijkheid van de
kerkelijke scheidslijnen.
Voor de zielzorg der militairen
werken alle protestantse kerkge
nootschappen samen in één orga
nisatie en het is vaak een hele
toer om achter het. groene uniform
het kerkelijke kleurtje van zo'n zie-
leherder te herkennen. Niet zelden
schrijft de argeloze bezoeker in ge
dachten al vrijzinnig achter de
naam van een hele vlo.tte legerdo-
minee tot toevallig blijkt dat de
man in het dagelijkse leven het eti
ket gereformeerd of christelijk-ge-
reformeerd voert.
Dat laatste is bijvoorbeeld het ge
val met de K.M.A.-dominee Van
Pagee. die in de tijd dat hij op de
militaire kaderschool te Weert
werkte, reeds zo de aandacht trok
van de chef van de generale staf,
generaal Lefèvre de Montigny, dal
deze hem in de gelegenheid stelde
zijn gedachten over de vorming van
militair leiderschap te Hilversum te
verwezenlijken. Het was ds. Van
Pagee, die duidelijk maakte dat het
leger het enige bedrijf ter wereld
is dat constant met het jongste
personeel werkt, zodat de aller
nieuwste sociale structuren steeds
het eerst in hel leger onderkend
kunnen worden.
