Oorzaak treinramp wordt teveel in details gezocht HOOP OP VASTE WIL TOT EUROPESE EENWORDING Weer geheim overleg tussen Parijs en FLN Nijverheid en Handel bepleit ruimere verkeersvoorzieningen Aandacht machinist blijft toch hoofdzaak DRIE VRAGEN BEHEERSEN GESPREKKFN Publiek staat verbijsterd Minister Luns in Ttveede Kamer Grote kans dat Engeland aan de besprekingen deelneemt Over n maand positieve resultaten Autonoom wegenfonds nodig "Opgericht 1 maart 1860 Vrijdag 12 januari 1962 Derde blad no. 30551 (Van onze speciale verslaggever) De eerste slachtoffers van de treinramp bij Woerden zijn gis teren in Hilversum, Utrecht, Amersfoort en Grave onder grote belangstelling en bedolven onder bloemen naar hun laatste rustplaats gedragen. Vandaag, terwijl de vlaggen halfstok waaien van stations en rijksgebouwen, zijn de overige doden aan de schoot der aarde toevertrouwd. Vandaag ook is het gemeenschappelijk onderzoek van de Spoorwegen naar de catastrofe geopend. Bij dit onderzoek zijn verschillende diensten van de N.S. betrokken. pit onderzoek zal dan het ant woord moeten geven op de Vraag, die centraal staat in de pog steeds voortdurende ge sprekken over de ramp in huis kamers, café's, wachtkamers en (vergaderlokalen, overal waar jnensen elkaar ontmoeten, in de rijtuigen van de Nederlandsche Spoorwegen niet in de laatste plaats. Dat in ons land een spoorweg ongeluk met bijna honderd do den en vele tientallen gewonden jjnogelijk bleek, heeft het publiek verbijsterd. Door de omvang van de ramp is bet Nederlandse publiek vragen gaan stellen, die voordien niet zo erg leef den, omdat immers by de Spoorwe gen alles zo vanzelfsprekend ging. Zelfs de moeilijkheden met de laat ste zomerdienstregeling konden het vertrouwen in de N.S. niet blijvend schokken. Maar thans staan drie Tragen voorop in de gesprekken. 1. Wat was de oorzaak van de ramp? 2. Kan herhaling voorkomen worden? 3. Gaat de moderne techniek wel licht de reactiesnelheid en het in casseringsvermogen van de mens te boven? Uitgangspunt De voorlopige conclusie over de oorzaak kan helaas moeilijk anders luiden dan dat de machinist van de Friese sneltrein een geel waarschu- wingssein niet en een rood stopsein Iniet of te laat heeft opgemerkt. ■^Waarom hy die lichten niet heeft gezien zal waarschijnlijk nooit wor- j den opgehelderd. Maar vast staat, dat in het spoor wegverkeer de machinisten de sein lichten te allen tijde moeten waar nemen. Hun gehele opleiding en alle voorschriften gaan daarvan uit. Bo vendien worden alle eventuele be zwaren van het treinpersoneel tegen dienstregeling en- uitvoering ,ry-in- ïtructies en dergelijke, steeds uitvoe rig door ervaren krachten onder zocht. Te simpel Het antwoord op de tweede vraag kan in principe eenvoudig zijn: wan neer de machinisten zich naar de geest Houden aan de voorschriften en met name geen onveilige seinen voorbij rijden, kan dit soort onge lukken niet voorkomen. Maar dat is te simpel. Het publiek wil weten of een altijd mogelijke fout van een treinbestuurder tijdig gecorrigeerd kan worden. Die moge lijkheden zijn er inderdaad. Tech nisch kan men de treinenloop geheel van bttitenaf beinvloeden. In enkele landen zijn reeds proeven genomen met onbemande, automatisch bedien de treinen. Wij schreven reeds, dat de Spoorwegen de kansen daarbij voor ons land scherp in het oog hou den. Maar men moet zich hoeden voor overhaaste conclusies. De proe ven in het buitenland zijn beperkt en experimenteel. Bovendien heeft Nederland zeer speciale moeilijkhe den met dichtbezette en korte baan vakken. Dit nog afgezien van de ze ker niet te verwaarlozen psychologi sche factor, dat het verantwoorde lijkheidsbesef van