WAPENSTILSTAND IN
KATANGA MET DE VN
De Gaulle doet afstand
van extra-bevoegdheden
Troepenverplaatsingen
verboden -- Onderzoek
door commissie van vier
LD -Hutspotrit
Slim president van de
Algemene Vergadering
WEERBERICHT
INSCHRIJVING
AL GESLOTEN
Amerikanen en Russen eensgezind
over richtlijn voor ontwapening
Toenemende druk vein parlement
heeft uitwerking niet gemist
W <Jheuws
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1961
No. 30458
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. AE. van Dlshoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 750 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De besprekingen in de Noordrhodesische stad Ndola tussen president
Tsjombe van Katanga en de V.N.-vertegenwoordiger Mahmoed Khiari
hebben resultaat opgeleverd: met ingang van woensdag middernacht
plaatselijke tijd (23.01 uur Ned. tijd) is het vuren in Katanga gestaakt.
Er mogen voorlopig geen troepenverplaatsingen plaatsvinden, hangende
een onderzoek, dat zal worden ingesteld door een bijzondere commissie,
bestaande uit twee representanten van de Verenigde Naties en twee
Katange^en, die zullen trachten het geschil te beslechten. Het is overi
gens niet duidelijk of deze wapenstilstand ook slaat op de eenheden
van de centrale Kongolese regering, die gereed zouden staan noord-
Katanga binnen te trekken of dit mogelijk reeds hebben gedaan. In elk
geval is de regering uit Leopoldstad niet bij de onderhandelingen in
Ndola vertegenwoordigd geweest.
Zweden stuurt enige
jagers naar Kongo
De verliezen van de V.N. in Katanga
bedragen tot dusver dertien doden en 63
gewonden. Onder de gesneuvelden bevin
den zich zeven Indiase, vijf Zweedse en
één Ierse militair. Gewond werden 39
Indiërs, onder wie 24 Ghoerka's, achttien
Ieren, vjjf Zweden en één Noor. Een
woordvoerder van de V.N. in Leopoldstad
die dit meedeelde, zei dat er 25 Ierse
militairen worden vermist. Men meent
echter dat zjj door de Katangese gendar
merie gevangen zyn genomen.
Zweden zal, in antwoord op een ver
zoek van de V.N., vier straaljagers naar
Kongo sturen, zo heeft de minister van
Defensie, Sven Andersson, bekendge
maakt.
Na de regering van het voormalige
Frans Kongo heeft ook het Afrikaanse
Nationale Congres van Noord-Rhodesië
zijn steun betuigd aan president
Tsjombe in zijn strijd met de V.N. Op
een bijeenkomst te Loesaka beschuldig
de deze partij de V.N. ervan, „dat zij op
grote schaal en op beestachtige wijze
Het spijt ons, al vinden wü het
prettig!
Het spijt ons voor degenen, die
tot nu toe verzuimd hebben zich te
laten inschrijven voor de Hutspotrit
1961 van het Leidsch Dagblad, dat
wij hun moeten mededelen, dat zij
te laat zyn. Wij hebben door de
enorme toeloop de inschrijving
moeten sluiten.
Maar wij vinden het vanzelfspre
kend bijzonder prettig, dat de be
langstelling zo groot is. Het is voor
ons een bewijs, dat de jaarlijks door
ons blad georganiseerde rit zich in
een toenemende populariteit mag
verheugen.
Vorig jaar moesten wij enkele
weken na de eerste oproep de in
schrijving sluiten, omdat wij het
grootst mogelijke aantal bereikt
hadden, dit jaar moesten wij het
reeds enkele dagen na onze eerste
oproep doen
Maar wij hebben een limiet moe
ten stellen en die limiet hebben wij
bereikt. Het spijt ons voor degenen,
die nog mee hadden willen doen,
maar we hebben er een streep
onder moeten zetten!
Katangezen om het leven brengen". „Het
V.N.-optreden in Katanga zal de volke
renorganisaties voor vele jaren in dis
krediet brengen' aldus een verklaring
van het „Congres".
De staatsbegrafenis van Dag Ham-
marskjöld zal op 29 september te
Uppsala plaats vinden. In de Lutherse
kathedraal aldaar zal een rouwdienst
worden gehouden, die zal worden bijge
woond door Koning Gustaaf Adolf en
Koningin Louise.
Na de dienst, die zal worden geleid
door de Lutherse aartsbisschop Erling
Eidem, zal het stoffelijk overschot wor
den bijgezet in het familiegraf van de
Hammarskjölds op de begraafplaats van
Uppsala. Men verwacht dat het stoffe
lijk hulsel zaterdag of zondag per vlieg
tuig in Stockholm zal aankomen.
