„Zinloos gedrag" leidde tot een fatale sabelsteek Nobelprijs geneeskunde voor de Amerikaanse fysicus Von Békésy Eis 100 gulden boete voor dood door schuld Voor baanbrekend fysiologisch onderzoek van het gehoororgaan Einde van Stop van Ter naaien Toneel jubileum Magda Jamssens Treinramp in I India: 27 doden Trieste nasleep Haagse kerstboomverbranding Ik stak niet zó hoog.... Opgericht 1 maart 1860 (Van een onzer redacteuren) De Nobelprijs voor geneeskunde is dit jaar toegekend aan een fysicus. In een gedeelte van onze oplage van gisteren konden wij reeds berich ten, dat deze hoogste wetenschappelijke onderscheiding op medisch gebied dit jaar ten deel is gevallen aan prof. dr. Georg von Békésy, Hongaar van afkomst en opleiding, die thans sinds 1947 in Amerika verbonden is aan Harvard University. Als fysicus heeft hij zich de laatste tientallen jaren vrijwel uitsluitend bezig gehouden met de fysio logie van het gehoor. De Nobelprijs is hem toegekend voor zijn gehele researcharbeid op dit gebied en voor de ontwikkeling van onderzoek technieken en instrumenten, die thans in al of niet gewijzigde vorm over de gehele wereld door oorspecialisten worden gehanteerd. Hongaar van afkomst Vrijdag 20 oktober 1961 Derde blad no. 30482 Prof Von Békésy werd op 3 j>uni 1899 te Boedapest geboren. Na zijn natuur kundige studie o.m. in Bem te hebben voltooid werd hij verbonden aan de Hongaarse Telefoon Maatschappij. Daar ving hij zijn wetenschappelijke researcharbeid aan op het gebied van de zintuigfysiologie. Zelf heeft hfj het begin van deze arbeid gezien als gevolg van een hem eens gestelde vraag, of er belangrijke verbeteringen te verwachten waren in het telefoon-communicatiesysteem. Hy stelde daarop# mede voor zichzelf als antwoord de tegenvraag, hoeveel beter het oor ls dan de telefoon, en welke verbeteringen in de telefoon dus zin zouden hebben. Van 1982 tot 1940, toen hij reeds belangrijke wetenschappelijke arbeid op het terrein van de fysiologie van het oor achter zich had, doceerde hij aan de Universiteit van de Hongaarse hoofd stad. sinds 1939 als hoogleraar. Na korte tijd aan het Karolinski Insti tuut in Stockholm te hebben gewerkt ging hij in 1947 naar Amerika, waar hij aan de Harvard University werd verbonden. Voordien had de Berlijnse Akademie van Wetenschappen hem in 1937 reeds onderscheiden met de Leinitz-medaille en de Groningse Uni versiteit in 1939 met de Guyot-prijs voor otologie. Voorts vielen hem onder- i scheidingen ten deel van de Hongaarse Akademie van Wetenschappen en het Amerikaanse Otologische Genootschap. De Universiteit van Mlinster kende hem het eredoctoraat toe. Eigen instrumenten Zijn technisch-Natuurkundige vorming stelde prof. Békésy in staat, zelf instru menten te ontwerpen en te vervaardi gen voor het anatomisch onderzoek van het gehoororgaan, vooral het middenoor. Zijn bijzondere aandacht ging aanvan kelijk uit naar de mechanische werking van de geboorbeenketem en de in vloed van beschadigingen aan het mid denoor op de gehoorscherpte. Hij werd door deze onderzoekingen en het ont werpen van zijn instrumentarium de voorloper van de moderne oor chirur gie van tegenwoordig. Voorts stelde hij een nauwkeurig onderzoek in naar de beengeleiding, terwijl bovendien zijn aandacht uitging naar het ruimtelijk horen en de distorsie van het geluid in het gehoororgaan. Trillingspatroon Zeer belangrijk is zijn researcharbeid geweest op het gebied van het trillings patroon in het binnenoor en de functie van de cochlea in de frequentie-discri minatie. Hij slaagde er in een mecha nische verklaring te vinden voor de zenuwprikkeling van het gehoororgaan. Ook de elektro-fysiologie