RECHTEN IN PAARDESPR0N6
iUF
a
B
H
d
KJ
u
Iff
g|
■J
J
s§
1
ij
B
n
DE STEM
7 HET NIEUWE JAAR
IN VREEMDE GEDAANTE
9 KRUISWOORDRAADSEL
Deling in letters en punten
Een Zoeklicht
8
KERSTNUMMER
LEIDSCH DAGBLAD
E
A
K
D
N
H
A
A
E
T
D
N
E
N
E
N
L
A
1
E
N
R
D
Z
O
V
L
E
T
E
5
E
E
N
N
T
R
A
E
N
R
1
T
N
D
A
H
N
A
O
U
E
P
R
E
E
N
N
L
E
F
E
A
H
E
N
E
E
G
O
G
V
T
N
E
N
K
1
W
N
E
E
E
N
G
E
E
E
R
E
R
L
L
V
N
E
E
E
K
1
E
T
R
C
1
T
G
R
1
1
E
N
T
E
E
T
T
A
D
T
Z
D
R
M
E
M
G
H
E
H
E
N
E
O
O
E
H
F
E
A
K
E
B
R
T
T
1
V
U
H
E
T
C
E
L
E
R
N
E
G
E
T
E
R
T
RECHTEN
VN
VDMENS f
Kort adventsverhaal niet van,
maar naar Leo Tolstoj
OP^DE BOEKENMARKT)
Leidse verfhandel „de Valk" n.v.
wenst U prettige
kerstdagen en een
voorspoedig 1962
Het jaar 1961 was een merkwaardig jaar. Van tijd
tot tijd scheen de gehele wereld op z'n kop te staan.
Nu was dat niet zo verwonderlijk, want het jaartal
zelf kon (mits geschreven met zich daartoe lenende
cijfers) op z'n kop worden gezet zonder dat het ver
anderde. Want een eenvoudig als streepje geschreven
1 blijft ook omgekeerd een 1 en een 9 is omgekeerd
een 6 en een 6 omgekeerd een 9. Leest men het hele
jaartal 1961 op z'n kop dan staat er weer 1961.
Nu kwam die omkeerbaarheid in het verleden vrij
veel voor wanneer wij er van uit gaan dat de 0, de 1
en de 8 omkeerbaar zijn en dezelfde waarde houden,
en de 9 en 6 omkeerbaar zijn en eikaars waarde krij
gen. Sinds het begin van onze jaartelling kwam het
23 maal voor, dus gemiddeld eens in de ongeveer 85
jaar. De laatste maal voor 1961 gebeurde het in 1881.
De langste periode zonder dat het voorkwam viel tus
sen 1111 en 1691, een periode van 580 jaar.
Wij willen dit even releveren, al heeft het niet
direct iets met de puzzel te maken, omdat het na 1961
maar liefst 4048 jaar duurt, voordat er weer een
omkeerbaar jaartal volgt! Dat zal in het jaar 6009 zijn.
Zulk een lanije periode, waarin het jaar blijkbaar niet
op z'n kop kan staan, is een uitzondering. Pas tussen
de jaren 11811 en 16091 (dus over bijna 10.000 jaar)
volgt een iets langere periode van 4280 jaar en daarna
wordt een nieuw record (en dan ook heel stevig) pas
gevestigd tussen de jaren 19861 en 60009, een periode
van maar liefst 40148 jaren!
Enfin, daar hoeven we ons verder geen zorgen over
te maken. Pas over ruim vierduizend jaar zal het jaar
weer op z'n kop kunnen staan als we tenminste
voor die tijd zelf de wereld niet zo compleet op z'n
kop hebben gezet, dat er bij gebrek aan mensen of
beschaving geen jaartelling meer nodig is.
Dit alles terzijde.
1961 is ook in zoverre merkwaardig, dat wij er niet
in geslaagd zijn-het jaartal te schrijven met alle cijfers
in de natuurlijke volgorde en alleen het gebruik van
en tekens, X en tekens en haakjes. Dit brengt
ons op het terrein van deze puzzel.