Kennedy wil bureau
voor ontwapening
Het Amerikaanse Huiis van Afgevaar
digden heeft dinsdagavond een voorstel
aanvaard tot instelling van een bureau
voor het ontwapeningsvraagstuk. De
voorzitter van de commissie vool- bui
tenlandse zaken, Morgan .verklaarde dat
dit besluit niet betekent, dat de V.S.
aan ontwapening de voorrang geven
boven de defensie. Waarnemers in
Washington zijn van oordeel, dat pre
sident Kennedy als het Congres het
voorstel dezer dagen zal hebben afge
handeld, met meer gezag zal kunnen
spreken, als hij zich binnenkort tot de
Algemene Vergadering van de V.N.
richt.
Halve gebr. kip
f 1.95
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
OOK OM MEE TE NEMEN
PLAATSELIJK MIST
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond: Droog weer met enkele zon
nige perioden en in de nacht en ochtend
plaatselijke mist of laaghangende be
wolking. Dezelfde of iets hogere tempe
raturen. Zwakke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
22 SEPTEMBER
Zon op: 6.24 uur; onder: 18.40 uur.
Maan op: 17.58 uur; onder: 3.20 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.05 en
13.36 uur.
Laagwater te 9.14 en 21.36 uur.
Dit blad bestaat uit 22 pagina's.
Herdenking van
Hanunarsk j öld
(Van onze correspondent in Washington)
Mongi Slim, de Tunesiër die
klein van stuk is doch groot als
diplomaat, is met algemene stem
men tot president gekozen van de
zestiende Assemblee der Verenigde
Naties. De impasse over de opvol
ging van Hammarskjöld duurt ech
ter voort. De middagzitting van de
Assemblee was gisteren geheel ge
wijd aan de herdenking van Ham
marskjöld. Twee-en-dertig sprekers
hadden zich aangemeld voor het
houden van een korte herdenkings
rede. Stevenson, die namens Ame
rika sprak, stelde voor, dat Ham
marskjöld in New York op het
terrein der Verenigde Naties zou
worden begraven.
Amerika en de Sowjet-Unie zjjn het
niet eens geworden over de samenstel
ling van de internationale ontwape
ningscommissie, doch beide landen heb
ben wel overeenstemming bereikt over
een aantal richtlijnen voor de ontwape
ning. Beide staten stellen een algemene
volledige ontwapening als einddoel. Dit
doel zou in fasen moeten worden be
reikt en men zou aan bepaalde fasen
kunnen beginnen zonder dat volledig
succes van 't hele programma is gewaar
borgd. Het gehele proces zou onder
strikte controle moeten staan en de in
spectie zou niet aan een veto onderwor
pen moeten zijn. Het klinkt hoopgevend,
maar men mag niet vergeten dat iemand
eens gezegd heeft: „In beginsel kunnen
diplomaten het over alles eens worden".
In de praktijk lijkt een effectief ont
wapeningsplan op dit moment echter wel
heel veraf.
De 52-jarige Slim is de eerste Afrikaan
wie de eer te beurt valt president van de
Assemblee te zijn. Hij kent het VN-
milieu door en door. Hij was sedert 1956,
toen het land onafhankelijk werd, Tu-
nesiës permanente vertegenwoordiger bij
de Verenigde Naties. Reeds als student
in Parijs was hij voorstander van onaf
hankelijkheid van zijn land. Bij zijn
streven daarnaar is hij tweemaal dooi
de Fransen gevangen gezet. Ambassa
deur Slim is echter zo op en top diplo
maat, dat een rancune bij hem zelden of
nooit blijkt. Maar daarom steekt hij zijn
persoonlijke mening niet onder stoelen of
banken. Zelfs in zijn officiële openings
rede meende hij dat hij de hoop kon uit
spreken op spoedige onafhankelijkheid
van Algerije en Angola! Slim weet ech
ter onder alle omstandigheden maat te
houden, kiest zijn woorden voorzichtig
en meent het oprecht wanneer hij, zoals
gisteren verklaart, dat hij aan Hammar
skjöld een voorbeeld zal nemen. Slim
noemde in z'n openingsrede enige malen
het gevaar van oorlog, doch hoopte dat
dit door de Assemblee zou kunnen wor
den bezworen.
