Tussen geschetter en lawaai
groeit nieuwe generatie op
KENT
KENT
KENT
KENT
Na destalinisatie
gewetensonderzoek
Weense OPERA moet
repertoire inkrimpen
Ruimtegebrek dreigt
Stalins karakter niet enige
oorzaak communistisch falen
m\
Clubliuiswerk
Officiële publikatie
Boze hond liet
tanden zien
•tef
'T
VOETGANGERS:
BENEGAS BUTAAN
DISCUSSIE
GEOPEND
WIELRIJDERS
EN EROMMERS:
"Opgericht 1 maart 1860
Woensdag 6 december 1961
Tweede blad no. 30522
HULP AAN ANDERSMAATSCHAPPELIJKEN
schettert en iedere avond de televi
sie aanstaat, waar gescholden en ge
vloekt wordt, groeit een nieuwe gene
ratie op.
Wat doen ze daar!
In deze volkswijken openen de ver
schillende stichtingen haar clubhui
zen. En dan rijst de vraag: Wat doen
ze daar dan?
De kleintjes komen één of twee
maal per week in het clubhuis. De
ouderen dagelijks. De kleintjes
spelen, zingen, doen handenarbeid en
luisteren naar het verhaal. Een leid
ster, die goed kan vertellen, mag op
de volle aandacht van de kinderen
rekenen. Het clubhuis biedt hier
naast het kleuterschooltje één uur
per week een andere ruimte om te
spelen dan de straat. Eén uur per
Voor een normale ontwikkeling van gezin en
lersoon zijn voorwaarden nodig, die de
(elegenheid bieden tot de ontplooiing in indivi-
luele en maatschappelijke zin. Bij aantasting
ran deze voorwaarden bestaat de kans, dat de
larmonische ontwikkeling wordt gestoord,
paardoor de maatschappelijke aanpassing in
iet gedrang komt en probleemgezinnen en
personen kunnen ontstaan wier normen en
jedrag aanleiding kunnen geven tot moeilijk-
leden. Het is zo'n nuchtere zin, waarachter een
vereld van menselijkheid, maar ook van liefde
ai opofferingsgezindheid schuil gaat.
Dezer dagen verscheen in Leiden
en overzichtelijk en uitvoerig rap-
ort over het werk, dat er voor
e andersmaatschappelijken verricht
rordt. Wij willen hier zorgvuldig het
•oord „onmaatschappelijken" vermij-
en. Het rapport werd samengesteld
oor een kleine werkgroep, bestaande
Git de heren A. Barendregt, ds. D.
I. Gijsbers, pater J. D. M. Sweerts,
Renes, N. van Loef en G. Stein-
ach. De gegevens kreeg deze werk-
roep van de over heel Leiden ver-
preide clubhuizen. Aan de verzame-
(ng van de feiten werkten de vol
lende clubhuizén mee: het Leidse
tolkshuis, de Katholieke Stichting
oor Bijzonder Gezins- en Jeugdwerk
Jlubhuis „De Spreewpot", de Stich-
ing de Jeugdhaven Leiden, de Stich-
ing Katholiek Bijzonder Gezinswerk
h Jeugdzorg Clubhuis „Inde Vroo-
(jcke Arke"; het Clubhuis „De Sper-
rers", de Stichting Ned. Herv. Jeugd-
jorg Leiden, het Ankerwerk van de
Moderne Jeugd Raad en het Jeugd-
jorgwerk van het Leger des Heils.
De maatschappelijke aanpassing,
jldus dit rapport, kan men voor een
noot deel afhankelijk achten van
huisvesting, werkgelegenheid, werk
kring en recreatiemogelijkheden.
Vooral de huisvesting is van
bote betekenis. Een aanzienlijk
deel van de Leidse arbeiders is
roor de huisvesting aangewezen op
totaal verouderde woningen, welke
rebouwd werden in tijden, dat aan
ie huisvesting van de arbeiders wei-
hig aandacht werd besteed.
Op het gebied van de werkgelegen-
leid zijn in Leiden reeds vele ver
beteringen voor de arbeiders bereikt.
De ontwikkelmg van de huisvesting
heeft, echter die van de werkgelegen
heid niet kunnen bijhouden. Door
het selectiesysteem, dat veelvuldig in
3e bedrijven wordt toegepast, komen
3e maatschappelijk zwakkeren in de
Dudere en minst moderne bedrijven
te werken. Ook dit zal vaak de maat
schappelijke aanpassing in de weg
Staan.
