OCCASIONS
DIENSTBODEN EN WERKVROUWEN
H. de NIE
ROTTERDAMSE METRO-BOUW
MAAKT GOEDE VOORTGANG
Voorbereidend werk bijna klaar
In het voorjaar eerste station voltooid
Eglise Wallonne
de Leyde
F.B.RICHTERS N.V. Hillegom
AUTO HUREN!
Bericht van inzet
Over 20 jaar weer i
net als nu
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1961
(Van een speciale medewerker)
Ze weten in Rotterdam wèl waaraan re begonnen rijn! In de hele
binnenstad ró als men het station uitkomt ritten re met een
metro-werk voor de deur. Is het geen honderden meters lange bouwput,
dan is het wel een wegomlegging waarover het verkeer een vluchtroute
krijgt. Rotterdams metrobouwers rijn nog geen jaar berig in
november pas maar overal ligt de stad al overhoop. En dan te weten
dat het nog maar een voorproefje is van wat er nog gaat gebeuren als
re bijv. in het najaar een kanaal door de Coolsingel gaan graven,
tot vlak langs de trappen van het stadhuis, en als re dwars door het
Hofplein gaan, drukste verkeerscarroussel van de binnenstad, waarop
niet minder dan drie bruggen twee meter boven straatniveau komen te
liggen om de autostroom op gang te houden. Tien maanden rijn re nu
berig ró lang wordt er al 70 mille per werkdag uitgegeven en dat
ral nog een dikke vijf jaar duren! maar opper-metrobouwer ir. G.
Plantema kan met een gerust hart reggen ,,in het voorjaar is ons eerste
ondergrondse metro-9tation, dat aan de Leuvehaven, klaar". Er rit wèl
gang in dat metrowerk
Metro wordt ook
sightseeing-lijn
Vlak inmiddels de tegenslag niet uit.
Toen het bouwdok aan het Weema
moest worden gegraven, stuitten de pa
lentrekkers op 500 houten heipalen, die
helmaal niet in de stukken voorkwa
men en een kwalijke verrassing ople
verden. Dat was 8 kilometer hout. Op
het eiland van Brienenoord, waar een
ander bouwdok komt voor het gieten
van betonnen tunnelstukken, had men
enorm veel last van de regen. Maar
op het hele werk zyn dat maar klei
nigheden, die „en passant" worden
meegenomen. Want de bouwers zijn nu
zo ver, dat ze met het eigenlijke werk
kunnen beginnen: een metro bouwen,
de eerste in ons land, vijf kilometer
lang, van het Centraal Station on
der de één kilometer brede Nieuwe
Maas door naar het Zuidplein, het
laatste stuk bovengronds over een via
duct: kijkhoogte negen meter boven
straatniveau, wat langs de drukke
Rijnhaven en de schilderachtige Maas
haven met zijn lossende schepen, graan
silo's en elevatoren, een fantastisch uit
zicht moet opleveren, waarheen de Rot
terdammer zijn visite sleept.
Aanloop bijna klaar
Er ls, al is het maar een aanloop,
al enorm veel werk verzet! Weena: in
tien weken tijd werd 2000 ton stalen
damwand 650 planken, die 20 meter
diep zitten in de grond geslagen,
klauwden draglines er onder water
80.000 kubieke meter grond uit tot een
diepte van twaalf meter min nap en
wordt er nu weer 40.000 kub. zand in
gereden om de bodem te verbeteren.
Daarop zal de betonnen plaat worden
gestort, waarop de tunnel- en stations
stukken worden gegoten. Zo gauw er
twee klaar zijn wordt het dok vol water
gezet water, dat moet worden ge
kocht!
Van een waterschap in de buurt
gaan de dokdeuren open en worden de
tunnelstukken door het inmiddels gegra
ven tien meter diepe en 23 meter brede
kanaal gevaren naar de plaats waar
ze moeten worden afgezonken. Denk niet
dat dat een gigantisch schouwspel wordt.
Spectaculair is het werk op zich wèl,
maar de 3000 tot 10.000 ton zware be
tonnen kolossen zullen maar een k'ein
stukje boven water uitdrijven. Daarna
gaat de dokdeur weer dicht en worden
op de 90x45 meter-vloer de nieuwe blok
ken van de metrodoos op stapel gezet.
