Westberlijners vrezen
stapsgewijze afsnijding
Onwaardige aanval van
dr. Adenauer op Brandt
In Oost-Berlijn: vechtpartijen
en geruchten over geldsanering
WEERBERICHT
Ulbriclit zet onderdrukking in
zijn prikkeldraadstaat voort
IN AIX - EN - PROVENCE WAS
BEWAKING NIET AFDOENDE
Toespeling op Brandts geboorte
als buitenechtelijk kind....
(§uc/ zïUeuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 16 AUGUSTUS 1961
No. 30427
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: A. van Dtsnoeck
Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f750 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze reisredacteur. W. L. Brugsma)
Berlijn begint al geleidelijk te wennen aan de
uiterlijkheden van de nieuwe crisis: de afgegren
delde sectorengrens, het gewapend vertoon van
Ulbrichts politie en de controles op de twaalf
resterende doorlaatposten. Maar tegelijkertijd
maakt het zich ernstige zorgen over de toekomst
mogelijkheid, dat de DDR slechts een eerste stap
heeft gedaan in het proces, dat tot de geleidelijke
verstikking van West-Berlijn moet leiden. Die
bezorgdheid werd voedsel gegeven door een aan
tal nieuwe beperkingen, die Pankow gisteren op
het Oost-Westverkeer van toepassing bracht.
Westberlijners mogen immers sinds gisterochtend
niet meer per auto, motorfiets of scooter naar
Oost-Berlijn, tenzij zij in de Oostsector werken.
De controle op degenen die noodgedwongen te
voet gingen, werd verscherpt. Voor het eerst
werden sommige Westberlijners meegenomen naar
de wachtlokalen van de volkspolitie, waar hun
persoonsbewijzen bijzonder nauwkeurig werden
gecontroleerd. Deze nieuwe chicanes en de sluiting
van de Brandenburger Tor op maandag, alsmede
het verbreken van het telefoon- en telcxverkeer
tussen West- en Oost-Duitsland dinsdag, deden
in West-Berlijn het vermoeden rijzen, dat Pankow
binnenkort de sectorengrens volledig zal afsluiten.
In de frontstad-atmosfeer van Berlijn doen geruchten uiteraard opgeld. Hard
nekkig was bijvoorbeeld het bericht, dat Pankow een geldsanering op het program
heeft om de grote bedragen oostmarken, die met de vluchtelingenstroom naar het
Westen zyn gevoerd, in één slag waardeloos te maken. Voorts lijkt het er op. dat
het Oostduitse regime er niet aan denkt de interne spanning te verminderen nu
het de vluchtkansen heeft afgesneden, maar integendeel binnen zyn prikkeldraad-
staat tot scherpe repressie overgaat. De volkspolitie schiet nu op vluchtelingen. In
de Oostberiynse hotels en pensions wordt systematisch jacht gemaakt op Oost
duitsers, die zondag door de afsluitingsmaatregelen werden verrast.
Reden tot gerustheid heeft Ulbricht niet. Voortdurend wordt uit Oost-Berlün
gemeld, dat in café's hevige discussies gehouden worden tussen ontevredenen en
SED-ers, die meermalen ten nadele van de party-agitators met de vuist worden
beslist.
Duizenden Westberlijnse
auto's in Oostsector.
Toch valt dat procédé niet persé uit de
Oostelijke maatregelen af te lezen. Het
afgrendelen van de sectorgrens zelf was
een wanhoopsdaad. Inplaats van die
min of meer legale weg, zag Moskou zich
inderhaast gedwongen tot een regel
rechte verdragsbreuk. Maar opvallend
was daarbij, dat die verdragsbreuk oos
telijke, vooral Oostduitse en geen Weste
lyke rechten schond De nieuwe beper
kende maatregelen van maandag en
dinsdag kunnen zeer wel niet meer dan
een aanvulling op die noodsprong zijn.
