tWeer een dringend beroep
van Oe Than! om gesprek
flmtoua fü]
Bemoeiingen pater
Van Hees gaande
Morgen nader beraad
over Nieuw-Guiiiea
Kapitein Wiratno en
Commodore Soedardo
Ruim acht miljard
voor ruimtevaart
Rond kwestie Nieuw-Guinea
Indonesië wil
uitnodiging
Warme discussie Burger—Oud
j Twintig doden bij
warenhuisbrand in
NEURENBERG
Spoorkaartje
duurder?
WEERBERICHT
Nederland had het recht
iehzelf te verdedigen
Kennedy wil ongeveer liet
dubbele van afgelopen jaar
om
Eurovisie
(§uc/ ^ÏCÏeuws
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 18 JANUARI 1962
No. 30554
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
r 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57053
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Dc secretaris-generaal van de V.N., Oe Thant. heeft opnieuw
dringende, gelijkluidende boodschappen gericht aan minister
president De Quay en president Soekarno, ditmaal met het ver
zoek om aan hun regeringsvertegenwoordigers bij de V.N. op
dracht te geven met h^n de moeilijkheden van een vreedzame
oplossing van de kwestie Nieuw-Guinea te bespreken, in over
eenstemming met de doelstellingen en beginselen van het Hand
vest der V.N. Hij vraagt om „een spoedig antwoord".
Het Amerikaanse Departement van Buit. Zaken heeft Oe
Thants beroep kracht bijgezet door openlijk diens actie te'onder
steunen.
Of Oe Thant hoopt binnenkort reeds een gelijktijdig overleg
met de permanente vertegenwoordigers tot stand te kunnen bren
gen, kan uit zijn boodschap niet worden opgemaakt. Men zou
kunnen zeggen: „het staat niet in zijn boodschap, doch het kan er
wel in zitten". Dat Oe Thant namelijk streeft naar een driehoeks-
gesprek in enigerlei vorm kan men voor zeker aannemen.
Oe Thant zal morgen ten huize
van het hoofd van de Amerikaanse
VN-delegatie Stevenson in New York
een onderhoud hebben met president
Kennedy, waarbij ongetwijfeld de
kwestie Nieuw-Guinea zal worden be
sproken.
Oe Thant heeft gisteren korte tijd
gesproken met de Nederlandse afge
vaardigde mr. Schiirmann en met
de Indonesische afgevaardigde Soe-
kardjo Wirjopranoto.
Amerika tegen de
nieuwe junta in
Santo Domingo
De ongeregeldheden te Santo
Domingo, de hoofdstad van de
Dominicaanse republiek, hebben gis
teren drie mensenlevens geëist. Over
dag hoorde men in verschillende
delen van de stad herhaaldelijk
schieten. In de avonduren werd het
rustig.
De nieuwe junta onder voorzitter
schap van Huberto Bogaert, die de
macht van president Balaguer heeft
overgenomen, heeft perscensuur in
gesteld. Verder werden werkstakingen
en oproepen tot dergelijke stakingen
verboden, onverschillig wat het doel
ervan is.
De leider van de grote oppositie
partij Nationale Burgerunie, Fiallo, is
gisteravond op vrije voeten gesteld.
In de ochtenduren van woensdag
was hij aangehouden.
Amerika zal de voorgenomen
hulpverlening en de hervatting
van de handelsbetrekkingen met
de Dominicaanse republiek uit
stellen, zo is officieel in Wash
ington meegedeeld.
Waarnemers zien deze mede
deling als een bewijs, dat
Washington de nieuwe junta
in Santo Domingo niet goed
keurt. Eerder was in Washing
ton bekend geworden, dat gene-
raal-majoor Rafael Echavarria,
opperbevelhebber der strijd
krachten onder de regering van
president Balaguer, de nieuwe
„sterke man" van de Domini
caanse Republiek zou zijn. Hoe
wel zijn naam niet onder de
leden van de nieuwe junta
wordt genoemd, meent men in
Washington dat hij de lakens
uitdeelt.
