Minister Cats in heftig
conflict met mr. Burger
Kleurenfoto's
3 oktober
Oost-Duitsland achter
tweede Veiligheidszone'
EIS 15 JAAR TEGEN
REYDON - DE JAGER
Groot rumoer in Kamer
WEERBERICHT
GudDÜ
Bewindsman voelt zich persoonlijk gegriefd
Een fel slot na
rustig begin
Overstromingen
teisteren Birma
Steeds moeilijker wordt vlucht
uit het prikkeldraadparadijs
De raketbases en installaties
hadden speciale belangstelling
Prijsvraag
drie oktober
teuws^
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 5 OKTOBER 1961
No. 30469
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750
iU VUUK LtlUtIN fcIN UM3IKLJ
per kwartaal; f255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
In een bewogen sfeer is de tweede ronde van de alge
mene politieke beschouwingen in de Tweede Kamer giste
ren vroeg in de avond geëindigd.
Een ernstig conflict tussen de minister mr. Cals van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en de socialistische
fractieleider, mr. Burger was aanleiding tot grote beroering.
De minister achtte zich gegriefd door bepaalde uitla
tingen van mr. Burger over een mogelijke relatie van het
kabinet tot sommige buitenparlementaire belangengroepen
de groep-Rijkens)Op scherpe toon protesteerde de
bewindsman tegen zoals hij het noemde „de insi
nuaties" van mr. Burger.
Het was 's middags allemaal vrij
rustig begonnen. De minister-pre
sident, prof. De Quay, had het
algemeen regeringsbeleid verde
digd - men zie elders - en daarna
kwamen de fractieleiders aan het
woord voor de replieken.
De eerste woorden van mr. Bur
ger klonken welwillend: hij prees
de minister-president, omdat deze
zich veel moeite had gegeven de
gestelde vragen te beantwoorden.
Gaandeweg echter werd de toon
van de fractieleider van de P. v.
d. A. kritischer.
Zo was het volgens hem bij volks
huisvesting een „janboel", daar de cij
fers van de begroting steeds weer dooi
de feiten werden achterhaald
De socialistische fractieleider had, zo
zei hij, een genuanceerd oordeel over
het Nieuw-Guineabeleid. Vroeger zou dit
beleid wel eens „dubbelhartig" zijn ge
weest (ook de vorige dag was dit woord
al gevallen). Deze dubbelhartigheid
in- en uitpraterij zou zich niet mogen
herhalen.
Intussen had men aan de regerings
tafel een woordenboek laten aanrukken
en daarin werd druk gebladerd
Mr. Burger was echter nog niet uit
gesproken over het nieuw-Guineabeleid.
Volgens hem zou dr. Bruins Slot (AR)
het eens zijn met de groep-Rijkens en
het kabinet aldus een stoot onder de
gordel hebben gegeven.
Steunpunten
Maar nu kwam het: zou de groep-
Rijkens ook geen steunpunten in het
kabinet hebben? En bij deze vraag
noemde mr. Burger de naam van de mi-
Advertentle.
Halve gebr. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
OOK OM MEE TE NEMEN.
Veranderlijke bewolking
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Veranderlijke bewolking met
mogelijk op enkele plaatsen enige regen.
In de nacht en ochtend plaatselijk mist.
Zwakke tot matige wind uit zuidelijke
richtingen. Weinig verandering in tem
peratuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
6 OKTOBER
Zon op: 6.48 uur; onder: 18.08 uur;
Maan op: 2.59 uur; onder: 17.10 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.16 en 13.44
uur; laag water te 9.17 en 21.33 uur.
van
ZIE ONZE ETALAGE
FOTO HOLVAST
APOTHEKERSDIJK 27, LEIDEN
Dit blad bestaat uit 20 pagina's
nister van O.K. en W. Het kabinet
zou ontvankelijk zijn voor de druk van
grootondernemers, die wellicht in con
tact met Soekarno een „harde" politiek
tegen Nederland voorstaan. Wat is nu
van meer belang: Het beleid van het
kabinet of dat van de grootindustrie?,
zo wilde mr. Burger weten.
Inmiddels gingen de replieken verder.
Dr. Bruins Slot kwam verduidelijken,
dat hij waardering voor het regerings
beleid had, maar op enige lacunes had
willen wijzen. Wat hij beoogde was „een
gesprek zonder basis" met Indonesië,
geen directe onderhandelingen, al zou
het daarvan weieens moeten komen.
Prof. Oud (VVD) vroeg wat een „ge
sprek zonder basis" eigenlijk betekende
en keerde zich verder tegen mr. Burger,
wiens woorden hem soms aan de stijl
van de vroegere SDAP deden denken.
