Josephine Baker
EEN „ARABISCHE MUSICAL" IN
PARIJSE THEATER DER NATIES
i
S
ZATERDAG 15 JULI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA
ZAKENVROUW
EN IDEALISTE
OP KRUISTOCHT
TEGEN RASSENDISCRIMINATIE
ELF KINDEREN
GEADOPTEERD
OM DE WERELD
'N VOORBEELD
TE STELLEN
Marokkanen gaven eigen noot
aan folkloristische bijdragen
HOE WERKT HET?
wm
ten tezamen hl goede harmonie kun-
len hoe alle rassen en alle godsdien
nen verkeren. Zij heeft een klein le
gertje buitenlandse werkstudenten van
de ParUse Sorbonne-universlteit op
getrommeld om haar kinderen les te
geven, onder andere ln Frans, Duits
en Engels. Met het gevolg dat de
vijf-jarige Israëliër Molsc het niet
eens merkte dat we in een gesprekje
met hem zonder waarschuwing over
schakelden van Frans naar Engels.
Zonder blikken of blozen deed hij het
zelfde
tanden bloot die we ooit hebben ge
zien, hapt, en zegt ongegeneerd met
volle mond: „Neem nog een stuk abri
kozentaart beslist de lekkerste die
je ooit geproefd hebt. want mijn zus
ter is een voortreffelijke kokkin!"
TIEN „TIENERS"
TEVEEL
En meteen is zij al weer weg, want
er moet weer van alles geregeld wor
den. Luid roept zij over haar fraai
geschoren gazon de leden van haar hof
houding bij elkaar, rent dan plotseling
naar binnen om een telefoongesprek
te voeren, stuift weer naar buiten om
nieuwe opdrachten uit te delen en
gauw even te poseren voor een foto-
Eindelijk wordt zij „gevangen" door
twee mannen van de Franse televisie,
die al uren doende zijn met schijn
werpers en camera-opstellingen. De
temperatuur is nog steeds 41 graden.
De zon is slechts een vage vlek in de
nevelige atmosfeer. Boven de schijnwer
trilt de lucht van de hitte. Maar Jo-
pers trilt de lucht van de hitte. Maar
Josephine Baker zojuist nog kattig
lacht stralend naar de lens. terwijl een
van de t.v.-mensen haar interviewt.
De bevolking van Les Milandes kijkt
achter het lage stenen muurtje om
het hotel, sprakeloos van bewondering
toe. Josephine lacht en beantwoordt
de vragen in rap Frans.
Dan wordt de onwezenlijke stilte om
het gesprek luidruchtig verstoord door
eon helicopter die met snorrende wen
telwieken op Josephines vliegveld af
gaat. Josephine Baker steekt beide
handen met een schreeuw van opwin
ding in de lucht en als een duiveltje in
een doosje is ze overeind. De Franse
t.v.-mannen kijken elkaar wanhopig
aan; zij zullen straks weer opnieuw
moeten beginnen,maar voorlopig zak
ken zij amechtig in een paar ligstoe
len. Tegen de 54-jarige Josephine Ba
ker, met het figuur van een tiener en
de energie van tien tieners, kan nie
mand op.
Josephine Baker zoals we haar kennen als kunstenares.
Josephine Baker heeft ons er
volkomen van overtuigd, dat het
adopteren van elf kinderen méér
is dan een gril van een rijk ge
worden artieste. Het feit, dat zij
een en ander nooit zou hebben
kunnen doen zonder haar fortuin,
doet hieraan niets af.
Toen wij onlangs te gast waren
in Josephine Bakers pompeuze, lu
napark- achtige „toeristenparadijs"
in Les Milandes, in Zuid-Frankrijk,
meenden we aanvankelijk de hele
Josephine Baker-legende met een
cynisch „kitch" te kunnen afdoen.
Omringd door een uitgebreide „hof
houding" dartelde de 54-jarige Jose
phine gekleed in een nauwsluitende
witte pantalon met splitjes en een
overhangend groen blousje door
haar uitgestekte bezittingen, opgewon
den bevelen roepend tegen de leden
van haar staf, die op iedere wenk voor
haar vliegen. In de schreeuwerig-
luxueuze bar was het heerlijk koel on
der het rieten dak, dat wordt ge
schraagd door oud gemaakte houten
balken, gedrapeerd met visnetten.
Niet dat zij hen als paradepaardjes
aan de bezoekers laat voordraven.
Het tegendeel is het geval. Wanneer
men naar de kinderen informeert gunt
Josephine zich opeens de tijd om met
nadruk te verklaren dat de kleinen
er niet voor de show zjjn en dat men
hen niet te zien krijgt. Alleen mensen,
die zjjn gekomen uit oprechte belang
stelling voor Josephines broederschaps-
werk, is bij uitzondering een blik
vergund op de kinderschare.