Wij bedoelen het volgende: Het jaartal 1766 kan
geschreven worden als volgt: (12 3 -f 4) X 56
78 X 9 0. Andere voorbeelden zijn:
1978 12 x 3 X 45 6 X 78 - 90. en 1955
123 X (4 5)6 x 7 890. Zoiets kan niet
(voor zover wij kunnen nagaan) met het jaartal 1961,
dus met het gebruik van alle cijfers in natuurlijke
volgorde en alleen het gebruik van genoemde tekens.
Daarvoor zouden andere tekens of schrijfwijzen moe
ten worden ingevoerd, b.v. machtsverheffen. Dan kan
het als volgt:
1961 123 4 x 56 - (7 8) X 9 0.
Het jaar 1962 kan wel op de gezochte wijze worden
geschreven, b.v. als volgt: (1 2) X 3 X (4 X 56
•—7 8 9 0) 1962. Op deze wijze worden
twaalf tekens gebruikt, want elk stel haakjes rekenen
wij voor twee tekens.
De opgave luidt nu: het jaartal 1962 schrij
ven met alle cijfers in de natuurlijke volg
orde en alleen het gebruik van plus-, min-,
maal- en deeltekens en haakjes, met zo wei
nig mogelijk van deze tekens. Zoals gezegd
telt een stel haakjes voor twee tekens. Met
hoe weinig tekens kunt U volstaan? Hoe
moet het jaartal dan worden geschreven?
9
9
Dit uit 169 vakjes met letters en lees
tekens bestaande vierkant kan met een
paardesprong zo doorlopen worden, dat de
daarbij aangetroffen letters in diezelfde
volgorde twee zinnen vormen, die voor
komen in de Universele verklaring van de
rechten van de mens. De paardesprong is
een sprong van een vakje naar een ander
vakj.e dat er één kolom links of rechts en
twee rijen onder of boven vandaan ligt, of
twee klommen links of rechts en één rij
onder of boven. Dus van de E links boven
af naar de E in de derde kolom en tweede
rij van boven of naar de L in de tweede
kolom in de derde rij van boven. Van de
punt in het midden uit zou gesprongen
kunnen worden naar acht letters, n.l. de N
en de L links en rechts boven, de T en de
E rechts boven en beneden, de I en de G
onder rechts en links en de V en G links
beneden en boven.
Men mag in elk vakje maar éénmaal
komen, en alle vakjes moeten bezocht
.worden.
Begonnen moet worden bij de E links
boven.
Hoe luiden die twee zinnen?
Wanneer U ons zoudt vragen,
wat dit kruiswoordraadsel met het
algemene thema van de prijsvraag,
de rechten van de mens, te maken
heeft, dan zouden wij het ant
woord schuldig moeten blijven. Of
het zou moeten zijn, dat tot de
rechten van de mens ook het recht
op ontspanning behoort, zonder
zich druk te maken over wereld
problemen zoals juist diezelfde
rechten van de mens. Dit is dus
een heel gewoon kruiswoord
raadsel.
z
3
s-
6
7
8
9
lo
iz~
12»
IT
ïT-
•<A
18
19
2Ï
■ff*
22
21
25-
26
V
|2S
7.9
30
li
32.
33
yT~
L__
TT"
Horizontaal:
1.
1. grote mond 2.
4. waarin U deze puzzel vindt 3.
10. zonder gelijke 5.
12. groente 6.
13. alcoholische drank
15. vat en ook begerenswaardige loterijprijs 7.
16. bijwoord 8.
17. vrouwelijk opperwezen 9.
18. korting en stad in Marokko 11.
21. uitgelezen groep 14.
22. samengepakt 18.
24. vent 19.
26. schildersgerei 20.
27. Frans lidwoord 23.
28. laagte 25.
29. met franje 26.
31. zintuigen 27.
33. gescheiden afdeling 28.
34. kwast 30.
35. voertuig 32.
Verticaal:
erg naar iets verlangen
van een
deel van het hoofd
Griekse letter
antwoord betaald (afkorting van Franse
uitdrukking)
geschreven stuk of voorwerp
verlichtingsmiddel voor reclame
metaal
goed van de tongriem gesneden
deel van een helikopter
mededingers
drinkgerei
onbesproken
zout water
verdieping
knecht
soort verbond
afsluiting
haarkrul
vervoersmaatschappij
In bijgaande deling zijn de cijfers
door letters en punten vervangen.