De sluiting van de Brandenburger Tor
mag een geweldige emotionele betekenis
hebben, zij verschilt niet principieel van
de sluiting van dozijnen andere door
laatposten op zondag. Als er ergens inci
denten konden worden gevreesd dan was
het bij dit symbolische monument, waar
Berlijnse voeten zich automatisch heen-
richten, wanneer er iets te manifesteren
valt.
Het belemmeren van het WestberlUnse
«remotoriseerde verkeer naar Oost-
Berlijn is wél een beperking van Weste
lijke rechten, maar eerder een praktische
dan een principiële. Westberlijners kun
nen te voet de grens over en dan met de
ondergrondse, de S-bahn, de bus of de
tram naar iedere willekeurige plaats in
Oost-Berlijn gaan om daar te doen wat
zU in hun zin hebben.
Maar het moet bet Oostduitse regime
onaangenaam zjjn opgevallen, dat er in
de afgelopen dagen werkelijk stromen
Westberlijnse auto's door de Oostsector
kruisten, enerzijds omdat al die num
merborden de Oostduitse burgers het
Ongerustheid over
uitblijven van liet
Westelijk antwoord
West-Berlijn is ook ongerust door het
lange uitblijven van een Westelijk ant
woord op de wederrechtelijke maatrege
len van Pankow. Totnutoe heeft dat
antwoord slechts bestaan uit een schrif
telijk protest, dat de geallieerde stads-
commandanten gisteren by hun Sowjet-
russische collega Solobow hebben inge
diend.
In de Westduitse pers lezen de Berly-
ners voorts, dat de Westelijke tactiek in
het Oost-Westconflict alleen bestaat uit
het verdedigen van de geallieerde rech
ten in Berlyn en niet uit het bescher
men van de rechten der Westberlijners.
Dat, is een al te zeer vereenvoudigde
voorstelling, maar geheel onwaar is ze
niet. De Westberlijnse Senaat heeft bij
de Geallieerde commandanten aange
drongen op represailles tegen de S-bahn.
die in Oostduits bezit is, en tegen SED-
ers die in West-Berlyn werken. Maar
by de geallieerden bestaat de vrees, dat
represailles nieuwe en verdergaande
maatregelen van het Oostblok zullen
uitlokken.
Al deze dingen geven de WestberlUners
reden tot bezorgdheid, die ze zeker tot
uitdrukking zullen brengen op de mas
sale protestbyeenkomst die vanmiddag
voor het Westberlynse stadhuis gehou
den zou worden.
Salami-proeedé
Of de bezorgdheid omtrent het volle
dig isoleren van Berlyn door een stap
voor stap-blokkering gegrond is, blyft
overigens nog de vraag. Zeker is het mo
gelijk dat Pankow en Moskou via het
„Salami-procédé" het plakje voor
plakje afsnyden van de worst, omdat
een greep naar de hele worst ineens te
riskant zou zyn willen proberen het
Westen geleidelyk voor een voldongen
feit te stellen. Het uitblyven van krach
tige Westelyke tegenmaatregelen zou de
communisten kunnen verleiden op de
ingeslagen weg voort te gaan, net zolang
to het overgebleven stompje Salami
voor het Westen de moeite van het
verdedigen niet meer waard zou zyn En
hoe dunner iedere keer het plakje is. hoe
minder het Westen geneigd zal zyn met
een militaire actie een tik op de rode
vingers te geven.
Betonnen versperring
De Oostberlijnse autoriteiten hebben
vannacht vele groepen gewapende een
heden uitgezonden om gedeelten van de
grens met West-Berlijn met betonnen
blokken te versperren. Volgens de West
berlijnse politie werden muurtjes van
ruim een meter hoogte gemaakt en op
sommige plaatsen werd met kranen
gewerkt.
Vanmorgen vroeg richtte een Oost
duitse groep van 450 man gewapende
fabrieksarbeiders op een plaats een prik
keldraadversperring op van twee meter
hoogte en een kilometer lengte.