het betrokken per soneel zeker niet wbrdt bevorderd, Wanneer het accent steeds sterker op de techniek komt te liggen. Wat echter niet wil zeggen, dat de N.S. niet tot een dergelijke beveili ging zullen overgaan. Het deltaplan zou zonder de watersnoodramp van 1953 immers ook nooit zijn uitge voerd. In onze dagen wordt ook vaak on gelijkvloerse kruisingen by gevaarlij ke splitsingen aanbevolen. De kosten, die daarmede gepaard gaan, laten wij buiten beschouwing, maar al be veiligt men zo de kruising, de twee wissels voor de aftakking van de spo ren blijven onvermijdelijk bestaan. En dan gaan wij nog niete ens in op de vraag, waarom de splitsing te Harmeien wel beveiligd zou moeten Worden en al die andere Breuke- len, Voorthuizen, Baarn, Heer Hu- gowaard, Blauwkapel, Vught, Ressen- Bemmel, het is maar een willekeuri ge greep niet. Angst De derde vraag, welke de relatie tussen mens en techniek raakt, is Voor de toekomst van onze samenle ving eigenlijk het belangrijkst. Uit die vraag spreekt zowel angst voor de techniek als gebrek aan zelfver trouwen. Daaruit zijn ook de pogin gen te verklaren om de oorzaak van het falen van de machinist van de Friese trein uit allerlei kleine om standigheden te verklaren. Een zeer serieuze krant schreef, dat er wel eens een stuk papier tegen het waar- schuwingslicht gewaaid kon zijn. Dat kan niet, de lichtsterkte van de sei nen is ruimschoots voldoende om doore en stuk papier heen te schij nen. Bovendien mag een machinist niet doorrijden, als hij niet zeker is. Dat staat in zijn voorschriften. Een machinist poogde in een an dere krant het N.X.-systeem in dis- crediet te brengen door te beweren, dat het niet gereageerde, toen er eens een krant tussen de wisselton gen stak. Dat klopt. Over die krant zal echter geen trein ontsporen. Maar talloze kiezelstenen en zelfs spijkers hebben de treinenverloop vertraagd, doordat hun aanwezigheid prompt op het bedieningsbord werd verklikt. Bovendien diezelfde critici, die de techniek wantrouwen, vragen om verder gaande (technische) beveili ging, zoals automatische treinbeïn vloeding. Serieuzer is derhalve de kritiek, die zich richt op de veelheid van trein- kruisingen by Harmeien. Inderdaad, de sneltrein naar Amsterdam kruist daar zeventien keer per dag met de expres uit de landprovincies. Dat dat jarenlang goed is gegaan, is te dan ken aan het automatisch blokstelsel en het N.X.-systeem, die een derge lijke treinopvolging mogelijk maken. Maar uiteraard eveneens aan het plichtsbesef van alle machinisten, die een bijzondere oplettendheid aan de dag leggen, omdat zij wisten een bij zonder punt te passeren. Blijvend De mens zal met de techniek moe ten leren leven. Hij moet feilloos reageren op de apparatuur en toch daar niet zo slaafs op vertrouwen, dat hij geen initiatef meer neemt wanneer de situatie dat verlangt. Daarom is de machinist door de elek trische tractie werkelijk niet gede gradeerd tot een „krukkendraaier", zoals weieens door een hooggeplaatst spoorwegfunctionaris is beweerd. Men zal goed moeten beseffen, dat de beste breisters toch steken zullen laten vallen, al treft men nog zo veel maatregelen. De NX schakelt de menselijke fou ten van seinhuis- en wisselwachters uit, de automatische treinbeïnvloe ding wellicht straks ook die van ma chinisten. En dan zullen er nog Zware straf geëist tegen r.k. priester die FLN hielp De openbare aanklager in het pro ces tegen de Franse rooms-katholie ke priester Davezies heeft gisteren in Parijs een „zware straf" geëist voor de geestelijke die ervan wordt be schuldigd het Algerijnse bevrijdings front te hebben geholpen. De getuige decharge Teitgen, die secretaris-generaal van de