Gelijke letters stellen steeds ge
lijke cijfers en ongelijke letters
ongelijke cijfers voor.
Kunt U de oorspronkelijke (op
gaande) deling in cijfers recon
strueren? Er is slechts één oplos
sing mogelijk.
De man was iets vroeger dan
gewoonlijk naar bed gegaan. In de
loop van de dag had hy zich wat
moe gevoeld en het leek hem ver
standig niet langer op te blijven.
Hoewel reeds vrij oud, had hij zich
nog altijd sterk en gezond gevoeld
en wisit nauwelijks, wat vermoeid
heid was. Terwijl hy met gesloten
ogen in bed ligt, begint hij hier
over na te denken. Het licht heeft
hij uitgedraaid en slechts een matte
schijn van de heldere maan daar
buiten dringt door de gesloten gor
dijnen naar binnen. Herinneringen
aan zijn jeugd, toen hij nog in
Rusland woonde, komen in zijn
hoofd op en de maan, die hy daar
boven blinkend weet, doet in hem
de zo vertrouwde regels van het
prachtige wiegelied herleven: „Ti-
cho smotrit mjesjets jasny v koly-
belj tvoju." 1)
By dit liedje slaapt hij in.
Plotseling schrikt hy wakker. Een
hem onbekende stem heeft hem
luid en duidelijk bij de naam ge
roepen: Volodja!
Hij opent zijn ogen en kijkt de
donkere nacht in. Volodja, ja; dat
was hy. Maar hoe kan dat; hij
woont toch geheel alleen in huis
en, als vreemdeling, heeft hij maar
weinig vrienden. Hij trekt het licht
aan en kijkt wat onzeker de kamer
rond. Alles is hetzelfde; en de maan
schijnt nog steeds daar buiten.
Vreemd, denkt hij, hoe kan een
mens zich zo vergissen. Maar deze
roep, h>- ook ingebeeld, maakt iets
los in zijn herinnering uit de dagen
van zijn jeugd, toen hij op school
bijbelse geschiedenis moest leren.
Hij denkt, en denkt: wie was dat
ook weer, die ook midden in de
nacht bij zijn naam geroepen werd?
Ha! daar heeft hij het; dat was de
jonge Samuël, die later zulk een
groot theocratisch leider van Israël
zou zijn. De jongeling immers werd
in de nacht tot driemaal toe door
God geroepen en de vierde keer
moest hij op bevel van de hoge
priester Eli tot God antwoorden:
„Spreek Heer, want uw knecht
hoort". Vreemd, dat zulke gedach
ten midden in de nacht bij hem
opkomen. Hij trekt het licht, weer
uit. om te gaan slapen. Nu hij erop
let, kan hij het kloppen van zijn
hart duidelijk horen; of is het ver
beelding? Een suizen komt in zijn
rechteroor; zeker vermoeidheid!
Toch komt er een onbepaalde
angst, over hem. Wat is er toch
met hem? Weer druilt hij in. De
maan is intussen van plaats ver
wisseld en schijnt niet meer in de
kamer, waai- liet pikdonker is.
Opeens schrikt de man weer
wakker.
„Volodja"! Maar dit kan toch
geen vergissing zyn;hij heeft de
stem nu duidelijk gehoord
Hij trekt het licht opnieuw aan,
stapt uit bed en doet behoedzaam
de deur open, welke naar de gang
leidt. Niemand, niets. Maar na
tuurlijk niet; dat wist hij al lang.
Er is immers buiten hem niemand
in huis. De man sluit de deur en
legt zich weer te bed. Wat vreemd
voelt hij zich, licht in het hoofd.
Allerlei gedachten doorkruisen zijn
brein en zonder enige aanleiding
prevelt hij woorden, diè Christus
eens op een belangrijk ogenblik
van Zijn leven gepredikt had: „Van
die dag en dat uur weet niemand
dan de Vader." Hij strijkt met de
hand over zijn voorhoofd. Nat, he
lemaal nat is die hand. Wat is er
toch met hem?
