Franse politie brengt de
OAS een zware klap toe
twin!
Verbiedt de
A.- proeven
in atmosfeer
Indonesië verwacht van
ons verzoenend gebaar
Dertigtal saboteurs in
Frankrijk gearresteerd
WEERBERICHT
l°'nz min
jemklwzH/are!
(9«d
teutvss
Engeland en VS
vragen Rusland:
Raddraaiers
Schip gezonken:
honderd doden
Na Soekarno's vriendschapshand
Zal Troonrede deze inhouden?
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 4 SEPTEMBER 1961
No. 30443
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E A E van DisboecK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte Slneel 1. Lelden - Giro no. 67055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze Londense correspondent)
President Kennedy en premier
Macmillan hebben gisteravond een
verrassend en moedig aanbod aan
premier Chroesjtsjow gedaan om
onmiddellijk een einde te maken
aan kernproeven in de dampkring
die radio-actieve neerslag kunnen
veroorzaken.
In een gemeenschappelijke ver
klaring, die in Hyannisport is be
kendgemaakt, doen zij een beroep
op de Sowjet-Unie in te stemmen
met een verbod op deze proeven
zij vragen géén extra-controle-
maatregelen, wel verzoeken zij de
Russische premier „voor aanstaan
de zaterdag telegrafisch te ant
woorden of hij dit voorstel wil
aanvaarden".
Kennedy en Macmillan wensen, dat de
drie grote mogendheden een desbetref
fende overeenkomst niet later dan 9
september sluiten en hiervan de Ver
enigde Naties in kennis stellen. Als
plaats waar de overeenkomst zou moe
ten worden gesloten wordt Genève ge
noemd. Macmillan en Kennedy zeggen
verder, dat hun regeringen hun ernstig
verlangen bevestigen om een verdrag
voor het staken van kernwapenproeven
te sluiten, dat van toepassing zou zijn op
alle vormen van proeven.
Volgens de verwachtingen zouden de
Britse en Amerikaanse afgevaardigden
vandaag by de hervatting van de kern
wapenconferentie in Genève het nieuwe
voorstel officieel ter tafel brengen. De
kwestie van de controle vormde het
grote struikelblok bij de besprekingen
over een verbod van kernproeven. De
V.S. en Engeland zijn nu bereid te ver
trouwen op de bestaande methoden voor
het ontdekken van deze proeven.
In kringen van de conferentie van
niet-gebonden landen in Belgrado is het
Brits-Amerikaanse voorstel en met name
het aandringen op spoedige overeen
stemming met instemming begroet.
Volgens gewoonlijk welingelichte krin
gen worden op de conferentie in Bel
grado achter de schermen besprekingen
gevoerd om te trachten een ontmoeting
tussen president Kennedy en premier
Chroesjtsjow te bewerkstelligen.
De gedachten gaan naar twee moge
lijkheden uit; het aannemen van een
resolutie door de conferentie waarin
Kennedy en Chroesjtsjow worden uitge
nodigd zo spoedig mogelijk bij elkaar te
komen, of het rechtstreeks uitnodigen
van de beide staatslieden voor een ont
moeting.
Als de conferentie een resolutie hier
over mocht aannemen, zou deze formeel
kunnen worden voorgelegd aan de
Algemene Vergadering der Verenigde
Naties, die deze maand begint.
Slot pag. 2
(Van onze Parijse correspondent)
De Franse politie heeft de O.A.S. de geheime organisatie van
ultra-rechtse aanhangers van het Franse Algerije, die de laatste maan
den aan beide zijden van de Middellandse Zee honderden aanslagen
met plasticbommen hebben gepleegd een zware klap toegebracht. In
de buurt van Saint Jean de Luz, bij de Spaanse grens, is vorige week
een spekslager gearresteerd, nadat in zijn woning verschillende geheime
ledenlijsten, brieven en vlugschriften in beslag waren genomen. Uit dat
materiaal heeft de Franse politie haar voornaamste kennis over de
O.A.S. geput, terwijl aan de hand van die ledenlijsten ook nog een
flink brok van de terroristen-organisatie in Zuidwest-Frankrijk kon
worden opgerold.
Volgens een bericht van het
Amerikaanse radiostation CBS is
zondagavond ter hoogte van
Buenaventure, Columbia, een pas
sagiersvaartuig omgeslagen en ge
zonken. Meer dan honderd op
varenden worden vermist en zijn
vermoedelijk verdronken. Het schip
de „Vencedor" had tussen twee-
en driehonderd passagiers aan
boord, die een pleziertochtje naar
de badplaats La Boncona hadden
gemaakt. Het gebied waarin het
schip is gezonken, wemelt van
haaien.