politie in Algiers is geweest, zei dat Davezies niet voor de rechter zou staan in dien er in Algerije geen marteling zou zijn toegelaten. Teitgen zei zijn post in Algiers te hebben opgegeven nadat hij had vastgesteld dat er 3.024 mensen verdwenen waren. De rechtbank zou vrijdag de ver dedigers van de geestelijke horen. want Akkertjes zijn instant cachets met 4-voudig werkend micropoeder. Ontdek óók de weldaad van Akkertjes min»? spoorwegongelukken gebeuren, door weer andere oorzaken, die wij nu niet kunnen voorzien. Het is juist dat by de huidige hoge snelheden en een sterk toegenomen treinverkeer de gevolgen van een on geluk veel ernstiger kunnen zijn dan vroeger. Dat is in zekere zin de prys, die wy allemaal moeten beta len voor de snelheid en het comfort waarmee wy ons dageiyks verplaat sen. Het geldt in gelyke mate voor lucht-, water- en wegverkeer en voor nog tal van andere verschijnselen in de moderne maatschappy. Leven zonder risico's is nu een maal niet mogelijk. Vertrouwen Intussen blijven de Ned. Spoor wegen met het vraagstuk zitten, hoe het geschokte vertrouwen te herwinnen. Tenvijl een zwiepende storm over de onheïlsplek bij Woerden gierde, waar met snijbranders en slopershamers koortsachtig gewerkt werd om de laatste sporen op te ruimen, ont ving de spoorman in het sein huisje, vijftig meter verder, even als de ruim 30.000 andere perso neelsleden een dienstorder van de directie. „Ditmaal zal de terug keer tot de dagelijkse gang van zaken echter meer moeite en in spanning vragen dan ooit tevo ren", schrijft president ir. J. Loh- mann. „Maar alleen door een voortzetten van het werk, dat ons allen dierbaar is, kunnen wij het vertrouwen van het publiek en het bedrijf tezamen herwinnen". De dienstorder besluit met de woorden: „Laat de gedachtenis aan deze ramp ons steeds herin neren aan de verantwoordelijk heid, die het ons toevertrouwde werk ons oplegt". Ook boven het stationsgebouw te Leiden woei vandaag de vlag halfstok. (Foto LD/Holvaet) Nederlandse vrouw verbruikt 14 paar kousen per jaar Het bureau van de Vereniging van Tricot- en Kousenfabrikanten con stateert in het jaarverslag over 1961, dat het verbruik in slechts acht jaar verdubbeld is. De produktie kon we gens tekort aan arbeidskrachten de snelle groei van de consumptie niet volledig byhouden. Terwijl het bin nenlands verbruik in 1961 met 19 pro cent toenam moest de produktie met een groei van 12 procent genoegen nemen. De meest spectaculaire groei ver toonde het verbruik van dameskou sen, dat in twee jaar verdubbeld werd van 7 paar per vrouw in 1959 via 10 paar per vrouw in 1960 tot ruim 14 paar per vrouw in 1961. De pro duktie van de draadloze kous maakte in 1961 een sprong van 13 tot 19 mil joen paar. Zelfs deze fantastische stijging was niet voldoende om de styging van het verbruik van naad loze kousen van 11 miljoen paar op te vangen. Voor 1962 wordt een nieuwe stijging van het verbruik tot 16 k 17 paar per vrouw waarschynlyk geacht. Terwyl het aandeel van de naadloze kousen in 1961 reeds meer dan de helft van het verbruik tot zich trok, zal in 1962 met een styging van dit aandeel tot rond 60 procent rekening moeten worden gehouden. (Van onze parlementaire redacteur) Hoewel er vele moeilijkheden zijn om te geraken tot de tweede étappe in de ontwikkeling van de Europese Economische Gemeen schap (E.E.G.) is minister Luns ervan overtuigd dat bij alle zes deelnemende landen de wil bestaat om tot een gezamenlijke op lossing te komen. De bewindsman zei dit gisteren in de Tweede Kamer bij de verdediging van het laatste stuk van zijn begroting, waarbij de problemen rondom de Europese eenwording ter sprak* kwamen. De begroting