W.-DUITSE RECHTERS SOLIDAIR MET NAZI'S Oe Thant wijst Brits verzoek van de hand Bandieten uit OMAN lieten schip zinken éw In Israël wordt recht gesprokenmaar Afro-Aziaten en VS steunen operaties Harde siag op nazi-aambeeld WEERBERICHT Ramp met 200 slachtoffers LEVENSLANG geëist tegen SS-moordenaar Frankrijk - Bulgarije teuws Opgericht 1 maart 1860 DONDERDAG 14 DECEMBER 1961 No. 30529 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dishoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Tegen Adolf Eichmann is gister middag in Jeruzalem de doodstraf ge- eist. In West-Duitsland worden nazi- misdadigers gestraft met tien minuten gevangenis voor een moord. Terwijl in Israël Eichmann wordt berecht en in het proces tegen hem het misdadige verle den van alle nazi's aan de kaak is ge steld, lopen in de Bondsrepubliek de gruwelijkste moordenaars nog vrij rond. Terwijl men er zeker van kan zijn dat Eichmann in Israël zijn gerechte straf niet zal ontlopen (morgen is de uit spraak), is het evenmin aan twijfel onderhevig dat in West-Duitsland de rechters met opvallende lankmoedig heid tegen nazi-misdadigers optreden. Tijdens een bijeenkomst in de ^„Evangelische Akademie" van het Westfaalse dorp Loccum heeft dr. Barbara Just-Dahlmann officier van Justitie bij de kin derrechter in Mannheim, een slag op het nazi-aambeeld gege ven die doordreunt door de hele Westduitse samenleving. Wat tij vertelde over haar tijdelijke werkzaamheden bij de Zentrale Ludwigsburg die belast is met het procesrijp maken van nazi-misdaden was zo schok kend, dat het in de korst moge lijke tijd een belangrijk punt van discussie in geheel West-Duits land is geworden. Vele nazi-moordenaars leven nog als „keurige burgers" in de Bonds republiek, vertelde zij. Zo was kortge leden in Duitsland nog een kinder arts werkzaam, die eens als leider van een SS-eenheid een heel Joods dorp uitmoordde „ter meerdere glorie van de Fuhrer". Een andere SS'er schoot eigenhandig op één dag vijf tig joodse kinderen in Krakau dood, die hij daartoe eerst door de moeders op een vuilniswagen had laten leg gen. De naam van de man is bekend, aldus mevrouw Just, maar hij loopt vrij rond! Bijna nog onthutsender dan haar berichten over de in Ludwigsburg ge registreerde gruwelen, die men lang zamerhand wel kent, waren haar mededelingen over de moeilijkheden die men hij de opsporing en berech ting van nazi-misdadigers te over winnen heeft. Als men oudere politiemannen in schakelt, bereikt men meestal niets, zo vertelde zij, omdat deze mensen allemaal zelf boter op het hoofd heb ben. Hetzelfde is het geval met vele officieren van Justitie en rechters. Zo was tot voor kort de man die be dacht hoe men joden met de uitlaat gassen van vrachtauto's kon doden en ook aanwijzingen gaf hoe dit het meest effectief kon gebeuren, hoofd van de afdeling politie in het minis terie van Buitenlandse Zaken van een der Westduitse deelstaten. Opvallend is de lankmoedigheid, waarmee rechters optreden tegen oorlogsmisdadigers. Een man die be kende verantwoordelijk te zijn voor de moord op 12.000 mensen,-werd op oen borgsom van 12.000 Mark vrijge laten! Cynisch zei mevrouw Just: „Als het personeel van de Zentrale Ludwigs burg eens een uur vrij heeft, rekent men de straffen van de nazi's na. Het resultaat is dan meestal: tien minuten gevangenis- .voor een moord." Door het referaat van mevrouw Just is in West-Duitsland een discus sie ontstaan die steeds wijdere krin gen maakt. Oud-procureur-generaal Gude en procureur-generaal Bauer EXCLUSIEVE kerst- en nieuwjaarsdiners in een intiem en stijlvol buiten restaurant. Menu's v.a. f 12.50 p.c. worden op aanvraag toegezonden. „DE NACHTEGAAL" - Lisse Tel. 0 2530—3400 DALING VAN TEMPERATUUR De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond: Aanvankelijk nog veel, later afnemende bewolking. Geen neerslag van betekenis meer. In het noorden van het land matige tot vrij krachtige oostelijke wind en over wegend lichte vorst. Elders zwakke tot matige, naar oost draaiende wind en daling van de temperatuur tot om net vriespunt. (Opgemaakte te 11.15 uur). 