De recreatiemogelijkheden in de
woonbuurten zijn nog minimaal. Van
enige openluchtrecreatie kan bijna
niet gesproken worden.
Het milieu, waarin de bevolking van Leiden
leeft, is een produkt van het heden en het ver
leden. De erfstukken van het verleden zijn dus
niet uit dit milieu weg te denken. Sommige van
die erfstukken kunnen een nadelige invloed
uitoefenen op de maatschappelijke ontwikkeling
van een persoon, een gezin of een hele groep.
Op die manier ontstaan de wat men noemt
andersmaatschappelijke gezinnen en perso
nen. Zij zijn niet minder dan andere mensen,
maar toch dienen zij op een andere manier be
naderd te worden.
week rust om iets moois te maken
van papier, klei of verf. Eén uur per
week aandacht voor het kleine le
ventje.
De schoolkinderen komen verschei-
denen malen per week in het club
huis. Ze komen er wantrouwend. Die
juffrouw en die meester, daar moet
je voor uitkijken. Niet te veel zeggen,
niet al te toeschietelijk zijn. Je moet
eerst zien wat dat voor mensen zijn.
Zij moeten niet denken, dat ze veel te
vertellen hebben, want dan ben jij
er ook nog.
Wantrouwen en onbegrip
De besturen, leiders en leidsters
van de Leidse jeugdhuizen hebben
het niet gemakkelijk. Zij stuiten vaak
op onbegrip en wantrouwen bij de
jeugd, die enkele malen per week het
clubhuis bevolkt. Maar op dat wan
trouwen hebben ze gerekend en ze
hebben zich ertegen kunnen wape
nen. Het grootste probleem wordt
thans echter gevormd door het drei
gende ruimtegebrek. Want ook in de
nieuwe stadswijken zal dit bijzondere
jeugdwerk moeten gaan functio
neren.
Sinds kort is in Leiden vanuit de
LJA een commissie „Ruimte voor het
bijzonder jeugdwerk in de nieuwe
wijken" gevormd, waarin alle Leidse
jeugdzorginstellingen, de stedebouw-
kundige afdeling van de dienst van
gemeentewerken, de Stichting Leidse
Jeugdverblijven en de Stichting
Leidse Jeugd Actie zijn vertegen
woordigd, waardoor een vruchtbaar
gesprek over wensen en mogelijkhe
den kan onstaan. Bij dit overleg zul
len zeker ook vragen over coördina
tie en zelfs combinatie van het werk
ter sprake komen. Het is zonder meer
duidelijk, dat het onmogelijk, maar
bovendien ongewenst zou zijn, wan
neer de acht Leidse instellingen voor
bijzonder jeugdwerk zowel in Noord
als in Zuid-West elk een nieuw club
huis. dus in totaal 16 clubhuizen pro
beerde te bouwen.
Met het oog op een eventuele sa
nering van de bestaande arbeiders
wijken, zal de jeugdzorg het
oog moeten laten vallen op de nieuwe
wijken in Noord en Zuid-West. Men
heeft daar reeds de beschikking ge
kregen over enkele souterrains, cen
tra van het nieuwe jeugdwerk. De
sanering zal een migratie van de ge
zinnen uit de oude wijken naar de
nieuwe tot gevolg hebben. De sou
terrains zullen dan niet meer toerei
kend zijn en men zal dus moeten
uitkijken naar één of enkele grotere
gebouwen. Wetenschapsmensen en
mensen van de Leidse jeugdzorg zul
len ongetwijfeld de mogelijkhe
den bestuderen, die een voortzetting
van dit belangrijke werk in de toe
komst zullen waarborgen.
Via de jeugd
naar het gezin
Om de andersmaatschappelijke ge-
linnen te bereiken zal men zich al
lereerst tot de jeugd uit die gezinnen
moeten wenden. In het verleden werd
reeds veel voor deze jeugd gedaan.
Het Sint-Franciscus Liefde-werk, Ons
Huis" en het Leidse Volkshuis nemen
reeds lange tijd in dit werk een voor
aanstaande plaats in.