In een onderhoud, dat „Reuter'
heeft gehad met pater N. v. Hees te
Nijmegen, die naar verluidt in con
tact is geweest met Indonesische di
plomaten, heeft deze o.a. gezegd, dat
Indonesië streeft naar een uitnodi
ging van Nederland, om een „gekwa
lificeerde vertegenwoordiger" naar
Den Haag te kunnen zenden voor
onderhandelingen over Nw-Guinea.
Op een vraag of hij contact zou
hebben gehad met de Indonesische
ambassadeur te Bonn, Lukman Ha-
kim, antwoordde de pater, dat hij
verleden week te Brussel een ontmoe
ting heeft gehad met „een aantal
Indonesische diplomaten uit Bonn."
Onjuist is echter wat ook werd
gezegd dat deze ontmoeting zou
zijn geschied op zijn initiatief. Pa
ter Van Hees is van mening, dat een
dergelijk initiatief van particulieren
verkeerd is. Dit initiatief is uitge
gaan van de Indonesische diploma
ten. „Ook nu nog zijn zij dagelijks
per telefoon met mij in contact", zei-
de hij.
Pater Van Hees maakt deel uit
van de redachtie van het r.k. week
blad „De Linie".
„Gevaar
Op een vraag, wat de Indonesi
sche diplomaten hem verleden week
te Brussel hebben medegedeeld, was
het antwoord, dat zij hem op de
hoogte hebben gesteld van de huidi
ge zienswijze te Djakarta over de
kwestie Nieuw-Guinea. Hieruit heeft
hij de indruk gekregen, dat de gema
tigde groep, die een vreedzame oplos
sing wenst van de kwestie Nieuw-
Guinea, op het ogenblik in de meer
derheid is.
„Maar er is één gevaar en dat
wordt dagelijks groter dat Indo
nesië zal toegeven aan de niet-afla
tende sterke aandrang van het Rus
sische blok, om de kwestie te be
slechten door militair geweld. Dan
zouden de heethoofden de leiding
hebben en zou geheel Indonesië in
de invloedssfeer van Rusland komen,"
aldus pater Van Hees.
Op de vraag waarom de Indone
sische diplomaten hem in het bij
zonder zouden hebben benaderd, zei
Pater Van Hees dat zij aanwezig
waren geweest tijdens het debat in
de Tweede Kamer over Nieuw-Gui- derlanders willen dat de Indonesiërs
nea. De diplomaten zeiden dat zij Aa
graag op de hoogte gehouden wil
len worden van het politieke den
ken over Nieuw-Guinea in Neder
land en een toelichting wensten op
het parlementaire debat.
Niet officieel
Pater van Hees ontkende dat hy
„een onofficiële bemiddelaar" tussen
premier de Quay, minister Luns en
Indonesische diplomaten is.
Hij zei te geloven dat de Indone-
sische diplomaten hem als „contact
man" hebben uitgezocht omdat zij
menen dat de r.k. premier en minis
ter van Buitenlandse Zaken meer
vertrouwen in hem als r.k. priester
zullen hebben dan in een lid van
de P.v.d.A. die in de oppositie is.
Pater van Hees zei voorts dat het
juist is dat de ministerpresident ge
zegd heeft dat hij en minister Luns
bereid zullen zijn een Indonesische
diplomaat in Den HaaR te ontvan
gen als Indonesië dit verzoekt. Maar
dat is de grote moeilijkheid. „De Ne-
een gesprek vragen en de Indonesiërs
willen uitgenodigd worden. De hele
zaak is in feite een psychologische
kwestie en ik bèn er zeker van dat
als wij aan dit element van het
gezicht redden kunnen ontkomen,
het op een of andere wijze mogelijk
zou zijn het juiste klimaat voor uit
eindelijke onderhandelingen te schep
pen, aldus pater Van Hees.