Hij laat het licht aan en probeert
te slapen, maar zijn gedachten cir
kelen maar om die vreemde woor
den van Christus: „Van die dag
en dat uur weet niemand."
Neen, denkt hij, niemand, ik ook
niet. En ineens dringt tot hem de
enorme betekenis van die woorden
door. Als ik het dan niet weet,
denkt hij, dan kan de dood immers
elk ogenblik komen, ook nu.
Over de dood had hij eigenlijk
nooit serieus nagedacht. En dat, op
zichzelf genomen, was ook al
vreemd. Welk zinnig mens leeft er
nu maar zo onnadenkend voort en
bekommert zich niet over de vraag,
wat er na dit leven komt? „Na dit
leven", denkt de man. Wat had
Christus ook weer gezegd tegen
Maria en Martha? „Die in Mij ge
looft, zal leven, al ware hij ook
gestorven." Welk een vreemde ge
dachten komen er bij hem op. De
geest uit zjjn jeugd wordt weer
levend; hele brokken uit de oude
liturgie van zijn kerk worden weer
in zijn herinnering wakker: „Ont
steek in onze harten het zuivere
licht van Uw goddelijke kennis en
open de ogen van ons verstand,
opdat wij de verkondiging van Uw
evangelie mogen verstaan. Gij,
Christus God, zijt het licht van
Advertentie
Ingezonden mededeling
Peter Jaspers. „Het Elfde Ge
bod". Hollandia Baarn 1960.
Wat my getroffen heeft bij deze
roman van Peter Jaspers is dat zij
met bepaalde affectaties haar in
wezen goede boek bederft. Peter
Jaspers heeft met haar eerste ro
man „Waarom speel je niet Vin
cent" naam gemaakt. Dit boek heb
ik niet gelezen, omdat het miji om
soortgelijke als hierboven genoem
de redenen niet aantrok. Het zielige
jongetje op de omslag, dat naar
de pretentieuze naam Vincent luis
terde, maakte mij afkerig van de
inhoud, waarin ik het zoveel dui
zendste onbegrepen kind vreesde te
ontmoeten, voorgedragen met dat
speciale soort ethiek waar Neder
land in zijn lectuur althans
nooit genoeg van kan krijgen. Nu
onze zielen en lof zenden wij U
op."
En, terwijl deze herinneringen uit
zijn jonge jaren hem door het hoofd
spelen, slaapt hij weer in.
Voor de derde maal schrikt hy
wakker.
„VolodjaI", duidelijk, helder, drin
gend.
Nu richt de man zich met moeite
op, trekt het lioht aan en kijkt met
wijde ogen om zich heen. Ineens,
als bij openbaring, voelt hy, dat dit
het uur is, waarvan niemand weet.
Dan zegt hij, met de adem die hem
nog rest: „Spreek, Heer, want uw
knecht hoort."
Een grote rust en een doodse
stilte omringen de gestorvene. „Kak
udivitjeljno umirajoet russkije
ljudi." 2)
Oegstgeest, 12 dec. 1961.
W. E. BLOM,
litt. slav. drs.
1) Stil kijkt de heldere maan in
jouw wiegje, van M. J. Lermontov.
2) Hoe wonderbaarlijk sterven de
Russische mensen, van J. S. Tur-
genev.
ik „Het Elfde Gebod" wel gelezen
heb, neem lk aan, dat ik „Vincent"
niet geheel terecht terzijde heb ge
legd. Deze mening baseer ik niet
op het feit van de vyf herdrukken,
die de roman bereikt heeft, want
dat zegt niet veel. Het zijn de vol
gen de overwegingen, die mij ge
deeltelijk hebben doen terugkeren
van de dwalingen mijns weegs. Ten
eerste kan Peter Jaspers schrijven.
Ten tweede zijn haar tendenties
goede tendenties en haar psycholo
gische beschouwingen zijn theore
tisch juist. Haar styl is helder en
in de beschouwende gedeelten won
derlijk nuchter. Deze schrijfster
echter gooit roet in haar eigen eten
door, speciaal in haar gesprekken,
al te nadrukkelijk te zyn, op het
hoogdravende af. Daardoor zijn
deze zelden natuurlijk. Men kan
nog zozeer bezeten zijn van goede
theorieën, men moet die theoriëen
niet voortdurend in de mond leg
gen van zijn sujetten als men een
roman schrijft. Ik wil geloven in
haar Penny, haar Judith en haar
Hidde, maar niet in hun manier
van elkaar voortdurend onderhou
den over de hoge levenswaarden.