Het aanvankelijke doel van deze
Instellingen: de jeugd van de straat
te houden, heeft zich in de loop der
Jaren gewijzigd. Thans wordt de zorg
voor de jeugd gezien tegen de achter
grond van hulp aan het hele gezin,
Ja zelfs aan een gehele woonwijk.
Het jeugdzorgwerk ziet als zijn taak
een bijdrage te leyer^n tot het schep
pen van de voorwaarden om het pro
ces vam het normale volwassen-
Worden mogelijk te maken.
In de straten van de volkswijken,
ln de donkere nauwe huizen, waar
het nooit rustig is, waar de radio
Advertentie
Zoekt U een
GOUDEN ARMBAND
voor f 70.— en f 100. Of f 300 en
f 400.—.
v. d. WATER, Haarlemmerstr. 207,
heeft het.
Grote keuze in alle prijzen.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Paul, zn van W. de Vries en M. S.
van Reenen, Wouter Jan, zn van W. J.
Benning en C. Kriek, Willem Simon,
zn van W. S. Corsel en M. Zwitser,
Paulus, zn van J. Zwaan en C. Kikkert
Maria, dr van P. Burgerjon en M. Zaal
berg, Mei Lieng, dr van K. H. Teng en
N. I. Han, Cornelia Hendrina, dr v.
P. Paauw en J. Driebergen.
OVERLEDEN
J. Zwaan, 57 Jaar, man.
Burgemeester en Wethouders van
Belden brengen ter algemene kennis:
I. dat Wethouder J. G. Hagens zich
heeft belast met de behandeling van
de zaken betreffende het Openbaar
Slachthuis, de Inrichtingen ..Ende
geest" c a., de Reinigngs- en Ontsmet-
tingsdlenst, de Markt- en Havendienst,
de Verdeling van Woonruimte, de Wo
ningstichting en het Verkeer.
II. dat het gewone spreekuur van
wethouder Hagens is vastgesteld op el
ke woensdag van 14.30-15.30 uur.
P. Lorillard - New York
filters best
blue micronite filter
in Nederland
door N.V. Cigarettes Import Cy.,
v/h A. J. Blok
Diamanten bruidspaar
Gisteren zijn voor het echtpaar J
Gijsman-Stouten, wonende in het
Barent van Namenhof (Oude Hoef-
straat), de diamanten bruidsdagen
ingegaan. De 80-jarige bruidegom,
die o.a. vele jaren werkzaam was bij
de Kon. Ned. Grofsmederij, en zijn
78-jarige bruid hebben thans nog
kinderen in leven. Bovendien weten
zij zich omringd door zeventien klein
en drie achterkleinkinderen. Acht
tien december is het zestig jaar ge
leden, dat zij elkander het ja-woord
gaven.
Door actie van technisch personeel
(Van onze Weense correspondent)
Terwijl de Weense Opera in verband met de felle kritiek op
Herbert von Karajan een artistieke crisis doormaakt, schijnt nu
het voortbestaan van de Opera als zodanig in gevaar te komen,
omdat het technisch personeel eisen stelt, die het gehele opera-
bedrijf in zijn wezen aantasten.
Toen Von Karajan kort geleden
iets langer dan gewoonlijk bleef
doorrepeterendraaide het techni
sche personeel opeens het licht uit,
omdat het niet langer dan acht uur
wil werken. Hetzelfde gebeurde
dezer dagen na een voorstelling in
de opera zelf. Terwijl de zangers
nog op het podium stonden om op
het einde voor het applaus te dan
ken, zakte het ijzeren gordijn lang
zaam naar omlaag, want het .perso
neel wilde „op tijd" naar huis.
Daar de toeschouwers toch al boos
waren op het personeel, bleven ze op
zettelijk iets langer in de zaal om de
monstratief voor de kunstenaars, die
langer dan acht uur werken, te ap
plaudisseren. Maar ook toen werd
het licht uitgedraaid. Bovendien
kwamen de controleurs en sup
poosten in een dichte rij opzetten om
de zaal te ontruimen.
Het gehele Opera-bedrijf staat op
het spel, omdat het technische per
soneel alles bij elkaar 1800 per
sonen de volgende eisen stelt:
een werkweek van 45 uur en tevens
van vijf dagen. Daar het geen over
uren wil maken, eist het bovendien
dat 140 nieuwe krachten worden aan
genomen, tenzij het salaris aanzien
lijk wordt verhoogd. De directie kan
hiertoe niet overgaan, omdat dan een
lawine van andere loonsverhogingen
losbreekt, waarmee 40 miljoen gulden
per jaar gemoeid zou zijn.