Eerst levert het bouwdok Weena zijn
segmenten af richting Coolsingel, daar
na gaat de deur aan de andere kant
open en komt het Centraal Station aan
de beurt. Twee stations tegelijk komen
er daar onder het 100 ha grote stations
plein dat geheel in een waterplas zal
veranderen. Eén voor deze metro, één
voor een andere metro in de richting
Alexanderstad, die men ook wil aan
leggen. Dan ligt het station er maar
vast, hoeft de stad niet nog eens open.
ven, (met al die grond zijn plantsoe
nen aangelegd en tuintjes in de nieuw
bouw opgehoogd) een droge bouwput
ontstaan van tweehonderd meter lang,
twintig meter breed en tien meter diep.
Stalen wanden worden omhoog gehou
den door 150 dwarsliggers, waartussen
het station in den droge wordt gebouwd.
De paalfundering zit er al in. De eerste
kubieke meters beton voor het station
het eerste van de zeven zijn al
gestort. In het voorjaar is dit karwei
reeds klaar.
Maar hoe het gaat worden weten de
metrobouwers al precies, want in een
enorme loods hebben ze een heel stuk
van het station van hout op ware
grootte, schaal 1:1, vooruitgebouwd om
aldus de zekerhied te kopen de goede
verlichting te kiezen, de beste, gemakke
lijkst schoon te houden, tegelsoort, de
juiste (rol) trapbreedte, de meest aan
trekkelijke pilaarvorm.
Er gebeurt veel meer hier. Ir. Plan
tema heeft het water, waarvan hij de
grootste last dacht te hebben, tot zijn
bondgenoot gekozen. Een diepe sleuf
gaat hier het land in, waarin de eer
ste tunnelstukken van het rivierkruisen-
de gedeelte worden afgezonken. De ri
vier moet worden uitgebraggerd en er
zal een paalfundering moeten worden
geslagen. Dat werk moet ook opschieten,
want in het vroege voorjaar heeft het
bouwdok op het eiland van Brienenoord
de eerste twee tunnelstukken al klaar.
Enorme bouwput
Dat is de grootste knaap van alle
maal, dat dok op een eilandje „buiten
de stad", dat helemaal op zijn kop is ge
zet. Daar hebben vrachtauto's 150.000
kubieke meter grond uit de honder me
ter lange vijftig meter brede en tien me
ter diepe bouwput gehaald. Met wegen-
bouwmachines is er een 35 centimeter
dikke betonnen vloer gestort een stuk
vijftienbaansrijksweg, honderd meter
lang en een dezer dagen zy ned sta
len mallen aangekomen, waarin de be
tonnen kolossen worden gegoten, mal
len, die één miljoen kosten Er staat
een eigen betonfabriek, capaciteit 60 ku
bieke meter meter per uur. Twaalf tun
nelstukken worden hier gebouwd, acht
hoekige giganten, 75 tot 90 meter lang,
tien meter breed en zes meter hoog. Ge
wicht: vlug gezegd 5000 ton, wat indruk
wekkender omschreven 5.000.000 kilo.
De dokdeur ligt er nog niet. Die dob
bert ergens in de Waalhaven. Weer zo'n
handigheidje van de metrobouwers, die
alles verzinnen om de kosten zo laag
mogelijk te houden. Voor de bouw van
de kademuren in de Waalhaven waren
zestig caissons nodig. Wat was gemak
kelijker dan een 61e te bouwen en die
als dokeur te gebruiken.
Naar oost een metro (over viaduct), en
bij een volgende verlenging dieper zuid
in. Dat staat nu al bovenaan op het
„uitbreidingsplan".
Op de Coolsingel
Gaat u dan nu even mee naar de
Coolsingel. Daar gebeurt op het oog niet
zoveel. Middenop een fors gapende put.
Stukken zyn er van de brede trottoirs
genomen en het verkeer gaat er zonder
enige hinder te ondervinden langs. Daar
begint over een paar weken het grote
karwei. De duwdammen zitten in de
grond en men gaat nu diep graven om
er een stuk tunnel in de grond te zet
ten om hou-vast te hebben voor de
aangevaren aansluitingen en om hier het
transformatorstation te bouwen, dat de
hele metro van energie zal voorzien.
Dan bent u meteen vlak by de plaats
waar de oude Byenkorf heeft gestaan.
Dat wordt bouwdok nummer twee, dat
een meevallertje heeft gegeven. Het zou
minstens een jaar hebben gekost om de
honderden heipalen, die er mannetje-
aan mannetje onder het warenhuis
stonden, dat één miljoen ton puin heeft
opgeleverd. Maar die palen worden nu
de fundering voor de vloer van het
bouwdok. Mooier kan het niet. Daar
duurt het overigens nog even voor er
wat gebeurt.
