ONS DORP
IS NIETS
WAARD
■»e||pp|
avonden
MET MEER FRIV OLITEIT IS
DE JEUGD NIET GEDIEND
Jongeren vellen
hard oordeel:
Burgemeester Bruins Slot meent:
in Alphen
Zaterdag 11 november 1961
Wat doen de jongeren
's avonds in hun vrije tijd?
Welke mogelijkheden tot
ontspanning en vertier biedt
de gemeente waarin zij wo
nen?
Vinden zij dat in hun eigen
dorp (of stad) genoeg te be
leven valt?
En zo neen, wat missen zij
dan in hun woonplaats?
Zijn hun verlangens - want
die zullen de meesten onge
twijfeld hebben, waar zij ook
mogen wonen - reëel?
Zijn er gemeenten waar
ongewenste toestanden heer
sen omdat er voor de jeugd
de mogelijkheden ontbreken
zich op een normale manier
te vermaken? En zo ja, welke
maatregelen zouden in een
dergelijke situatie verbete
ring kunnen brengen?
Vragen, vragen en nog eens
vragen, waarop we in de komen
de maanden de antwoorden zul
len proberen te geven. Onder
andere door middel van gesprek
ken met vooral jongeren en ook
terwille van de objectiviteit
enkele ouderen. Eens in de veer
tien dagen zullen wij op deze
wijze een bezoek brengen aan
telkens weer een andere gemeen
te in ons verschyningsgebied.
Vandaag beginnen we onze
„avonden"-serie met een repor
tage over Alphen, een gemeente
van ruwweg 26.000 zielen. Alphen
is op het ogenblik erg in trek als
vestigingsplaats voor de indus
trie en als woongemeente, zodat
men verwacht dat de bevolking
zich binnen enkele jaren met
duizend tot tweeduizend zielen
per jaar zal uitbreiden. En hoe
staat in het in deze betrekkelijk
snel groeiende gemeente met de
ontspanning en het vermaak in
de avonduren? Een afdoend ant
woord zult U op deze pagina niet
vinden, wel een reeks opinies
van vele jongeren en ook van
enkele oudere Alphenaren: bur
gemeester Z. Bruins Slot, secr.-
penningmeester P. Hoogendijk
van de Nutsspaarbank (en het
-gebouw) en G. Sampiemon,
voorzitter van het bijzondere
jeugdwerk van de Hervormde
Jeugdraad.
A LPHEN, eert vrijdagavond Als
een lichtbaken ligt het centrum
in het donkere dorp. Het is koopavond.
De middenstand rekent er kennelijk op,
dat de brandende gloeilampen en t.l.-
buizen kandidaat-kopers als muggen
zullen aantrekken. Een misrekening is
dat overigens niet: in de Van Man-
dersloo- en Hooftstraat is het deze
avond tussen zeven en negen uur
bijna zo licht en zeker zo druk als op
een zaterdagmiddag.
Vrouwen die winkelen. Mannen die
kopen. En minder doelbewuste jongelui,
die meer kijken dan kopen en trou
wens in de meeste gevallen kijken naar
wat er in Alphens centrum in figuurlijke
zin te koop is.
EN WAT is er 's avonds in
Alphen te koop? Wie zich
een teleurstelling wil besparen,
kan dat beter aan de burge
meester dan aan zijn jeugdige
.onderdanen" vragen. Want
de jongeren althans het gros
van de door ons geïnterviewde
tieners en twintigers in de
beide winkelstraten -zijn
allerminst geestdriftig over de
mogelijkheden tot vertier die
Alphen in de avonduren biedt.
Een volkomen willekeurig bijeen
gezochte „jury" van jonge mensen
geeft haar oordeel over Alphen. En
dat oordeel is, zoals men van jon
geren mag verwachten mild noch
Ook een vorm van ontspan
ning: patates eten in een cafe
taria.
voorzichtig. „Een waardeloos dorp".
Dat zegt een meisje, dat we op deze
ietwat kille herfstavond aantreffen
in een cafetaria, waar zy zich te
goed doet aan een enorme yssorbet.
Een ander meisje, dat overigens
niet naar het centrum gekomen is
om vertier te zoeken maar om
heel degelijk een truitje te ko
pen, zoekt het in dezelfde termino
logie: „Het dorp is niets waard".
Dit zijn de meest krasse uitspra
ken. Er is slechts één jongeman die
een volkomen tegengestelde mening
verkondigt: „Er wordt voldoende
georganiseerd voor de jeugd in
Alphen".