Onder de arrestanten, in totaal 29, be
vinden zich in het bijzonder verschillen'
de leden van Poujade's voormalige stoot
troepen, alsmede officieren binnen en
buiten dienst en een paar dokters, ver
bonden aan een sanatorium in de lage
Pyreneeën.
Een rol van betekenis wordt ook toe
gekend aan de gearresteerde oud-jour
nalist Dantes, die in 1957 door de Ne
derlandse regering aan Frankrijk was
uitgeleverd, doch later weer op vrije
voeten werd gesteld. Dantes was opge
schreven als een der belangrijkste koe
riers, die de verbindingen verzekerde
tussen de klandestiene organisatie in
Zuidwest-Frankrijk en de voormalige
café-baas uit Algiers, Joseph Ortiz, die
de politie als het verantwoordelijke
hoofd beschouwt van de O.A.S. in dit
deel van Frankrijk.
Ortiz, die bij het voorlaatste samen
zweringsproces in Parijs by verstek ter
dood werd veroordeeld, moet momenteel
op de Spaanse Balearen vertoeven. De
politieke ambities van de ex-kroegbaas
gaan echter nog aanmerkelijk verder,
want volgens de politie presideert hy
een voorlopige regering voor Frans-Alge-
rye. Verschillende beruchte raddraaiers
van het Franse fascisme, als de Algerijn
se arts, Lefèvre, het Poujadistische oud-
Kamerlid Demarquet, Argould en ook de
gedetineerde generaal Fauré, zou Ortiz
tot zijn ministers hebben gebombar
deerd.
Moordenaar
Een banketbakker uit Zuidwest-Frank
rijk, Bouyer geheten, die vroeger ook al
voor Pierre Poujade in het parlement
zat, moet eveneens een belangrijke rol
hebben gespeeld bij talrijke bomaansla
gen in Parys en elders. Bouyer, die ech
ter wist te vluchten, wordt met name
verantwoordelijk gesteld voor de dood
van de burgemeester van Evian, die door
Mum* bezweken en
brug ingestort:
63 slachtoffers
Een muur in de Zuidkoreaanse
hoofdstad Seoel, die ondermijnd
was tengevolge van twee dagen
stortregens, is zaterdag op vijf hui
zen gevallen, waardoor 23 mensen,
die in de huizen sliepen, omkwa
men. Vier personen werden ge
wond.
Tenminste veertig personen zijn
verdronken bij het bezwijken van
een brug over de rivier de Teesta
op 70 km van Gangtok in India.
een plastic-bom om het leven kwam.
Ook de ontploffing van een grote
voorraad explosieven, die in maart van
dit jaar een vleugel van het palais Bour
bon (het parlementsgebouw) verwoest
te, zou het werk zyn geweest van Bouyer
Intussen is uit de correspondentie, die
de politie nu in handen is gevallen, ook
wel duidelijk geworden, dat er aan de
eendracht onder de ettelijke samen
zweerders tegen de Vijfde Republiek zo
nog wel het een en ander mankeert. In
naam moet ex-generaal Raoul Salan, de
voormalige opperbevelhebber en hoge
vertegenwoordiger in Algerije, die bij het
laatste komplot-proces in Parijs even
eens bij verstek ter dood werd veroor
deeld, aan het hoofd staan van de hele
geheime organisatie, die zowel in Frank
rijk als in Algerije opereert. Het Franse
weekblad lExpress wist dezer dagen nog
te melden dat binnen enkele weken of
maanden een deputatie van de O.A.S.
mede uit naam van het Franse leger,
generaal De Gaulle een ultimatum zou
willen stellen om onmiddellijk af te tre
den teneinde een nieuwe revolte, zo geen
bloedbad te voorkomen.
Uit de onthullingen van de directeur
van de Nationale Veiligheidsdienst, Jean
Verdier, is echter duidelijk gebleken, dat
op de opvolgingskwestie door de O.A.S.
intussen nog niet geheel bevredigend ge
regeld kon worden. Zelfs onder de top
leiders van de terroristenorganisatie
moeten maar weinig activisten er voor
voelen Salan op de plaats van De Gaulle
te zetten, gesteld dat het huidige staats
hoofd zich zonder meer zou willen laten
verdringen.