Station van hout
Maar een paar honder meter verder,
op de Schledamse Djjk, kennen de be
woners ze worden van tyd tot tyd
per circulaire met de stand van zaken
op de hoogte gehouden hun eigen
straat niet meer terug. Daar is door
i.OOO kubieke meter grond weg te gra-
Tweehonderd meter lang is op de
Schiedamsedijk de bouwputwaar
in één van de zeven stations wordt
gebouwd. In het voorjaar kan hier
de straat al dicht.
Het werk voor de Rotterdamse
metro geeft wonderlijke beelden.
Recht op het Hofplein toe de
fontein blijft intact gaat het ka
naal. Het baggeren met de graaf
machines is intussen klaar.
De bouwput aan het Weena staat
nog vol water om een tegendruk te
vormen voor de stalen damwand.
Wanneer met verdicht zand de
grondverbetering is uitgevoerd gaat
het water er uit en kan het dok
worden afgemaakt. Naar links is
het begin van het kanaal te zien, dat
dwars door de stad wordt gegraven.
Blikken scherm
Er is trouwens nog een nieuwtje toe
gepast by dit dok. Om het grondwater
te keren heeft men rondom de gehele
put tot een dikke twintig meter in de
grond een twee millimeter dunnen blik
ken plaat gespoten, die, als de wan
den van een sigarendoos, om de put
zit en het water tegenhoudt.
Men had dat foefje ook op de Cool
singel willen toepassen, maar daar moest
men tot een diepte van 35 meter gaan
om het water te keren.
Men heeft die diepte bereikt, maar
het werk gaf toch te veel moeite om
het uit te voeren. Nu wordt het grond
water weggepompt. Geen gevaar voor
droogvallende funderingen van de om
liggende gebouwen, want de tyd van
drooglegging is te kort om gevaar op te
leveren. Bedryven, die hun koelwater
uit de grond halen, krygen van de me
trobouwers extra pompen om dieper te
kunnen komen. Maar nog even terug
naar van Brienenoord. De maten van
de gigantische kuip zyn zo gekozen, dat
ook de segmenten van de zesbaans Wil
lemstunnel, die Rotterdam zo snel mo
gelijk na de metro ter vervanging van
de Willemsbrug wil gaan bouwen, hier
kunnen worden gemaakt. Voor men
daarmee klaar is is het op zyn minst
'70 en dan kan men van het bouwdok
nog een zwembad maken
Verkeer gaat door
Intussen wordt de ene straat na de
andere opgebroken om vluchtwegen te
maken voor de dag, dat Weena en Cool
singel helemaal dicht gaan. Naast het
Weena komt een andere weg, zodat de
ze verbinding niets aan capaciteit in
boet. Parallel aan de Coolsingel komen
wegen, die nu zyn verbreed, zoals op
een van de kruispunten van twee tot
vyf banen. Singels worden gedempt,
buizen en leidingen van gas, water elek
triciteit, riolering, stadsverwarming en
telefoon worden omgelegd. BUkomende
werken die miljoenen kosten. Maar het
verkeer hoeft niet bang te zyn. Het zal
zich ongetwyfeld iets moeten behelpen,
maar in de praktyk zal het meevallen,
zoals het verkeer, dat al weer een tydje
van de Schiedamsedyk is weggehaald,
nu veel beter marcheert dan voor de
afsluiting.
Breestraat 64.
Dimanche 24 septembre,
a 10 h. 30:
Pasteur J. M. CHARENSOL.
„DE SLEUTELKONING"
§E
273
Bymaken van alle sleutels,
repareren veranderen en
openen van elk slot.
HAARLEMMERSTRAAT
Telefoon 33958
(by de Overdekte).
Levering aan Ryk en
Gemeente.
Gevraagd in Wassenaar een
beschaafd
MEISJE
voor gezin met kleine kinde
ren, waar huisvrouw vaak af
wezig is. Huiselyk verkeer.
Salaris plus tyd nader over
een te komen. Dicht by tram-
en bushalte.
G. v. NOORT, v. Z. van Nye-
veltstraat 3, telef. 3513.
Koffiemolens
Keukenmachines
Sapcentrifuges
Uitsluitend Nieuwe Ryn 57,
Telef. 21155.
TELEVISIE 43 EN 53 CM.
met volle garantie v.a. f 198.
Dat kan alleen ,DE CONCURRENT",
Koningstraat 6 - Den Haag - Telefoon 0 7063.20.66
4 cil. CITROEN 1955.
Personenwagen ook geschikt voor
bestelwerk.
DAUPHINE 1958 met schuifdak.
DAUPHINE 1959 met schuifdak.
DAUPHINE 1960 met schuifdak.
Meerstr. 91 Tel. 0 2520-7097-7096
RENAULT dealer voor Hillegom, Lisse en
Sassenheim.
