HARDE SLAG VOOR V.N. BEGROTING VOOR HET EERST BOVEN TIEN MILJARD GULDEN Geen Russische waardering voor Hammarskjölds politieke daden" WEERBERICHT 7WIN! jemkli'em'are! (9uc/ &Cieuü>S\ NA DE DOOD VAN DE SECRETARIS-GENERAAL Geruchten over sabotage aan de DC-6 door expert tegengesproken MET RELATIEF KLEIN TEKORT VAN 275 MILJOEN Belastingen gaan 1 juli omlaag ondanks stijging defensiekosten Opgericht 1 maart 1860 DINSDAG 19 SEPTEMBER 1961 No. 30456 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dishoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Sterk, zonder veel nieuws WAT bij de lezing van de Troon rede 1961 het meeste opvalt, is het feit, dat zij zo weinig nieuws be vat. Op de keper beschouwd zelfs nau welijks meer dan de geregelde, opmerk zame krantenlezers uit eigen wetenschap al wisten, althans kónden weten. Vermoedelijk is bij de meeste geïnte resseerde staatsburgers de grootste be langstelling uitgegaan naar twee onder werpen, waaromtrent in de afgelopen dagen en weken in vele publikaties is gesuggereerd, dat de Troonrede een dui delijk en volledig antwoord zou geven op alle vragen, welke te dien aanzien zou den kunnen rijzen: te wet?n de toekom stige staatkundige ontwikkeling van Nieuw-Guinea en de kwestie van de be lastingverlaging. Wie met dergelijke verwachtingen toe gerust, deze rede ter hand neemt, zal haar na afloop ongetwijfeld teleurgesteld ter zijde leggen. Want wat velen nu eens graag hadden willen weten: n.l. welke concrete plannen koestert de Nederland se regering met land en volk van Nieuw- Guinea, blijft vooralsnog door de sluier der toekomst aan het oog onttrokken. Vanzelfsprekend: „aan de sociaal-econo mische en culturele ontwikkeling wordt bijzondere aandacht geschonken", maar ten aanzien van de verwezenlijking van het zelfbeschikkingsrecht, wordt niet meer gezegd dan dat onze regering in de afgelopen maanden „in vele landen" be sprekingen heeft doen voeren over de wijze waarop de Ver. Naties in de toe komstige ontwikkeling zouden kunnen worden betrokken. Met als slot: „de con clusies, waartoe dit overleg heeft geleid, zullen zo spoedig mogelijk (spa tiëring van ons - Red.) bekend worden gemaakt". Zijn wij wél ingelicht, dan zal minister Luns op de aanstaande vergadering der Ver. Naties deze conclusies bekend ma ken, zodat, wat dat betreft, ons geduld niet al te lang meer op de proef wordt gesteld. Vooropgesteld althans, dat de plotselinge dood van secretaris-generaal Hammarskjöld de agenda der V.N.-bij eenkomst geen ingrijpende wijzigingen doet ondergaan. Men doet er goed aan bij dit alles zich er terdege rekenschap van te geven, dat de controverse tussen Nederland en In donesië met betrekking tot Nieuw-Gui nea niet alleen een aangelegenheid is, welke deze drie landen betreft, doch dat zij is uitgegroeid tot een internationaal probleem, welks ontwikkeling de gehele wereld met spanning volgt. Het is dus volkomen in overeenstemming met de beginselen van het Handvest der Ver. Naties om deze kwestie op het hoogste internationale niveau aan de orde te stellen, zulks temeer waar de beginselen van dat Handvest ten aanzien van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren sinds vele jaren het richtsnoer van ons rege ringsbeleid hebben gevormd. TEN aanzien van de belastingver lagingen, waartoe in beginsel reeds veel eerder werd besloten, geldt als enig reëel nieuws de datum van 1 juli 1962 als zijnde het tijdstip waarop de verlaging van inkomsten- en loonbelas ting van kracht zal worden. De even eens reeds lang voorgenomen verlaging van de Vennootschapsbelasting wordt pas een half jaar later ingevoerd en blijft bovendien beperkt in verband met de verzwaring der defensielasten. In