Slot pag. 2
(Van onze parlementaire redacteur)
De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken uit de Tweede
Kamer heeft gistermiddag besloten, de minister-president, de
minister van Buitenlandse Zaken, de minister van Defensie en de
Staatssecretaris van Marine uit te nodigen voor een beraadslaging
over het incident bij Nieuw-Guinea op morgenochtend. Bij dit
overleg zullen ook de leden van de vaste commissie voor Defensie
aanwezig zijn. Dit heeft de voorzitter van de Tweede Kamer, dr.
L. G. Kortenhorst, gistermiddag medegedeeld.
Inmiddels had de commissie voor
Buitenlandse Zaken vergaderd over
een haar door de minister-president
toegezonden brief, die zij om onge
veer drie uur had ontvangen. In de
vergadering van dinsdag was reeds
aangekondigd, dat prof. De Quay de
commissie per brief vertrouwelijk zou
inlichten over „de feiten en omstan
digheden die zich sedert de regerings
verklaring van 2 januari hebben
voorgedaan".
Mededelingen
Aan de mededeling over het besluit
van dg commissie voor Buitenlandse
Zaken voegde de voorzitter toe, dat
hij hoopte na het overleg nadere me
dedelingen aan de Kamer te kunnen
doen. Het is dus nog al met al niet
zeker of de Kamer inderdaad aan
het einde van deze week op reces
gaat zoals in de bedoeling ligt
of dat zij nog een openbare verga-
j dering aan de verwikkelingen rond
Nieuw-Guinea zal wijden.
Gisteren ontspon zich na het be
gin van de vergadering een nogal
warme discussie, waarbij mr. Burger
(PvdA) op spoedige mededelingen
aandrong. Het zou volgens hem on
verantwoord zijn als de Kamer uit
een zou gaan zonder nadere inlich
tingen. Prof. Oud (VVD) meende dat
de heer Burger de indruk had ge
vestigd, openbare mededelingen te
wensen. „Dit staat echter", zo zei hij,
„aan de regering ter beoordeling
Tegen een reces van de Kamer had
prof. Oud geen bezwaar, omdat dit
reces altijd op verzoek van een deel
der Kamerleden kan worden onder
broken. De communist Bakker klopte
gisteren tevergeefs bij de PvdA aan,
om deze fractie te bewegen een uit
spraak van de Kamer te vragen.
Een catastrofale brand in een
gebouw in Neurenberg, waarin
zowel de kantoren als opslag*
ruimten van een warenhuis
waren gevestigd, heeft gisteren
tenminste twintig mensenlevens
geëist. Voorts zijn er tien ge*
wonden, van wie er een, een
vrouw, in levensgevaar verkeert*
Door nog onbekende oorzaak brak
vroeg in de middag brand uit. die
zich zeer snel uitbreidde in het met
zeer brandbaar materiaal gevulde
gebouw, waarin voornamelijk meube
len en stoffen waren opgeslagen. Het
personeel trachtte zelf het vuur te
blussen en verzuimde de brandweer
te alarmeren
Het vuur woedde vooral in de on
derste verdiepingen van het gebouw,
waardoor aan de mensen die op de
hogere verdiepingen werkten, het
vluchten onmogelijk were gemaakt.
Het trappenhuis was door meubilair
en andere goederen versperd
Drie vrouwen en een man spron
gen in doodsangst uit een venster
van de vierde verdieping naar buiten
en vielen op straat te pletter. De ver
koold? lichamen van dertien andere
slachtoffers werden uit de ruïne ge
borgen Men vreest overigens, dat bit
de opruimingswerkzaamheden nog
meer stoffelijke overschotten zullen
worden gevonden Op het ogenblik
kan nog niet, worden nagegaan hoe
veel mensen worden vermist.
Volgens deskundigen had wellicht
iedereen gered kunnen worden, als
de 'brandweer tijdig gealarmeerd
was. Deze we»-d eerst gewaarschuwd
door e°n politie-agent, die rook uit
de ramen van het magazijn za* ko
men.