Daar de Opera toch al wordt ge
subsidieerd, kan de regering deze ver
hoging niet bijpassen. Het personeel
blijft bij zijn eisen, maar het staakt
niet. Het blijft zogenaamd „correct"
en werkt slechts 45 uur, maar het
stelt zich niet ter beschikking voor
overuren, die juist zo nodig zijn voor
de repetities.
Het gevolg Is nu dat de Weense
Opera slechts korte stukken kan op
voeren en dat alle langere opera's,
bijvoorbeeld van Wagner, niet meer
in het repertoire kunnen worden op
genomen. Nieuwe ensceneringen of
echte premières zijn niet meer mo
gelijk, omdat ook hiervoor overuren
in de vorm van repetities moeten
worden gemaakt.
Men moet zich derhalve tevreden
stellen met het oude, waarvoor geen
repetities nodig zijn, en van dit re
pertoire komen alleen de_ kortere
opera's in aanmerking. Het is duide
lijk dat het artistieke peil daardoor
in gevaar komt.
Zelfs het beroemde Opera-bal in de
tijd van het carnaval moet men
waarschijnlijk voor de eerste keer af
zeggen, omdat de voorbereidingen
niet zonder overuren mogelijk zijn.
Het publiek is ten zeerste verbolgen,
maar blijkt ook machteloos te zijn te
gen een collectief verzet.
Een uur lang heeft een bijtgrage
hond gasteren kans gezien uit han
den van de mensen te blijven. Hij
was omstreeks twaalf uur een winkel
aan de Breestraat binnengeslopen en
had zich onder een kast verstopt.
Iedereen die te dicht bij hem kwam
liet hij een dubbele rij gele tanden
zien. Niets kon hem er toe brengen
onder die kast vandaan te komen.
Er moest een dierenarts aan te pas
komen, die de bijter met een wel
gerichte injectieprrk tijdelijk buiten
gevecht stelde. De hond werd naar
het asiel overgebracht.
Benoemingen
Leidse Universiteit
Bij onderscheiden besluiten van
Curatoren der Leidse Universiteit zijn
de heren: W. T. Daems, wetenschap
pelijk ambtenaar le klasse in tijde
lijke dienst bij de eleotroneumicro-
scopie, voor het tijdvak van 1 decem
ber 1961 tot 1 december 1962, weder
om in deze functie benoemd K.
Haagsma, benoemd tot wetenschap
pelijk ambtenaar in tijdelijke dienst
bij de geologie; mr. R. A. V. baron
van Haersolte. benoemd tot weten
schappelijk hoofdambtenaar A in tij
delijke dienst bij de faculteit der
rechtsgeleerdheid; dr. P. G van der
Nat. wetenschappelijk ambtenaar in
tijdelijke dienst bij de faculteit der
rechtsgeleerdheid, benoemd tot we
tenschappelijk hoofdambtenaar in
vaste dienst; dr. J. P. Persijn. weten
schappelijk ambtenaar le klasse in
tijdelijke dienst bij de electronen-
microscopie, wederom in deze func
tie benoemd; G. L. Smit, hoofdas
sistent bij de microbiologie, benoemd
tot wetenschappelijk ambtenaar lc
klasse in tijdelijke dienst; H. Smit.
wetenschappelijk ambtenaar in tij
delijke dienst bij de experimentele
zoölogie, benoemd tot wetenschap
pelijk ambtenaar in vaste dienst; Dr.
J. Snijder, wetenschappelijk ambte
naar in tijdelijke dienst, bij de pa
thologie, voor het tijdvak van 1
november 1961 tot 1 november 1962,
wederom in deze functie benoemd;
G- L. Spoek. wetenschappelijk amb
tenaar le klasse in tijdelijke dienst
bij de experimentele zoölogie, be
noemd tot wetenschappelijk ambte
naar le klasse in vaste dienst en J.
Tromp, wetenschappelijk ambtenaar
in tijdelijke dienst bij de botanie,
benoemd tot wetenschappelijk amb
tenaar in vaste diïensit.
HOOGSTE PUNT BEREIKT.
