Lancaster
hart van
House,
Britse
conferentie-
Gemenebest
KRAANVOGELS III
-Franse schilders in Holland
boeiende expositie in Parijs
Gebouwd voor een hertog en aan
de natie ten geschenke gegeven
m
KERSTNUMMER
LEIDSCH DAGBLAD
Koningin Victoria noemde het
een paleis
M>
KIJKJES IN DE NATUUR
JöMJ
Lancaster House,
strak van lijn buiten,
weelderig van binnen.
bury (een groot sociaal hervormer)
hartstochtelijke pleidooien voor
zijn denkbeelden en plannen, die
later voor een deel verwezenlijkt
werden. Charles Sumner en Wil
liam Lloyd Garrison betoogden er
de noodzakelijkheid van afschaf
fing der slavernij. De Italiaanse pa_
triot Garibaldi werd kort na zijn
overwinning bij Aspromonte toe
gejuicht in Londens straten op zijn
weg naar Stafford House, waar hij
zijn vriend, de derde hertog van
Sutherland bezocht en waar hij een
geziene gast was.
In 1912 besloot de vierde hertog
van Sutherland om Stafford
House te verkopen. De koper was
de eerste burggraaf Leverhulme,
die Stafford House herdoopte in
Lancaster House, omdat hij in het
hertogdom Lancaster was geboren.
En Lord Leverhulme was het, die
Lancaster House ten geschenke gaf
aan de Britse natie. Hij maakte
het door die schenking mogelijk om
belangrijke conferenties en grote
ontvangsten te houden in een voor
name, passende omgeving. Een der
schitterendste na de oorlog gehou
den feesten in Lancaster House was
het banket, dat Sir Wmston Chur
chill des vrijdags na haar kroning
aanbood aan Koningin Elizabeth
XL Een keur van gasten was aan
wezig. Onder hen waren tal van
prominente figuren uit vele landen
van het Gemenebest. En dit was
geheel in de geest van Lancaster
House, dat immers een brandpunt
van de saamhorigheid en de ge
meenschappelijke belangen van al
le delen van het Commenwealth is
geworden.
(Nivano - nadruk verboden)
Chopin speelde er piano voor
koningin Victoria. Garibaldi was
er een geziene gast. Het licht
der vrijheid werd er voor enige
volkeren ontstoken.
(Bijzondere medewerking)
..Deze conferentie zal te Londen worden gehouden en wel in
Lancaste HouseTal van malen lazen of hoorden we dit
zinnetje in dagbladberichten of radio-reportages betreffende
belangrijke bijeenkomsten van staatslieden uit de landen van het
Britse Gemenebest. Enige jonge mogendheden .ontstonden" in
Lancaster House. Volkeren kregen er de vrijheid en de onafhan
kelijkheid toegezegd. Kortom, Lancaster House in een brandpunt
der historie en zijn naam zal nog eeuwenlang vermeld worden in
werken van geschiedkundige en politieke aard.
F roe ziet Lancaster House er uit
I en wat is het eigenlijk voor
1 een huis? Eens bracht Konin
gin Victoria een oezoek aan de her
tog en de hertogin van Sutherland
in hun Londense woning. De vor
stin kwam diep onder de indruk
van het intérieur \an Lancaster
House, dat de pracht van Versailles
leek te willen evenaren, en zei: „Ik
heb mijn huis verlaten om u in uw
paleis te bezoeken!"
Het inderdaad vorstelijke huis,
dat de hertog en de hertogin van
Suiherland in die dagen bewoon
den, heette toen nog Stafford Hou-
s- Voordien had het York House
geheten en na Stafford House
kreeg het de naam Lancaster Hou
se. Thans is het eigendom van de
Britse natie en dient het voor be
sprekingen en .gastvrijheid" op
zeer hoog niveau.
Een deel van het meubilair en
een aantal schilderijen, die zich in
Koningin Victoria's tijd in het huis
bevonden zijn verdwenen. De
prachtige muur- en plafondschilde
ringen zijn echter gebleven, even
als het fraaie snij- en beeldhouw
werk. De indrukwekkende dubbele
trap, opgang tot de staatsie-ver
trekken, is geheel intact. De ont
vangst- en conferentiezalen zijn
niet minder indrukwekkend dan
een eeuw geleden. Al met al ver
schilt het huidige intérieur dus niet
heel erg van dat, wat Koningin
Victoria aanschouwde en haar het
huis een paleis deed noemen.
pet de bouw van Lancaster
House gelegen nabü het
koninklijk paleis van St.-Ja-
mes begon men m 1825. Als zo
veel aristocratische stadswoningen
uit die dagen maakt het van bui
ten gezien een degelijke, statige in
druk. De entrée is voornaam, maar
toch betrekkelijk eenvoudig. Dit ziet
men eerst recht, als men de wel
haast extravagante pracht van het
intérieur aanschouwt. Dit intérieur
paste bij de smaak van de in weel
de badende aristocratie, die om
streeks 1825 de toon aangaf en die
hield van (naar onze smaak wat
overdadige) intérieurs in de trant
der Franse paleizen en „hotels" in
Frankrijks bloeitijd.