van het slak kenhuis boeide hem in hoge mate, en bij zijn onderzoekingen op dit terrein raakte hij de overgang van de mecha nische werking van het oor naar de zenuwimpulsen die de gehoorindrukken naar de hersenen voeren. De laatste tijd houdt hij zich boven dien bezig met trillingsexperimenten op de arm teneinde iets meer te weten te komen over het scheidend vermogen van het zenuwstelsel op het. gebied van trillingen van verschillend patroon. Prof. Von Békésy bevond zich in New York voor het in ontvangst nemen van een onderscheiding, toen bem werd bericht dat hij de Nobelprijs had ver worven. Hij verklaarde nog niet te weten, waarvoor hij het .geld van de prijs zou bestemmen. Het ligt in zijn voor nemen persoonlijk naar Stockholm te reizen om op 10 december de prijs uit handen van Koning Gustaaf van Zwe den te ontvangen. Volgend jaar in Leiden De Nobelprijswinnaar zal in septem ber komend jaar een bezoek aan Lei- (Van onze Brusselse correspondent) Vandaag zal een einde komen aan de stop van Ternaaien, sedert vele jaren een der meest omstreden problemen van de Nederlands-Belgische betrekkingen. De nieuwe sluis, die 136 meter lang is en 16 meter breed bij een diepte van 25 meter, zal namelijk onder water wor den gezet en men verwacht, dat begin volgende maand het eerste schip er ge bruik van zal kunnen maken. Wel zul len nog werken in de nabijheid van de sluis moeten worden verricht, doch daarvan zal de scheepvaart geen hinder ondervinden. Schepen tot 2.000 ton kuli- nen thans geschut worden. In de oude sluizen was de maximum tonnage 450 ton. Dit had tot gevolg ,dat schepen van een grotere tonnenmaat niet recht streeks Maastricht konden bereiken en een omweg van 150 kilometer moesten maken voor een afstand van nog geen 10 kilometer. Prof. dr. G. von Békésy den brengen. Dan vindt in Huis ter Duin in Noordwijk het zesde internatio nale audiologische congres plaats, waar aan enige honderden audiologen zullen deelnemen. Het eerste congres van deze aard in 1953 werd eveneens in Ne derland gehouden. Tijdens het congres van volgend jaar september zal prof. Von Békésy een rondetafel-gesprek over SJEIK MIAN MOHAMMAD TERUG NAAR PAKISTAN Sjeik Mian Mohammad, stichter van het „Institute for Islamic studies Europe", is na een verblijf van een tiental dagen in ons land, vandaag per KLM-toestel naar Karatsji vertrokken. De benoemde directeur van het insti tuut, Bashir, de secretaris T. Dokter en andere deden hem uitgeleide. De Sjeik heeft hier besprekingen ge voerd over de inrichting van een drietal nieuwe ziekenhuizen in zijn land en de eventuele uitzending van jonge artsen naar Pakistan. Hij heeft prof. dr. A. Ha- gedoorn, oogspecialist aan het Wilhel- minagasthuis in Amsterdam, uitgeno digd als adviseur op te treden voor de inrichting van een ooglij dersziekenhuis in Pakistan. Sjeik Mian Mohammad zal de inrich ting van de bibliotheek van boven ge noemd instituut in Den Haag voor zijn De 77-jarige Vlaams-Nederland- i se actrice Magda Janssen zal ter gelegenheid van haar 60-jarig to neeljubileum in de hoofdstad ge huldigd worden op een gala-avond in de Amsterdamse Stadsschouw burg op zaterdagavond 28 oktober a.s., na afloop der voorstelling door ensemble van Een vrije dag" van de Deense schrijver Leek Fischer. De première van dit stukwaarin de actrice de hoofdrol speelt wordt een week eerder, op zaterdag 21 oktober in de Stadsschouwburg te Tilburg gegeven waar zij eveneens zal worden gehuldigd. In verband met de huldiging in de hoofdstad is een ere-comité gevormd waarin zitting hebben genomen de Bel gische ambassadeur, F. X. baron Van der Straten-Waillet, de staatssecretaris van