Wie heelt er gelijk? De meer
derheid? Is Alphen dan zo
„waardeloos"? Is er 's avonds -
zoals ons herhaaldelijk werd
verzekerd - „niets te doen?"
„Niets" is te veel gezegd! Om te
beginnen bezit Alphen een bioscoop
(Luxor), die weliswaar doordeweeks
zoek is, maar op vrijdagavond en
in het weekeinde in het Nutsge-
bouw opereert. Vijf voorstellingen
in totaal. Het houdt niet over. maar
er wordt wel gretig gebruik van
gemaakt. Vooral door de jeugd.
Toneel, zang, schaken, dammen,
bridge, muziek, tafeltennis enz.
op zowat elk terrein is er wel een
jeugdclub of een vereniging met
een jeugdafdeling.
Instuiven
Van kerkelijke zijde worden ge
regeld op zaterdagavonden instui
ven georganiseerd. Bijzonder popu
lair zijn volgens de heer G. Sam
piemon de instuiven van de Her
vormde Kerk in Nabij, waar de
jeugd kan sjoelen, biljarten, tafel
tennissen en (de grote attrac
tie) dansen. Elke zaterdagavond
komen zo'n 150 tot 200 jongens en
meisjes naar Nabij, vertelt de heer
Sampiemon, die jeugd-ouderling
van de Herv. Gemeente en voor
zitter van het bijzondere jeugdwerk
van de Herv. Jeugdraad is. Eens
in de maand wordt in Nabij een
„grote avond" (meestal met film)
gegeven en dan komen er wel 300
tieners.
Alphen telt vyf zalen, waarvan
de laatste tijd weliswaar minder ge
bruik wordt gemaakt dan vroeger
(„tv-angst", aldus burgemeester
Bruins Slot), maar ze zijn er. En
„Gemiddeld zeventig procent van
het bezoek bestaat uit jongeren",
vertelt bioscoop-directeur G. J.
Ponsioen, .en op zaterdagavond en
zondagmiddag zit er vrijwel uitslui
tend jeugd in de zaal". Vier dagen
van de week moet de jeugd het
echter zonder film stellen.
Daarentegen zijn er meer mo
gelijkheden tot minder passief ver
maak. Alphen zit nogal dik in zijn
verenigingen. Burgemeester Bruins
Slot: „Het wemelt er hier van".
„Ik weet niet wat de jeugd
bedoelt als zij zegt: er is hier
niets te doen. Wat wil zij dan?
Moet er meer frivoliteit zijn?"
Burgemeester Z. Bruins Slot
fronst zijn borstelige wenk
brauwen. „Nee, daar is de
jeugd beslist niet mee gediend."
En op besliste toon vervolgt
hij:
„Als de jeugd iets anders wil
dan dingen nastreven die aan
de buitenkant van het leven
liggen, dan zijn er hier vele
mogelijkheden tot ontspan
ning".
En als het aan de burgemeester,
zelf een verwoed beoefenaar van
de watersport, lag, zouden alle Al
phense Jongeren hun ontspanning
.n de sport zoeken. Sportvereni
gingen zijn er eerder teveel dan te
weinig in Alphen. Van het aantal
sportvelden kan niet hetzelfde wor
den gezegd (al is er evenmin spra
ke van een fnuikend tekort), maar
dat is een kwestie van tijd: in de
uitbreidingsplannen die de eerstko
mende jaren worden gerealiseerd,
zijn tientallen hectares uitgetrok
ken voor de aanleg van sportvel
den.
Maar goed, men kan moeilijk
verwachten, dat de jeugd avond
aan avond aan het sporten is.
Onze „enquête" in de Van Man-
dersloo- en Hooftstraat heeft uit
gewezen, dat de jongeren graag
een dancing in Alphen zouden zien.
Maar de burgemeester schudt het
hoofd. „Nee, ik ben niet bereid hier
een openbare dansgelegenheid toe
te laten". Htf wyst er op, dat als
de jeugd wil dansen daartoe toch
wel de gelegenheid bestaat. Na af
loop van toneel- en zangavonden
is er vaak bal, de Hervormde Kerk
organiseert geregeld instuiven
waarop ook niet-aangesloten tie
ners welkom zijn en bovendien zijn
besloten dansclubs toegestaan.
Niet krenterig
„We zijn niet krenterig in Al
phen", betoogt burgemeester
Bruins Slot. „We zeggen niet: dit
mag niet en dat mag niet. Maar
in bepaalde opzichten moeten we er
rekening mee houden in wat voor
gemeente we leven. We hebben wat
de jeugd betreft onze verantwoor
delijkheid tegenover de ouders. We
verbieden het dansen niet, maar
we willen het wel onder controle
houden".
