Regering acht situatie
thans uitermate ernstig
m
„Concessie van
Indonesië"
Wellicht offers voor
handhaven rechtsorde
PARIJSE SLAGERS
VERKOPEN WEER
Ook zelfbeschikking'
voor de Papoea's
Nieuw-Guineadebat zonder oplossing
Leen uitspraak
WEERBERICHT
Frankrijk doet maar weinig
water in de Europese wijn
Regeling voor
BERLIJN?
Bestuursoverdraeht inplaats
van soevereiniteit
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 4 JANUAR! 1962
No. 30544
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR BEIDEN EN OMSTREKEN
i 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0 59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze parlementaire redacteur)
Premier De Quay en minister Luns hebben gisteren
aan het eind van het Nieuw-Guineadebat in de Tweede
Kamer erkend dat de situatie uitermate ernstig is.
Ondanks de Indonesische bedreigingen-met-geweld
streeft het Kabinet ernaar, binnen de grenzen van het
mogelijke een bijdrage te leveren tot het vinden van
een oplossing. „Wij zullen", aldus de minister-presi
dent, „onze verantwoordelijkheid voor het volk van
Nieuw-Guinea hierbij niet overboord gooien. Voor de
handhaving van de rechtsorde in dit gebied zijn wel
licht offers nodig". Over de aard van deze offers liet
prof. De Quay zich evenwel niet nader uit.
Het debat is geëindigd zonder
formele uitspraak van de zijde
der Kamer. De regering heeft
uit de houding van de meerder
heid de kracht geput op de in
geslagen weg voort te gaan. De
minister-president hoopte, dat
de Kamer haar vertrouwen aan
het Kabinet ook later zou blij
ven schenken en dat hij wellicht
spoedig nadere gegevens zou
kunnen verstrekken over de
internationale contacten die nu
nog gehuld zijn in een waas van
diplomatieke geheimzinnigheid.
TELEURSTELLING
De socialistische fractieleider, mr.
Burger, was teleurgesteld over het
debat en meende dat de regering en
de meerderheid de toestand niet
ernstig genoeg opvatten. „Integen
deel", zei. minister Luns, „de situatie
is uitermate ernstig. De regering doet
alles om een vreedzame regeling te
verkrijgen, al kan zij niet garande
ren dat een gesprek-zonder-voor-
waarden, zoals thans wordt beoogd,
inderdaad tot stand komt. Aan een
dergelijk gesprek zal ook de andere
party, dus Indonesië, moeten mee
werken". Reeds eerder had mr. Luns
opgemerkt dat de eerste reacties uit
Djakarta niet erg hoopvol waren.
FORSE TAAL
Hoe de toestand dan ook mocht
zijn, minister Luns was goed op
dreef. Met enkele peroonlijke grap
pen slaagde hy erin de langzamer
hand toch wel gespannen geraakte
zenuwen in de Kamer te laten uit
lopen op enige lachsalvo's.
Mr. Luns heeft forse taal gespro
ken. Hy noemde de dreigementen
van Indonesië zonder meer chantage,
waardoor het ontstaan van een ge
sprek zeer wordt bemoeilijkt. De re
gering zal niet wijken, zy is niet
van plan te capituleren „met het mes
op tafel", aldus mr. Luns.
„De regering hoopt evenwel, dat
Indonesië het laatste woord nog niet
heeft gesproken. Sedert eind novem
ber heeft de regering in buitenland
se hoofdsteden tientallen stappen on
dernomen. Zy heeft dus na afloop
van de mislukking in de V.N. bepaald
niet stilgezeten.
De groepen Rijkens en Duyn-
stee hebben inderdaad aan de Ne
derlandse belangen schade toege
bracht", aldus minister Luns.
Deze activiteiten hebben misver
standen gewekt. Indien het overhoopt
tot gewelddadigheden mocht komen,
berusten de verantwoordelijkheden
voor deze fatale koers volledig by
Indonesië, aldus minister Luns.