By de doorgangen die nog open zyn,
zyn betonnen versperringen aangebracht
op wegen naar deze doorgangen, zodat
voertuigen zig zag moeten ryden en niet
meer in volle vaart, zoals is voorgeko
men, door de prikkeldraadversperring
kunnen ryden.
Onbekenden hebben vannacht de
ruiten ingeslagen van een gebouw van
een Westberlynse afdeling van de com-
munistischgezinde „Democratische Vrou
wenfederatie" en gordynen in brand
gestoken. De brandweer greep echter
snel in zodat er geen grote brand kon
ontstaan.
Niet twee maar één gewapende agent en die
deed bovendien maar aclil aar dienst
Uit een nader onderzoek van de -politie in Aix-en-Provence is gebleken,
dat de bewaking van het Pavilion Vendome, waaruit de acht doeken van
Cézanne toerden gestolen, toch niet zo afoend is geweest als aanvankelijk
werd voorgesteld. Er waren namelijk niet twee gewapende agenten in de
nacht van de diefstal, doch er was er maar één, en die deed bovendien
maar acht uur dienst. De andere agent was door het commissariaat van
politie weggehaald om op een arrestant in het ziekenhuis te passen. De
ene agent op wacht moest niet alleen de zalen van de tentoonstelling
bewaken, maar ook de tuin in het oog houden. En als hij zijn ronde had
gedaan, mocht hij zich in een klein vertrek verpozen. Terwijl hij daar
zat moeten de dieven hun slag hebben geslagen.
voetafdrukken heeft achter gelaten.
Maar desondanks heeft de politie noch
de dieven, noch de acht schilderyen
kunnen achterhalen.
gevoel gaven minder eenzaam te zyn,
anderzyds omdat zy de belachelijkheid
bewezen van Pankows argumentatie. Het
afsnijden van de vluchtmogelykheden
omkleedde Pankow immers uitsluitend
met de reden, dat het er om ging de
Westberlynse agenten onmogelyk te
maken subversieve acties in het Oosten
te voeren. Welnu, de Oostduitsers kon-
de niet meer weg. maar zy konden met
eigen ogen duizenden Westberlynse
auto's bemand met imaginaire agen
ten door de straten zien ryden!
Vervolg op pag. 2
Pierre Monteux
dirigent te Londen
(Van onze Londense correspondent)
Pierre Monteux, die reeds 80 jaar is.
is benoemd tot eerste dirigent van het
Londense Svmphonie-Orkest. Dit orkest
heeft sinds 1954 geen vaste dirigent meer
gehad.
Conservatrice kon
in kamer niets horen
(Van onze paryse corrspondent)
Voorts is gebleken, dat door de dikte
van de muren, de conservarice, mevr.
Martial Salme onmogelyk op haar slaap
kamer kon horen wat er in een van de
zalen, op een meter afstand, gebeurde.
De deuren van haar slaapkamer waren
gesloten toen de diefstal plaats had.
De politie heeft thans de sporen ge
vonden van de inbrekers. De voorgevel
van het 18de-eeuwse gebouw was door
schynwerpers verlicht, waardoor de la
nen van het park in het donker lagen.
Langs deze duistere paden zyn de die
ven naar binnen gekomen, maar in het
donker konden zij niet zien waar zy
liepen. Hun weg ging onder rijpe braam-
bessens truiken, wat overal duideiyk
In Diligentia in Den Haag vond
gisteren de premiere plaats van
Herexamen" van het ABC-cabaret
van Wim Kan, waarmee het 25-
jarig beslaan van het cabaret her
dacht wordt. Na afloop boden Wim
Sonneveld en Toon Hermans aan
Corrie Vonk en Wim Kan een zil
veren theeservies aan als herinne
ring.
Tibetaans drama...
Het Internationale Rode Kruis wil met
een luchtbrug levensmiddelen brengen
naar ca. 3000 Tibetaanse vluchtelingen
die in het hooggebergte aan de grens
van Tibet en Nepal dreigen om te ko
men van honger.