15 DECEMBER Zon op: 8.41 uur; onder: 16.28 uur; Maan op: 13.31 uu-; onder: 0.26 uur. Hoogwater te Katwijk te 8.56 en 21.34 uur; laagwat r te 4.20 en 16.50 uur. Dit blad bestelt c'ft 20 pagina's in Frankfort hebben al gezegd dat de solidariteit van leden van de rech. terlij ke macht met misdadigers uit het Derde Rijk inderdaad een veel voorkomend en ernstig verschijnsel is. Proces-Eiclmiaim in laatste fase Het proces-Eichmann in Jeruza lem is inmiddels in zün laatste fase gekomen. Het was doodstil in de rechtszaal die gistermiddag tot op de laatste plaats was bezet toen de openbare aanklager, Hausner, zei: „Ik eis de doodstraf tegen Eichmann als de enig mogelijke straf voor de man die aan het hoofd stond van het gehele bloeddorstige apparaat." Er is geen reden voor de rechtbank om een lichtere straf te overwegen, aangezien er op grond van de bepa lingen van de Israëlische wet voor veroordeling van nazi's en hun colla borateurs geen andere straf dan de doodstraf mogelijk is, aldus Hausner. Alle vijftien punten van de aan klacht tegen Eichmann vallen onder deze wet en op twaalf daarvan staat de doodstraf. Eichmann toonde geen emotie toen de openbare aanklager de doodstraf eiste. Een van zijn oewakers hoorde hem mompelen: „De teerling is ge worpen". Eichmanns verdediger, dr. Serva- tius, verzocht de rechtbank in zijn laatste pleidooi om medelijden. Ten slotte kreeg de verdachte zelf het woord. „Mijn hoop op een rechtvaardig vonnis is vernietigd. Ik kan deze schuldigverklaring niet aanvaarden. De massamoord was de schuld van de leiders', zo zei Eichmann tot zijn rechters. „Ik wilde het Joodse volk om vergeving vragen en zeggen dat Volgens het Britse blad „Daily Sketch" is de ontploffing, die in april leidde tot de ondergang van het Britse schip „Dara" in de Perzische golf en tot het verlies van 200 mensenlevens, het gevolg geweest van activiteit van terroristen. Rechercheurs die in opdracht van het Britse ministerie van Vervoer ter plaatse een onderzoek hebben ingesteld, zijn tot deze conclusie gekomen. De daders zouden anti-Britse bandieten uit Oman zijn geweest die 24 landmijnen aan boord van het schip zouden hebben ge bracht, aldus de „Daily Sketch". ik diep beschaamd ben voor de mis daden die tegen Joden zijn begaan. Doch bij het vonnis zou ook dit als onoprecht worden uitgelegd. Ik ben niet het monster waarvoor men mij heeft uitgemaakt, doch het slachtof fer van een dwaling", zo zei Eich mann, wiens laatste woorden waren: „Ik ben er diep van overtuigd, dat ik moet boeten voor de daden van anderen. Ik moet de last dragen, die mij door het noodlot is opgelegd". De openbare aanklager bjj de recht bank in Karlsruhe heeft gisteren tegen de voormalige SS-er Erich Ehr- ünger, die met zeven anderen terecht staat voor moord op 2.000 joden in Kowno, Dünaburg en Rossitten, levenslange gevangenisstraf geëist. Tegen de overigen eiste hij gevange nisstraffen van verscheidene jaren. Ehrlinger verklaarde volledige ver antwoording voor zijn daden op zich te nemen. „Geen van mijn onderge schikten heeft zonder bevel van mij gehandeld. Wanneer iemand voor het gebeurde gestraft moet worden, dan ben ik dat alleen". De verdedigêr pleitte vrijspraak op grond van „vermeende noodweer". Op 20 december zal vonnis worden gewezen. Per 1 jan. 1963 Verhoging van AOW-premie met 1 procent De verhoging van de A.OW..- premie, welke een hogere uit kering mogelijk moet maken, wordt door minister dr. Veld kamp voorlopig geschat op één procent. Zij zal vermoe delijk pas per 1 januari 1963 ingaan. De bewindsman hoopt, dat de Sociaal Economische Raad spoedig zal komen met het gevraagde advies over de voorgestelde verhoging van de A.O.W.-uitkering met 15 procent. Daarbij zal echter rekening gehou den moeten worden met een aan passing van gemeentelijke toesla gen. Derhalve zal het wel niet mogelijk zijn, de verwachte verho ging van de A.O.W. die met terugwerkende kracht tot 1 decem ber zal ingaan nog deze maand betaalbaar te stellen. De minister is ook van plan een advies aan de S.E.R. te vragen over de afsplitsing van het ouderdoms- deel uit de invaliditeitswet en onderbrenging daarvan in de A.O.W. In zijn antwoord aan de Tweede Kamer heeft minister Veldkamp gisteren het door hem ingestelde stelsel van voorschotten aan emi granten met vuur verdedigd. Maar nadat bij de replieken opnieuw be zwaren tegen deze regeling waren ingebracht, deelde de bewindsman mee de suggestie van de KVP-er, mr. Brouwer, om de voorschotrege