Regering acht situatie thans uitermate ernstig m „Concessie van Indonesië" Wellicht offers voor handhaven rechtsorde PARIJSE SLAGERS VERKOPEN WEER Ook zelfbeschikking' voor de Papoea's Nieuw-Guineadebat zonder oplossing Leen uitspraak WEERBERICHT Frankrijk doet maar weinig water in de Europese wijn Regeling voor BERLIJN? Bestuursoverdraeht inplaats van soevereiniteit Opgericht 1 maart 1860 DONDERDAG 4 JANUAR! 1962 No. 30544 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A E. van Dishoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR BEIDEN EN OMSTREKEN i 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 (Van onze parlementaire redacteur) Premier De Quay en minister Luns hebben gisteren aan het eind van het Nieuw-Guineadebat in de Tweede Kamer erkend dat de situatie uitermate ernstig is. Ondanks de Indonesische bedreigingen-met-geweld streeft het Kabinet ernaar, binnen de grenzen van het mogelijke een bijdrage te leveren tot het vinden van een oplossing. „Wij zullen", aldus de minister-presi dent, „onze verantwoordelijkheid voor het volk van Nieuw-Guinea hierbij niet overboord gooien. Voor de handhaving van de rechtsorde in dit gebied zijn wel licht offers nodig". Over de aard van deze offers liet prof. De Quay zich evenwel niet nader uit. Het debat is geëindigd zonder formele uitspraak van de zijde der Kamer. De regering heeft uit de houding van de meerder heid de kracht geput op de in geslagen weg voort te gaan. De minister-president hoopte, dat de Kamer haar vertrouwen aan het Kabinet ook later zou blij ven schenken en dat hij wellicht spoedig nadere gegevens zou kunnen verstrekken over de internationale contacten die nu nog gehuld zijn in een waas van diplomatieke geheimzinnigheid. TELEURSTELLING De socialistische fractieleider, mr. Burger, was teleurgesteld over het debat en meende dat de regering en de meerderheid de toestand niet ernstig genoeg opvatten. „Integen deel", zei. minister Luns, „de situatie is uitermate ernstig. De regering doet alles om een vreedzame regeling te verkrijgen, al kan zij niet garande ren dat een gesprek-zonder-voor- waarden, zoals thans wordt beoogd, inderdaad tot stand komt. Aan een dergelijk gesprek zal ook de andere party, dus Indonesië, moeten mee werken". Reeds eerder had mr. Luns opgemerkt dat de eerste reacties uit Djakarta niet erg hoopvol waren. FORSE TAAL Hoe de toestand dan ook mocht zijn, minister Luns was goed op dreef. Met enkele peroonlijke grap pen slaagde hy erin de langzamer hand toch wel gespannen geraakte zenuwen in de Kamer te laten uit lopen op enige lachsalvo's. Mr. Luns heeft forse taal gespro ken. Hy noemde de dreigementen van Indonesië zonder meer chantage, waardoor het ontstaan van een ge sprek zeer wordt bemoeilijkt. De re gering zal niet wijken, zy is niet van plan te capituleren „met het mes op tafel", aldus mr. Luns. „De regering hoopt evenwel, dat Indonesië het laatste woord nog niet heeft gesproken. Sedert eind novem ber heeft de regering in buitenland se hoofdsteden tientallen stappen on dernomen. Zy heeft dus na afloop van de mislukking in de V.N. bepaald niet stilgezeten. De groepen Rijkens en Duyn- stee hebben inderdaad aan de Ne derlandse belangen schade toege bracht", aldus minister Luns. Deze activiteiten hebben misver standen gewekt. Indien het overhoopt tot gewelddadigheden mocht komen, berusten de verantwoordelijkheden voor deze fatale koers volledig by Indonesië, aldus minister Luns. IRRITATIE Geïrriteerd toonde de minister zich over de opmerkingen van mr. Bies heuvel (AR), die'kritiek had gele verd op wat hij noemde „het blij moedige optimisme" van de regering na het vastlopen van het plan-Luns in de V.N. De minister betoogde dat de regering nadien zeer veel heeft RUSTIG WEER De Bilt verwacht van heden- tot morgenavondOverwegend droog weer met wolkenvelden en plaatseiyk mist. Weinig wind. Temperaturen om het vriespunt. (Opgemaakt te 11.15 uur). 