De voorraden zullen per vliegtuig van
de Nepalese hoofdstad Kathmandoe naar
Pokhara worden vervoerd, en door dra
gers naar het op 2.700 meter hoog gele
gen Takhola worden gebracht. Tenmin
ste 40 vluchtelingen zouden reeds zyn
gestorven en ongeveer 100 zouden de
dood nabij zijn.
REGEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Veel bewolking met tydelyk
regen. Overwegend matige wind in
hoofdzaak uit westelyke ricshtingen.
Koel weer. (Opgemaakt te 11.15 uur).
17 AUGUSTUS
Zon op 5.26, onder 20.01 vur.
Maan op 11.37, onder 22.31 uur.
Hoogwater te Katwyk aan Zee 6.35 en
1857 uur; laagwater 2.31 en 14.42 uur.
STRANDVERWACHTING
VOOR MORGEN.
(Van een weerkundig medewerker)
Nieuwe depressie trekt van IJsland in
de richting van de Noordzee. Het strand
weer is dus morgen weer niet best. Enige
regen, matige westelyke wind, en te koel.
Overdag 16 tot 17 graden. Zeewater
17 graden Vooruitzichten: Sterk wissel
vallig en te koel.
Dit oummei bestaat uit 12 pagina's
De vroegere Algerijnse stafchef
Maurice Challe gefotografeerd in
de gevangenis van Tulle in Frank
rijk, waar hij een straf van 15 jaar
uitzit met enkele andere officieren
voor zijn rol in de opstand in
Algiers in me. .an dit jaar.
Veertig doden hij
opstand in kamp
In een Argentijnse strafkolonie in
Taubate (Sao Paulo) is onder de 231
gevangenen een opstand uitgebroken,
waarbij verscheidene gebouwen in
brand werden gestoken. Bij deze brand
zijn 28 personen omgekomen, tien wor
den vermist en zijn vermoedelijk ook
om het leven gekomen en twee zijn in
het ziekenhuis gestorven. Drie gebouwen
van de vier werden in brand gestoken.
I De gevangenen deden een poging om te
ontsnappen, maar werden omsingeld
door soldaten en militaire politie die 175
gevangenen opvingen en naar het over
gebleven gebouw brachten.
Intussen beweert het. Tunesische pers
bureau TAP dat Franse artillerie in Al
gerije maandagavond de omgeving van
het Tunesische grensdorp Sakiet-sidi-
Joessef heeft gebombardeerd. De Fran
sen zouden 100 granaten hebben afge
vuurd.
De Tunesische vertegenwoordiger bij
de VN. Mongi Slim, heeft de Verenigde
Naties een brief overhandigd waarin de
aandacht gevestigd wordt op „schendin
gen van het Tunesische luchtruim door
Franse militaire vliegtuigen."
VS-kunstmaan in
langgerekte baan
Studie kosmische stralen
De Amerikanen hebben gisteren
de kunstmaan ..Explorer XII" ge
lanceerd, die de naam Wind
molen" heeft gekregen naar de vier
schoepen, welke voorzien zijn van
zonnebatterijen. De kunstmaan
weegt slechts 38 kg. Zij is bedoeld
om de kosmische straling te onder
zoeken De baan van de Wind
molen. die met een Thor-Delta
raket werd gelanceerd, is zeer
langgerekt elliptisch. Het punt het
dichtst bij de aarde ligt op 275 km
hoogte, het verst verwijderde punt
op 87.000 km hoogte. Door deze
langgerekte vorm van de baan kan
geleidelijk aan een grote ..ruimte-
schil" om de aarde worden onder
zocht.