De Alphense jongeren kunnen
sporten. Ze kunnen in be
scheidener mate dansen. „Hoe
komen zij er dan bij dat er hier
niets te doen is? Wat willen zij
dan?", verwondert burgemeester
Bruins Slot zich nog eens. Niet
Burgemeester BRUINS SLOT
verwoed beoefenaar
van de watersport
alleen dat Alphen dik in zijn
sportclubs zit „je kunt geen
enkel ander gebied noemen
ivaarop hier geen vereniging te
vinden is",
„Willen ze soms alle dagen ker
mis?" vraagt de burgemeester goed
moedig spottend. „Dat zou trou
wens ook gauw gaan vervelen".
Bioscoop
„Er zijn natuurlijk dingen die we
hier ontberen. Een schouwburg?
Ach, dat is meteen weer wat. hoog
gegrepen. Er zou hier een vaste
bioscoop moeten zijn, maar dat
heeft de gemeente niet voor het
zeggen. Wij ontberen ook een goede
zaalaccommodatie. Want de Nuts-
zaal is, hoe aardig ook, toch eigen
lijk een dorpszaaltje. Als je eens
een goed toneelgezelschap hierheen
zou halen, dat heb je ook een zaal
nodig met een accommodatie die aan
de eisen voldoet-. Ik heb weieens
artiesten gesproken en die zeiden:
We komen hier niet tot ons recht".
„Een combinatie van bioscoop en
toneelzaal, waar niet gedanst zou
worden, zodat je een schuin oplo
pende vloer kon hebben (in de
Nutszaal is de vloer waterpas-red.)
zoiets zou Alphen toch eigenlijk wel
moeten hebben. Daar zou niet al
leen de jeugd, maar de hele ge
meenschap mee gediend zijn. Maar
ja, dat is niet iets dat de gemeen
te voor elkaar behoort te brengen,
dat moet particulier initiatief zijn.
Dit is een taak voor alle organisa
ties, verenigingen en het Nuts-
departement".
T.v.-angst
„Ik geloof trouwens", vervolgt de
burgemeester, „dat deze zaak van
de zaalaccommodatie waarschijnlijk
op dit moment in heel ander sta
dium zou zijn, als er geen televie
was. Maar de meeste verenigings
mensen hebben televisie-angst".
De heer P. Hoogendijk, secre
taris-penningmeester van de Nuts
spaarbank en van het Nutsgebouw,
weet daarover mee te praten. Vol
gens hem kan door de televisie geen
enkele vereniging enig peil meer
trekken op het bezoek. Niet alleen
dat de verenigingen per seizoen
minder bijeenkomsten organiseren
dan in vroeger jaren, ook op de
avonden zelf loopt het bezoek te
rug.
Het Alphense verenigingsleven
wordt door een crisis bedreigd, al
dus de heer Hoogendyk. Hij ver
telt, hoe vorig jaar in Avifauna ge
probeerd werd een mannenkoor op
te richten. De initiatiefnemers
meenden, dat men toch met ten
minste 32 leden moest beginnen.
Maar er meldden zich nauwelijks
twintig zangers
Burgemeester Bruins Slot is ech
ter minder pessimistisch. De tele
visie zal niet een permanente be
dreiging voor het verenigingsleven
vormen. „Dat verandert wel", aldus
Alphens eerste burger, „de televi
sie zal een eigen plaats in elk ge
zin krijgen". Met andere woorden:
de tiran moet nog dienaar wor
den. De burgemeester vergelijkt de
tv-angst van nu met de radio
angst van vroeger. Hij is ervan
overtuigd, dat de tyd komt dat de
mensen er genoeg van hebben om
avond aan avond naar het beeld
scherm te turen. En dan zyn de
verenigingen weer goed genoeg, om
de gewezen tv-aanbidders weer een
wat minder passieve ontspanning
te bieden.
Concrete wensen
Maar ondanks die veelheid van
verenigingen die nu nog bestaat,
vindt blijkens onze „enquête"
de jeugd dat in Alphen te wei
nig te doen is. „Maar wat willen
zij dan?" herhaalt de burgemees
ter, „laten ze dan concrete wensen
doen".
„Een sporthal bijvoorbeeld. We
zouden graag hier een sporthal
hebben. Maar vergeet u niet, we
zitten als gemeente nog tussen ser
vet en tafellaken in. Voor een
sporthal zijn we nog te klein. Maar
misschien doen zich nog mogelijk
heden voor, die we nu niet zien".