werd zonder hoofdelijke stemming aan vaard, met aantekening dat de communisten tegen waren. De heren Schürer, Koopman en Franssen (allen P.v.d.A.) alsmede de heer Lankhorst (PSP) waren tegen de begrotingspost betreffende de Noordatlantische Verdragsorganisatie wegens de bij hen levende bezwaren tegen atoombewapening. Minister Luns stond niet afwijzend zou Zyn dan die tussen ons land en tegenover een door jhr. mr. Van der Goes van Naters (PvdA) geopperde gedachte om een conferentie van de regeringsleiders der zes betrokken landen te beleggen wanneer het over leg inzake de overgang naar de twee de etappe van de E.E.G. zou vast lopen. Bij dit overleg zijn het voor al de loodzware besprekingen over een gemeenschappelijk landbouwbe leid die grote zorgen geven. In de Kamer is in dit verband reeds ge sproken van een „slytageslag" die thans te Brussel aan de gang is. Mi nister Luns was ook bereid de Ka mer te zijnertyd een nota te zenden over het verloop van de besprekin gen. Minister Luns ontkende dat de re latie Nederland-Frankryk slechter Dertien maanden bewusteloos Jongetje nu overleden De 4-jarige Jan Leumen uit Heer len, die in oktober 1960 in een zink put achter de ouderlijke woning ver dronk en na een in het Sint-Joseph- ziekenhuis onmiddellijk toegepaste hartmassage zijn hart zou enkele seconden hebben stilgestaan het leven herwon, is thans in dit zieken huis toch nog overleden. Hij is 13 maanden achtereen bewusteloos ge weest en daar niet meer uit ont waakt. Engeland. Jhr. Van der Goes van Na ters had gezegd dat wy wel eens op Franse tenen stonden, terwyi wy Engeland „met een klam handje" trachtten te benaderen. „Wel is de regering", zo zei de heer Luns, „verbaasd en teleurge steld over een nieuw ontwerp van de Franse president De Gaulle be treffende politieke integratie van Europa". Reeds eerder had de regering tegen bepaalde onderdelen van diens voor stellen (o.m. tot periodiek overleg tussen de regeringshoofden van de betrokken landen) ernstige bedenkin gen laten horen. De kans dat Engeland, dat om toelating tot de bestaande Europese Gemeenschappen heeft gevraagd, zal deelnemen aan de besprekingen over verdere politieke) eenwording, is zeker aanwezig. De regeringen van de zes E.E.G.-landen zyn het erover eens, dat een land dat wil toetre den tot de bestaande gemeenschap pen tevens zal moeten toetreden tot een politieke unie. De vraag hoe het overleg met de Engelsen zal plaats vinden is nog in studie. Mocht het niet mogelijk zijn, hen mee te laten onderhandelen dan zou aldus een voorstel dat Nederland heeft ge daan een maandelijks contact met Engeland gewenst zijn. Minister Luns was het eens met enkele voorstellen van dr. Schuyt (KVP) om de te vormen politieke unie zo veel mogelyk een gemeen- schappelyk karakter te geven. Hier toe zou byv. in plaats van één se cretaris-generaal een commissie van onafhankelijke figuren in het leven moeten worden geroepen en zouden rechtstreekse verkiezingen voor het Europese Parlement moeten worden gehouden. Verder zou de zetel van de Unie moeten worden gevestigd op dezelfde plaats als de bestaande ge meenschappen. In kringen die nauwe betrek kingen met de Franse regering onderhouden, is gisteren ver nomen dat binnenkort geheime onderhandelingen over een sta- De verkeerscommissie der Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel heeft een rapport gepubliceerd getiteld: „Wat eist de ontwikkeling van het verkeer?" Daarin wordt uit voerig aandacht geschonken aan de te verwachten ontwikkeling van het verkeer tot 1975 en worden aanbevelingen gedaan voor de te nemen verkeers-technische maatregelen en de financiering hier van. Speciale aandacht is geschonken aan de ontwikkeling van het personenautoverkeer, die stormachtig lijkt te verlopen. De verkeers commissie is van mening dat het dringend noodzakelijk is tot in stelling van een wegenbouwraad en een autonoom wegenfonds over te gaan. het verkeer en het parkeren zo min mogelyk beperkingen behoeven te worden opgelegd. 