Maandag zal het hoogste punt van
het flatgebouw aan het Stationsplein
worden bereikt. Ter gelegenheid van
deze belangrijke fase in de bouw zal
ir. M. L. KoLff maandagmiddag om
3.15 uur de vlag in top hijsen.
Prof. Donkersloot
uit de Pen
Prof. dr. N. A. Donkersloot (An-
thonie Donker) heeft meegedeeld, dat
hij „in aansluiting op een dezer da
gen verschenen bericht in de pers, be
treffende een conflict in het bestuur
van het Nederlandse Pen-centrum,
bü nader inzien het juist geacht
heeft zich uit het bestuur van de ge
noemde schrijversorganisatie terug te
trekken.'' Prof. Donkersloot zegt tot
dit besluit te zijn ge-komen teneinde
de weg vrij te maken voor jeugdiger
krachten.
Advertentie
nu ideale
verplaatsbare warmte
met de moderne INFRAROL
plus zo'n handig 6 kg. flesje
BENEGAS BUTAAN. On
middellijk gezellige en ge
zonde warmte, (infrarood)
overal waar u wenst. Veiligl
Gemakkelijk I (Voor de zo
mer: 't 6 kg. flesje pas
klaar voor vacantie I)
60 uren behaaglijke warmte
voor I 5,60.
Minister Luns is gisteren per
trein naar Brussel vertrokken.
Bij zijn vertrek werden hem als
dank voor zijn werk in de Alge
mene Vergadering van de V.N.
bloemen aangeboden door leden
van de Nieuw-Guinea Raad, die
voor een werkbezoek in ons land
vertoeven.
■■■■■■■■Bllllllllll
Wilt U oversteken op een zebra
pad? U heeft daar voorrang, maar
sta eerst stil op het trottoir en kijk
uit of het rijverkeer U die voorrang
nog geven kan, dus tijdig kam rem
men zonder ongelukken te veroor
zaken.
2400 DEPOTHOUDERS
A. DE WIT'S Handelshuis
OUDE VEST 111 - TEL. 25328
LEIDEN
Destalinisatie
Onze reisredacteur. W. L.
Brugsma, begint vandaag een
serie artikelen over de destalini
satie in de Sowjet-Unie en de
internationale communistische
beweging en over de invloed
daarvan op de Oost-West-ver-
houding.
Als observatiepost voor deze
reportage koos hij Warschau,
enerzijds omdat Polen met
de daadwerkelijke destalinisatie
reeds in 1956 begon, anderzijds
omdat het door zijn geografische
ligging ten nauwste betrokken is
b(j het brandendste Oost-West-
probleem: het Duitse. In de
Poolse hoofdstad, waar de vrij
heid van gedachtenwisseling het
grootst is van het gehele com
munistische blok, sprak onze
reisredacteur met leidende fi
guren uit de partij, met diplo
maten uit West en Oost, met po
litieke commentators en ook met
vooraanstaande niet- en anti
communistische figuren.
De samenvatting van deze ge
sprekken de gesprekspartners
zullen grotendeels anoniem blij
ven vinden onze lezers in vijf
artikelen, waarvan wij vandaag
het eerste publiceren. De stof
voor deze artikelen is aangevuld
en afgerond met rapporten uit
andere landen en uiteraard met
de ervaringen van onze reisre
dacteur op Oost-West-conferen
ties en zijn reizen naar de Sow
jet-Unie en andere communis
tische landen.
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Tussen Wladiwostok en Oost-Berlijn worden straten en steden
herdoopt, verdwijnen schilderijen en foto's, borst- en standbeelden
uit strenge regeringsbureaus, sombere stations, hotels en lucht
havens. Maar de naam Stalin, die zo wordt uitgegumd, staat nog
steeds boven de ingang van het Cultuurpaleis aan Warschau's
Marszalkowska. En Polens liberale communisten maken nog geen
haast met het aanbrengen van een nieuwe gevelsteen in deze
banketbakkerswolkenkrabber. Die is trouwens in zijn slaafs ge-
imiteerde neo-Moskovitische architectuur zelf een monument van
het stalinisme. Of hoopvoller: een gigantische grafsteen voor een
afschuwelijke periode.
communistische beweging en het
communistische-blok gaan een perio
de van grote ideologische discussies
tegemoet. De belangentegenstel
lingen tussen de Chinese en Sowjet-
russische groep zullen op ideologisch
terrein en in ideologisch jargon wor
den uitgevochten, dat is marxisten
nu eenmaal eigen. Maar ook binnen
de anti-stalinistische groep staat het
debat te wachten, grote groepen vra
gen rekenschap, een morele recht
vaardiging voor hun communist-zijn.