O. K. en W. mr. Y. Scholten, de Commissaris der Koningin der Provin cie Noord-Holland, dr. M. J. Prinsen, de burgemeester'van Amsterdam, mr. G. van Hall, de Belgische consul-generaal in de hoofdstad, de heer Henri R. de Fleeschouwer, directeur-generaal voor de kunsten en de buitenlandse culturele betrekkingen van het ministerie van O. K. en W., mr. H. J. Reinink, de bisschop van Haarlem, mgr. J. Dodewaard, een Amsterdams wethouder voor de kunst zaken, mr. A. de Roos. Van het werk comité is prof. dr. F. W. W. S. van Thienen voorzitter. de frequentie-analyse van het normale rekening nemen en een gebouw ter be en het zieke oor leiden. schikking stellen. Prins Bernhard heeft gisteren in zijn functie van voorzitter van het Spaans-Portugees en Ibeo-Ameri- kaans Instituut gesproken op de derde Ibero-Amerikadag in Utrecht De Prins tijdens zijn toespraak aangehoord door Prinses Irene en de Spaanse ambassadeur in Neder land, de hertog van Baena. Vuurgevecht bij grens Kongolese troepen contra Katangezen De Kongolese legerbevelhebber. Mo- boetoe, heeft gisteren in Leopoldstad ge zegd dat Katangese troepen aan de grens met Zuid-Kasai aanvallen heb ben gedaan op Kongolese troepen, maar „met zware verliezen" zyn teruggesla gen. Hij zei dat de Katangese troepen het vuur openden met mortieren, bij Kania- ka en Kapanga, ongeveer 650 km ten noordwesten van Elisabethstad. (Volgens betrouwbare kringen in Leopoldstad heb ben troepen van het Kongolese nationale leger woensdag geprobeerd de Katan gese grens over te steken). Generaal Moboetoe zei dat de Kongolese troepen het vuur beantwoordden en de Ka tangezen over de grens achterna zet ten. Later werden zij op gevel van Leopoldstad teruggetrokken. Twee gezanten van president Tsjombe hebben inmiddels een boodschap aan minister-president Adoela overhandigd. De nota zou handelen over een ont moeting tussen Tsjombe en Adoela, maar er wordt geen onmiddellijk antwoord verwacht. De onderhandelaar van de VN in Ka- tanga, Mahoed Khiari, heeft gisteren met Adoela en president Kasavoeboe overleg gepleegd over de toestand. Er werden geen bijzonderheden bekendge maakt. Bij een spoorwegongeluk op 200 km van Calcutta zijn vandaag 27 personen om het leven gekomen en circa 100 ge- I wond. De locomotief en zeven wagons van een sneltrein liep uit de rails. Twee treinen met geneesmiddelen zijn van morgen naar de plaats van de ramp ge stuurd. Egyptische veerboot gezonken: vele doden Bij het Egyptische dorp Belbeis een 60 km ten noordoosten van Caïro is in het Ismailia-kanaal een veerboot ge zonken. Vermoedelijk zijn enige tien tallen passagiers, meest vrouwen, ver dronken. Slechts vier mensen zouden het ongeluk hebben overleefd. Soekarno in Wenen voor nieroperatie President Soekarno is vandaag in Wenen aangekomen, waar hij wegens nierklachten behandeld zal worden. Op het vliegveld werd hij o.m. begroet door zijn minister van Buitenlandse Zaken, dr. Soeban- drio, die gisteravond uit Parijs in Wenen was aangekomen. De president legde geemn verklaring af. Dr. Soebandrio weigerde commentaar te geven op zijn besprekingen in Parijs. Hy zei dat hij eerst aan president Soekarno verslag moest uitbrengen. Een Indonesische woordvoerder zei dat de Indonesische president eerst in een hotel in het stadscentrum zou verblij ven en later op de dag enkele artsen zou bezoeken. Voorts zei hij dat de president mogelijk een operatie zou moeten onder gaan, maai* dat alles afhangt van het besluit van de artsen. Naar vemometi wordt zijn verschil lende vooraanstaande artsen gevraagd de president te behandelen. Daartoe be hoort waarschijnlijk dr. Paul Kyrie, schoonzoon van de Oostenrijkse