Het woordenboek had inmiddels uit
komst verschaft over de betekenis van
.dubbelhartig": „geveinsd, verraderlijk,
vals" Mr. Burger had het zó niet
bedoeld :„met de ene hand nemen, wat
men met de andere heeft gegeven".
Maar ondanks deze uitlegging verdween
de spanning in de kamer niet.
Persoonlijk feit
Toen de laatste fractieleider, dr. Ti-
lanus, zijn repliek had beëindigd, stond
minister Cals achter de regeringstafel
op, nadat hij .wegens een persoonlijk
feit" het woord had gevraagd en verkre
gen van de wnd. voorzitter, de heer
Bommer.
Over het woord „dubbelhartig" wilde
mr. Cals niet veel meer zeggen —al
achtte hij het ten onrechte gebezigd
maar hij had zich persoonlijk zeer
gestoten aan de uitlatingen van mr.
Burger over de „steunpunten" in het
kabinet, waarbij de naam van minister
Cals was genoemd. Daarin las de mi
nister een insinuatie aan zijn adres, n.l.
dat hij contact zou hebben gehad met de
groep-Rijkens. Ernstig protesteerde de
bewindsman. Mr. Burger vond het moei
lijk een antwoord te formuleren. Hij had
het woord „dubbelhartig" niet zo bedoeld
en niet gesproken volgens het woorden
boek. Maar toen klonk er een scherpe
vrouwenstem van achter de regerings
tafel. Minister Klompé riep, dat mr.
Burger weieens meer later op zijn woor
den terugkwam. Het rumoer in de ka
mer werd groter en van de socialistische
banken klonken allerlei interrupties. Mr.
Burger bracht het beleid betreffende
de commerciële televisie (een zaak van
O.K. en W.) ter sprake als uiting van
een mogelijk contact tussen kabinet en
belangengroepen. Prof. De Quay zou
bovendien de actie-Rijkens vroeger heb
ben toegejuicht.
Invloeden
Mr. Burger zei niet de heer Cals per
soonlijk te hebben bedoeld. Bovendien
zou hij niet hebben gesproken van
„steunpunten", maar van „invoeden" in
het kabinet, wat natuurlek iets anders
was.
Nogmaals stond minister Cals op, dit
maal om uiting te geven aan zijn ont
steltenis dat een afgevaardigde als mr.
Burger van een dergelijk gebrek aan
zorgvuldigheid blijk gaf. Mr. Burger had
aanvankelijk wel degelijk van „steun
punten" gesproken.
Eindelijk werd de vergadering geslo
ten, maar mr .Cals en enkele socialisti
sche fractieleden bleven nog even na
praten met ernstige gezichten.
Het incident Burger-Cals overscha
duwde de overige bij de replieken ge
houden betogen. In grote lijnen vermel
den wij nog, dat dr. De Kort (KVP)
betreurde dat de minister-president geen
nota over de verkeersveiligheid had toe
gezegd en merkte op, dat de PvdA thans
blijkbaar de KVP wil overtreffen in het
streven naar een goede kinderbijslag.
In 1963 komt er een nieuw kabinet.
Hoe dat eruit zal zien wist dr. De Kort
nog niet, maar zouden degenen, die nu
pleiten voor een schatkistbijdrage (de
PvdA) er in 1963 nog zo over denken
als zij eventueel regeringsverantwoorde
lijkheid dragen?
Prof. Oud noemde zich „de vriend, die
dit kabinet zijn feilen (met name psy
chologische) toont" en hield een pleidooi
voor verlaging van de kiesgerechtigde
leeftijd.
Ir. Van Dis (SGP) nam het op voor
de boeren die zich verzetten tegen het
landbouwschap.
Birma wordt geteisterd door grote
overstromingen. Ongeveer 500 dorpen
staan onder water en ca. 235.000 perso
nen hebben hun woningen moeten ver
laten. Voorts zijn 325.000 ha. rijstbouw-
grond overstroomd.
Op 200.000 ha sawahs kan opnieuw
worden aangeplant, maar elders is de
vernieling volkomen. In de overstroom
de gebieden is hongersnood ontstaan,
ten gevolge waarvan ten minste twee
personen zijn overleden. In het gebied
van de rivier de Sittang en in de staat
die door Karens wordt bewoond is voed
sel afgeworpen.
In de Tweede Kamer heeft mi
nister-president prof. dr. J. E. de
Quay gistermiddag de acht fractie
voorzitters beantwoord, die het
woord hadden gevoerd tijdens de
algemene beschouwingen over de
begroting.
Overeenkomst
Nederland Bolivia
De regeringen van Nederland en Bo
livia zijn overeengekomen, dat Neder
landse en Boliviaanse onderdanen zon
der visum Bolivia en Nederland kunnen
binnenkomen voor een verblijf van ma
ximaal drie maanden, nuts ze in net be
zit zijn van een geldig nationaal pas
poort, aldus heeft het ministerie van
Buitenlandse Zaken woensdag meege
deeld.