„Een overdekt zwembad zouden
we moeten hebben. Maar het is nu
eenmaal een feit, dat in een ge
meente van minder dan 50.000 zie
len een overdekt zwembad onmo
gelijk rendabel is te maken. Mis
schien is het wel mogelijk een in-
structiebad hier te krijgen. Mis
schien
En de burgemeester benadrukt
nog eens: „Heus, we zijn niet
krenterig. Het hele college van
B. en W. zou deze dingen voor
de jeugd graag voor elkaar wil
len krijgen. Een overdekt zwem
bad. Een sporthal. En een jacht
haven bijvoorbeeld. Maar dat
zijn projecten die miljoenen
kosten. En waar moet de ge
meente Alphen zoveel geld van
daan halen?"
Naar Leiden
Ja, dat horen we nogal eens: er
is hier niets te doen. Leendert de
Kruijff (23>. die we samen met zijn
vroegere klasgenoot Nico Spruyt
uit Woubrugge op de hoek van de
Van Mandersloostraat aantreffen,
denkt er al niet anders over. Leen
dert, die als onderhoudsmonteur
zijn brood verdient, studeert
's avonds elektriciteitsleer en de
om het beeld compleet te maken:
voor wie eens een avondje minder
degelijk wil doorbrengen, zijn er de
patatkraampjes, de automatieken
en de cafetaria's waar de juke
boxes met dubbeltjes en kwartjes
worden volgestopt. Er zijn scholie
ren die met twee kwartjes op zak
„uitgaan": ze eten een zakje pata
tes en draaien drie plaatjes.
Niet genoeg
Is dat alles bij elkaar genoeg om
de Alphense jeugd 's avonds bezig
te houden? Leendert vindt van niet.
Freek, Bertha, Nico, Tinie, Géke en
noem maar op denken er net zo
over. Maar als er in het dorp niet
voldoende te beleven is. hoe bren
gen zy dan hun avonden door?
„Televisie kijken", luidt in vele ge
vallen het antwoord.
TINIE DEN HARTOG
dansen
Wie zich aldus blijft ontspan
nen, ziet misschien mettertijd
een plaatsgenoot je op de beeld
buis: de 14-jarige Bertha van
Leeuwen („dorp is niets waard")
die na een dag van haar was
sen, permanenten en watergol
ven in haar vrije tijd een fiets-
nummer instudeert, dat - zo
vertelt zij heel trots - ivaar-
schijnlijk voor de televisie komt.
Maar niet alle tieners en twin
tigers turen bij gebrek aan ander
vertier avond aan avond naar het
beeldscherm. Freek Gerlag (15),
van beroep uitdeuker, studeert bij
voorbeeld trompet en speelt in een
bandje 's avonds. Zijn oordeel over
zijn woonplaats: „Er is hier toch
niks te doen".
f<EES VISSER
liever in Nieuwveen
weekeinden brengt hij bij zijn
meisje door; daarmee is zijn vrije
tijd zo goed als gevuld. „Er is te
weinig te doen in Alphen, zeker
voor de jongelui", vindt hij. „Voor
een goede film bij voorbeeld moet
je niet in Alphen zijn. Als ik een
keer echt wil uitgaan, dan ga ik
naar Leiden".
Nico zoekt het „maar ik heb een
autootje" verder: Amsterdam.
Tot voor twee jaar woonde hy in
Alphen. Wat hem naar zyn vroe
gere woonplaats trekt? „Niets
eigenlijk. Ik ben toevallig hier. Als
ik eens een weekeinde vrij ben, dan
zeg ik niet: tjonge, tjonge, nu ga
ik eens fijn naar Alphen. Weet u,
er is hier bitter weinig te doen. Er
moest 's een dansgelegenheid ko
men".
Nico, als de meeste vertegenwoor
digers goed van de tongriem ge
sneden, kritiseert uitvoerig: „Er
wordt in Alphen wat industrie be
treft flink uitgebreid, maar ver
tier ho maar! Velen trekken
daarom naar Leiden en Gouda. Nee,
ik verlang echt niet naar Alphen
terug. U treft het nu, dat het
vrijdagavond is. De koopavond
geeft hier wat vertier. Maar als je
woensdag- of donderdagavond hier
in de buurt komt, kun je een ka
nonskogel afschieten zonder dat je
iemand raakt".
Dansen
Ijskoud
BERTHA VAN LEEUWEN
en
FREEK GERLAG
fietsnummer en trompet
een hele waslijst: driemaal per
week naar les (typen en admi
nistratie, want Géke werkt op
't gemeentehuis)platen draai
en (Chopin en moderne jazz),
televisie kijken films en toneel)
en zelf musiceren (gitaar en
orgel). Zij is het meisje dat, ter
wijl zij haar ijssorbet met wel
behagen consumeert, ijskoud
verkondigt dat Alphen „een
waardeloos dorp" is.