Lancaster House werd gebouwd
als Londense residentie voor Frede-
rik, hertog van York, wiens broeder
(de vroegere Prins-Regent) als Ko
ning George IV de troon had be
stegen, waardoor Frederik de ver- -
moedelyke troonopvolger was ge-
voor zuinigheidsoverwegingen. Dit
viel zeer in de smaak bij zijn ko
ninklijke cliënt, maar paste heel
slecht bij diens financiële positie.
Toen Frederik twee laar later stierf,
was het huis onvoltooid en rustten
er zware lasten op. Men zei, dat
zich onder de vele schulden, die
Frederik naliet, ook aanzienlijke
vorderingen waren van de markies
van Stafford wegens bedragen, die
deze edelman aan Frederik had ge
leend voor de bouw van diens nieu
we huis. Hoogstwaarschijnlijk wa
ren die geruchten juist, want na
Frederiks dood kocht de regering
de hypotheken op en verkocht zij
het huis en de tuinen aan de mar
kies van Stafford. De markies werd
later verheven tot hertog van Su
therland.
Deze eerste hertog van Suther
land herdoopte York House in
Stafford House. Hij was van
1790 tot 1792 Brits gezant geweest
in Parijs en had dus het Franse
hof nog leren kennen vóór de te
rechtstelling van Lodewijk XVI en
Marie-Antoinette. Hij hield van de
prachtlievaide Franse stijl en
richtte Stafford House naar die
trant in. Deze eerste hertog van
Sutherland stierf in 1P33. De twee
de hertog erfde Stafford House.
Zyn vrouw was een vriendin van
Koningin Victoria. En het was in
de Victoriaanse periode, dat de
gastvrijheid en de ontvangsten in
Stafford House hun hoogtepunten
bereikten. Chopin wy geven
slechts een voorbeeld was er een
geziene gast en speelde er piano
voor Koningin Victoria.
Zowel de tweede hertog en herto
gin als hun erfgenamen deden veel
voor musici en beeldende kunste
naars. Ook voor politieke proble
men interesseerden zij zich. Zij
steunden liberale, ja, evolutionaire
figuren en denkbeelden buiten En
geland en waren voorstanders van
sociale hervormingen in Engeland.
In de weelderige vertrekken van
Stafford House hield Lord Shaftes-
De dubbele trap in Lancaster
House, welke leidt naar de
staatsievertrekken. waar de
grote ontvangsten worden ge
houden.
oor het grote publiek, dat het en zuurtjes en chocola, een tijd van
meest getrokken wordt naar rust volgt. Ik vind in de late herfst-
het beweeglijke spektakel van maanden een dierentuin om deze re-
voor de correctie, waarna de kok er
zich maar moet zien uit te redden.
Wat hem trouwens meesterlijk ge
lukt! 6
Nederlanders krygen ieder
jaar de kans. iets van de
kraanvogels te zien. Ik bedoel
de trek van deze vogels, wanneer zij,
in oktober meestal, in langgerekte
vliegformaties, vaak luid snaterend
hoog in de lucht over ons land koer
sen, op reis naar hun winterkwartie-
(Van onze Parijse correspondent)
Franse schilders in Holland",
luidt de titel van de jongste
groepstentoonstelling die het
Nederlands Instituut in Parijs
heeft georganiseerd. Vanaf Mo
net, die in 1871 een twintigtal
doeken schilderde in de Zaan
streek.tot en met Anne-Marie
Guyader, die de laatste zomer in
West-Friesland werkte,K en op
wier eigen expositie we al eerder
de aandacht vestigden, zijn nu
vijftig schilders bijeen gebracht,
die tezamen honderd werken le
verden. Werken die uiteraard
uiteenlopen wat betreft stijl,
kwaliteit en visie, rhaar die door
één en hetzelfde onderwerp wer-
Hende riep in forse
en partijen het Hol-
Yves
kleuren
landse Waterlandop.
den geïnspireerd: Holland, zoals
dat door deze buitenlandse, in
casu Franse, ogen bekeken werd.
Onder de exposanten zijn schil
ders met klinkende namen als
Monet, Marquet, Riesling, Le
Fauconnier, Brayer en Mares-
sier die de non-figuratieven
vertegenwoordigt en kunste
naars die hun roem nog niet zo
hoog hebben opgetast. Opval
lend is 't wel, dat het aantal
plaatsen waartoe ze zich voelden
aangetrokken Volendam,
Marken, Spakenburg, Hoorn en
ook wel Zeeland. Rotterdam en
Dordrecht betrekkelijk be
perkt is, een beperking van
keuze waardoor de gemeen
schappelijkheid in het karakter
van de tentoonstelling uiteraard
nog wordt onderstreept.