Nederlandse onderdanen, die voorne
mens zijn langer dan drie maanden in
Bolivia te blijven, dienen zich van te
voren in het bezit te stellen van een
„machtiging tot verolijf".
Vijf Polen gevlucht
naar West-Berlijn
De vlucht uit Ulbrichts prikkeldraad
paradijs wordt steeds moeilijker. In de
afgelopen vier maanden zagen nog
11.000 vluchtelingen kans de grens tus
sen Oost-Duitsland en Beieren te pas
seren. Met de dag wordt dat nu moei
lijker. In de eerste plaats is er een
De ontsnapte opvarenden van de
door de Indonesiërs aangehouden
sleepboot „Noord-Holland" zijn
gisteren In ons land aangekomen
5?
(Van onze' correspondent In Bonn)
In Oost-Berlijn hebben de communisten een niemandsland van
100 meter breedte langs de sectorgrens geschapen. Maar dat blijkt nog
niet genoeg te zijn. Dwars door het Duitse land komt er nog een strook
van 500 meter bij langs de zonegrens. Volgens mededelingen van de
Beierse grenspolitie gaan de communisten omzichtig te werk bij hun
deportaties, kennelijk om geen paniek bij de Oostduitse bevolking te
veroorzaken. Bij nacht en ontij worden hele dorpjes ontruimd en
afgegrendeld. De bewoners verdwijnen met hun meubilair naar ooste
lijker streken. Overal langs de zonegrens hetzelfde beeld: ontruimde
huizen, verlaten dorpjes, volgeladen verhuisauto's. Dat ziet men in
Mecklenburg, Hessen-Thüringen en in Beieren.
veiligheidszone ingesteld langs de grens
van 5 kilometer, die men alleen met
speciale pasjes mag betreden. In de
tweede plaats werken de communisten
dag en nacht aan de prikkeldraadver
sperringen, waarin nu dan ook nagenoeg
geen lacunes meer voorkomen.
Incident in Berlijn
Gisteravond hebben Oost- en West-
berlijnse politieagenten schoten gewis
seld. Voor zover bekend werd niemand
gewond. Volgens ooggetuigen waren
twee Oostberlijners op het dak van een
woning in de Bernauerstrasse geklom
men om een vluchtpoging te onderne
men. Zij wachtten kennelijk tot de
Westberlijnse brandweer met vangzeilen
zou komen (in de Bernauerstrasse staan
de huizen op Oostberlijns gebied, maar
zijn de straat en het trottoir Westber-
lijns).
Zij werden ontdekt door drie Oost
duitse agenten Eén ging naar de vluch
telingen toe, de twee anderen vuurden
in de richting van een groepje Westber-
lijners, die voor het huis stonden. West
berlijnse agenten schoten daarop in de
richting van de Oostduitse politieman
nen. Een vluchteling werd gearresteerd,
de ander sprong, nadat de brandweer
een vangzeil had gespannen, naar bene
den. Hij kwam echter op straat terecht
en was op slag dood.
Nog uren later stonden Westberlijnse
burgers in de Bernauerstrasse opgewon
den te praten over de schietpartij en de
doodssprong van de vluchteling. Onmid
dellijk na de val was er aan beide zijden
van de g-ens een angstige stilte ont
staan.
Vijf Polen (twee vrouwen en drie kin
deren) zijn gistermiddag: in West-Berlijn
aangekomen. De Westberlijnse politie
zegt, dat dit de eerste Polen zijn die
sinds de sluiting van de rectorgrens op
13 augustus naar West-Berlijn gevlucht
zijn.
Vervolg op pag2
De ontsnapten in een hotel in Arn
hem, waar zij een relaas gaven over
de gebeurtenissen.
De openbare aanklager bij de Krijgsraad te Kiew heeft
vandaag wegens spionage 15 jaar geëist tegen de Neder
landers Reydon en De Jager
Zoals wij gisteren reeds in een gedeelte onzer oplage konden berich
ten hebben de Nederlanders Reydon en De Jager voor de krijgsraad te
Kiew verklaard, schuldig te zijn aan spionage.
Tijdens het openbare verhoor, dat vijf uur duurde, verklaarde Reydon
dat hij niet alleen aan zijn opdrachtgevers in Nederland geheime
gegevens verstrekt had. De Navo had een uitgebreid spionagenet in de
landen, die lid waren van dit „agressieve blok". Reydon had in het
bijzonder inlichtingen verstrekt aan Britse instanties in Liverpool.
Hij verklaarde volgens Tass voorts dat hij zonder aarzeling akkoord
was gegaan met het plan om een spionagetocht door de Sowjet-Unie
te maken in de vermomming van „autotoerist", omdat hij „veel had
horen vertellen over de gastvrijheid van de Russen en ervan overtuigd
was dat alles goed zou gaan".