GARAGE
W. C. A. v. Kerkhof,
Narmstr. la, Leiden, tel. 25555
heeft nieuwe auto's voor U
staan. Ook voor taxi's.
van de navolgende onr.
goederen te Leiden:
Langestraat 36 f6100
Kyfgracht 19/21 f4300
Haarlemmerweg 14 f7800
AFSLAG 29 sept. a.s. te 19
uur in het Notarishuis.
M. P. KAPTEIN, notaris.
GEVRAAGD:
GEMEENTE LEIDEN
Bij de JELGERSMA-KLINIEK: voor de huishouding en in de keuken.
By de INRICHTING „ENDEGEEST": voor schoonmaakwerkzaamheden.
AANVANGSSALARIS PER WEEK:
by 20 jaar f47.25
by 21 jaar f49.05
by 22 jaar f50.85
by 23 jaar en ouder f55.35
eventueel te vermeerderen met f4.per week
huurcompensatie.
het salaris voor elk leeftydsjaar beneden 20 Jaar
Voor jeugdiger krachten is
steeds plm. f 2.per week lager.
By gebleken geschiktheid is salarisverhoging na half jaar mogeiyk. Enige tegemoet
koming voor aanschaffing van schoeisel.
Schriftelyke sollicitaties te richten aan het Hoofd van de huishouding of persoon-
ïyke aanmelding by de portier van de Inrichtingen „Endegeest" te Oegstgeest.
Wat wil Rotterdam met zijn
metro? Eenvoudig: in tien mi
nuten van hartje stad naar
hartje zuid rijden. Men doet er
nu een uur over. De metro heeft
voornamelijk ten doel om Rot
terdams openhaar vervoer met
één doeltreffende ingreep te ver
lossen van zijn grootste zorgen
kind: het vervoer over de Nieuwe
Maas, het kilometerbr ede-brok
water tussen twee stedehelften.
Dat kan alleen, zeggen de des
kundigen, door een rechtstreekse
autonome verbinding centrum
zuid. Dat kost 129 miljoen. Daar
voor ligt de stad zes jaar over- i
hoop. Maar de metro moet het
goed maken: lengte 5 kilometer,1
frequentie: 2 a 2y2 minuut, rol-
trappen, overstappen op be
schutte stations. Capacitent: 30
tot 40.000 passagiers per uur als i
het moet.
Er zijn tegenstanders van de
metro. Ze zijn voor een tunnel,
maar willen er de gewone trams
doorheen sturen. Maar die ge
wone trams zouden met een fre
quentie van één minuut moeten
rijden om dezelfde capaciteit te
halen. En speel dat maar eens
klaar met een voertuig, dat op
alle bovengrondse kruispunten
onherroepelijk oponthoud krijgt. 1
Van de Mandeleplein, Cool
singel, Hofplein, juist dit traject
breekt in de stad het verkeer
de nek.
Maar Rotterdam wil meer met
die metro bereiken. Het wil het
reizen met de metro zo aantrek
kelijk maken, dat men van zuid
naar de stad de auto thuislaat.
Of parkeert op de grote parkeer-
1 terreinen, die bij de latere sta
tions in Zuidwijk en Papen-
drecht worden aangelegd. Dat
moet ook, want de stad raakt
potdicht en het kost enorm veel
tijd om een parkeerplaats te
vinden. Interlokale bussen zul
len niet meer tot in de stad rij
den, maar hun passagiers bij een
metro-station in zuid afzetten.
Want Rotterdam geeft die
miljoenen ook uit om die ver
schrikkelijke cirkel te doorbre
ken: dat men op eigen vervoer
overgaat omdat het openbaar
vervoer niet snel en frequent is
en geen gemak geeft. De Maas
tunnel zit al zo vol. Er gaan al
een dikke 25 miljoen voertuigen
per jaar doorheen, 60 tot 70.000
per dag. En dan te weten, dat
men bij de bouwprognose voor
de oorlog dacht, dat deze zelfde
tunnel in 1980 zijn topcapaciteit
van 17 miljoen wel zou hebben
gehaald.
Tja: twintig jaar éérder, acht
miljoen méér. Eerst een metro,
dan zo vlug mogelijk een zes
baans Willemstunnel, over twee
jaar is de zesbaans van Brienen-
oordbrug klaar, bij Vlaardingen
had de bouw van de Benelux-
tol) tunnel al in uitvoering
moeten zijn. De schrik slaat om
het hart, als verkeersdeskundi-
gen voorspellen dat zelfs met al
die bruggen en tunnels het in
1982 weer nèt zo zal zijn als
nui