ver band met dit laatste komt er zelfs een belasting bij, nJ. op minerale oliën (uit gezonderd benzine). tt ET gebrek aa nieuws wordt ten IJ dele verklaard door het standpunt, ■*- J dat de regering te dezen aanzien reeds meerdere jaren inneemt, n.l. geen opsomming te willen geven van alle wets ontwerpen, welke in het komende parle mentaire jaar aan de orde zullen worden gesteld, doch een algemene beschouwing betreffende de internationale en binnen landse politiek. Bij een dergelijke opzet dreigt al heel spoedig het risico, dat de tekst vervalt in „algemeenheden": beweringen, welke volkomen aanvaardbaar zijn, alleen al vanwege het feit, dat ze eenvoudig niet voor tegenspraak vatbaar zijn. Vooral de eerste zinsneden van de Troonrede vertonen daarvan de typische kentekenen. Maar het valt anderzijds niet te ontkennen, dat het voortbestaan van de vrije wereld en de instandhou ding van de hoogste menselijke waarden uitsluitend afhankelijk zijn van de be reidheid tot samenwerking van de wes telijke mogendheden en tot het brengen van zware offers daarvoor. Een derge lijke constatering zou eigenlijk het eer ste en laatste hoofdstuk moeten zijn van elk politiek gesprek of geschrift en als zodanig is zij ook in deze Troonrede vol komen op haar plaats. Dat daarnaast ook uiting wordt ge geven aan de behoefte tot versterking van de banden met Suriname en de An tillen, moge een wens zijn, welke in het komende jaar in vervulling gaat. IN de sociaal-economische sector wordt de hoeksteen van het regeringsbeleid gevormd door het streven naar be houd van de verworven welvaartsver meerdering, hetgeen impliceert een nauwgezette handhaving van het loon- en prijspeil. De krappe bezetting van de arbeidsmarkt noopt daarbij tot de aan- De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de Zweed Dag Hammarskjöld, is zoals gisteren nog in een deel van onze oplage gemeld om het leven gekomen, toen het viermotorig toestel waarmee hij reisde, in het dichte oerwoud op ongeveer 16 km. ten noorden van Ndola (Noord- Rhodesië) neerstortte en in brand vloog. De wit geschilderde DC 6-b, „Albertina", vervoerde negen passagiers en een bemanning van vijf koppen. Het toestel vertrok zondag om 16.50 uur (Ned. tijd) uit de Kongolese hoofdstad Leopold- stad. Tien minuten na middernacht meldde het vliegveld Ndola, dat de Albertina even had rond gecirkeld en vervolgens was verdwenen. Er was radio-contact gemaakt, maar niet lang genoeg voor volledige identificatie. Hammarskjöld was op weg naar Ndola voor een ontmoeting met de Katan- gese president Tsjombe om te onderhandelen over een wapenstilstand tussen de Katangese troepen en de V.N.-soldaten. Het vliegtuig werd bestuurd door een ervaren Zweedse piloot, kapitein Hallon- quist. Het was uitgerust met radar, automatische piloot en apparatuur voor nachtvluchten. De meeste slachtoffers waren zwaar verminkt. Het lichaam van Hammarskjöld had echter slechts een kleine wond in de nek. Er werd één overlevende aangetroffen, die zwaar gewond is, de Ameri kaanse sergeant Harold Julian. Julian, lid van de internationale politiemacht, zou, kort voordat het toestel de grond raakte, „ontploffingen" hebben gehoord. Hieruit is geconcludeerd, dat Hammarskjöld het slachtoffer zou zijn van sabotage. Deskundigen hebben evenwel verklaard, dat deze ontploffingen in feite de botsingen zyn geweest tussen het uitgetrokken landingsgestel en de boomtoppen. Britse, Rhodesische en V.N.