(Van onze correspondent in Bonn)
De Westberlijnse burgemeester Willy Brandt, die tevens socialistisch
kandidaat is voor het kanselierschap is gisteren hoogst verontwaardigd
weggelopen uit de zitting van de Berlijnse Senaat, omdat hij naar zijn
zeggen niet meer in staat was de besprekingen in dat college verder te
leiden. Deze onmacht werd veroorzaakt door het lezen van de tekst
van de rede, die Bondskanselier Adenauer eergisteren in Regenshurg
hield, en waarin hij ongezouten kritiek op kandidaat Brandt leverde,
Adenauer zei, dat als Brandt beweerde, dat de christen-democratische
partij en de Bondsregering geen initiatieven hadden ontplooid om de
isolering van Berlijn te doorbreken, er van „sterke tabak'' sprake was.
Eensgezindheid meer
dan ooit nodig
Als dergelijke beweringen de nieuwe
stijl van de socialisten zyn, moeten we
zorgen dat deze nieuwe stijl nimmer
verwezenlijks wordt, zo zei Adenauer,
die vond dat geen politicus door zijn
tegenstanders zo zachtzinnig was aan
gepakt als „meneer Brandt, alias
Frahm". (Zoals bekend is de naam Willy
Brandt een aangenomen naam. Brandt
is een buitenechtelijk kind en heette
volgens het geboorteregister Frahm, de
naam van zijn moeder).
Verder zei Adenauer, dat als zyn par
ty niet de politiek van aansluiting bij
het Westen gevoerd had, Berlyn zowel
Republikeinen in VS
wensen hervatting
van kernproeven
De leiders van de Republikeinse min
derheid in de Amerikaanse Senaat en
het Huis van Afgevaardigden, Everett
Dirksen en Charles Halleck. hebben gis
teren geëist dat de VS hun kernwapen
proeven hervatten zonder te wachten
op de afloop van de conferentie in Ge
neve over een verbod der proeven. Zy
zeggen in een aan de pers overhandigde
verklaring dat de Sowjet-Unie haar
proeven reeds heeft hervat en dat hun
inlichtingen hierover afkomstig zijn uit
„absoluut betrouwbare bron". Ook de
Amerikaanse regering zou van de her
vatting op de hoogte zijn.
Halleck verklaarde vervolgens geen
enkel bezwaar te hebben tegen voort
zetting van de besprekingen in Genève
maar dit zou niet ten koste van de vei
ligheid der VS mogen gaan.
als de Bondsrepubliek allang in de Rus
sische invloedssfeer zou liggen. Dan zou
er ook geen regerende burgemeester van
de naam Brandt zijn, aldus de kanselier.
Het weglopen van Brandt uit de Se
naat was natuurlijk een demonstratie,
die met de naderende verkiezingen moet
worden verklaard. Aan de andere kant
kan men Brandts verontwaardiging wel
enigszins begrijpen, want fatsoenlijk is
de aanval van Adenauer, en vooral zyn
toespeling op Brandts afkomst nauwe-
lyks te noemen. In een tegenverklaring
heeft Brandt dan ook flink van zich
afgebeten. De kanselier heeft het juist
geoordeeld mij op een lage manier aan
te vallen, terwyl ik in Berlijn mijn
plicht vervulde, aldus Brandt. Vóór ue
onthutsende gebeurtenissen van de af
gelopen zondag had ik een dergelijke
aanval reeds verachtelyk genoemd,
maar nu. drie dagen na deze gebeurte
nissen. kan ik alleen maar myn absolute
onbegrip over de onwaardigheid van de
aanvallen van de Bondskanselier vast
stellen. zo zei de burgemeester, die ver
der nog opmerkte dat het op dit mo
ment meer dan ooit aankomt op eensge
zindheid van het Duitse volk.
Uit het Leidsch Dagblad van
19 Aug. 1861:
In het kamp te Chalons heeft
Keizer Napoleon elk soldaat een
tuintje doen geven, dat deze zelf
verbouwen en verzorgen moet,
terwijl zij, die dit 't best doen.
daarvoor belooning zullen ont
vangen. Het doel van dit plan
is. de boeren tot landbouwers ie
maken, en de zeven dienstjaren
tot leerjaren voor iets nuttigs te
maken inplaats van voor leeg-
loopers ie doen dienen.