presi dent, dr. Scharf. De Oostenrijkse politie en leden van de staatsveiligheidsdienst hebben strikte opdracht gekregen „het particulier ka rakter" van het verblijf van Soekarno te waarborgen. „Pak een sabel, en als ze niet weggaan, prik je ze in de billen". Met deze opdracht zond een meerdere op 2 januari een 33-jarige agent en enige collega's naar de relletjes bij de gemeentelijke kerstboomverbranding in Den Haag. Zoals bekend resulteerde dit politieel ingrijpen tegen de roerige jongelui, die de kerstboomverbranding door de Haagse jeugdactie op touw gezet verstoorden, in de dood van de 16-jarige scholier Wim Scholte. 11 11 Voor de Haagse rechtbank gaf de agent, die op grond van getuigenver klaringen van de dodelijke sabelsteek beschuldigd wordt, gisteren zijn lezing van de toedracht. De agenten rukten uit zoals de op dracht was: met sabels in de vuist. In de Geraniumstraat, waar de verbran ding plaats had, waren groepjes jon gelui bezig de orde te verstoren. Zy smeten, toen de politie eraan kwam brandende kerstbomen tussen het pu bliek en gooiden met vuurwerk en ste nen. Ook geparkeerde auto's moeten het ontgelden. Volgens opdracht werden de lastige jongelui door de agenten met de sabel in de vuist uiteen gedreven. Zij verzamelden zich echter voortdu rend weer in zijstraten. Op de vraag van de president van de rechtbank „Wat weet u van de ambts instructies over het gebruik van een sabel", antwoordde verdachte onzeker: „Met tact optreden en zo. I Ook de oovallend geklede Wim Scholte I kreeg opdracht weg te gaan, hoewel hjj naar later werd vastgesteld niet aan de ordeverstoringen deelnam. Hij voldeed niet vlot aan het bevel en de verdachte joeg hem met de sabel weg. Achter de scholier aanrennend riep hij: „Smeer'em, ga naar huis". Al ren nende gaf hij de jongeman een prik met zijn sabel. „Een wippertje, edelachtbare", zei ver dachte. De president: „Wat is dat"? Verdachte: „Wel, een prikje in de bil len". De jongen liep nog tien meter op een sukkeldrafje door en zakte toen in el kaar. „Hoorde u hem nog een kreet slaken, zoiets van „dat moet je niet doen, of zo?", vroeg de president. Verdachte: „Neen, niets". Wim Scholte overleed ter plaatse aan inwendige bloedingen. Tien centimeter Dr. J. Zeldenrust, anatoom-patholoog, verklaarde over de doodsoorzaak, dat deze te wijten moet zijn aan de gevol gen van een steekwond van ongeveer tien centimeter lengte, beginnende bil de linkerheup en doordringend tot in de longen. „Gelooft u zelf, dat Scholte door een sabel is neergestoken?", vroeg de presi dent aan verdachte. Deze dacht van wel. „En was dat uw sabel?" „Neen, edelachtbare, ik stak niet zo hoog. Ik moest „billenprikkers" geven". Opzien baarde op de terechtzitting de plotselinge ommezwaai van de politie man G. Verbeek van getuige a charge in een „getuige a décharge". Hij had, volgens zijn verklaring voor de rechter commissaris, gezien dat verdachte de punt van zijn sabel in de rug van zijn slachtoffer gehouden zou hebben. Thans verklaarde hij: „Hij hield hem enige centimeters er vandaan". „Verdachte, wilt u eens naast de ge tuige gaan staan?" vroeg de president. Peinzend liet hij zijn blik gaan over de twee precies even grote, sterk op elkaar lijkende mannen, die beiden op het fa tale moment dicht bij het slachtoffer zijn geweest. Na een uitvoerig en scherp verhoor door de president bleef de ge tuige bij zijn nieuwe verklaring. Nooit geleerd Na de middagpauze was het woord weer aan andere getuigen. Aan een van hen, die vol lof was over het optreden van de politie op die avond, vroeg de president: „Hoe ze met die sabels sloe gen". „Wel", antwoordde getuige, „Zoals ze het geleerd