-experts stellen een verder onderzoek in. Volgens Don Taylor, de Amerikaanse luchtmacht attaché in Pretoria, Zuid-Afrika, die over de plaats van het ongeluk is gevlogen, heeft het vliegtuig waarschijnlijk een landing op het vliegveld willen maken. Taylor is van mening, dat de piloot zich in de hoogte heeft vergist. In Brazzaville (voormalig Frans Kongo) werd gezegd, dat de Douglas DC-6 twee etmalen voor| het ongeluk door machinegeweervuur boven Elisabethstad was getroffen. Een van de motoren was beschadigd en inderhaast gerepareerd. Van andere zijde is dit tegengesproken: het toestel zou in prima conditie zijn geweest. de Sowjet-Unie Hammarskjöld niet als een functionaris van de Verenigde Na ties erkende en de waardering voor zijn politieke activiteit die in het communi qué tot uitdrukking wordt gebracht niet deelt". Vier-onder-secretarissen Voorlopig zullen de Verenigde Naties functioneren krachtens het systeem, dat wordt gevolgd wanneer de secretaris-ge neraal niet op het hoofdkwartier is, al dus is officieel in New York meegedeeld. Iedere onder-secretaris (er zijn er vier: twee Amerikanen, een Indiër en een Rus) is verantwoordelijk voor het werk van zijn afdeling, en wanneer coördina tie over politieke besluiten noodzakelijk is bespreekt hy de kwestie met de an dere onder-secretarissen. Wladimir Fa bry, de juridische adviseur voor de V.N.- operaties in Kongo, zal worden opge volgd door William Coc, Cox vertrok vandaag naar Leopoldstad. De voorzitter van de Veiligheidsraad, de Liberiaan dr. Nathan Barnes, merkte op dat het meest urgente probleem voor de Verenigde Naties is hoe de dagelijkse kwesties moeten worden geregeld zon der een secretaris-generaal. Hij stelde voor de opening van de zitting van de Algemene Vergadering twee of drie da gen, tot donderdag of vrijdag, uit te stellen. reid de kanditatuur van de Tunesische diplomaat Mongi Slim als opvolger van Hammarskjöld te steunen wanneer de Frans-Tunesische onderhandelingen over de kwestie-Bizerta goede voortgang maken. In diplomatieke kringen in Washing ton acht men het niet uitgesloten dat de Sowjet-Unie, na verloop van enige tijd, het voorstel voor een driemanschap op nieuw ter tafel zal brengen. De Ver enigde Staten hebben aangekondigd, dat leiden. Laatste vermaan j Een laatste vermaan van secre- g taris-generaal Hammarskjöld staat afgedrukt in het reeds verschenen g oktobernummer van de Methodist Church Magazine in de Verenigde Staten. „De Verenigde Naties maken een n moeilijk stadium in hun ontwikke- ling door", schreef Hammarskjöld. „Zij zijn nog te zwak om elkeen de veiligheid te bieden die gewenst is, n maar niettemin sterk genoeg om op doeltreffende wijze de weg aan te duiden die naar een oplossing leidt". Hammarskjöld meende, dat het =j falen van de Verenigde Naties om te blijven strijden voor vrede en menselijke rechten, „verraad aan de toekomst" zou betekenen. Illlüllllllli. zij zich krachtig tegen de vervanging van de secretaris-generaal door een drie manschap zullen verzetten. De Verenigde Staten en de andere Westelijke landen zullen ongetwijfeld pogingen doen zo spoedig mogelijk een opvolger van Ham marskjöld te vinden. Men vreest echter een langdurige impasse met alle con sequenties van dien voor de internatio nale situatie zolang de grote mogend heden het niet eens worden over een op volger. Het lijkt vrijwel uitgesloten dat een neutrale staatsman kan worden ge vonden, die met evenveel toewijding en bekwaamheid de Verenigde Naties kan Veiligheidsraad O gisteravond bijeen India's premier Nehroe verklaarde gis teren „Het tragische overlijdensbericht van Hammarskjöld heb ik met gevoelens van de diepste smart vernomen. Ik weet niet of hier sabotage in het spel is geweest. Zoals de situatie in Kongo momenteel is, kan men niets onmogelijk noemen". Gisteravond heeft de Veiligheidsraad zich gedurende een informele bijeen komst van anderhalf uur beraden over de situatie die door de dood van Ham marskjöld is