Een of twee mannetjes?
Tweede biennale nog sterker
(.'oor abstracten gedomineerd
V
fLstitrMenflityer
ZATERDAG 14 OKTOBER WEKELIJKS BIJVOEGSEL PAGINA 4
Parijs: rendez-vous jonge schilderkunst
In Nederlandse inzending ook
figuratieven vertegenivoordigd
HOE WERKT HET?
Terwjjl de ,abstracten" hier een
soort schilderkunstig Esperanto spre
ken welke Indruk nog versterkt
wordt doordat de organisatoren van
de expositie de nationale inzendingen
maar zeer ten dele als eenheden res
pecteerden door ze vaak te versprei
den over het geheel komen eigen
tradities en folkloristische trekken
daarentegen nog wel tot uiting in lan
den die nog maar sinds kort in
de internationale uitwissellngscircu-
Iatie werden opgenomen.
Zo kan men hier een Japanner nog
makkelijk van een Libanees onder
scheiden, terwyl die „volkseigen" ele
menten bü de schilders uit de Wes
telijke cultuurzones vrijwel overal ver
dwenen of tenminste zijn opgelost. En
dat nationale gezicht dat toch wel de
verfrissende kleur aan zo'n mondiale
ontmoeting moet geven, kan men
eveneens nog duidelijk herkennen bij
de inzendingen der Centraaleuropese
landen, waar, zoals men weet, de ab
stracte kunst dan ook in een kwade
reuk staat. Niet dat we die censuur en
vrijheidsbeknotting in artistieke aan
gelegenheden willen prijzen of aan
bevelen, integendeel. Maar wel mag
worden gezegd dat zo'n probleemloos
Bulgaars landschapje, zo'n impressio
nistische Pool of zo'n Hongaarse na
tuurgetrouwe bloemenstruik toch wel-
Martial Raysse naast zijn Compositie" waarin hij zomerse strand-
herinneringen verwerkte.
kome rustpunten vormen in deze kol
kende maalstroom van kunst en
pseudo-kunst vaarin de onbevangen
bezoeker zich hier gesmeten voeit als
hulpeloze drenkeling.
Frankrtfk, dat een royaal deel van
de ruimte voor zichzelf reserveerde, is
met twee grote afdelingen voor de dag
gekomen. Ook hier weer hetzelfde
schisma, ,dat nu vooral wel door een
generatiegrens wordt bepaald. De „ou
derwetse" schilderijen waarvan een
enorm doek met trieste gladiatoren
van Bernard Buffet die nog net de
35 jaren niet bereikt heeft de clou
levert, werden door een „gemengde"
jury uitgekozen, terwijl critici van on
der de kardinale leeftijdsgrens de an
dere sectie stoffeerden waar het dwin
gende wachtwoord dan ook weer non-
figuratief bleek te luiden.
En Nederland? De „algemene com
missaris" Jan van Heel prijst zeif de
vaderlandse inzending aan met de ver
zekering dat door zijn keuze een
waarheidsgetrouwe afspiegeling ge-
den wordt van de schilderkunstige
ontwikkeling en van „het avontuur van
de avant-garde" in ons land. i"n elk
geval is het evenwicht tussen de beide
kampen hier kwantitatief wel eerlijk
afgewogen. Want van de negen in
zendingen behoren er vier tot d? ab
stracte richting (onder wie Verdijk
zich het volledigst aan de Appel-in
vloed ontworsteld schijnt te hebben),
drie tot de figuratieven (van wie Snij
der met zijn decoratieve tractoren en
locomotieven wat aan Fernand Leger
herinnert) en twee beeldhouwers (Boe-
kenoogen en Pelgrom) die als brug of
overgangsfiguren fungeren.
Doch ook die eventueel typisch-
Nederlandse karaktertrekken wel
ke de commissaris in deze bijdragen
heeft herkend, gaan in de baaierd wel
volledig te loor daar ook hun groeps
verband werd doorbroken.
De eindindruk van deze tweede
biennale, mag intussen luiden dat die
jonge schildersgeneratie uit vijftig
verschillende landen stellig een beeld
geeft van haar tijd dat met zijn cha
os, ontreddering, tegenstellingen en
panische spanningen zich nog lang
niet in „pure schoonheid" heeft uitge
kristalliseerd, doch waarin de bezoe
ker helaas ook zijn wereld toch
wel herkennen moet.
en zegt, dat ieder mens
zijn dubbelganger heeft.
Dat kan Uw eigenwaan
kwetsen, maar toch moet U er
rekening mee houden de precies-
op-U-Lij kende man (of vrouw)
op zekere dag te ontmoeten.
Vermoedelijk heeft U 't niet
eens in de gaten, wanneer hij
(of zij) U tegenkomt.