Prinses Margriet, die morgen
haar Negentiende verjaardag
hoopt te vieren.
De Nederlandse Spoorwegen hebben
aan minister Korthals van Ver
keer en Waterstaat toestemming
gevraagd de tarieven voor het per
sonenvervoer te verhogen.
Het ministerie heeft dit verzoek met
gunstig advies doorgezonden naar
het ministerie van Economische
Zaken.
Deze tariefverhoging houdt mede
verband met de gestegen kosten,
die nog verhoogd zullen worden tot
verbetering van de arbeidsvoor
waarden van het N.S.-personeel
per 1 april, wanneer het Regle
ment Dienstvoorwaarden (RDV)
wordt herzien.
Aangenomen mag worden, dat de
wens om een sluitende exploitatie
rekening te verkrijgen hierbij
eveneens een grote rol speelt.
OPKLARINGEN
tot
De Bilt verwacht van heden
morgenavond
Koudere nacht met opklaringen en
zwakke tot matige wind tussen west
en zuidwest. Morgen in de loop van
de dag toenemende bewolking met
later van het westen uit enige regen,
tot krachtig, aan de kust mogelijk tot
hard toenemende zuidwestelijke wind
en ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
19 JANUARI
Zon op: 8.39 uur; onder: 17.04 uur.
Maan op: 16.06 uur; onder: 7.27 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.28 en
14.42 uur.
Laagwater te 10.35 en 22.52 uur
Bit nummer bestaat uit 14 pagina's
Onder de gesneuvelden
President Kennedy wil blijkens de begroting voor het komende
belastingjaar vier miljard gulden meer voor ruimtevaart uitgeven
dan in het lopende jaar. In de begroting worden de uitgaven voor
de verovering van de ruimte gesteld op 8.6 miljard gulden. Hier
van is ruim vier miljard bestemd voor ruimtevaart met bemande
ruimteschepen. Ter vergelijking dienen, dat de jongste Neder
landse miljoenennota een totaal aan uitgaven over alle departe
menten van elf miljard gulden te zien gaf.
Met de Zuiderkruis" zijn gis
teren vele gezinnen uit Nieuw
Guinea in ons land aangekomen.
Deze kinderen kijken voor hun
ontscheping nieuwsgierig naar
hun nieuwe wereld.
Uit een zeer uitvoerig overzicht van de minister van Defensie
over de gebeurtenissen in de wateren rond Nieuw-Guinea blijkt,
dat de commandant van „Matjan Toetoel" (de tot zinken ge
brachte motortorpedoboot, waarop zich 45 man bevonden, kapi
tein Wiratno, gesneuveld is. Tevens bevond zich aan boord
Commodore Soedarno, plaatsvervangend stafchef van de Indone
sische Marine. Ook deze behoort niet meer tot de overlevenden.
Voorts is gebleken, dat zich aan boord van de Hariman, de
voorste motortorpedoboot, kolonel Dono bevond; deze zou com
mandant van de actie zijn geweest.
De „Matjan Toetoel" werd getroffen in het achterschip, in de
munitiebergplaats, raakte in brand en zonk na enige tijd.
Nieuw-Guinea te ondernemen. Deze
schepen voeren met grote snelheid
op de kust in en hebben bovendien
op een Nederlands militair vliegtuig
het vuur geopend. Onder deze om
standigheden hadden de Nederland
se strijdkrachten het recht van zelf
verdediging, onafhankelijk van de
plaats waar de aanval werd gecon
stateerd.