ontstaan. Na afloop gaf de voorzitter, dr. Barnes, een communiqué uit waarin hij zei dat de Sowjetrussische delegatie „de waar dering voor de politieke activiteit van Hammarskjöld met deelt". De dood van Hammarskjöld is „een zwaar verlies voor het secretariaat, de Verenigde Naties en aUe leden-staten", zo wordt gezegd. „De secretaris-generaal heeft de laatste jaren een belangrijke rol gespeeld bij het versterken van de wereldvrede. Zijr. uitzonderlijke diploma tieke kwaliteiten hebben de Verenigde Naties door talrijke crises gebracht en hebben er toe bijgedragen de Verenigde Naties te ontwikkelen tot een belangrijke organisatie voor internationale vrede en veiligheid". „De afgevaardigde van de Sowjet-Unie die de blijken van medeleven onder schreef, verklaarde dat het bekend is dat WARM De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: In de nacht en ochtend plaatselijk mist. Overigens warm zonnig en droog weer behoudens een kans op een bui. Zwakke tot matige wind tussen zuidoost en zuidwest. (Opgemaakt te 11.15 uur). 20 september Zon op: 6.22 uur; onder: 18.45 uur. Maan op; 16.42 uur; onder: 0.48 uur. Hoogwater te Katwijk te 11.18 en 23.59 uur, laagwater te 6.24 en 19 04 uur. Dit nummer bestaat uit 18 pagina's trekking van buitenlandse werkkrachten. Hopelijk zal de regering daarbij blijk ge ven lering te hebben getrokken uit de onaangenaamheden, welke zich onlangs in Twente hebben voorgedaan. Het moge dan waar zijn, dat sommige Spaanse- en Italiaanse perscommentaren dienaan gaande, waarin gesproken werd van „een ergerlijke rassendiscriminatie" getuigden van een schromelijke overurijving, dezer zijds past de erkenning, dat dergelijke onverkwikkelijke gebeurtenissen niet be vorderlijk zijn voor een succesvolle pro- paganda-actie voor de tewerkstelling van buitenlandse werkwilligen bij Nederland se arbeidersbehoevende industrieën. E opheffing van de woningnood is "jk niet alléén voor de regering! een van de grootste DE opheffing van de woningnood is en waarlijk niet alléén voor de regering! een van de grootste problemen in de na-oorlogse tijd. Het streven voor het komende jaar is gericht op de bouw van 90.000 woningen, waar bij de nadruk zal worden gelegd op de produktie van goedkope woningen in de vrije sector, gelimiteerd overigens op een totaal van 25.000. De begroting is geba seerd op 35.000 woningwet- en 30.000 pre miewoningen, waarbij het in de bedoe ling ligt het premiestelsel op den duur af te schaffen. Dat de verzekering, dat de regering, binnen het kader van het mogelijke, zal blijven streven naar krachtige steunver lening aan onderwijs en cultuur, geen ijdele leus is. vindt haar bevestiging in het feit, dat de begroting van het minis terie van Onderwijs. Kunsten en Weten schappen voor het 3erst sedert de tweede wereldoorlog die van Defensie zeer aan zienlijk overtreft. Tegenover een stij ging der defensielasten met een kwart miljard in vergelijking tot de begroting 1961, staat een geprojecteerde toename van de kosten voor onderwijs en cultuur van ruim een half miljard! Dit is, naar onze mening, het meest positieve geluid, dat in de Troonrede m de haar begeleidende miljoenennota te beluisteren valt. Resumerende mogen we zeggen, dat deze Troonrede weliswaar weinig nieuws bevat, zich hier en daar verliest in vaag- en algemeenheden, maar niettemin ge tuigt van vertrouwen in de toekomst en van de belangrijke rol, welke de verster- i king van de geestkracht van ons volk daarbij dient te spelen. De laatste Europeaan? Diplomatieke kringen in Parys geloven dat Hammarskjöld de laatste Europese secretaris-generaal van de Verenigde Naties is geweest. Men is eventueel be- DAG HAMMARSKJÖLD de omgekomen secretaris-generaal