Het zijn overigens niet uitslui
tend jongeren die menen dat er in
Alphen te weinig vertier te vinden
is. De door ons eerder geciteerde
heer Sampiemon die daarmee
beslist niet de krasse uitspraken
van zyn jonge plaatsgenoten wil
onderschrijven vindt dat er met
name op zaterdagavond te weinig
te doen is. Doordeweeks zijn er
clubbijeenkomsten en toneeluitvoe
ringen e.d. Doordeweeks ook moe
ten vele jongeren 's avonds leren
en studeren. „Maar daarom juist
willen zy op zaterdagavond wel
wat anders dan studie en clubwerk.
Daarom ook hebben we indertyd de
instuif ingesteld. Maar voor de ry-
pere jeugd, die te oud is voor deze
instuifavonden, is toch nog steeds
te weinig te doen en die loopt op
zaterdagavond met de ziel onder
haar arm".
Slechts één lid van de „jongeren-
Jury" komt tot een gunstig oordeel:
de 18-jarige Marinus van Zwieten,
die bij zijn vader op de boerdery
werkt. Hij heeft er geen moeite mee
zijn vrije uren zoek te brengen.
„Er wordt voldoende georganiseerd
voor de jeugd in Alphen", zegt hy
op besliste toon. En als we hem
vragen wat er dan zoal wordt ge
organiseerd. antwoordt hij: .Er zijn
toch CJV-avonden". Hij voegt er
aan toe: „Als zij zich vervelen,
ligt dat aan de jongelui zelf".
Janet Gils (15) en Tinie Stooker
(16) sommen op wat ze 's avonds
doen: 'szaterdags naar de instuif
in NabU, 's zondags dansen in Gou
da en voor de rest van de week
omdat „in Alphen niets is te doen"
gaan zij bij elkaar op bezoek
en kijken ze naar de televisie.
Televisie, ook Tinie de Hartog
(18), van beroep serveuse, is er
nog niet op uitgekeken. „Als ik
's avonds niet werk, zit ik thuis
naar de televisie te kijken. Ik
doe eigenlijk niet veel bijzonders
's avonds", vertelt zij eerlijk. ,£r
is weinig te doen hier. Ze moes
ten meer dansen geven, de rest
kan me dan niet schelen". En
alsof zij zelf geschrokken is van
deze wel wat negatieve uit
spraak, voegt ze er haastig aan
toe: „Of een overdekt zwem
bad
Kees Visser (16), die in de derde
klas van het Alphense lyceum zit,
maar in Nieuwveen woont, bekijkt
de zaak van een geheel andere
kant. Alphen zegt hem niet zoveel.
Hij geeft de voorkeur aan Nieuw
veen. „Daar kun je tenminste vis
sen in de zomer en schaatsen in de
de winter". Het platteland trekt hem
trouwens toch meer dan de drukte
van een groot dorp of een stad.
Televisie kijken is evenmin een
hobby van hem, h(J schaakt en
knutselt liever.
M. VAN ZWIETEN
genoeg te doen
Géke van Wijk („bijna 18")
tre/jen we aan in een cafetaria
die druk door de jeugd wordt
bezocht. „Wat ik 's avonds doe?"
Zij denkt even na en dan volgt
CEKE VAN WIJK
achter sorbet
Vraagtekens
Ligt het misschien aan de jonge
ren zelf? De heer P. Hoogendijk,
secretaris-penningmeester van de
wonderlijke Nut-combinatie spaar
bank-feestzaal, vertelt hoe vorig
jaar speciaal voor de jeugd In het
Nutsgebouw een rock 'n roll-avond
werd georganiseerd. In totaal kwa
men er.veertig jongens en
meisjes. „De zaal had toch vol moe
ten zijn. Op die manier krijg je
de indruk, dat er aan dergelyke
avonden geen behoefte bestaat. Je
staat hier weieens voor vraagtekens.
De Alphense jeugd is, geloof ik,
moeilyk te vangen".
Ligt het misschien aan de Jon
geren zelf? „De jongeren zelf or
ganiseren niets", vervolgt de heer
Hoogendijk. „Als de jongelui iets in
deze zaal zouden willen organise
ren, zouden we de deur beslist wel
openhouden. Als het tenminste
maar redelijk blyft, zodat we geen
kinderjuffrouw hoeven te spelen".
Er is hier niets te doen, zegt
(een deel van) Alphens jeugd.
Maar doet zij daar zelf wel iets
aan?
