W.-DUITSE RECHTERS
SOLIDAIR MET NAZI'S
Oe Thant wijst Brits
verzoek van de hand
Bandieten uit OMAN
lieten schip zinken
éw
In Israël wordt recht gesprokenmaar
Afro-Aziaten en VS
steunen operaties
Harde siag op
nazi-aambeeld
WEERBERICHT
Ramp met 200 slachtoffers
LEVENSLANG
geëist tegen
SS-moordenaar
Frankrijk - Bulgarije
teuws
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 14 DECEMBER 1961
No. 30529
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Tegen Adolf Eichmann is gister
middag in Jeruzalem de doodstraf ge-
eist. In West-Duitsland worden nazi-
misdadigers gestraft met tien minuten
gevangenis voor een moord. Terwijl in
Israël Eichmann wordt berecht en in het
proces tegen hem het misdadige verle
den van alle nazi's aan de kaak is ge
steld, lopen in de Bondsrepubliek de
gruwelijkste moordenaars nog vrij rond.
Terwijl men er zeker van kan zijn dat
Eichmann in Israël zijn gerechte straf
niet zal ontlopen (morgen is de uit
spraak), is het evenmin aan twijfel
onderhevig dat in West-Duitsland de
rechters met opvallende lankmoedig
heid tegen nazi-misdadigers optreden.
Tijdens een bijeenkomst in de
^„Evangelische Akademie" van
het Westfaalse dorp Loccum
heeft dr. Barbara Just-Dahlmann
officier van Justitie bij de kin
derrechter in Mannheim, een
slag op het nazi-aambeeld gege
ven die doordreunt door de hele
Westduitse samenleving. Wat
tij vertelde over haar tijdelijke
werkzaamheden bij de Zentrale
Ludwigsburg die belast is
met het procesrijp maken van
nazi-misdaden was zo schok
kend, dat het in de korst moge
lijke tijd een belangrijk punt van
discussie in geheel West-Duits
land is geworden.
Vele nazi-moordenaars leven nog
als „keurige burgers" in de Bonds
republiek, vertelde zij. Zo was kortge
leden in Duitsland nog een kinder
arts werkzaam, die eens als leider
van een SS-eenheid een heel Joods
dorp uitmoordde „ter meerdere glorie
van de Fuhrer". Een andere SS'er
schoot eigenhandig op één dag vijf
tig joodse kinderen in Krakau dood,
die hij daartoe eerst door de moeders
op een vuilniswagen had laten leg
gen. De naam van de man is bekend,
aldus mevrouw Just, maar hij loopt
vrij rond!
Bijna nog onthutsender dan haar
berichten over de in Ludwigsburg ge
registreerde gruwelen, die men lang
zamerhand wel kent, waren haar
mededelingen over de moeilijkheden
die men hij de opsporing en berech
ting van nazi-misdadigers te over
winnen heeft.
Als men oudere politiemannen in
schakelt, bereikt men meestal niets,
zo vertelde zij, omdat deze mensen
allemaal zelf boter op het hoofd heb
ben. Hetzelfde is het geval met vele
officieren van Justitie en rechters.
Zo was tot voor kort de man die be
dacht hoe men joden met de uitlaat
gassen van vrachtauto's kon doden
en ook aanwijzingen gaf hoe dit het
meest effectief kon gebeuren, hoofd
van de afdeling politie in het minis
terie van Buitenlandse Zaken van een
der Westduitse deelstaten.
Opvallend is de lankmoedigheid,
waarmee rechters optreden tegen
oorlogsmisdadigers. Een man die be
kende verantwoordelijk te zijn voor
de moord op 12.000 mensen,-werd op
oen borgsom van 12.000 Mark vrijge
laten!
Cynisch zei mevrouw Just: „Als het
personeel van de Zentrale Ludwigs
burg eens een uur vrij heeft, rekent
men de straffen van de nazi's na.
Het resultaat is dan meestal: tien
minuten gevangenis- .voor een
moord."