ling voorlopig alleen te laten gel den voor vrijgezellen en niet voor gezinnen, in zeer ernstige overwe ging te zullen nemen. (Voor Kamerdebat zie men elders) Felle woorden van Soekarno President Soekarno heeft gezegd dat de enige taal die door de „Ne derlandse imperialisten" wordt be grepen, kracht is. Hy sprak op een bijeenkomst van het Indonesische vrouwencongres. De president leverde felle kritiek op Ne derland wegens zijn politiek inzake Nieuw-Guinea en legde er de nadruk op dat Indonesië had besloten „West- Irian te bevrijden door een vastbe sloten politiek te volgen". Het congres werd gehouden om te beslissen over de rol van Indonesi sche vrouwen „in de strijd om Weste lijk Nieuw-Guinea te verwerven". Soekarno zei dat de Nederlandse politiek van zelfbeschikking voor West-Irian gelijk is aan pogingen tot het verlenen van zelfbeschikking voor Texas of Katanga. Hij herinnerde aan zijn besluit om op 19 decembj zijn programma „voor bevrijding van West-Irian" bekend te maken en deed een beroep op natio nale eenheid. Dc secretaris-generaal van de Ver. Naties, de Birmees Oe Thant, heeft gisteren het Britse verzoek om een wapenstilstand in Katanga van de hand gewezen. Volgens hem zijn de Katangese autoriteiten daar niet in geïnteresseerd. De Britse regering had de internationale politiemacht niet het recht ontzegd uit zelfverdedi ging in actie te komen, maar zij had opgemerkt, dat de V.N.- troepen aanvallen hebben ondernomen op industriële installaties en andere burgerlijke doelen, hetgeen in strijd is met de resolutie van de Veiligheidsraad van 9 augustus 1960. Oe Thant heeft wel toegezegd het Britse verzoek te zullen voorleggen aan de com missie van achttien landen voor advies inzake Kongo. Deze commissie komt morgenmiddag bijeen. Amerika heeft officieel bekendgemaakt, dat het voortgaat sterke steun te verlenen aan de V.N.-operaties in Katanga. Negen-en- veertig landen van het Afro-Aziatische bloc steunen deze opera ties eveneens. Een zeer zeldzame demonstratie van eensgezindheid van deze landen met de V.S. serieus zouden gaan vechten, zou de communist Gizenga de derde kunnen zijn, die snel met de buit gaat strij ken. Amerika wenst daarom dat de V.N.-actie niet zal worden gestaakt, doch wordt doorgezet totdat de V.N.- troepen dusdanig meester van de si tuatie zijn, dat zij de opdracht van de Veiligheidsraad kunnen uitvoeren. Pas daarna zou de tijd zijn aange broken voor een wapenstilstand. Op het terrein van de Prins Willem lil-kazerne in Amers foort heeft Prins Bernhard giste ren namens de Koningin een nieuwe standaard uitgereikt aan de commandant van het Regi ment Huzaren van Boreel. luit. kol. jhr. mr. C. C. van Lidth de Jeude. Union Miniére beklaagt zich De „Union Minière" in Katanga heeft nadrukkelijk tegengesproken, dat V.N.-vliegtuigen de installaties van deze maatschappij niet zouden hebben gebombardeerd, zoals van V.N.-zijde was beweerd. De V.N.- troepen beogen algehele vernietiging van Katanga's economisch poten tieel, met volledige minachting voor mensenlevens. De maatschappij is be reid aan een internationale commis sie van onderzoek foto's en documen ten ter hand te stellen over de aan gerichte schade. Intussen heeft Oe Thant zijn ver zoek aan Engeland tot levering van 24 bommen voor gebruik in Kongo ingetrokken. Hij had vernomen, dat er in Engeland grote ongerustheid was ontstaan over deze leverantie. De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, George Ball, heeft gisteren in een ontmoeting met journalisten het Amerikaanse stand punt inzake Kongo trachtten te ver duidelijken, aldus meldt onze corres pondent in Washington. Het doel van de Verenigde Staten is de vorming van een regering voor geheel Kongo. Men wil Tsjombe nopen Katanga op vreedzame wijze in Kongo op te nemen. Slaagt men daarin niet, dan vrezen de Amerikanen een burger oorlog en anarchie, waarvan alleen de communisten zullen profiteren. Amerika acht Kongo niet levens vatbaar zonder Katanga en indien Tsjombe en Adoe i als twee honden Katanga is liet Hongarije van '61" In de verenigde Staten is intussen een comité gevormd, dat hulp wil verlenen aan de „Katangese vrij heidsstrijders". Hierin hebben o.a. zitting de Republikeinse Senator Everett Dirkscn, de acteur Adolphe Menjou, een aantal hoogleraren, ver