IRRITATIE
Geïrriteerd toonde de minister zich
over de opmerkingen van mr. Bies
heuvel (AR), die'kritiek had gele
verd op wat hij noemde „het blij
moedige optimisme" van de regering
na het vastlopen van het plan-Luns
in de V.N. De minister betoogde dat
de regering nadien zeer veel heeft
RUSTIG WEER
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavondOverwegend droog
weer met wolkenvelden en plaatseiyk
mist. Weinig wind. Temperaturen om
het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
5 JANUARI
Zon op 8.48. onder 16.43 uur.
Maan op 7.21, onder 16.03 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee
2.09 en 14.23 uur.
Laagwater 10.20 en 22.34 uur.
Dit oummer bestaat alt 12 pagina's
ondernomen. Mr. Biesheuvel zei la
ter dat het slechts een nuancever
schil betrof en dat ook de AR-frac-
tie het kabinet steunde in het ver
trouwen dat er een gesprek zou ko
men. Staatssecretaris Bot beloofde
dat de Papoea's gelegenheid zouden
krügen zich een zo duidelijk mogelijk
beeld te vormen omtrent een vrye
en verantwoorde keuze, ook waar het
betreft contacten met Indonesië.
MOTIE DE GROOT
ZONDER STEUN
Bij de replieken kwam de com
munist De Groot met een motie,
waarin overdracht van Nieuw-Gui-
nea aan Indonesië werd gevraagd,
„ter voltooiing van de soevereiniteits
overdracht van 1949". De pacifist
Lankhorst had de motie mede-onder
tekend. Deze steun was echter niet
voldoende om het document onder
werp van bespreking te laten zyn;
hiervoor zijn ten minste vüf hand
tekeningen nodig. De heer De Groot
kwam slechts tot vier.
Pikant was overigens wel dat de
communist inhaakte op een uitlating
van de heer Suurhoff, voorzitter der
PvdA, die in Amsterdam zou hebben
gezegd dat oorlog met Indonesië tot
elke prijs moest worden voorkomen.
„Tot elke prys": en daarom richtte
de communistische spreker tot de
PvdA de compromitterende vraag, of
de PvdA desnoods bereid zou zyn een
algemene werkstaking te bevorderen
en buiten het Parlement tegen de
regering te ageren. De socialisten
gingen natuurlijk niet op deze vraag
in.
GEVARENZONE
Mr. Burger vroeg zich af, of de
uitlatingen van minister Luns over
chantage e.d. werkelijk wel in het
belang zouden zyn van de Papoea's.
Het Kabinet manoeuvreert ons en
hen in de gevarenzone. Vertrouwen
had de heer Burger nooit in dit ka
binet gehad; daarom kon hy het
vertrouwen nu ook niet opzeggen.
Minister Luns deed volgens hem den
ken aan „een man die sprak, wetend
dat zyn tijd van gaan gekomen is".
Mr. Blaisse (KVP) betuigde nog
eens zyn instemming met het beleid
en vroeg, of de regering inderdaad
ernst wil maken met onderhandelin
gen. Het optreden van een ander ka
binet leek hem ongewenst.
Veel bijzonders leverden de replie
ken verder niet meer op, behalve dan
enig geharrewar tussen de heren
Blaisse en Burger (over de vormen
van zelfbeschikkingsrecht) en tussen
mr. Biesheuvel en enkele socialisten
(over de gedachte van een „open
gesprek" zoals in oktober door dr.
Bruins Slot was gesuggereerd).
WAT BRENGT DE
TOEKOMST?
Na de sluiting van het debat, dat
dus voor de regering nog goed af
liep, kregen de bewindslieden de no
dige handen te drukken, ook van mr.
Burger; ondanks de politieke tegen
stellingen plegen de persoonlijke ver
houdingen immers welwillend te zyn.