De meeste mensen hebben
immers een totaal verkeerde kijk
op zichzelf en zien dus niet, wat
anderen wel zien: de sprekende
gelijkenis.
Is 't U nooit overkomen, dat U
voor een èinder werd gehou
den?
Dat kan voor U heel flatteus
of heel vervelend zijn.
Heeft U veel weg van een he
vig bewonderde filmster, dan
hoort U fluisteren: „Kijk, daar
heb je nu (vul maar in)".
Ziet U eruit als een berucht
misdadiger dan doet U 't beste,
om maar zo snel mogelijk van
't toneel te verdwijnen.
De politie mag geen kans krij
gen U te arresteren.
De mensen stoten elkaar aan
en zeggen: „Daar heb je
die en die".
Ze kijken dikwijls oppervlak
kiger dan U denkt en zo komen
de vergissingen in de wereld.
„Man, ik heb Je daar en daar
gezien" en hoe je ook het tegen
deel beweert, t helpt geen zier.
Ze hebben je gezien en daar
mee basta.
Daar helpt geen moedertje
lief aan
Nu zat daar dat mannetje
heel gemoedereerd voor de
étalageruit.
Hij had geen flauw vermoeden
van een „dubbelganger".
Nooit van gehoord!
En toch zat die naast hem.
Vlak op z'n hielen.
Hetzelfde petje, dezelfde bril,
dezelfde snor, dezelfde kiel, de
zelfde stok.
De dubbelganger had er blijk
baar plezier in, iedereen in ho
peloze verwarring te brengen.
Het mannetje zelf bleef er
rustig onder, eenvoudig omdat
hij. dat andere mannetje niet
zag.
Zo zaten daar die twee op hun
bankje.
De een heeft er gezeten, zo
lang de ander er zat.
Uw dubbelganger doet immers
altijd wat U doet.
U kunt dat prettig vinden of
niet, 't is nu eenmaal zo.
Kijk dus goed en nuchter uit
uit of hij op dit momenit niet
naast U zit.
En krijg dan niet de schrik
van Uw leven!
FANTASIO.
meer vermogen te epateren, doch
waardoor heel wat jonge kunstenaars
niettemin zelf op een dood spoor wor
den gebracht.
En zo durf ik me dan ook de
(reactionaire) vraag te stellen of de
25-jarige Fransman Martial Raysse
nu echt zelf overtuigd kan zijn van
de juistheid van de weg die hij is
ingeslagen met zijn „Compositie" wel
ke hij vervaardigde met behulp van
een strandstoel, een parasol, een re
clame-affiche voor zonnebrandolie en
wat tubes en potjes met zomerse kos-
metica. En vermoedelijk had ook de
schepper van dat andere kunstwerk
dat uit een volgestouwde vitrine met
de inhoud van een vuilnisvat bestaat,
eveneens méér sensatie verwacht dan
hem tot dusver op deze expositie ten
deel mocht vallen.
Even buiten deze experimentele sec
tor van buitenissigheden waarmee
vergeefs gevist wordt naar een schan
daaltje dat tegenwoordig niet meer
onder ieders bereik blijkt te liggen, is
dan de afdeling met de samengelas-
te gasbuizen en de constructies die uit
fragmenten aan elkaar getimmerde
planken bestaan en die als uitingen
van kunst al wel officieel zijn aan
vaard. Het eindpunt van een ontwik
keling die niet alleen het voorwerp
maar ook het onderwerp steeds ver
der als inspiratiebron elimineerde,
schijnt tenslotte wel bereikt te zijn
in een aantal zéér forse doeken die
van boven tot beneden en van links
tot rechts met consequent één en de
zelfde dieprode, kanariegele, bruine, of
zwarte kleur werden volgeverfd.
Pierre van Soests „Ruiter", een der Nederlandse bijdragen aan de Parijse biennale.
(Van onze Parijse correspondent Frank Onnen)
Achthonderd schilderijen, plastieken en kunstboeken die uit vijftig
verschillende landen van kunstenaars tussen de 20 en 35 jaar af
komstig zijn, vormen tezamen de inventaris van de tweede ..Biennale
de Paris''Net als de eerste keer, twee jaar geleden, hebben ook thans
op uitnodiging van de Franse regering in al die landen ..algemene
commisarissen hoge ambtenaren, schilders, critici of kunsthistorici
weer een keuze gemaakt uit de produktie van hun jongere landgenoten,
en de som van die selecties is nu dan dus bijeengebracht in het Parijse
museum voor moderne kunst.
poliseerd. Maar wel is't onmiskenbaar
dat een zeker avant-gardisme natuur
lijkerwijs tot uitwassen leidt die wel
iswaar vandaag zèlft, de bourgeois niet
Algemene maatstaven werden, zo ze
al waren geformuleerd, dus hoogstens
met de „tweede hand" toegepast, een
methode die in elk geval dit voordeel
had dat door het ontbreken van één
centrale jury nu redelijke garanties
werden geboden dat de verschillende
geestelijke families in de internationa
le wereld van de schilderkunst ook
gelijke kansen maakten. Dat ondanks
die gelijkberechtigdheid de abstracten
deze monsterverzameling toch wel zeer
duidelijk beheersen, toont dus nroef-
ondervindelijk aan dat zij de wind
der historie steeds krachtiger in de
zeilen hebben.