scheidene bekende uitgevers en een aantal gepensioneerde officieren. Voorzitter van het comité is de ne ger-schrijver dr. Max Yergan, oud bestuurslid van de Raad voor Ameri kaanse zaken. In een advertentie van een hele pagina in de „New York Times" van vandaag wekt het comité de Ameri kaanse bevolking op bijdragen te schenken voor steun aan de strijd van het Katangese volk tegen „het des potisme en de agressie tegen hun land" van de Verenigde Naties „Ka- tanga is het Hongarije van 1961", al dus het comité in de advertentie. Het beschuldigt de Verenigde Staten er van steun te geven aan een „mee dogenloze poging om de hoop van een dapper volk, dat alleen maar het recht tracht te krijgen zijn stem uit te brengen bij het bepalen van eigen lot, te vernietigen en de bodem in te slaan". Luns steunt het Spaak betoog van De Belgische minister van Buiten landse Zaken. Spaak, heeft gisteren op de bijeenkomst van de NAVO- raad in Parijs gezegd dat het in het belang van Kongo zowel als van de Verenigde Naties is zo spoedig mo gelijk het vuren in Katanga te sta- Spaak deed een beroep op de leden mee te werken aan een oplossing voor De Prinsessen Beatrix en Irena zijn gisteren via Frankfort naar Athene gevlogen om de viering bij te wonen van de zestigste verjaardag van Koning Paul van Griekenland en de verloving van diens oudste dochter, Prin ses Sophia, met de Spaanse prins Juan Carlos, Prinses Irene op hei vliegveld van Frankfort in ge zelschap van Prins Wolf Hein- rich von Hannover, In totaal zijn 28 Europese prinsen en prinses sen gisteren per vliegtuig naar Athene vertrokken. dit vraagstuk. Spaak legde een lange verklaring af over de recente gebeur tenissen in Katanga. Deze hebben „grote beroering en verontwaardiging onder de Belgen gewekt", aldua Spaak. Hij legde er de nadruk op dat België nooit afscheiding van Katanga gewild heeft, maar altijd voor een verenigd Kongo geweest is. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, mr. J. Luns, steunde Spaak. Hy zei er sterk voot te zyn dat de NAVO-raad problemen als Katanga bespreekt en hoopt daft Kongo zal worden verenigd. De En gelse minister Home zei, dat de rol van de VN in Kongo uitsluitend vrede-brengend behoort te zyn. De Amerikaan Susk zei dat zijn regering de centrale Kongolese re gering in Leopoldstad steunt. De Fransman Couve de Murville herin nerde aan de Franse afwijzing van de actie in Katanga. Volgens een NAVO-woordvoerder wa ren alle sprekers het erover eens „dat de rol van de VN in Kongo essen tieel die van onderhandelaar en vre debrenger" is. De secretaris-generaal van de NAVO, mr. Stikker, steunde allen die een bestand in Kongo willen. Vervolg op pag. 2 MENSEN DIE HET GOED BEKIJKEN KIEZEN ARISTONA zaterdag 16 december GRANDMA MOSES OVERLEDEN „Grandma" Moses, één van de be kendste schilderessen van Amerika, is gisteren in de ouderdom van 101 jaar overleden. Zij was op haar 70ste jaar met schilderen begonnen. Anna Mary Robertsen Moses verbleef sinds juli j.l. in een rusthuis te Hoasick Falls in de staat New York. Dinsdag werd haar toestand plotse ling zo ernstig dat zij in een zuur stoftent moest worden geplaatst. Grandma Moses werd op 7 september 1860 te Eagle Bridge, een dorpje in de staat New York, geboren. Z\j ver wierf wereldvermaardheid door haar schilderijen in primitieve stijl. Het merendeel van deze werken die het plattelandsleven in de staat New York tot onderwerp hebben, schilder de zij op de familieboerderij te Eagle Bridge Veel van haar schilderijen zijn voor afbeeldingen op kerstkaar ten gebruikt. Pas toen zü zeventig was. trokken haar werken voor het eerst aandacht van een kunsthandelaar die de eer ste tentoonstelling van haar werk or ganiseerde. Uit het Leidsch Dagblad van 16 Dec. 1861: —Gisteren Vrijdagavond brak een hevige brand uit in de katoen fabrieken van de hee- ren Driessen en v. Wensen, gedreven onder de firma de Heyde Co. De schade is aanzienlijk en een ramp voor Leiden, omdat 1100 werklie den aan die fabriek verbon den zijn. Op Maandag den 15 De cember, 1861 's morgens 10 uur, algemeene inzameling langs de huizen der ingezete nen ten voordele der nood lijdenden door den brand van 13 December in de katoen- fabriek van de heeren v. Wensen en Driessen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 1