En nu, na deze ietwat zwevende ge
dachtenwisseling, moeten we afwach
ten wat de toekomst brengen zal
(Men zie ook elders ir dit Blad)
De Gaulle overlegde wet ministers
Uitvoer Franse
landbouw in liet
middelpunt
(Van onze Paryse correspondent)
Gisteravond heeft het Franse
staatshoofd, generaal De Gaulle, aan
de vooravond, van de hervatting van
het ministerieel overleg in Brussel
over de tweede fase van de Euro-
markt opnieuw geconfereerd met zijn
voornaamste ministers: premier De-
bré, Couve de Murville (Buitenlandse
Zaken), Baumgartner Financiën) en
Pisani (Landbouw). Het ging erom
definitieve instructies voor dit gewich
tige beraad op te stellen. Dinsdag had
de president over hetzelfde onder
werp al twee uitvoerige besprekin
gen met zijn minister van Buiten
landse Zaken gevoerd. Ondanks de
geheimhouding gelooft men in Pa
rijs niet, dat het Franse staatshoofd
zich bereid zou hebben getocnd heel
veel water by de Franse wyn te
doen.
Gezeten tussen de twee vuren van
een Europese en een binnenlandse
oppositie, zal de regering, zo meende
men in Parijs, het buitenlandse aan
zien momenteel waarschynlyk lich
ter laten wegen dan het risico de
rebelse boeren opnieuw voor het hoofd
te stoten. En met de belofte op de
Euromarkt afzetgebied voor de Fran
se landbouwprodukten te vinden,
heeft de regering die boeren, voor
lopig tenminste, nog aan een lijntje
weten te houden. Zoals men weet
knelt de Europese schoen in Brus
sel vooral op het punt van de uit
voer van Franse landbouwprodukten
naar de vijf overige landen van de
Euromarkt.
Gistermiddag deed in Parijs hard
nekkig het gerucht de ronde dat de
minister van Financiën, Baumgart
ner, met aftreden zou hebben ge
dreigd. In hoeverre een verband ge
legd moet worden tussen dit gerucht
en de economisch-diplomatieke veld
slag, die Frankrijk vanaf vandaag in
Brussel moet leveren, valt echter
moeilijk met enige zekerheid vast
te stellen.
Uit het feit, dat officieel niettemin
het wachtwoord blijft: wy zyn ge
doemd tot slagen, mag men aanne
men dat alle kans toch ook weer niet
uitgesloten is, dat Frankrijk tenmin
ste op ondergeschikte punten in
Brussel enige concessies zal willen
doen.
•f**-"'
Amerikaanse regeringskringen
zouden steeds meer geneigd zijn
voor de kwestie-Berlijn een
regeling met de Russen te zoe
ken op de grondslag van het
beginsel „leven en laten leven",
waarbij de huidige toestand in
feite ongewijzigd blijft, aldus
meldde de New York Times
hedenochtend. De neiging tot
een dergelijk modus vivendi is
toegenomen na bestudering van
de rapporten over de bespreking
die de Amerik. ambassadeur in
Moskou, Thompson, dinsdag
met de Russische minister van
Buitenlandse Zaken, Gromiko,
heeft gehad. Een dergelijke
regeling zou de Russen in staat
stellen het Oostduitse regime te
stabiliseren en laat de Weste
lijken in het genot van hun recht
op toegang tot West-Berlijn.
Amerika's leger
wordt uitgebreid
President Kennedy heeft gisteren
last gegeven tot de onmiddellijke for.
maitie van twee nieuwe legerdivisies,
waardoor de sterkte van het leger op
16 permanente divisies wordt ge
bracht. Volgens een bekendmaking
van het Witte Huis in Palm Beach
zal de samenstelling van de twee di
visies het mogelijk maken, dat „later
in het jaar" twee divisies van de na
tionale garde naar huis gezonden
worden, die 15 oktober opgeroepen
werden in verband met de Berliinse
crisis
De zangeres Catharina Va-
lente heeft dezer dagen tijdens
een feest aan het Meer van Lu
gano het feit herdacht, dat zij
vijfentwintig jaar geleden in
Stuttgart haar succesvolle car
rière begon. Catharina Valente
met haar broer Silvio Francesco
die ook een verdienstelijk zan
ger is, tijdens het jubileumfeest.
De vleesoorlog" in Parijs is
afgelopen. De slagers in de
Franse hoofdstad hebben beslo
ten hun vleesverkoopstaking te
beëindigen. Dit besluit is van
nacht door de leiders van de
slagershond met 70 tegen 13
stemmen genomen en kwam na
de wel zeer bijzondere maat
regel van de regering om alle
slagerswinkels te vorderen, dit
op grond van een speciaal wets
artikel dat eigenlijk voor oor
logstijd was ontworpen.