In zijn boe kover de Hollandse
schilderkunst maakt Robert Ge-
naille de opmerking dat Holland
worden. Daaiom wilde hy in ^on- gen apenrots en een leeuwenterras den veel aangenamer "dan in de sei- mnnlra "vcïii flo»* 7^^ ren- *ukt niet altijd, ze te zien,
aen een dij zijn rang en positie ^egen voedertijd, heeft een dieren- zoenmaanden, waarin je als bezoeker all lid ZjcC omdat de hemel nogal eens bewolkt
passende woning hebben. Hij gaf tuin in deze wintermaanden groten- vaak helemaal niet aan het dier toe- |||||!ii||||||i||||||||i|||imis- maar wie het geluk heeft, ze on-
Benjamin Wyatt, een zeer in de deels zijn aantrekkingskracht verlo- komt. Veel diernverblijven zijn dan 1,I,,III,,IIIIIIIIIIIIIIIII|IL niilll.nilMlllllllllllllllllllli Verwachts boven zich te zien die ver
mode zijn architect, opdracht zo'n ren. Voor de dieren lijkt me dat weliswaar gesloten, omdat de levende hun tweetal jongen verzorgen en geet zo'n gebeurtenis niet licht. Want
hi.ie tp „ntwpmpn' Wvntt kwPPt &een ramp. In tegendeel, ik geloof, have de warmte nodig heeft, maar er grootbrengen. Ook neemt hij de lezer het is een boeiend schouwspel, die
omwerpen, wyatt nweet ket c£n verademing voor ze moet blijft nog heel wat te genieten van mee op de vlucht der wondervogels, grote vogels met hun brede trage
zich gaarne van die opdracht en Zjjnt ais 0p de periode van het onzin- de winterharde bewoners, maar ook, naar de oevers van de Nijl met hun vleugelslag hun grillige lijnen te zien
deed dit met supreme minachting nige voederen met pinda's en brood en niet in de laatste plaats van de honderden kreken en poelen, waar schrijven in een strakblauwe' herfst-
tuin. Hoe mooi zyn in de herst niet het- in het reisseizoen krioelt van de lucht, i
de boomgroepen en de stille vijvers, trekvogels, die daar in het ongunstige In haar mooie boek „Niels Holger-
waar de watervogels huizen, die zich jaargetijde overblijven, terwijl wij bij sons wonderbare reis" (veel te weinig
van herfst of winter weinig aantrek- een warme kachel onze troost moeten bekend!) beschrijft Selma Lagerlör
ken. Eenden, meeuwen, aalscholvers, zoeken. de trek van de kraanvogels en ook
reigers, alle aan het water gebonden,
dat hun wijkplaats of hun voedsel
bron is. Het meest geniet ik echter
van de dicht omgroeide vogelpoeltjes,
misschien wel omdat zy, meer dan
de aangelegde vijvers, m de loop der
jaren echte stukjes natuur zijn ge
worden. Daar. aan de oever van zo'n
poeltje, bewegen zich de vogels vol
komen natuurlijk, terwijl zij zich aan
de voorbijgangers in 't geheel niet
hoeven te storen. Het is wel eigenaar
dig, maar de meeste dierentuinbezoe
kers zijn bij de vijvers en de vogel
moerasjes slechts voorbijgangers. Ze
werpen wel even een oiik op de vo
gels, maar ze zijn „onderweg", ze
hebben een doel nl. de beren of de
olifanten. En de giraffen! Eenden
hebben ze al zo vaak gezien, ja, daar
gaan we straks nog even langs, kom
Pietje, we gaan naar de apen, heb je
de pinda's als klaar?
Zelfs de kraanvogels blyven onop
gemerkt. Niet, dat deze daar weet
van hebben. Hooggebeend boven hun
spiegelbeeld, staan ze aan de rand
van het water, hun kleuren, parel
grijs en roestbruin, versmelten met
het groen van de struiken op de
achtergrond, die het decor vormt van
de buitengewoon sierlijke vogels. Is
het een wonder, dat Chinese kun
stenaars reeds eeuwen geleden deze
dieren kozen als onderwerp voor hun
prachtige tekeningen op haardscher
men en gelakte dozen? En is het niet
begrijpelijk, dat alle dierentuinen
kraanvogels gaarne in hun bezit wil
len hebben?
Zo schilderde in 1947 Georges
Rohner een van Amsterdams
eeuwenoude ophaalbruggen.
„de paradox illustreert van een
land dat zich gelijktijdig door
zijn methodische en nauw
gezette werkers en boeren onder-
derscheidt en niettemin een
oord van dromen is gebleven".