Slim is vrijgezel en uiteraard vraagt
men hem herhaaldelijk naar trouwplan
nen. Zijn vaste antwoord is dan: „Ik ben
getrouwd met Tunesië". Hij is echter
mohammedaan en het is niet uitgesloten
dat hij de Verenigde Naties er als
tweede vrouw bij neemt
Warme toon in de rede van
Adlai Stevenson
Stevensons herdenkingsrede bij de
dood van Hammarskjöld onderscheidde
zich door de bijzondere warmte van toon
en kernachtige formulering. Hij noemde
Hammarskjöld een briljant denker en
prees zijn dappere meedogende geest.
Stevenson noemde de juist bereikte wa
penstilstand in Katanga een monument
voor deze „soldaat van de vrede". Met
alle respect voor de eventuele wensen
van familie of vaderland, stelde Steven
son voor dat Hammarskjöld zou worden
begraven in New York op het terrein dei-
Verenigde Naties, omdat Hammarskjöld
aan de gehele wereld behoort.
De Rus Zorin sprak een korte condo
leancerede uit, waarin zijn kritiek op
Hammarskjölds Kongo-actie niet werd
verheeld. Ook de Poolse afgevaardigde
wees op het meningsverschil met Ham
marskjöld, doch hij had althans de gra
tie te erkennen, dat geen twijfel mogelijk
is aan de oprechtheid van Hammar
skjölds overtuiging. Het is begrijpelijk,
dat vele Aafrikanen hulde wensten te
brengen aan de man, die in hun wereld
deel de dood gevonden heeft bij zijn
poging een harmonische oplossing te be
reiken.
Koningin Juliana en Prins Bern-
hard zijn gisteren naar Parijs ge-
Kunstdiefstal uit
auto in New York
Gisteren zijn in New York schilderijen
en beeldhouwwerken ter waarde van
130.000 dollar gestolen. Er zijn werken
bij van Picasso en Henry Moore.
De diefstal werd gepleegd toen het
materiaal per auto werd vervoerd van
een pakhuis van de douane naar de ge
adresseerde, Joseph Hix-shman. De stuk
ken waren per vliegtuig uit Engeland
aangekomen.
De chauffeur van de vrachtauto, die
niet wist wat hij vervoerde, is door de
dieven overmeesterd. De kunstvoorwer
pen zijn in een andere auto overgeladen.
Tot de gestolen stukken behoren een
beeld „Moeder en kind" van Henry
Moore, dat op 25.000 dollar wordt ge
schat, en een schilderij van Edward
Munch, „twee vrouwen op veranda", dat
een zelfde waarde vertegenwoordigt.
Frankrijk steekt FLN
tie hand weer toe
Een woordvoerder van de Franse re
gering heeft gisteren na een vergadering
van het kabinet op een desbetreffende
vraag geantwoord, dat de Franse rege
ring altijd bereid is de onderhandelin
gen met de FLN te hervatten. Louis
Joxe, minister van Staat belast met Al
gerijnse zaken, is gisteravond nog naar
Algerije vertrokken.
Alexis Goldenberg, hoofdcommissaris
van politie van Algiers, is gisteravond
door terroristen gedood toen hij in zijn
auto door de straten reed.
Men zou op de plaats van de aanslag
een stuk papier met de letters OAS (de
rechts-extremistische organisatie van
het geheime leger) hebben gevonden.
Gouverneur dr. P. J. Platteel van
Nieuw-Guineadie een vakantie in
Nederland heeft doorgebrachtis
gisteren van Schiphol naar het Ver-
re Oosten teruggekeerd. Zijn echt
genote, die in ons land achterblijft,
deed hem uitgeleide
I vlogen om met president De Gaulle I met zijn echtgenote en gasten op
I tc lunchen in het Elysée. De Gaulle het bordes van het paleis
Herstel elementaire
democratische regels
(Van onze Parijse correspondent)
Het Franse staatshoofd, generaal
Charles de Gaulle, heeft gisteren
zijn ministers medegedeeld vóór
het einde van deze maand artikel
16 van de Grondwet weer buiten
werking te zullen stellen. Dit ge
schiedde tijdens de wekelijkse zit
ting van de Franse regering en een
paar uur voor dat hij tot de niet
geringe ongerustheid van de veilig
heidsdienst begeleid door een
groep hefschroefvliegtuigen en een
rijdende „mijnenveger" tegen
eventuele plastic-bommen, voor
zijn veertiende reis door de Franse
„provincie" vertrok.
Door middel van artikel 16 had
de president der republiek in april
j.l. tijdens de laatste putsch van de
ex-generaal Challe en Salan in
Algiers, alle bevoegdheden van de
staat in zijn handen kunnen ver
enigen.