De minister van Binnenlandse
Handel, Missoffe, was van mening, dat
het stakingsbesluit dinsdag door een
minderheid werd doorgedreven, een
minderheid die met terreurmiddelen
als kneedbommen en bedreigingen de
meerderheid der Parijse slagers nu de
wet wilde voorschryven.
De beruchte middenstandsleider
Pierre Poujade heeft er inderdaad
gisteren geen geheim van gemaakt,
dat hy nu alle kleine winkeliers te
gen de regering in het geweer wil
brengen en zelfs een algemene win
kelstaking overweegt. De twee sla
gerswinkels, die de afgelopen dagen
door kneedbommen in Parijs werden
vernield, zouden, volgens Poujade.
echter op rekening van provocateurs
moeten worden geschreven.
In de winter mogen we wel
wat sneeuw verwachten van tijd
tot tijd, maar in Noorwegen
werd het er letterlijk en figuur
lijk wel wat erg dik opgelegd.
De automobilist moest tenminste
een fors stukje graafwerk ver
zetten, voordat hij in zijn wagen
kon komen.
Niettemin sloot hy de mogelijkheid
van een nog algemener gebruik van
plasticbommen in de naaste toekomst
toch ook weer niet uit indien, zo
dreigde hy, tenminste de regering
I voortging vakverenigingsleiders ge-
I vangen te zetten. Zoals men weet
J zyn nu zeven leden van het poujadis-
I tische waakzaamheidscomité, die van
de bomaanslagen op de twee Parijse
slageryen worden beschuldigd, ach-
I ter de tralies gezet.
In verscheidene ochtendbladen wordt melding gemaakt van een
bericht van het Amerikaanse persbureau Associated Press uit
Djakarta, volgens hetwelk de Indonesische regering bereid is,
haar aanspraken op de soevereiniteit over Westelijk Nieuw-
Guinea te laten vallen en de Papoea's de mogelijkheid tot uitein
delijke zelfbeschikking aan te bieden, indien Nederland bereid is
het bestuur over het gebied van Indonesië over te dragen. Zulks
werd vernomen van een „hoogste regeringsvertegenwoordiger"
Hij noemde deze bereidheid een „concessie van Indonesië aan de
internationale druk". De woordvoerder verklaarde, dat zij reeds
ter kennis was gebracht van de regeringen van Amerika en
Australië en dat zij het „meest liberale standpunt" weerspiegelt,
dat Indonesië in de kwestie Nieuw-Guinea kan innemen.
Voorts zei hij, dat het Indonesische standpunt is, dat de
Papoea's een kans gegeven moet worden het Indonesische bewind
te ervaren en dat zij daarna over hun toekomst moeten beslissen.
Onder Indonesisch bewind zullen de Papoea's alle kansen ge
boden worden hun eigen zaken te behartigen.
Indonesië zal mogelijk de Papoea's toestaan over hun eigen
toekomst te beslissen na „vijf of tien jaar". Zij kunnen zich bij de
Indonesische Republiek aansluiten dan wel hun eigen staat
stichten.
Het grote verschil tussen bestuur en soevereiniteit is volgens
de woordvoerder dat bestuur door het buitenland kan worden
betwist, maar soevereiniteit niet.
„Indien Nederland bereid is het bestuur over te dragen", aldus
de woordvoerder, „dan is Indonesië bereid de mogelijkheid te
bespreken de Nederlandse ambtenaren, die nu in Nieuw-Guinea
zijn, toe te staan daar te blijven „totdat het bestuur ordelijk kan
worden overgedragen".
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken
in Den Haag heeft vanochtend meegedeeld dat ten departemente
nog geen berichten zijn ontvangen over bereidheid van de zijde
van Indonesië tot een compromis in de kwestie-Nieuw-Guinea.
In dit stadium achten wij het juist ons nog van commentaar
te onthouden.