hebben". De president: „Het beroerde is, dat ze het helemaal niet geleerd hebben". De burgemeester van Den Haag had dit eerder in de gemeenteraad reeds ver klaard. Tegen de inspecteur J. van 't Hogen- huis, gaf de president uiting aan zyn verbazing over het feit, dat de gebruikte sabels direct weer, zonder nader on derzoek, zijn ingenomen. Bij een later ingesteld onderzoek door de recherche bleek namelijk, dat zich tussen de 65 sabels, die ingeleverd waren er twee wa ren met bloedsporen. Waarschijnlijk een der redenen, waarom de officier van justitie zich het recht voorbehield om naar aanleiding van dit proces de ge tuige agent .Verbeek eventueel als be klaagde te dagvaarden. Hoofd-commis- saris Gualtherie van Wezel, na de bur gemeester uiteindelijk verantwoordelijk voor het gebeuren, volgde met belang stelling de gang van het proces. Zinloos gedrag In zijn requisitoir keerde de officier van justitie zich scherp tegen „het zin loze en onmenswaardige gedrag van een horde jongemannen". Brandende kerst bomen werden over het publiek heen- gegooid en kinderen werden omver ge worpen. Vooral op grond van de aanvankelijke verklaringen van agent Verbeek, die sa men met de verd. de knaap heeft achter volgd, meende de officier, dat de ver dachte de dodelijke steek heeft toege bracht. Van doodslag of zware mishan deling, de dood tengevolge hebbend, 3~ naar zijn mening geen sprake. Wel echter van dood door schuld, meende officier, want de verdachte had zich moeten beperken tot slagen met de platte kant van de sabel of prikken in het zitvlak, zoals de opdracht luidde. Gezien alle omstandigheden ernstig verzet tegen de politie, de verdachte was geëmotioneerd en zeer vermoeid en had nimmer enige instructie in het gebruik van de sabel gehad meende de offi cier, dat gevangenisstraf of hechtenis hier niet op zyn plaats is, en zo kwam hij tot de eis van f 100 boete, sub. een maand hechtenis. Absurd De verdediger, mr. J. F. B. Rutgers, wees erop, dat van doodslag of zware mishandeling, de dood tegevolge heb bend, geen sprake kan zijn. Het is ab surd dat te veronderstellen bij charge rende agenten, zo zei hij. Met de officier was hij van oordeel, dat voor de tenlastegelegde opzettelijke delicten geen veroordeling kan volgen. Ook van een „grove roekeloosheid" E naar zijn mening gezien de omstandig heden al evenmin sprake. Bovendien is het de vraag of deze man de fatale steek toebracht. Niemand heeft eigenlijk gezien wie toestak, terwijl op de verklaring van de tweede agent, die zelf ook verdacht wordt, niet afge gaan kan worden. Het is geloof ik, de eerste keer in onze rechtspraak, dat een psycholoog op ver zoek van de rechtercommissaris aanwe zig was bij de verhoren van de twee verdachten om uit te maken wie van hen in de eerste plaats als onschuldige moest worden aangemerkt-, aldus plei ter. „Ik hoop dat het ook de laattse keer is, want dit is een verwerpelijke methode". „Wat er is voorgevallen is betreu renswaardig", zo zei mr. Rutgers, die op vrijspraak aandrong, tenslotte, „Maar zou het niet betreurenswaardiger zijn als er iemand veroordeeld werd, die niet de dader is?' Aanval van Tsjo.u op de Sovjet-Unie De minister-president van China Tsjou En-lai, heeft gisteren in een toe spraak te Moskou de houding van de Sowjet-Unie jegens Albanië afgekeurd. Hij was er in het bijzonder op tegen dat Albanië aan de kaak is gesteld. Tsjou stelde voor geschillen tussen landen van het communistische kamp voortaan niet meer openlijk te behandelen „omdat deze manier van doen niet marxistisch is". Deze meningsverschillen moeten met ge duld en in een geest van samenwerking worden opgelost. Tsjou zei dat