Opdrachten
Zowel Reydon als De Jager verklaar
den, dat zjj voor de Nederlandse gehei
me dienst als spion hadden gewerkt.
Reydon sprak van 5 jaar, De Jager
noemde een termijn van 2 jaar. Reydon
en De Jager voerden het woord in het
Nederlands. Hun verklaringen werden
vertaald voor de rechters, die onder een
enorm portret van Lenin zaten.
Reydon sprak tijdens het verhoor over
opdrachten die hem in Amsterdam door
een Nederlander en ook door een Ame
rikaan waren gegeven. Hij had naar
zijn zeggen door de patrijspoorten van
zijn schip foto's gemaakt van oorlogs
schepen in de Russische havens Archan
gel en Ventspils (Windau) en de Poolse
haven Danzig.
Op drie oktober heeft 11 na
tuurlijk niets kunnen doen aan
het oplossen van de fotoprijs
vraag, welke wij de vorige
week publiceerden. Alleen al
de tweehonderdduizend men
sen, die de straten bevolkten,
maakte herkenning van de fo
to's zeer moeilijk.
Nu de rust in de Sleutelstad
is teruggekeerd, kunt U zich
ook weer op deze prijsvraag
werpen. Dat wordt tijd, want
de inzendingstermijn eindigt
binnenkortUw oplossing moet
uiterlijk maandag a.s. om 12
uur in het bezit zijn van de re
dactie, Wittesingel 1 te Leiden,
om tnee te dingen naar een van
de geldprijzen.
Vergeet U niet de naam en
het adres van de inzender te
vermelden, want dit zou al Uw
moeite tevergeefs doen zijnl
BOUWVAKVAKANTIE 1962
De bedrjjfsraad voor het bouwbedrijf
heeft in een gisteren gehouden vergade
ring een beslissing genomen ten aan
zien van de bouwvakvakantie 1962. Als
vakantieperiode voor het volgend Jaar
is aangewezen de periode aanvangende
®P 23 juli ©n eindigende op 4 augustus
1962,
Eens had een Engelsman In Liverpool
een film van hem in ontvangst geno
men. Deze Brit had zich geïdentificeerd
met het wachtwoord: „De groeten van
Henk". De Jager verklaarde dat hij,
toen hij met zijn schip in Sjanghai lag,
foto's had genomen van oorlogsschepen.
Reydon en hij hadden in mei In een
café in Amsterdam opdracht gekregen
om naar de Sowjet-Unie te gaan. Vol
gens Reydon had een Amerikaan hun
toen een kaart van de Oekraine gege
ven en de route uitgestippeld die zjj op
weg naar de Krim en op de terugweg
moesten voolgen. Reydon verklaarde, dat
men hem had verzocht een spionage
tocht door de Sowjet-Unie te maken,
waarbij hij speciaal moest letten op ra
ketbases en andere militaire installa
ties.
Hij en De Jager hadden in Holland
drie oefentochten gemaakt. Hun oplei
ding was op 10 juli stopgezet. Drie dagen
later had hij een map gekregen, die,
naar men hem verteld had, van een
vliegtuig van het type U-2 afkomstig
was en per speciale koerier uit Was
hington was gekomen.
„Later", aldus Reydon, zag ik dat op
de kaart 1944 stond. Iedereen weet, dat
de U-2's toen nog niet bestonden. Rey
don verklaarde voorts, dat hij met zijn
vrouw erover gepraat had hoe hij zijn
baan bij de geheime dienst het best kon
kwijtraken. Maar men had hem belet
ontslag te nemen.
Gelach
Hierop vroeg de openbare aanklager
„Is het u duidelijk dat uw activiteit mis
dadig was?
Reydon: „Ja".
Op een vraag van zijn verdediger zei
Reydon dat een man, die Otto heette,
hem gezegd had dat hij nu de Sowjet-
Unie kon zien op een manier die af
week van die welke in de pers wordt
beschreven. In de zaal klonk gelach op
toen hij hieraan toevoegde dat „die mo
gelijkheid zich nu heeft voorgedaan".
Slot pag2
Uit het Leidsch Dagblad van
j October 1861:
De heer Grutter te Geis-
tendorf heeft een uitvin
ding gedaan, welke van het
hoogst gewigt kan worden, in
dien zij blijkt proefhoudend te
wezen. Hij stookt gaz, dat helder
licht geeft en een aanmerkelijke
kracht bezit en bezigt daartoe
grondstoffen, welke tot heden
worden beschouwd niet de min
ste waarde te bezitten, tenge
volge waarvan de prijs van der-
gehjk gaz uiterst gering is.
esaaaaaa