Ter aanvulling van het boven
staande vernemen wy nader, dat uit
stel van formele soevereiniteitsover
dracht tijdens de uitoefening van een
Indonesisch bestuur over Ned. Nieuw-
Guinea de uiterste concessie is waar
toe Indonesië bereid zou kunnen zyn
in het geschil met Nederland, aldus
Indonesische regeringskringen. Zulks
werd meegedeeld naar aanleiding
van de Nederlandse bereidheid om te
onderhandelen zonder voorafgaande
oorwaarden welke bereidheid in
officiële kringen koel ontvangen is.
Gezegd werd dat het mogelijk zou
kunnen blijken Indonesië Westelijk
Nieuw-Guinea te laten besturen
zonder dat de Republiek formeel de
soevereiniteit uitoefent. Na een jaar
zou de plaatselijke bevolking dan
kunnen stemmen om haar wens te
kennen te geven.
Pokken in Düsseldorf?
Drie mensen zyn in Düsseldorf in
Quarantaine gesteld op het vermoe
den. dat zy pokken hebben. De auto-
riteiten hebben de bevolking aange
raden zich uit voorzorg te laten in
enten De drie geïsoleerde personen
zijn leden van één eezin: man vrouw
en een zoon. De man is kortgeleden
van een vliegreis uit Afrika terugge
keerd
Watersnood in
Spanje-Portugal
In het noordwesten en zuiden van
Spanje staan grote gebieden onder
water tengevolge van zware regenval.
Dorpen zyn geisoleerd en duizenden
mensen moesten hun woning verla
ten. Een aantal wegen en spoorwegen
zijn niet te gebruiken.
In de noordwestelijke provincie Za-
mora is de bevolking van vijftien
dorpen met hefschroefvliegtuigen be
voorraad. In de provincie Valladolid
zijn twee dorpen van de buitenwe
reld afgesloten. In tien andere dor
pen is het water binnengedrongen
en hebben de bewoners hun toevlucht
in hogergelegen kerken gezocht. In
het zuiden hebben ongeveer 20.000
mensen in de provincie Sevilla hun
huis moeten verlaten.
InPortugalisde rivier de Dou-
ro tengevolge van zware regenval
buiten haar oevers getreden. In
Oporto, gelegen aan de monding van
de rivier, werden pakhuizen bescha
digd, waardóór o.a. 500 kratten met
flessen port werden weggespoeld. Vyf
schepen in de haven sloegen los van
hun ankers en dreven af naar zee.
De eigenaar van een der schepen, die
zijn vaartuig niet wilde verlaten,
wordt vermist.
De overstromingen in noord-Portu-
gal worden de grootste sinds 1909
genoemd. Het peil van de Douro is
achttien meter boven normaal. Het
hoogtepunt van de watersnood
schynt echter voorby te zyn.
Frankrijk lieeft
last van sneeuw
(Van onze Paryse correspondent)
Sedert dinsdagnacht zyn de be
stuurders van duizend auto's en
(zware) vrachtwagens gedwongen op
de grote verkeersweg naar Genève
bij Dijon gunstiger weer af te wach
ten om hun reis te kunnen voort
zetten.
Nadat zy eerst des nachts met
zware sneeuwstormen te kampen had
den, moesten gisterochtend om acht
uur alle auto's langs de kant van
de weg worden gezet in verband met
een zachte motregen waardoor de
weg over ettelyke kilometers in een
spiegelgladde ysbaan werd herscha
pen.
Vanuit Dyon werden gistermiddag
patrouilles van de gendarmerie uit
gezonden, in een poging de gestran
de automobilisten uit hun isolement
te kunnen verlossen. Ook het trein
verkeer werd in de Elzas en in an
dere streken van oost-Frankryk gis
teren op vele trajecten door sneeuw
stormen ontwricht.
(9uc/ QTteuws
Uit het Leidsch Dagblad van
6 Januari 1862:
Uit Leiden is een adres ge-
i zonden aan de Eerste Kamer
i der St. Generaal betredende
i de schroomlijke gevolgen van
i de rigting die Z. Ex. de Mi-
I nister van koloniën schijnt
i voor te staan met betrekking
i op het koloniaal beheer. Het
adres is ondertekend door J.
Scheltema en 43 andere za-
kenlieden en fabrikanten.