5 JANUARI Zon op 8.48. onder 16.43 uur. Maan op 7.21, onder 16.03 uur. Hoogwater te Katwijk aan Zee 2.09 en 14.23 uur. Laagwater 10.20 en 22.34 uur. Dit oummer bestaat alt 12 pagina's ondernomen. Mr. Biesheuvel zei la ter dat het slechts een nuancever schil betrof en dat ook de AR-frac- tie het kabinet steunde in het ver trouwen dat er een gesprek zou ko men. Staatssecretaris Bot beloofde dat de Papoea's gelegenheid zouden krügen zich een zo duidelijk mogelijk beeld te vormen omtrent een vrye en verantwoorde keuze, ook waar het betreft contacten met Indonesië. MOTIE DE GROOT ZONDER STEUN Bij de replieken kwam de com munist De Groot met een motie, waarin overdracht van Nieuw-Gui- nea aan Indonesië werd gevraagd, „ter voltooiing van de soevereiniteits overdracht van 1949". De pacifist Lankhorst had de motie mede-onder tekend. Deze steun was echter niet voldoende om het document onder werp van bespreking te laten zyn; hiervoor zijn ten minste vüf hand tekeningen nodig. De heer De Groot kwam slechts tot vier. Pikant was overigens wel dat de communist inhaakte op een uitlating van de heer Suurhoff, voorzitter der PvdA, die in Amsterdam zou hebben gezegd dat oorlog met Indonesië tot elke prijs moest worden voorkomen. „Tot elke prys": en daarom richtte de communistische spreker tot de PvdA de compromitterende vraag, of de PvdA desnoods bereid zou zyn een algemene werkstaking te bevorderen en buiten het Parlement tegen de regering te ageren. De socialisten gingen natuurlijk niet op deze vraag in. GEVARENZONE Mr. Burger vroeg zich af, of de uitlatingen van minister Luns over chantage e.d. werkelijk wel in het belang zouden zyn van de Papoea's. Het Kabinet manoeuvreert ons en hen in de gevarenzone. Vertrouwen had de heer Burger nooit in dit ka binet gehad; daarom kon hy het vertrouwen nu ook niet opzeggen. Minister Luns deed volgens hem den ken aan „een man die sprak, wetend dat zyn tijd van gaan gekomen is". Mr. Blaisse (KVP) betuigde nog eens zyn instemming met het beleid en vroeg, of de regering inderdaad ernst wil maken met onderhandelin gen. Het optreden van een ander ka binet leek hem ongewenst. Veel bijzonders leverden de replie ken verder niet meer op, behalve dan enig geharrewar tussen de heren Blaisse en Burger (over de vormen van zelfbeschikkingsrecht) en tussen mr. Biesheuvel en enkele socialisten (over de gedachte van een „open gesprek" zoals in oktober door dr. Bruins Slot was gesuggereerd). WAT BRENGT DE TOEKOMST? Na de sluiting van het debat, dat dus voor de regering nog goed af liep, kregen de bewindslieden de no dige handen te drukken, ook van mr. Burger; ondanks de politieke tegen stellingen plegen de persoonlijke ver houdingen immers welwillend te zyn. En nu, na deze ietwat zwevende ge dachtenwisseling, moeten we afwach ten wat de toekomst brengen zal (Men zie ook elders ir dit Blad) De Gaulle overlegde wet ministers Uitvoer Franse landbouw in liet middelpunt (Van onze Paryse correspondent) Gisteravond heeft het Franse staatshoofd, generaal De Gaulle, aan de vooravond, van de hervatting van het ministerieel overleg in Brussel over de tweede fase van de Euro- markt opnieuw geconfereerd met zijn voornaamste