En tot een soortgelijke conclusie
„dat de werkelijkheid zich hier
soms bijna liquideert" kwam in
zijn inleiding tot de Nederlandse
schilderkunst ook de dichter
Paul Claudel.
Hier op deze tentoonstelling
zijn nu dus de Franse schilders
zelf en direct in plaats van
de kunstbeschouwende literato
ren aan het woord om hun
indrukken uit Holland weer te
geven, indrukken die niettemin
door die twee zelfde aspecten
de helderheid der klare lijnen
van bruggen en de vlakken der
landschapp én de verdroom
de rust van een hervonden le
vensgeluk lijken te worden ge
domineerd
Merkwaardig, dat deze oeroude de wonderbaarlijke kraanvogeldans
vogelsoort de kraanvogel, in Maar zij had dan ook het voor-
zovele oude verhalen voor- recht, te wonen in het eigen land
- komt. Of eigenlijk is dat toch ook van de vogels, die zij kon besDieden
mooie Corversbos te Hilversum, weer niet zo vreemd. Ook de ooievaar wanneer de dieren on een uiteStrefi
waar wij steevast stuitten op het mo- is een bekende figuur in verhalen, stuk land hun mysterieuze raLen
numentale hek, dat -Je ingang was evenals de uil, de nachtegaal, om er vertoonden, hun vleugelblweghïen
van het landgoed, „Oooilust", eigen- maar enkele te noemen, en lichaamshoudingen
dom van de heer Blaauw, een groot- Als we weten, dat de adellijke Ja- Selma Laeerlöf verstond t™..
grondbezitter van de oude stempel, gers in de middeleeuwen met hun dien de kunst dat srhniTwJS nö
naar ik mij herinner. Achter dat edelvalken jaagden op kraanvogels boeiende wijze tedoen totoïrm
stenen hek vermoedden wü duizend die juist door de ongewisse afloop haar lezers herleven voor
en een wonderen uit Je Afrikaanse van zo'n vogelstrijd, zulk waardevol
wildernis, want tussen de bomen door jachtwild waren, behoeft het ons K
vingen wy wel eens een glimp op van niet te verbazen, dat niet minder A 7ezoekers van een dieren-
de levende have van dat uitgestrekte dan Schiller de kraanvogels in een ^'\J tuin> moeten ons slechts
terrein met z'n weilanden, bevolkt van zijn gedichten ten tonele voert. m f vergenoegen niet een vijver,
met wisents, gnoes en andere anti- Het is wel geen opwekkende geschie- <??f een atruikbeplanting en hoog-
lopen, paarden en ook vogels, Struis- denis „Die Kranicne des Ibykus" 5- s een tiental van deze merkwaar
vogels en kraanvogels. Kroonkranen maar het zijn daarin toch maar dé Doch- «'«danks deze be
en jufferkranen, waarvan wij de af- kraanvogels, die, zonder dat zy er ®enieten wy van hun ran-
beeldingen op de naambordjes der weet van hebben, een moord aan het Se?talten, van de gratie hunner
lanen bewonderden. Onze fantasie licht brengen. Een mooi gedicht! Dewegmgen, hun vreemde passen en
deed de rest. En als we by een vijver in een «In fi1 i «effen der vleugels. Een
Bengt Berg, de bekende Zweedse dierentuin een aantal van die hoog- ®ul,sPel> dat zij plotseling kunnen af-
reiziger en bioloog, heeft indertijd gebeende vogels ?ien staan, on- freken met harde kreten, die als
een boek geschreven: ,Met de trek- beweeglijk op één poot, schiet ons trompetstoten opklinken, zodat de
vogels naar Afrika", waarin hij op dan niet het verhaal te binnen van JJaas"ge voorbijgangers met het pin-
onderhoudende wijze vertelt van zijn de Kok Quiquibio. de grapjas en lek- dazakJe eyen moet omkijken en stil-
speurtochten op de Laplandse vlak- kerbek, die zijn vertoornde meester staan-
ten. waar hy na veel zoeken en zwer- wilde wijsmaken, dat kraanvogels Kraanvogels vreemde maten
ven de broedplaatsen van de reuzen- slechts één poot bezitten? Hij had stille buren van dé roerieennen 5!
vogels de kranen, vond. Boeiend be- namelijk van een gebraden vogel een hun rots, van de kluivende leeuwen
schryft hy hoe deze vogels een der bouten afgetrokken en gegeven op hun terras. Willen wjj ze noe ont-
grondnest maken in de zo goed als aan een aardig dienstmeisje. Ook moeten, dan zullen we ons haasten
ontoegankelyk© moerassen, waar ze hier zorgen de kraanvogels zelf weer want de winter staat "voor de deur!