Een feit dat trouwens twee jaren
geleden al door minister André Mal-
raux, die ook als kenner der schilder
kunst aller tijden en landen een gro
te reputatie heeft, werd opgemerkt
toen hij zei dat de toekomst de non-
figuratieven toebehoorde. Niettemin
zijn er op deze biennale toch ook wel
sterke tegenwinden te signaleren.
Zo laat de Franse (figuratieve)
schilder Lor jou die deze degens al wel
eerder tot voor het gerecht kruis
te. bU de poorten van het museum
door geestverwanten een briesend
vlugschrift verspreiden waarin hij
Malraux een „scharrelaar in glorie"
noemt, en passant nog wat museum
directeuren en critici een veeg uit de
pan geeft, en de abstracte schilder-
kunst tenslotte slechts capabel ver
klaart „de ezels te doen blaken, de
apen te doen kwijlen en de kippen
te doen bezwijmen".
Dat die afbakening tussen „abstrac
ten" en „figurantenaltijd samenvalt
met de grenzen tussen „behoud" en
„vooruitgang" moge op het eerste oog
een praktische werkhypothese lijken,
die na één wandeling langs deze on
afzienbare wanden met doeken niet
temin toch wel veel aan betrouwDaar-
heid blijkt in te boeten. De weinige
openbaringen die opduiken uit dit oer
woud of labyrinth van schilderkunst
manifesteren zich, ofschoon ook spo
radisch, toch nog wel iets veelvuldi-
ger bij de traditioneel-gerichPe kun
stenaars. Misschien omdat zij minder
aan frustratie lijden en daardoor een
stapje voor hebben om een eigen
persoonlijkheid te ontwikkelen en te
demonstreren?
Natuurlijk wordt het talent nooit
door één school of richting gemono-
lnzending op de Franse „figu
ratieve" afdeling: „Winter"
van R. Morit.
flitsbuis
controle
lampje
ontstekings-
bobine
grote
condensator
schakelaar
voor opladen
gelijknchter
vibrator
I TECH. v. DIJK
De elektronenflitser is een gas
ontladingslamp voor de fotografie
waarin gedurende zeer korte tijd
een zeer lichtsterke ontlading (flits)
plaats vindt. 'Het apparaat bestaat
uit: ten eerste de reflector met
de flitslamp,en ten tweede het accu
gedeelte. Het eerste is aan de ca-
mera bevestigd.
buis gevuld
met edelgas
hulp
elektrode
De gasontladingsbuis (flitslamp)
bestaat uit een spiraalvormig
gewonden buis gevuld met edel
gas (b.v. xenon). Door een hulp-
elektrode wordt bij zeer hoge
spanning het gas in de buis ge
leidend gemaakt, zodat de grote
condensator zich door de buis
kan ontladen. Dit duurt ca 1/750 tot
1/1000 seconde. Voor wetenschap
pelijk werk zijn opnamen van
een miljoenste seconde mogelijk.
glazen ballon
voor bescherming
sluitercontact
ontstekingscondensator
De grote condensator zamelt
de energie op voor één ont
lading (flits). De capaciteit,dj.
de hoeveelheid energie voor
een ontlading, wordt vermeld
in Watt seconden.(b.v.30-120).
Het-tweede gedeelte bevat ineen
plastic kastje de batterijtjes of de
accu. De stroom daarvan wordt
door een vibrator of transistor
omgezet in wisselstroom. Deze
wordt in een transformator om
gezet in een hoge spanning b.v 500
tot 2500 Volt. Een geüjkrichter maakt
er weer gelijkstroom van waarmee
de grote condensator telkens gela
den wordt.
I transformator 1
Een groot voordeel van de
elektronenflits is dal de gas
ontladingsbuis meerdere ke
ren gebruikt kan worden, dit
in tegenstelling tot de gewone
(chemische) flitslamp, die na
één keer onbruikbaar is.
10 sec. opladen
(kieine stroom).
1/1000sec. ont
laden (stroom
lOOOOxzo groot)