ministers: premier De- bré, Couve de Murville (Buitenlandse Zaken), Baumgartner Financiën) en Pisani (Landbouw). Het ging erom definitieve instructies voor dit gewich tige beraad op te stellen. Dinsdag had de president over hetzelfde onder werp al twee uitvoerige besprekin gen met zijn minister van Buiten landse Zaken gevoerd. Ondanks de geheimhouding gelooft men in Pa rijs niet, dat het Franse staatshoofd zich bereid zou hebben getocnd heel veel water by de Franse wyn te doen. Gezeten tussen de twee vuren van een Europese en een binnenlandse oppositie, zal de regering, zo meende men in Parijs, het buitenlandse aan zien momenteel waarschynlyk lich ter laten wegen dan het risico de rebelse boeren opnieuw voor het hoofd te stoten. En met de belofte op de Euromarkt afzetgebied voor de Fran se landbouwprodukten te vinden, heeft de regering die boeren, voor lopig tenminste, nog aan een lijntje weten te houden. Zoals men weet knelt de Europese schoen in Brus sel vooral op het punt van de uit voer van Franse landbouwprodukten naar de vijf overige landen van de Euromarkt. Gistermiddag deed in Parijs hard nekkig het gerucht de ronde dat de minister van Financiën, Baumgart ner, met aftreden zou hebben ge dreigd. In hoeverre een verband ge legd moet worden tussen dit gerucht en de economisch-diplomatieke veld slag, die Frankrijk vanaf vandaag in Brussel moet leveren, valt echter moeilijk met enige zekerheid vast te stellen. Uit het feit, dat officieel niettemin het wachtwoord blijft: wy zyn ge doemd tot slagen, mag men aanne men dat alle kans toch ook weer niet uitgesloten is, dat Frankrijk tenmin ste op ondergeschikte punten in Brussel enige concessies zal willen doen. •f**-"' Amerikaanse regeringskringen zouden steeds meer geneigd zijn voor de kwestie-Berlijn een regeling met de Russen te zoe ken op de grondslag van het beginsel „leven en laten leven", waarbij de huidige toestand in feite ongewijzigd blijft, aldus meldde de New York Times hedenochtend. De neiging tot een dergelijk modus vivendi is toegenomen na bestudering van de rapporten over de bespreking die de Amerik. ambassadeur in Moskou, Thompson, dinsdag met de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Gromiko, heeft gehad. Een dergelijke regeling zou de Russen in staat stellen het Oostduitse regime te stabiliseren en laat de Weste lijken in het genot van hun recht op toegang tot West-Berlijn. Amerika's leger wordt uitgebreid President Kennedy heeft gisteren last gegeven tot de onmiddellijke for. maitie van twee nieuwe legerdivisies, waardoor de sterkte van het leger op 16 permanente divisies wordt ge bracht. Volgens een bekendmaking van het Witte Huis in Palm Beach zal de samenstelling van de twee di visies het mogelijk maken, dat „later in het jaar" twee divisies van de na tionale garde naar huis gezonden worden, die 15 oktober opgeroepen werden in verband met de Berliinse crisis De zangeres Catharina Va- lente heeft dezer dagen tijdens een feest aan het Meer van Lu gano het feit herdacht, dat zij vijfentwintig jaar geleden in Stuttgart haar succesvolle car rière begon. Catharina Valente met haar broer Silvio Francesco die ook een verdienstelijk zan ger is, tijdens het jubileumfeest. De vleesoorlog" in Parijs is afgelopen. De slagers in de Franse hoofdstad hebben beslo ten hun vleesverkoopstaking te beëindigen. Dit besluit is van nacht door de leiders van de slagershond met 70 tegen 13 stemmen genomen en kwam na de wel zeer bijzondere maat regel van de regering om alle slagerswinkels te vorderen, dit op grond