3) Bij het ontwerpen van stedeiyke verkeersplannen dienen de histori sche stadskernen in beginsel in hun geheel te worden gespaard. De achttien reizigers van het Caravelle-toestel van de Sabena, dat door Russische jagers tot een landing in Rusland werd ge dwongen, zijn gistermiddag met een Toepolew-vliegtuig uit Mos kou op doorreis naar Brussel even op Schiphol geweest. De passagiers verlieten gedurende korte tijd het toestel om zich op de luchthaven te verpozen. Grotere welvaart eist meer verkeer Verdere industrialisatie en verde re ontplooiing van onze welvaart zyn onmogelyk, indien industrie en han del niet over adequate verkeersvoor zieningen beschikken, aldus het rap port. Goed functionerend verkeer schept betere levensvoorwaarden, geeft een ruimere keuze van huisves ting en grotere mogelykheden tot recreatie en culturele ontspanning. Geraamd wordt dat handel en indus trie jaarlijks voor vervoers- en ver keersdiensten circa f3.8 miljard uit geven. Mag enerzyds worden aangeno men, dat de toeneming van produktie en verbruik als gevolg van de grotere bevolking in de komende tien jaren niet kan worden opgevangen door het verkeer in zyn huidige vorm en samenstelling, het tot stand komen van de Euromarkt en de vrijhan delszone zal daarenboven nog met zich brengen aldus het rapport dat vele goederen, welke op dit ogen blik binnen de grenzen van ons land worden verwerkt en ook binnens lands worden verbruikt in groter hoe veelheid dan tot nu toe zullen moe ten worden vervoerd als gevolg van een toegenomen export en import. 450.000). Het aantal autobussen wordt in dat jaar geschat op 13.600 (1959: 9000), vrachtauto's op 266.400 (138.000), trekkers op 8.500 en aan hangwagens en opleggers op 53.300. Ten aanzien van het spoorwegverkeer wordt verwacht dat in genoemd jaar het aantal reizigers-kilometers 11.5 miljard zal bedragen (in 1959 7.3 mil jard), en het goederenvervoer kan dan gesteld worden op byna 32 mil joen ton (in 1960: 26 miljoen). Prognose Te weinig Volgens een ruwe schatting der commissie zullen er in 1975 circa 1.9 miljoen personenauto's zyn (in 1959:mogelykheden te scheppen, dat aan De voorgenomen aanleg van in to taal rond 1200 km Rykswegen voor 1975 is volgens de commissie niet voldoende om in de groeiende ver- keersbehoefte te voorzien. Zy wyst er voorts op dat in verband met het toenemende zware vrachtverkeer en busvervoer als algemene eis moet worden gesteld, dat de breedte van een rijstrook tenminste 3.50 meter moet bedragen. In de steden De commissie verbindt aan haar beschouwingen in het rapport, over de stedelyke verkeersvoorzieningen o.a. de volgende steringen: 1) De toegankelykheid van de bin nenstad voor het motorisch verkeer is van essentieel belang voor de eco nomische structuur van de gehele stedelyke agglomeratie. 