Bijzonder goed is haar korte sa
menvatting van de figuur Fons in
hoofdstuk zes. Minder geslaagd vind
ik weer het meisje Polo en de stak
kerd Anemoontje. Deze zyn teveel
figuren „pour le besoin de la cause"
geworden. Wat de mensen in deze
roman willen en ook in praktijk
brengen, is zonder twijfel van hoge
orde en de moeite van het over
denken waard. Alleen als zij wer
kelijk zijn zoals zij hier beschre
ven worden, dan praten zij daar
niet altijd over en zeker niet in
termen zoals: „Ik heb mij dag en
nacht afgevraagd of ik jullie pijn-
LAMMERMARKT 3 - Verkoop uitsluitend en gros LEIDEN - Tel. 33909
vlak niet vergroot heb' (blz. 192),
of denken: „Het leven stroomt in
en uit mijn poriën als een zilveren
stroom'. Voorts is het ook heel jam
mer, dat Peter Jaspers haar men
sen namen geeft, die mogelijk in
druk maken op de lezers van de
befaamde damesblaadjes, maar die
bonafide mensen nu eenmaal niet
dragen kunnen.
Harper Lee. „Spaar de Spot
vogels". De Fontein. Utrecht.
*.j.
„Spgar de spotvogels" is eenroman
van de soort waarvan blijkbaar
alleen de Zuidelijken (van de V.S.)
het geheim kennen. Het geheim na
melijk om over de levendige inten
siteit van hun realisme een waas
aan te brengen van warmte en
dichterlijkheid, zonder ooit een
„dichterlijk" woord of beeld te ge
bruiken. Zo komt het gezin van de
advocaat Finch, de kern van deze
roman met vele figuren, tot de le
zer in zijn volle lieflijkheid, zou ik
bijna zeggen, ondanks de dramati
sche gebeurtenissen, die toch stel
lig niet verdonkeremaand worden.
Het negerprobleem speelt natuur
lijk een belangrijke rol evenals de
laaghartige wraakzucht van een be
paald Amerlkanensoort, dat blijk
baar voor geen enkele lafheid of
wreedheid terugdeinst, als het er
cp aan komt hun standje te verde
digen. Het is geen wonder dat deze
schrijver, die schoon en vuil zo
meesterlijk weet te vermengen zon
der iets te bezoedelen, ln Amerika
de beroemde Pulitzerprljs ontvan
gen heeft voor dit boek.
Fannie Hurst. „De Drie
Broers". Hollandia Baarn
Baarn. 1961.
Fanny Hurst was in de Jaren
dertig beroemd om haar roman
„Lummox", in het Nederlands „De
Sloof" geheten. Deze roman is even.
wel in 1923 verschenen en sedert
dien heeft men weinig meer van
haar gehoord. Waarmee ik niet be
doel dat zij nog niet een heleboel
geschreven zou hebben. „De Drie
Broers" is de vertaling tan „Fami
ly", bepaald niet het slechtste van
haar latere werk. Deze drie broers
stammen uit de familie Spraque:
Ed, de man zonder ambities. Char
ley. de geslaagde, en John Henry
welvarend in het vaarwater van
Charley. Ed heeft een vrouw en
een tweeling, Charley een zoon en
een dochter, John Henry geen kin
deren. Niemand van de familie is
gelukkig. Even komt er een sprank
je leven in deze wat levenloze lie
den door het verschijnen van Vir-
gie, de vriendin van de weduwnaar
Charley. Doch door enige moeilijk
te aanvaarden kwesties van stands
verschil e.d. en een bepaald niet
meer te aanvaarden situatie, ver
dwijnt Virgie weer uit de familie.
Behoudens wat goede milieu-schil
deringen heeft dit boek toch eigen
lijk niet veel te bieden voor heden
daagse mensen.
CLARA EGG INK.