alle socialistische landen, Albanië inbegrepen, eensgezind zijn. Pre sident Kennedy is volgens hem „een trouweloze man en een avonturier die plaatselijke oorlogen cn een atoomoorlog voorbereidt". „De volkeren van China en de Sow jet-Unie zijn sedert lang verbonden door een hechte vriendschap. Deze vriend schap zal door de eeuwen blijven bestaan zoals het water door de eeuwen door de Jangtse en de Wolga zal bly ven vloeien", aldus Tsjou. Men meent in Moskou te weten dat sprekers gisterochtend op de bijeen komst van het congres van de commu nistische partij hebben geëist dat aan de vroegere leiders Kaganowitsj en Ma- lenko het recht moet worden ontzegd lid te zijn van de communistische partij. Volgens Podgorni, de eerste secretaris van de partij in Oekraine, heeft Kaga nowitsj persoonlyk deelgenomen aan vergeldingsmaatregelen tegen de Oekra- iense bevolking. De partijsecretaris van Leningrad, Spi- ridonow, en de eerste secretaris van de Witrussische partij, Mazoerow, spraken beschuldigingen aan het adres van Ma* lenkow uit. Spiridinow heeft hem ver antwoordelijk gesteld voor de Leningrad- se zaak in 1949, een zuiveringsoperatie die het leven heeft gekost van talrijke vooraanstaande communisten uit Lenin grad, onder wie Koeznetsow verde diger van Leningrad in de oorlog en burgemeester Popkow. Deze zuivering kwam na de dood van Zjdanow, die werd beschouwd als Stalins kroonprins. De man die in de eerste plaats verantwoor delijk was voor de terechtstellingen, Aba- moekow, werd in december 1954 op zijn beurt terechtgesteld. Mazoerow wees op de rol die Malenkow heeft gespeeld by de zuiveringen in de jaren 1935 en 1936 in Wit-Rusland. Hevige strijd om bolwerk An Kke in Znid-Vietman Op de centrale hoogvlakte van Zuid- Vietnam wordt hevig gevochten na de communistische aanval op An Khe van dinsdagavond, zo is gisteren in Saigon vernomen. An Khe dat de weg van Pleikoe naar de kust beheerst, is nog in handen van de regeringstroepen. An Khe wordt verdedigd door drie bataljons, waarvan twee vorige week uit posities verder naar het noorden naar An Khe zijn gezonden. De sterkte van de communisten is minstens één batal jon. Interventie van Amerikaanse troe pen in Zuid-Vietnam zou „een bijzonder ernstige toestand doen ontstaan en on getwijfeld in geheel Indo-China op krachtig verzet stuiten", aldus heeft een woordvoerder van de Noordvietnamese delegatie naar de Geneefse conferentie over Laos verklaard. Noord-Vietnam heeft bij de interna tionale controlecommissie voor Zuid- Vietnam geprotesteerd tegen de aan komst in Saigon van een Amerikaanse militaire en economische missie, geleid door generaal Maxwell Taylor. Taylors bezoek is een nieuwe fase in het Ame rikaanse streven Zuid - Vietnam een „kolonie in nieuwe stijl" en een „basis voor agressie" tegen Laos te maken. Nieuw onderzoek in de zaak van sergeant-majoor Blank Het Militair Ambtenarengerecht in Den Haag heeft in de zaak van de ser geant-majoor der militaire administra tie L. H. A. Blank bij tussenvonnis een nader voorbereidend onderzoek gelast. De sergeant-majoor had bij dat gerecht een klacht aanhangig gemaakt tegen de staat (de minister van Defensie) omdat hij zich tekort gedaan voelt in zijn be vordering. Bij de terechtzitting op 16 oktober j.l. kwam een rapport ter sprake, dat over de zaak Blank is uitgebracht. Dit rap port werd toen fel bestreden door de raadsman van Blank, mr. T. E. E. van Schaik. Het Militair Ambtenarengerecht heeft thans aan generaal-majoor (b.d.) mr. R. Bakkers verzocht als deskundige opnieuw een onderzoek in te stellen en hierover rapport uit te brengen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 5