van de Verenigde Naties. De „miljoenennota" vertoont dit jaar voor het eerst een eindcijfer van meer dan tienmiljard gulden aan middelen en uitgaven voor de gehele dienst. Het woord miljoe nen-nota lijkt thans wel wat uit de tijd, nu het om meer dan 10.000 miljoenen gaat. De totale middelen worden geraamd op 10.885 miljoen, de totale uitgaven op 11.160 mil joen, een tekort derhalve van 275 miljoen. Vorig jaar was het ge raamde begrotingstekort 539 mil joen, terwijl thans is gebleken dat de vermoedelijke uitkomsten over het lopende jaar een tekort van 1547 miljoen te zien zullen geven. De begroting 1962 is derhalve in het totaalbeeld iets gunstiger dan die van vorig jaar, en aanzienlijk gunstiger dan de vermoedelijke uitkomsten over het lopende jaar. Enkele van de belangrijkste pun ten uit de thans aangeboden be groting zijn de volgende. De beloofde en reeds in de wet vast gelegde verlaging der tarieven van inkomsten- en loonbelasting zal op 1 juli 1962 in werking treden. Per 1 januari 1962 zal een speciale lastingverlaging voor de werkende ge huwde vrouw worden voorgesteld. De in uitzicht gestelde verlaging van de vennootschapsbelasting (thans 44 tot 47 procent) zal 1 januari 1963 in werking treden. Dan zal echter niet worden teruggekeerd tot het oude ta rief van 40-43 procent. De verminde ring wordt gehalveerd. Als blijvend tarief wordt voorgesteld 42-45 pro cent. Dit laatste houdt verband met de verhoging der defensie-uitgaven, no dig door het aflopen van de Ameri kaanse hulp. Het defensieplafond zal voor 1962 met f 135 miljoen en voor 1963 wederom met f 135 miljoen moe ten worden verhoogd. Tot dekking van dit bedrag: zal voorts (per 1 januari 1962) een bijzonder invoerrecht worden geheven op mine rale oliën, met uitzondering van ben zine (die reeds aan een bijzonder in voerrecht is onderworpen). De defensiepost op de rijksbegroting is thans gestegen tot boven de 2 mil jard gulden. Het basisbedrag van f 1.985 moet worden verhoogd met f75 miljoen als gevolg van de na 1959 tot stand gekomen salaris- en pen sioenverhogingen. Zo komt men op een totaal van f2.060 miljoen. Bij een woningbouwprogram voor 1962 van 90.000 woningen is in de begroting rekening gehouden met het subsidiëren van 35.000 woningwet- en 30.000 particuliere woningen. Voor de financiering van de woningwetbouw is f 700 miljoen uitgetrokken. De regering wil door enkele huurverho gingen de huursubsidies verlagen en tenslotte grotendeels doen vervallen. Gistermiddag ging de vlag van de Verenigde Naties voor het hoofdkwartier in New York half- stok, toen zekerheid verkregen was over de dood van Hammarskjöld Koningin bij opening van studiocomplex Wereldomroep Koningin Juliana zal woensdagmor gen 11 oktober de officiële opening bij wonen van het nieuwe kantoor -en stu diocomplex van Radio Nederland We reldomroep in Hilversum. Dit gebouw is ontworpen door de Rotterdamse archi tecten prof. dr. J .H. van den Broek en A. Bakema. Bij deze gelegenheid zal tevens een door de Haagse beeldhouwer Etienne ontworpen plaquette worden onthuld met de beeltenis van de eerste directeur van Radio Nederland Wereld omroep, wijlen de heer H. J. van den Broek, een broer van de architect. Advertentie N.V. Tabaksfabriek j.Gruno-Nijkark Uit het Leidsch Dagblad van 19 Sept. 1861: Burgemeester en Weth. van Leiden doen te weten, dat zij wenschen over te gaan tot de benoeming van: Een hoofdon derwijzeres tot het geven van onderwijs in het Fransch, En- gelsch, Hoogduitsch en de hand werken voor meisjes, op een jaarwedde van f1500, benevens 5 pet. der schoolgelden en vrije woning of voor het gemis daar van f 200.-.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1961 | | pagina 1