Door het referaat van mevrouw
Just is in West-Duitsland een discus
sie ontstaan die steeds wijdere krin
gen maakt. Oud-procureur-generaal
Gude en procureur-generaal Bauer
EXCLUSIEVE
kerst- en nieuwjaarsdiners in
een intiem en stijlvol buiten
restaurant.
Menu's v.a. f 12.50 p.c. worden
op aanvraag toegezonden.
„DE NACHTEGAAL" - Lisse
Tel. 0 2530—3400
DALING VAN
TEMPERATUUR
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Aanvankelijk nog veel,
later afnemende bewolking. Geen
neerslag van betekenis meer. In het
noorden van het land matige tot vrij
krachtige oostelijke wind en over
wegend lichte vorst. Elders zwakke
tot matige, naar oost draaiende wind
en daling van de temperatuur tot om
net vriespunt.
(Opgemaakte te 11.15 uur).
15 DECEMBER
Zon op: 8.41 uur; onder: 16.28 uur;
Maan op: 13.31 uu-; onder: 0.26
uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.56 en
21.34 uur; laagwat r te 4.20 en 16.50
uur.
Dit blad bestelt c'ft 20 pagina's
in Frankfort hebben al gezegd dat
de solidariteit van leden van de rech.
terlij ke macht met misdadigers uit
het Derde Rijk inderdaad een veel
voorkomend en ernstig verschijnsel
is.
Proces-Eiclmiaim
in laatste fase
Het proces-Eichmann in Jeruza
lem is inmiddels in zün laatste fase
gekomen. Het was doodstil in de
rechtszaal die gistermiddag tot op
de laatste plaats was bezet toen
de openbare aanklager, Hausner, zei:
„Ik eis de doodstraf tegen Eichmann
als de enig mogelijke straf voor de
man die aan het hoofd stond van het
gehele bloeddorstige apparaat."
Er is geen reden voor de rechtbank
om een lichtere straf te overwegen,
aangezien er op grond van de bepa
lingen van de Israëlische wet voor
veroordeling van nazi's en hun colla
borateurs geen andere straf dan de
doodstraf mogelijk is, aldus Hausner.
Alle vijftien punten van de aan
klacht tegen Eichmann vallen onder
deze wet en op twaalf daarvan staat
de doodstraf.
Eichmann toonde geen emotie toen
de openbare aanklager de doodstraf
eiste. Een van zijn oewakers hoorde
hem mompelen: „De teerling is ge
worpen".
Eichmanns verdediger, dr. Serva-
tius, verzocht de rechtbank in zijn
laatste pleidooi om medelijden. Ten
slotte kreeg de verdachte zelf het
woord.
„Mijn hoop op een rechtvaardig
vonnis is vernietigd. Ik kan deze
schuldigverklaring niet aanvaarden.
De massamoord was de schuld van
de leiders', zo zei Eichmann tot zijn
rechters. „Ik wilde het Joodse volk
om vergeving vragen en zeggen dat
Volgens het Britse blad „Daily Sketch" is de ontploffing, die
in april leidde tot de ondergang van het Britse schip „Dara" in
de Perzische golf en tot het verlies van 200 mensenlevens, het
gevolg geweest van activiteit van terroristen. Rechercheurs die
in opdracht van het Britse ministerie van Vervoer ter plaatse een
onderzoek hebben ingesteld, zijn tot deze conclusie gekomen.
De daders zouden anti-Britse bandieten uit Oman zijn geweest
die 24 landmijnen aan boord van het schip zouden hebben ge
bracht, aldus de „Daily Sketch".
ik diep beschaamd ben voor de mis
daden die tegen Joden zijn begaan.
Doch bij het vonnis zou ook dit als
onoprecht worden uitgelegd. Ik ben
niet het monster waarvoor men mij
heeft uitgemaakt, doch het slachtof
fer van een dwaling", zo zei Eich
mann, wiens laatste woorden waren:
„Ik ben er diep van overtuigd, dat
ik moet boeten voor de daden van
anderen. Ik moet de last dragen, die
mij door het noodlot is opgelegd".
De openbare aanklager bjj de recht
bank in Karlsruhe heeft gisteren
tegen de voormalige SS-er Erich Ehr-
ünger, die met zeven anderen terecht
staat voor moord op 2.000 joden in
Kowno, Dünaburg en Rossitten,
levenslange gevangenisstraf geëist.