Leiders als Chroesjtsjow en Go-
moelka, die landen hebben te regeren
en slechts in hun vrije tijd ideoloog
zijn, zullen alles doen wat in hun
vermogen ligt om de debatten binnen
veilige perken te nouden. Chroesjt-
sjows bijdrage tot de discussie be
perkte zich tot het onthullen van nog
een paar dozen van Stalins miljoe
nen moorden.
Gomoelka ging één stap verder: hij
gaf het Poolse Centrale Comité een
analyse van het stalinisme, die be
rustte op een paar zogenaamde ob
jectieve omstandigheden in de voor
oorlogse Sowjet-Unie (een gedeci
meerde arbeidersklasse, moeilijkhe
den in de landbouw; en verder op
Stalins slechte karakter. Zijn machts
honger zou hem in die omstandig
heden de kans hebben gegeven zich
zelf met zijn geheime politie boven
de partij te stellen.
De Polen kunnen het zich veroor-
\oven zich niet te haasten met de
verheugende, maar tegelijkertijd
vernederende crematie van het ver-
'.eden. Zij zeggen: „Wij hebben in
1956 onze destalinisatie voltooid. Op
ons eigen houtje". Het is waar:
Gomoelka was de enige partijleider
He bij het eind van het 22ste partij
congres in Moskou niet na hoefde te
blijven. De man die in 1951 op Sta-
'.ins bevel voor vier jaar in de ge
vangenis verdween, de outsider van
1956, is het winnende paard van 1961
geworden.
De Poolse communisten hebben op
Chroesjtsjows partijcongres gelijk
gekregen. Met de Russische macht
achter zich kunnen zij nagniffelen
over Tsjecho-Slowakije's conformis
ten die nu nog een Stalin-monument
van een half miljoen kilo op te bla
zen hebben, kunnen zij onder elkaar
Walter Ulbricht esn abonimabel
restant van het stalinistische stenen
tijdperk noemen.
De begrijpelijke Poolse zelfingeno
menheid betekent niet, dat zij al we
ten wat hun „gelijk" precies bete
kent. Op de vragen v at er nu werke
lijk gebeurd is en waarom, belangrij
ker nog, wat er zal gèan gebeuren in
het communistische blok en de in
ternationale communistische bewe
ging, kunnen zij geen compleet ant
woord geven. Wel gissingen, aandui
dingen en een paar vaststellingen. De
eerste daarvan is: zo m.'n als de Sow
jet-Unie zelf, was het communisti
sche-blok een werkelijke eenheid.
Het werd bijeengehouden door de
ijzeren banden van Stalins dwang.
Sinds die braken is steeds meer aan
de dag getreden dat er onder het
ceremonieel van de socialistische so
lidariteit en naast de vele bindingen
diepgaande tegenstellingen van be
langen, omstandigheden en inzichten
lagen.
De historische betekenis van het
22e partijcongres is volgens de Polen,
dat die tegenstellingen daar in de
openbaarheid zijn geraakt. Ondanks
Tsjoe en-Lai's tactische argument
dat de uiterlijke eenheid van de
communistische beweging ten koste
van alles bewaard moet blijven, heeft
Chroesjtsjow zich gedwongen gezien
zich door de werkelijkheid te laten
leiden.
Niet a fgehandeld
Met zekerheid kan nu worden
voorspeld, dat het probleem niet is
afgehandeld met de shock-therapie
van Chroesjtsjow, die poogt tegelijk
met de aanschouwelijke vormen van
Stalins nagedachtenis ook de restan
ten van de stalinistische mentaliteit
te vernietigen. De internationale
On-marxistisch
Zo'n uitleg mag ons naïeve Wester
lingen niet ongeloofwaardig voorko
men. bij wetenschappelijke marxis
ten zou Gomoelka er een nul voor
hebben gekregen. Zijn eigen huisideo
loog. prof. Adam Schaff, lid van het
Centraal Comité van de Poolse par
tij zei mij: „Dit soort analyses is
on-marxistisch.