2) Stedelyke verkeersvoorzieningen moeten er op gericht zyn zodanige Investeringen In het rapport wordt gesteld dat voor hét tijdvak 1959 t/m 1970 voor het wegverkeer, de spoorwegen, de binnenscheepvaart, het luchtverkeer de PTT in totaal 32.9 miljard gulden geinvesteerd zal moeten wor den, d.w.z. 14.4 miljard gulden ver vangingsinvesteringen en 18.5 mil jard gulden expansie-investeringen. Tarieven Het huidige tarievenstelsel belem mert de vervoersondernemingen in haar gezonde ontwikkeling. De hoog te van de tarieven zal, zo wordt in het rapport opgemerkt, dan ook moe ten worden bezien, niet alleen met het oog op het ogenblikkelijk rende ment, maar vooral ook met het oog op de expansie. Autonoom fonds Mede op grond van buitenlandse voorbeelden is de commissie van me ning, dat het ook in Nederland tot de mogelijkheden behoort om te ko men tot een autonoom wegenfonds. Ter verkryging van de benodigde kapitalen zou geput kunnen worden uit een tweetal bronnen n.l. uit le ningen tot een bepaald maximum bedrag, waarvan rente en aflossing door de minister van Financiën ge garandeerd zullen moeten worden en door middel van dotaties uit de Rijks middelen voorr ente en aflossing der leningen. Zolang een autonoom wegenU ids nog niet is ingesteld zou tolheffing een methode voor financiering van de bouw van wegen, bruggen en tun nels kunnen zyn, zo wordt in het rapport opgemerkt. De toekomstige Coent.unnel zal evenals de Velsertun- nel zeker tolvrij moeten blyven. De IJ-tunnel echter, die in verband met de bestaande en de te maken oever verbindingen een overwegend stede lijk karakter zou krygen, zou wel licht een object van tolheffing kun nen zyn. ken van het vuren en het houden van een verkiezing over zelfbe schikking in Algerije zullen wor den hervat. Men acht de voor uitzichten op positieve resultaten binnen de komende vier of vijf weken gunstig. De Franse regering is betrekkelyk hoopvol gestemd wat o.m. het ge volg is van het communiqué dat de Algerynse opstandelingenregering woensdag heeft uitgegeven. Het is is byna een publiek geheim in de Franse hoofdstad dat een ak koord tussen de Franse regering en de Algerijnse opstandelingen de vol gende punten omvat: Frankryk erkent dat de Sahara deel uitmaakt van het grondge bied van Algerye; Frankryk aanvaardt zonder voor behoud de uitslag van een verkie zing, waarby de meerderheid zich uitspreekt voor onafhankelykheid van Algerye; Het Franse marinesteunpunt te Mers-el-Kebir zal door een toe komstige onafhankelyke Algeryn se regering voor de tyd van min stens twintig jaar aan Frankrijk worden verpacht; Frankrijk zal deelnemen aan de exploitatie van de oliebronnen in de Sahara; Een toekomstige onafhankelijke Algerynse regering zal juridische waarborgen bieden voor de be scherming van de rechten van de Europese minderheid; de Franse strijdkrachten zullen in de tyd tussen een staken van het vuren en de Stemming over zelf beschikking in Algerye blyven en misschien ook daarna nog. In de Franse hoofdstad toont men zich wat ongerust over de gevolgen van de mededeling in het communi qué van de opstandelingen volgens welke zy maatregelen treffen voor de stryd tegen „kolonialistische en fas cistische groepen" in Algerye. Men vreest een nieuwe golf moordaansla gen. Woensdagavond zyn, naar pas gis teravond in Algiers is vernomen, 51 moslims uit de gevangenis van Or- leansville ontsnapt. De gevangenen wisten te ontsnappen via een gang die zy onder de gevangenismuren door hadden gegraven. In geheel Algerye kwamen gisteren door gewelddaden negen personen van wie vyf Europeanen, om het leven en werden er 41, o.w. zeventien Europeanen, gewond. Samenzwering in Zuid-Korea Van welingelichte zyde in Seoel is vernomen, dat de vorige week in Zuid-Korea een samenzwering tot omverwerping van de militaire rege ring van generaal Park Tsjoeng-hee en de instelling van een burgerlijk bewind is ontdekt. In verband hier mede is een twintigtal arrestaties verricht. De samenzwering zou zijn geleid door Tsjoe Hyon, bestuurslid van de vroegere, ultra-nationalisti- che, „Koreaanse onafhankelijkheids- party". De beoogde staatsgreep had begin maart moeten plaatshebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1962 | | pagina 5