Tegen de onbepaalde verlenging van
deze dictatoriale bevoegdheden was in
politieke kringen de laatste weken toe
nemend verzet gerezen. Geruchten dat
de president spoedig van zijn onbeperk
te macht afstand zou doen, werden tot
voor gisteren niettemin stelselmatig en
onmiddellijk door officiële woordvoer
ders tegengesproken.
Dat De Gaulle niettemin tamelijk on
verwacht na de jongste aanslag op zijn
leven toch tot deze beslissing is ge
komen, kan uit verschillende omstandig
heden worden verklaard. Ten eerste de
socialistisch-radicale motie van wan
trouwen, die bij de terugkeer van de Ka
mer op 3 oktober a.s. zeker opnieuw zal
worden ingediend en waarvan de even
tuele consequentie in de vorm van een
val van de regering tot ontbinding van
het parlement zou kunnen leiden, welke.
Grieks zakenkabinet
Koning Paul van Griekenland heeft
gisteren luitenant-generaal Constatine
Dovas benoemd als hoofd van een za
kenkabinet, dat de 4 staatszaken zal be
hartigen tot de algemene verkiezingen
op 29 oktober.
De 64-jarige generaal Dovas is chef
van de generale staf geweest. Hij zorgt
voor de militaire vorming van de 21-
jarige kroonprins Constantijn.
De Koning heeft nieuwe verkiezingen
uitgeschreven op advies van premier
Karamanlis, die eerder op de dag zijn
ontslag had aangeboden. Deze is van
mening dat het kiezerskorps met het
oog op de moeilijke internationale toe
stand moet worden geraadpleegd om te
komen tot een zo hecht mogelijke re
gering. De ambtstermijn van het hui
dige parlement loopt officieel pas in mei
van het volgend jaar af.
constitutioneel echter in strijd is met
het genoemde artikel 16. Doch naast
deze formele overweging kan worden
aangenomen, dat in het algemeen de
toenemende pressie, die het parlement
op de regering en indirect op het staats-
hoofd uitoefende, haar effect tenslotte
toch niet heeft gemist. In elk geval
moest de uitschakeling van artikel 16
als een eerste voorwaarde worden be
schouwd voor een herstel van de elemen
taire regels, die aan het democratisch
spel ten grondslag liggen en deze stap
van het staatshoofd wordt door het par
lement dan ook ongetwijfeld al
gemeen toegejuicht. Overigens kan de
president der republiek op elk moment,
dat hem gewenst zou toe lijken, artikel
16 onmiddelliijk weer in werking stellen.
Veertiende kernproef
in Sowjet-Unie
De Russen hebben gisterochtend voor
de veertiende maal sinds 1 september,
de datum waarop zij de kernproeven
hebben hervat, een kernexplosie in de
dampkring teweeggebracht, aldus heeft
de Amerikaanse commissie voor kern
energie bekendgemaakt.
Volgens de bekendmaking in Wash
ington lag de explosie in de orde van
een megaton, hetgeen gelijk staat met
de ontploffingskracht van één miljoen
TNT. Eerder had de Japanse weerkun
dige dienst gewag gemaakt van een Rus
sische proef met een kernapparaat ter
sterkte van verscheidene megatons.
Uit verschillende delen van de wereld
komen berichten binnen over verhoogde
radio-activiteit in de lucht. Zo heeft de
Canadese minister van Openbare Ge
zondheid. Montieth. gisteren in het par
lement gezegd, dat er in het afgelopen
weekeinde in midden- en oost-Canada
„zeer sterke verhogingen" van de radio
activiteit zijn geregistreerd. Dit zou een
gevaar voor de gezondheid kunnen op
leveren indien dit peil „voldoende tijd"
zou worden gehandhaafd, aldus de mi
nister.
Ook in Japan is een verhoging van
de radio-activiteit in de dampkring ge
constateerd. Volgens een Japanse geleer
de zou het feit dat er geen uranium-
isotopen in het regenwater zijn gevon
den. er op kunnen duiden dat de Sow
jet-Unie een nieuwe methode heeft toe
gepast om een waterstofbom te ontste
ken.
Ook boven Frankrijk en Engeland is
volgens experts de radio-activiteit in
de atmosfeer de laatste dagen toegeno
men.
Uit het Leidsch Dagblad van
21 Sept. 1861:
Heden Vrijdag voormiddag te
f half elf ure had op de nieuwe
begraafplaats aan de Groene-
steeg de plegtige ter aarde be-
stelling plaats van het lijk van
Prof. Dr. T. W. J. Juynboll. De
f kist werd door 16 Studenten in
f de theologie en in de letteren
naar het graf gedragen, alwaar
f Prof. A. Kuenen, Rector Magn.
f een waardige hulde aan den
f overledene bragt.