Tegen de overigen eiste hij gevange
nisstraffen van verscheidene jaren.
Ehrlinger verklaarde volledige ver
antwoording voor zijn daden op zich
te nemen. „Geen van mijn onderge
schikten heeft zonder bevel van mij
gehandeld. Wanneer iemand voor het
gebeurde gestraft moet worden, dan
ben ik dat alleen".
De verdedigêr pleitte vrijspraak op
grond van „vermeende noodweer".
Op 20 december zal vonnis worden
gewezen.
Per 1 jan. 1963
Verhoging van
AOW-premie
met 1 procent
De verhoging van de A.OW..-
premie, welke een hogere uit
kering mogelijk moet maken,
wordt door minister dr. Veld
kamp voorlopig geschat op
één procent. Zij zal vermoe
delijk pas per 1 januari 1963
ingaan.
De bewindsman hoopt, dat de Sociaal
Economische Raad spoedig zal
komen met het gevraagde advies
over de voorgestelde verhoging van
de A.O.W.-uitkering met 15 procent.
Daarbij zal echter rekening gehou
den moeten worden met een aan
passing van gemeentelijke toesla
gen. Derhalve zal het wel niet
mogelijk zijn, de verwachte verho
ging van de A.O.W. die met
terugwerkende kracht tot 1 decem
ber zal ingaan nog deze maand
betaalbaar te stellen.
De minister is ook van plan een
advies aan de S.E.R. te vragen over
de afsplitsing van het ouderdoms-
deel uit de invaliditeitswet en
onderbrenging daarvan in de
A.O.W.
In zijn antwoord aan de Tweede
Kamer heeft minister Veldkamp
gisteren het door hem ingestelde
stelsel van voorschotten aan emi
granten met vuur verdedigd. Maar
nadat bij de replieken opnieuw be
zwaren tegen deze regeling waren
ingebracht, deelde de bewindsman
mee de suggestie van de KVP-er,
mr. Brouwer, om de voorschotrege
ling voorlopig alleen te laten gel
den voor vrijgezellen en niet voor
gezinnen, in zeer ernstige overwe
ging te zullen nemen.
(Voor Kamerdebat zie men elders)
Felle woorden
van Soekarno
President Soekarno heeft gezegd
dat de enige taal die door de „Ne
derlandse imperialisten" wordt be
grepen, kracht is.
Hy sprak op een bijeenkomst van
het Indonesische vrouwencongres. De
president leverde felle kritiek op Ne
derland wegens zijn politiek inzake
Nieuw-Guinea en legde er de nadruk
op dat Indonesië had besloten „West-
Irian te bevrijden door een vastbe
sloten politiek te volgen".
Het congres werd gehouden om te
beslissen over de rol van Indonesi
sche vrouwen „in de strijd om Weste
lijk Nieuw-Guinea te verwerven".
Soekarno zei dat de Nederlandse
politiek van zelfbeschikking voor
West-Irian gelijk is aan pogingen tot
het verlenen van zelfbeschikking voor
Texas of Katanga.
Hij herinnerde aan zijn besluit om
op 19 decembj zijn programma „voor
bevrijding van West-Irian" bekend te
maken en deed een beroep op natio
nale eenheid.
Dc secretaris-generaal van de Ver. Naties, de Birmees Oe
Thant, heeft gisteren het Britse verzoek om een wapenstilstand
in Katanga van de hand gewezen. Volgens hem zijn de Katangese
autoriteiten daar niet in geïnteresseerd. De Britse regering had de
internationale politiemacht niet het recht ontzegd uit zelfverdedi
ging in actie te komen, maar zij had opgemerkt, dat de V.N.-
troepen aanvallen hebben ondernomen op industriële installaties
en andere burgerlijke doelen, hetgeen in strijd is met de resolutie
van de Veiligheidsraad van 9 augustus 1960. Oe Thant heeft wel
toegezegd het Britse verzoek te zullen voorleggen aan de com
missie van achttien landen voor advies inzake Kongo. Deze
commissie komt morgenmiddag bijeen.