van een speciaal wets artikel dat eigenlijk voor oor logstijd was ontworpen. De minister van Binnenlandse Handel, Missoffe, was van mening, dat het stakingsbesluit dinsdag door een minderheid werd doorgedreven, een minderheid die met terreurmiddelen als kneedbommen en bedreigingen de meerderheid der Parijse slagers nu de wet wilde voorschryven. De beruchte middenstandsleider Pierre Poujade heeft er inderdaad gisteren geen geheim van gemaakt, dat hy nu alle kleine winkeliers te gen de regering in het geweer wil brengen en zelfs een algemene win kelstaking overweegt. De twee sla gerswinkels, die de afgelopen dagen door kneedbommen in Parijs werden vernield, zouden, volgens Poujade. echter op rekening van provocateurs moeten worden geschreven. In de winter mogen we wel wat sneeuw verwachten van tijd tot tijd, maar in Noorwegen werd het er letterlijk en figuur lijk wel wat erg dik opgelegd. De automobilist moest tenminste een fors stukje graafwerk ver zetten, voordat hij in zijn wagen kon komen. Niettemin sloot hy de mogelijkheid van een nog algemener gebruik van plasticbommen in de naaste toekomst toch ook weer niet uit indien, zo dreigde hy, tenminste de regering I voortging vakverenigingsleiders ge- I vangen te zetten. Zoals men weet J zyn nu zeven leden van het poujadis- I tische waakzaamheidscomité, die van de bomaanslagen op de twee Parijse slageryen worden beschuldigd, ach- I ter de tralies gezet. In verscheidene ochtendbladen wordt melding gemaakt van een bericht van het Amerikaanse persbureau Associated Press uit Djakarta, volgens hetwelk de Indonesische regering bereid is, haar aanspraken op de soevereiniteit over Westelijk Nieuw- Guinea te laten vallen en de Papoea's de mogelijkheid tot uitein delijke zelfbeschikking aan te bieden, indien Nederland bereid is het bestuur over het gebied van Indonesië over te dragen. Zulks werd vernomen van een „hoogste regeringsvertegenwoordiger" Hij noemde deze bereidheid een „concessie van Indonesië aan de internationale druk". De woordvoerder verklaarde, dat zij reeds ter kennis was gebracht van de regeringen van Amerika en Australië en dat zij het „meest liberale standpunt" weerspiegelt, dat Indonesië in de kwestie Nieuw-Guinea kan innemen. Voorts zei hij, dat het Indonesische standpunt is, dat de Papoea's een kans gegeven moet worden het Indonesische bewind te ervaren en dat zij daarna over hun toekomst moeten beslissen. Onder Indonesisch bewind zullen de Papoea's alle kansen ge boden worden hun eigen zaken te behartigen. Indonesië zal mogelijk de Papoea's toestaan over hun eigen toekomst te beslissen na „vijf of tien jaar". Zij kunnen zich bij de Indonesische Republiek aansluiten dan wel hun eigen staat stichten. Het grote verschil tussen bestuur en soevereiniteit is volgens de woordvoerder dat bestuur door het buitenland kan worden betwist, maar soevereiniteit niet. „Indien Nederland bereid is het bestuur over te dragen", aldus de woordvoerder, „dan is Indonesië bereid de mogelijkheid te bespreken de Nederlandse ambtenaren, die nu in Nieuw-Guinea zijn, toe te staan daar te blijven „totdat het bestuur ordelijk kan worden overgedragen". Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag heeft vanochtend meegedeeld dat ten departemente nog geen berichten zijn ontvangen over bereidheid van de zijde van Indonesië tot een compromis in de kwestie-Nieuw-Guinea. In dit stadium achten wij het juist ons nog van commentaar te onthouden. Ter aanvulling van het boven staande vernemen wy nader, dat uit stel van formele soevereiniteitsover dracht tijdens de uitoefening van een Indonesisch bestuur over Ned. Nieuw- Guinea de uiterste concessie is waar toe Indonesië bereid zou kunnen zyn in het geschil met Nederland, aldus Indonesische regeringskringen. Zulks werd meegedeeld naar aanleiding van de Nederlandse bereidheid om te onderhandelen zonder voorafgaande oorwaarden welke bereidheid in officiële kringen koel ontvangen is. Gezegd werd dat het mogelijk zou kunnen blijken Indonesië Westelijk Nieuw-Guinea te laten besturen zonder dat de Republiek formeel de soevereiniteit uitoefent. Na een jaar zou de plaatselijke bevolking dan kunnen stemmen om haar wens te kennen te geven. Pokken in Düsseldorf? Drie mensen zyn in Düsseldorf in Quarantaine gesteld op het vermoe den. dat zy pokken hebben. De auto- riteiten hebben de bevolking aange raden zich uit voorzorg te laten in enten De drie geïsoleerde personen zijn leden van één eezin: man vrouw en een zoon. De man is kortgeleden van een vliegreis uit Afrika terugge keerd Watersnood in Spanje-Portugal In het noordwesten en zuiden van Spanje staan grote gebieden onder water tengevolge van zware regenval. Dorpen zyn geisoleerd en duizenden mensen moesten hun woning verla ten. Een aantal wegen en spoorwegen zijn niet te gebruiken. In de noordwestelijke provincie Za- mora is de bevolking van vijftien dorpen met hefschroefvliegtuigen be voorraad. In de provincie Valladolid zijn twee dorpen van de buitenwe reld afgesloten. In tien andere dor pen is het water binnengedrongen en hebben de bewoners hun toevlucht in hogergelegen kerken gezocht. In het zuiden hebben ongeveer 20.000 mensen in de provincie Sevilla hun huis moeten verlaten. InPortugalisde rivier de Dou- ro tengevolge van zware regenval buiten haar oevers getreden. In Oporto, gelegen aan de monding van de rivier, werden pakhuizen bescha digd, waardóór o.a. 500 kratten met flessen port werden weggespoeld. Vyf schepen in de haven sloegen los van hun ankers en dreven af naar zee. De eigenaar van een der schepen, die zijn vaartuig niet wilde verlaten, wordt vermist. De overstromingen in noord-Portu- gal worden de grootste sinds 1909 genoemd. Het peil van de Douro is achttien meter boven normaal. Het hoogtepunt van de watersnood schynt echter voorby te zyn. Frankrijk lieeft last van sneeuw (Van onze Paryse correspondent) Sedert dinsdagnacht zyn de be stuurders van duizend auto's en (zware) vrachtwagens gedwongen op de grote verkeersweg naar Genève bij Dijon gunstiger weer af te wach ten om hun reis te kunnen voort zetten. Nadat zy eerst des nachts met zware sneeuwstormen te kampen had den, moesten gisterochtend om acht uur alle auto's langs de kant van de weg worden gezet in verband met een zachte motregen waardoor de weg over ettelyke kilometers in een spiegelgladde ysbaan werd herscha pen. Vanuit Dyon werden gistermiddag patrouilles van de gendarmerie uit gezonden, in een poging de gestran de automobilisten uit hun isolement te kunnen verlossen. Ook het trein verkeer werd in de Elzas en in an dere streken van oost-Frankryk gis teren op vele trajecten door sneeuw stormen ontwricht. (9uc/ QTteuws Uit het Leidsch Dagblad van 6 Januari 1862: Uit Leiden is een adres ge- i zonden aan de Eerste Kamer i der St. Generaal betredende i de schroomlijke gevolgen van i de rigting die Z. Ex. de Mi- I nister van koloniën schijnt i voor te staan met betrekking i op het koloniaal beheer. Het adres is ondertekend door J. Scheltema en 43 andere za- kenlieden en fabrikanten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1962 | | pagina 1