Dit recht van zelfverdediging tegen
een gewapende aanval is in het in
ternationaal recht verankerd en uit
drukkelijk erkend in artikel 51 van
het Handvest van de V.N.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de
breedte van de territoriale zee en de
z.g. aansluitende zone hier irrelevant
zijn. Volgens de territoriale zee- en
maritieme kringen ordonnantie (gou
vernementsblad van N.N. Guinea,
1959, nr. 8) is voor N.N. Guinea een
z.g. „aansluitende zone afgekondigd,
welke zich 12 zeemijl in zee vanaf
de laagwaterlijn rondom dit gebied
uitstrekt en waarbinnen de daar te
'ndonesische lande geldende immigratie-bepalingen
kennelijke kunnen worden gehandhaafd. Dit is
ctie tegen in overeenstemming met de volken-
Geredde onderofficieren heb
ben medegedeeld, dat de ge-
embarkeerde troepen met twee
Hercules-vliegtuigen naar het
vliegveld Leftoan (Kei-eilan
den) waren vervoerd. De op
dracht was in de omgeving van
Kaimana te landen en daar het
Nederlandse gezag te liquide
ren, waartoe de motortorpedo
boten de troepen van de Indone
sische Landmacht via de rub
berboten moesten afzetten.
Hr. Ms. Evertsen heeft 52
overlevenden opgepikt. De do
den zijn in Kaimena begraven
op 16 januari.
Het optreden van f5"
oorlogsschepen, had
opzet een gewapende
Ondermeer voor
Apollo-project
De programma's van de NASA (de
nationale dienst voor lucht- en
ruimtevaart) zijn met de gelden die
de president reeds eerder hac ge
vraagd, aanzienlijk bespoedigd, aldus
president Kennedy. De gelden zijn
onder meer bestemd voor het pro-
ject-Apollo. dat ten doe] heeft een
mens op de maan te brengen en
veilig te doen terugkeren Een eerste
succes op deze weg is geboekt met
een geslaagde proef met een „Satur-
nus"-raket.
In 1963 wil de Amerikaanse rege
ring bemande ruimtevaartuigen voor
langere tijd de ruimte inzenden. Ver-
de. zullen proeven worden genomen
met als doel in 1964 twee ruimte
vaartuigen die in een baan om de
aarde draaien, met elkaar te ver
binden.
Met een onbemande Hanger "-
raket zal worden geprobeerd weten
schappelijke apparatuur op de maan
te plaatsen Een andere raket zal
worden uitgerust om dit jaar nog
gegevens over Venus naar de aarde
te zenden. Met eenzelfde raket zal
Mars worden verkend Wat de ruim
teplannen voor de weerkunde en de
verbindingen betreft, wordt in de
begroting meegedeeld dat het Tiros-
program zal worden voortgezet.
Aflvertentle
Zaterdag 20 januari (*fd«lln
i2.ss Intern. Hahnenkammrennen - Kltzbühelherin)*
17.35 Biljarten - Düsseldorf
Zondag 21 januari. (»i»i0m
13.25 Intern. Hahnenkammrennen - Kitzbühel heren)
rechtelijke regels, welke in 1958 te
Genève zyn gecodificeerd.
Indonesië heeft verklaard een ter- I
ritoriale zeebreedte van 12 zeemijl
voor zich op te eisen, welke wordt
afgezet van een ljjn, die de buiten
ste punten van de eilanden van de
Archiptl verbindt. Nederland en een
aantal andere landen, waaronder de
V.S. en Engeland, hebben tegen deze
ongeoorloofde wijze van afzetten van
de territoriale zeebreedte geprotes
teerd en verklaard dat zjj hun sche
pen ni t aan deze proclamatie ge
bonden achten.
Deze methode van afzetten is in
Genève niet door de Indonesische
delegatie als voorstel ter tafel ge
bracht en kan ook niet als in het
internationale recht erkend, worden
aangemerkt.
Uit het Leidsch Dagblad van
21 Januari 1862:
Burgem. en Weth. van Lei
den, bevelen het hakken van
bijten, en zijn mitsdien, van
heden af en zoolang het hak
ken van bonbijten plaats
heeft, de bewoners vervligt
voor hun panden bijten te la
ten maken, van ten minste
één vierkante el.