Amerika heeft officieel bekendgemaakt, dat het voortgaat sterke
steun te verlenen aan de V.N.-operaties in Katanga. Negen-en-
veertig landen van het Afro-Aziatische bloc steunen deze opera
ties eveneens. Een zeer zeldzame demonstratie van eensgezindheid
van deze landen met de V.S.
serieus zouden gaan vechten, zou de
communist Gizenga de derde kunnen
zijn, die snel met de buit gaat strij
ken. Amerika wenst daarom dat de
V.N.-actie niet zal worden gestaakt,
doch wordt doorgezet totdat de V.N.-
troepen dusdanig meester van de si
tuatie zijn, dat zij de opdracht van
de Veiligheidsraad kunnen uitvoeren.
Pas daarna zou de tijd zijn aange
broken voor een wapenstilstand.
Op het terrein van de Prins
Willem lil-kazerne in Amers
foort heeft Prins Bernhard giste
ren namens de Koningin een
nieuwe standaard uitgereikt aan
de commandant van het Regi
ment Huzaren van Boreel. luit.
kol. jhr. mr. C. C. van Lidth de
Jeude.
Union Miniére
beklaagt zich
De „Union Minière" in Katanga
heeft nadrukkelijk tegengesproken,
dat V.N.-vliegtuigen de installaties
van deze maatschappij niet zouden
hebben gebombardeerd, zoals van
V.N.-zijde was beweerd. De V.N.-
troepen beogen algehele vernietiging
van Katanga's economisch poten
tieel, met volledige minachting voor
mensenlevens. De maatschappij is be
reid aan een internationale commis
sie van onderzoek foto's en documen
ten ter hand te stellen over de aan
gerichte schade.
Intussen heeft Oe Thant zijn ver
zoek aan Engeland tot levering van
24 bommen voor gebruik in Kongo
ingetrokken. Hij had vernomen, dat
er in Engeland grote ongerustheid
was ontstaan over deze leverantie.
De Amerikaanse onderminister van
Buitenlandse Zaken, George Ball,
heeft gisteren in een ontmoeting met
journalisten het Amerikaanse stand
punt inzake Kongo trachtten te ver
duidelijken, aldus meldt onze corres
pondent in Washington. Het doel van
de Verenigde Staten is de vorming
van een regering voor geheel Kongo.
Men wil Tsjombe nopen Katanga op
vreedzame wijze in Kongo op te
nemen. Slaagt men daarin niet, dan
vrezen de Amerikanen een burger
oorlog en anarchie, waarvan alleen
de communisten zullen profiteren.
Amerika acht Kongo niet levens
vatbaar zonder Katanga en indien
Tsjombe en Adoe i als twee honden
Katanga is liet
Hongarije van '61"
In de verenigde Staten is intussen
een comité gevormd, dat hulp wil
verlenen aan de „Katangese vrij
heidsstrijders". Hierin hebben o.a.
zitting de Republikeinse Senator
Everett Dirkscn, de acteur Adolphe
Menjou, een aantal hoogleraren, ver
scheidene bekende uitgevers en een
aantal gepensioneerde officieren.
Voorzitter van het comité is de ne
ger-schrijver dr. Max Yergan, oud
bestuurslid van de Raad voor Ameri
kaanse zaken.
In een advertentie van een hele
pagina in de „New York Times" van
vandaag wekt het comité de Ameri
kaanse bevolking op bijdragen te
schenken voor steun aan de strijd van
het Katangese volk tegen „het des
potisme en de agressie tegen hun
land" van de Verenigde Naties „Ka-
tanga is het Hongarije van 1961", al
dus het comité in de advertentie. Het
beschuldigt de Verenigde Staten er
van steun te geven aan een „mee
dogenloze poging om de hoop van een
dapper volk, dat alleen maar het
recht tracht te krijgen zijn stem uit
te brengen bij het bepalen van eigen
lot, te vernietigen en de bodem in te
slaan".