Ontkenningen
Kringen die nauw ln contact staan
met de caféhouder Joseph Ortiz, een van
de leiders van de barricadenopstand in
1959 in Algiers, hebben de berichten dat
Ortiz aan het hoofd staat van een voor
lopige Algerijnse regering in ballingschap
ontkend. Ook zou Ortiz niets te maken
hebben met de aanslagen met kneed
bommen in Frankrijk en Algiers.
De zogenaamde „voorlopige regering
van Frans-Algerije en de Sahara", waar
van Ortiz vice-president was, is in april
na de mislukte opstand der generaals
ontbonden, zo zei men.
Uit gewoonlijk betrouwbare bron wordt
vernomen, dat Ortiz, die wegens zyn
aandeel in de barricadenopstand ter
dood is veroordeeld, enige dagen geleden
met onbekende bestemming is vertrok
ken.
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Belgrado, 4 september De Indonesische regering hoopt en verwacht
dat de komende Troonrede een aanduiding zal bevatten dat Nederland
bereid is de „door president Soekarno uitgestoken hand van vriend
schap" te aanvaarden. De Indonesiërs doelen daarmee op de rede op de
Indonesische onafhankelijkheidsdag, 17 augustus, waarin hun president
in de Nederlandse taal zijn bereidheid uitsprak de betrekkingen met
zijn Nederlandse vrienden op te nemen als het probleem Nieuw-Guinea
uit de wereld zou zijn geholpen. De verwachting, dat de Nederlandse
regering op de derde dinsdag in september een gebaar van toenadering
zal maken, werd herhaaldelijk en met klem uitgesproken door president
Soekarno's naaste medewerker op een informele maaltijd, die hij
zaterdagavond in Belgrado aan vier Nederlandse journalisten
waaronder uw reisredacteur aanbood.
--i
Prins Bernhard en de Prinsessen
Beatrix en Irene hebben zaterdag
een deel van het internationale con
cours hippique te Rotterdam bij
gewoond. Een onderonsje van Prins
Bernhard en zijn oudste dochter tij
dens een bezoek aan het kamp van
de Spahi's.
Liever in Amsterdam
De toon van ons gesprek werd bepaald
door de opmerking waarmee de Indone
sische zegsman zelf een oud-minister
van Buitenlandse Zaken opende. Hij
zei ons: „Toen ik laatst door Moskou
wandelde, dacht ik bij mijzelf: het
zou toch 'véél gezelliger zijn door Am
sterdam te slenteren". De nieuwe Indo
nesische benadering van de kwestie-
Nieuw-Guinea leek alzo sterk op het
emotionele vlak te liggen, te appelleren
aan oude herinneringen en ervan uit te
gaan dat het tussen vrienden van weleer
toch niet moeilijk mag zyn zo'n kwestie
uit de wereld te helpen.
Overdracht van bestuur?
Over de concrete manier van het hoe
en wanneer bleef onze Indonesische ge
sprekspartner echter vaag. Hij ging bijv.
niet in op de vraag of er zou kunnen
worden begonnen met een herstel der
diplomatieke betrekkingen, los van, of
zelfs als inleiding van een later gesprek
over Nieuw-Guinea. Omtrent een even
tuele overdracht zelf herhaalde hy de
nieuwe Indonesische formule: niet over
dracht van de souvereiniteit (die ijerust,
volgens de Indonesiërs, reeds sedprt de
proclamatie der onafhankelijkheid bij
hen), alleen overdracht van het „be
stuur". Hij vestigde er wel de nadruk
op dat nu Soekarno de functies van pre-
ZELFDE TEMPERATUREN
Vannacht en morgenochtend plaatse
lijk mist. Overigens veranderlijke bewol
king met hier en daar een regen- of on
weersbul. Zwakke tot matige veranderlijke
wind. Ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
5 SEPTEMBER
Zon op: 5.57 uur; onder: 19.20 uur.
Maan op: 1.12 uur; onder: 17.06 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.21 uur. Laag-
water te 7.35 en 20.08 uur.
STRANDVERWACHTING
(Van een weerkundig medewerker)
Ook morgen nog overwegend droog en
rustig strandweer met opklaringen.
Zwakke wind, later uit westelijke rich
tingen. Minder warm, overdag 19 tot 21
graden. Zeewater 18 graden. Vooruit
zichten: nog vrij goed strandweer, maar
geleidelijk minder stabiel.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
Kabinet bespreekt
N.-Guinea-politiek
Welke houding tegenover
Soekarno?