Wij marxisten hebben de pretentie
de verhouding tussen maatschappij
en mens en de hele maatschappelijke
ontwikkeling wetenschappelijk te
doorgronden en derhalve te leiden
en te voorspellen.
Wij kunnen dus niet aankomen
met het verhaaltje dut de opbouw
van een nieuwe en betere wereld tij
delijk is gestoord door het slechte
karakter van Stalin. Als het marxis
me wil voortbestaan, moeten wij een
werkelijk onderzoek instellen naar
het fundamentele probleem: hoe is
dit alles in een „socialistische" maat
schappij mogelijk geweest, hoe het
voorkomen kan worden".
Hoe en waar zal dit ideologisch
deba dit gewetensonderzoek, deze
poging om ideologie en werkelijkheid
weer met elkaar in overeenstemming
te brengen, verlopen? Men is het er
in Warschau over eens, dat het niet
kan worden aangezet in de Sowjet-
Unie zelf: de huidige generatie van
denkers en doeners is teveel besmet
Imet stalinistische gedachtes en ter-
I minologie. Het wachten is op de veel
belovende „derde generatie", die een
schone lei heeft. Op de zetbazen in
Berlijn, Praag, Boekarest en Sofia
hoeft evenmin gerekend te worden
als op de verstarde Fransen. In drie
centra zou de discussie op gang kun
nen komen: de Italiaanse partij is er
al mee begonnen, de Joegoslaven wa
ren de eerste anti-stalinisten, Polen
zou in het rode kamp zelf moeten
voorgaan.
Geen experimenten
Wie van die discussie een revolu
tionaire ontwikkeling verwacht, zal
vermoedelijk bedrogen uitkomen.
Gomoelka's Polen is daar een voor
beeld van. De man die na een leven
van strijd in 1956 eindelijk de „Pool
se weg van het communisme" kon
inslaan, die in zekere mate liberali
seerde en democratiseerde, heeft zijn
gelijk door het Moskouse partijcon
gres erkend gezien. Feitelijk zou hij
dus een mandaat hebben nieuwe
stappen op die weg te doen. Maar in-
plaats daarvan hoort men slechts dat
Polen zijn stabilisatiepunt bereikt
heeft, dat er niet verder geëxperi
menteerd moet worden, dat verdere
politieke liberalisatie moet wachten
tot Polens economische toestand ver
beterd is, dat men voorzichtig moet
zijn wegens de internationale span
ning.
Het zijn de argumenten van
iemand die te regeren heeft.
Chroesjtsjow en Gomoelka hebben
met vele bekwame politici gemeen
dat zij nieuwe tendenzen voelen aan
komen, dat zij zich aan het hoofd
ervan plaatsen, maar dan proberen
deze door een zo voorzichtig mogelijk
gedoseerde verwezenlijking tot beda
ren te brengen.
Zulke praktische overwegingen,
de noodzaak om een mate van
eenheid te bewaren in een tijd
van internationale spanning, de
traagheid van de gevestigde be
langen in de partij-kaders, de
weerzin van de massa om slagzin
nen in te ruilen voor gewetens
onderzoek, zullen van het „grote
ideologische debat" in de commu
nistische beweging eerder een
traag en moeizaam proces maken.
Maar het debat is geopend. Om
dat het onvermijdelijk werd.
Ook U dient de voetganger, die op
een zebrapad oversteekt, voorrang te
geven. Rijdt dus vooral niet rechts
langs wachtende auto's op een punt,
waar een zebrapad zou kunnen liggen.
Achter die auto kunnen voor U on
zichtbaar, voetgangers lopen, die even
later uw pad kruisen. Dan is het te
laat om te remmen, terwijl de voet
gangers er op rekenen door te kun
nen lopen.
Bedrijfstechnische tour
telt nu 17 deelnemers
't Gaat goed met de Tour de
France van de Gemeentelijke Be
drijfstechnische School. Zij telt nu
reeds de actie leapt nu een week
17 deelnemers onder wie de twee
koplopers, die allebei al meer dan
f. 100 ophaalden. De actie, waarvan
de opbrengst bestemd is voor het Al-
bert Schweitzerdorp in Frankrijk,
duurt nog twee weken. De jongens
hebben nu al ruim f. 2500 bijeen.
Zouden Ze de beoogde f. 7500 halen?