Luns steunt het
Spaak
betoog van
De Belgische minister van Buiten
landse Zaken. Spaak, heeft gisteren
op de bijeenkomst van de NAVO-
raad in Parijs gezegd dat het in het
belang van Kongo zowel als van de
Verenigde Naties is zo spoedig mo
gelijk het vuren in Katanga te sta-
Spaak deed een beroep op de leden
mee te werken aan een oplossing voor
De Prinsessen Beatrix en Irena
zijn gisteren via Frankfort naar
Athene gevlogen om de viering
bij te wonen van de zestigste
verjaardag van Koning Paul van
Griekenland en de verloving
van diens oudste dochter, Prin
ses Sophia, met de Spaanse prins
Juan Carlos, Prinses Irene op hei
vliegveld van Frankfort in ge
zelschap van Prins Wolf Hein-
rich von Hannover, In totaal zijn
28 Europese prinsen en prinses
sen gisteren per vliegtuig naar
Athene vertrokken.
dit vraagstuk. Spaak legde een lange
verklaring af over de recente gebeur
tenissen in Katanga. Deze hebben
„grote beroering en verontwaardiging
onder de Belgen gewekt", aldua
Spaak. Hij legde er de nadruk op dat
België nooit afscheiding van Katanga
gewild heeft, maar altijd voor een
verenigd Kongo geweest is.
De Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken, mr. J. Luns,
steunde Spaak. Hy zei er sterk voot
te zyn dat de NAVO-raad problemen
als Katanga bespreekt en hoopt daft
Kongo zal worden verenigd. De En
gelse minister Home zei, dat de rol
van de VN in Kongo uitsluitend
vrede-brengend behoort te zyn.
De Amerikaan Susk zei dat zijn
regering de centrale Kongolese re
gering in Leopoldstad steunt. De
Fransman Couve de Murville herin
nerde aan de Franse afwijzing van
de actie in Katanga.
Volgens een NAVO-woordvoerder wa
ren alle sprekers het erover eens „dat
de rol van de VN in Kongo essen
tieel die van onderhandelaar en vre
debrenger" is. De secretaris-generaal
van de NAVO, mr. Stikker, steunde
allen die een bestand in Kongo
willen.
Vervolg op pag. 2
MENSEN DIE
HET GOED
BEKIJKEN
KIEZEN
ARISTONA
zaterdag 16 december
GRANDMA MOSES
OVERLEDEN
„Grandma" Moses, één van de be
kendste schilderessen van Amerika, is
gisteren in de ouderdom van 101 jaar
overleden. Zij was op haar 70ste jaar
met schilderen begonnen.
Anna Mary Robertsen Moses verbleef
sinds juli j.l. in een rusthuis te
Hoasick Falls in de staat New York.
Dinsdag werd haar toestand plotse
ling zo ernstig dat zij in een zuur
stoftent moest worden geplaatst.
Grandma Moses werd op 7 september
1860 te Eagle Bridge, een dorpje in
de staat New York, geboren. Z\j ver
wierf wereldvermaardheid door haar
schilderijen in primitieve stijl. Het
merendeel van deze werken die het
plattelandsleven in de staat New
York tot onderwerp hebben, schilder
de zij op de familieboerderij te Eagle
Bridge Veel van haar schilderijen
zijn voor afbeeldingen op kerstkaar
ten gebruikt.
Pas toen zü zeventig was. trokken
haar werken voor het eerst aandacht
van een kunsthandelaar die de eer
ste tentoonstelling van haar werk or
ganiseerde.
Uit het Leidsch Dagblad van
16 Dec. 1861:
—Gisteren Vrijdagavond brak
een hevige brand uit in de
katoen fabrieken van de hee-
ren Driessen en v. Wensen,
gedreven onder de firma de
Heyde Co. De schade is
aanzienlijk en een ramp voor
Leiden, omdat 1100 werklie
den aan die fabriek verbon
den zijn.
Op Maandag den 15 De
cember, 1861 's morgens
10 uur, algemeene inzameling
langs de huizen der ingezete
nen ten voordele der nood
lijdenden door den brand van
13 December in de katoen-
fabriek van de heeren v.
Wensen en Driessen.