(Van onze Haagse correspondent)
Onder leiding van premier De
Quay, die woensdag terugkeerde
van zijn vakantie, kwam de minis
terraad bijeen voor diverse ver
gaderingen, die vandaag zullen
worden vervolgd. Besproken werd
o.m. de inhoud van de Troonrede,
de miljoenennota en de memories
van toelichting bij de afzonderlijke
begrotingshoofdstukken.
Een belangrijk punt van discussie op
deze driedaagse vergadering is de Nieuw-
Guinea politiek.
Uiteraard wordt hieraan een passage
in de Troonrede gewijd, terwyl het
Kabinet ook moet beslissen over de in
de komende V.N.-Assembleé te volgen
politiek. Minister Luns vertrekt deze
week naar New York, waar hy bijna
twee maanden denkt te blijven.
Een der belangrijkste beslissingen, die
de ministerraad zal moeten nemen, be
treft de vraag of de naar het schijnt
meer tegemoetkomende houding van
president Soekarno, mede in het licht
van de internationale verhoudingen, de
Nederlandse regering aanleiding geeft
tot enigerlei reactie.
PRIJS VAN F. 50.000
In de 552e staatsloterij, vierde klasse,
negende lyst is een prijs gevallen van
f. 50.000 op no. 21841.
sident, premier en opperbevelhebber in
zyn persoon verenigt en de nationale
eenheid door het aflopen der opstan
is hersteld, nu politiek in staat is zijn
woorden van toenadering tot Nederland
ook in daden om te zetten. Uit het ge
sprek bleek overigens wel hoe onvolledig
de Indonesiërs over de Nederlandse hou
ding zyn ingeücht en ook dat het hun
even moeilijk valt zich in onze geestes
gesteldheid te plaatsen als het voor ons
is om de Indonesische aan te voelen.
Verantwoordelijkheid
Zij geloven dat onze commerciële men
taliteit ons op den duur zal verleiden
Nieuw-Guinea in te ruilen voor nieuwe
economische kansen in Indonesië. Dat
zij de calvinistische trekken van ons
volkskarakter miskennen, bleek uit bet
onbegrip voor ons volgend argument* het
mag waar zyn dat „onze verantwoorde
lijkheid voor de toekomst van de Pa
poea's" een rationalisatie achteraf is,
van minder hoofdravende politieke en
economische beweegredenen uit 1949,
dat verantwoordelijkheidsbesef heeft
toch postgevat in een mate die niet zon
der meer weg te werpen is. Om Ne
derland van zijn ethische constipatie
af te helpen, zou dus een formule gevon
den moeten worden waarin bijv. een ze
ker zelfbeschikkingsrecht of een mate
van die autonomie ook onder de Indone
sische souvereiniteit voor de Papoea's ge
garandeerd zou worden. De Nederlan
ders, en vooral het parlement .'ouden
tenminste een formeel doekje voor het
morele bloeden moeten hebben.
9 Slot pag. 2
Taptoeconcours in Delft
Evenals vorig jaar is zaterdag ln Delft
een nationaal taptoeconcours gehouden,
dat georganiseerd was door de „Drum-
guards Delft" ten bate van het „Prins
Bernhard Fonds". Aan dit concours
werd deelgenomen door korpsen uit
Delft, Den Haag, Haanrade (L), Koog-
Zaandijk, Laren, Oisterwijk en Roosen
daal.
Winnaar werd het tamboer- en fluiter
korps „Haanrade", dat daarmee beslag
legde op de wisselbeker van de gemeente
Delft en de legpenning van de Commis
saris der Koningen in Zuid-Holland.
Het concours werd door byna 4.000 be
langstellenden bijgewoond.
Advertentie
Bij de Russische ambassade in
Londen is een grote demonstratie
gehouden tegen de hervatting van
Kernwapenproeven door Rusland.
De politie in actie tegen de demon
stranten, waarvan er meer dan 100
werden gearresteerd.
N.V. Tabaksfabriek' Gruno-Nijkark
Uit het Leidsch Dagblad van
4 September 1861:
Verschillende slagers te 's Ha-
ge hebben in de laatste dagen
den prijs van het vleesch ver
minderd. Het wordt thans ver
kocht: rundvleesch tegen 70 a 80
cents; het kalfsvleesch tegen 80
a 85 cents en het lamsvleesch
tegen 50 cents het Nederland-
sche pond.
In de afgelopen maand heb
ben op R\jnzigt 4271 personen de
baden gebruikt.