Negen jaar geleden, nadat zij voor
zes miljoen gulden haar dorp-annex-
toeristenattractie had gekocht, adop
teerde Josephine haar eerste vier kin
deren. Uit alle windstreken één: een
negerjongetje, een Indiaantje, een
blank jongetje en een Japannertje.
Inmiddels heeft zij nog om zich heen
verzameld een Koreaantje, een Colum-
biaan, een Fin, een Algerijn, een Is
raëliër, een Parisienne en tenslotte de
17 maanden oude Noél. die naar zij
vertelt, op kerstdag 1959 in Parijs ih
een asemmer werd gevonden.
SCHIJN TEGEN
Hoe moeilijk het ook mag zijn een
geroutineerde artieste als Josephine
Baker te doorgronden, hoezeer ook de
schijn op het eerste gezicht tégen haar
mag zijn en hoe algemeen de vol
zinnen uit haar mond ook mogen
klinken wanneer men haar over haar
„broederschapswerk" aan het praten
heeft gekregen, toch werd het. ons op
een gegeven moment duidelijk dat we
met een oprechte idealiste spraken.
Josephine Baker gelooft in baar roe
ping: de wereld een voorbeeld te stel-
Josephine Baker voert op haar eigen
manier een kruistocht tegen de rassen
discriminatie, die, hoe gekunsteld hü
op de eerste indruk schijnen mag, op
recht is gemeend. Zij doet het op een
wijze zoals men verwachten mag van
een artieste met allure, die gewend is
geraakt de dingen grootscheeps en
spectaculair aan te pakken.
Met een wijds gebaar wijst zij op de
berghelling tegenover het terras van
haar duurste hotel. „Daar ga ik het
broederschapscentrum stichten: van al
de godsdiensten van mijn kinderen
zal er een vertegenwoordiger komen en
mijn kinderen zullen ieder in hun
eigen godsdienst opgevoed worden:
rooms-katholiek, protestants, joods,
mohammedaans en boeddhistisch. Ik
zal de wereld laten zien dat zij allen
broeders zijn, kinderen, welis waar van
verschillende ouders, maar toch allen
van één vader".
LEGIOEN VAN EER
Zij verkondigt haar opvattingen niet
alleen in Les Milandes, maar overal
ter wereld, aan wie oren heeft om te
horen. Ook in de Ver. Staten, waar
zij herhaaldelijk tegen de rassendis
criminatie heeft geageerd tijdens toe
spraken, die zij, daartoe uitgenodigd,
onder meer in Amerikaanse middel
bare scholen heeft gehouden. Op onze
vraag of zij ook bereid zou zijn de
bevolking van het beruchte Little
Rock toe te spreken, antwoordde Jo
sephine Baker: „Natuurlijk, het zal
daar heus niet gevaarlijker zijn dan
hier gedurende het verzet". Een ant
woord dat des te duidelijker spreekt,
als men weet dat Josephine Baker ge
durende de Duitse bezetting van
Frankrijk in haar streek het allereer
ste Franse verzet heeft georganiseerd
op een zo heldhaftige wijze, dat de aimv„
Franse regering haar na de oorlog het ften troep die nu eens geen uitsluitend wijl zich in Casablanca een centrum
verzetskruis toekende en haar benoem- folkloristisch exhibitionisme bedreef en vormde, waaruit deze troep van het
de in het Legioen van Eer evenmin in klakkeloze imitaties van Marokkaanse theater groeide die men
Westerse voorbeelden haar kracht zocht dan nu dus opnieuw in Parijs heeft be-
We vroegen naar of zijzelf wegens om haar zwakte te vinden maar zig gezien.
TrJrh^oidelUk''°aofwAnrH" die op een betrouwbare, ofschoon nog
jegend was. ..Herhaaldelijk antwoord- wa( hasU van lalent en van
Josephine Baker als moedermet twee van haar elf geadopteerde
kinderen.
dan ook nog niet helemaal verdiende
allerhande elementen waren opge
nomen, die zo uit hpt dagelijkse leven
schenen te zijn geplukt.
(Van onze Parijse correspondent)
Het verhaaltje zélf, „De betoveren
de muiltjes" geheten, scheen met zijn
i i tovenaars, pasja's, haremmeisjes en wa-
Het einde van de reis rond de wereld komt weer in zicht, en de terdragers zo van een oosterse legende
volkeren die we vanuit onze fauteuil in het Theater der Naties nu nog te zijn afgeleid, om de auteurs van
achter 't voetlicht bespieden krijgen, behoren, om zo te zeggen, in elk de dialogen en de chansons te dienen
f i a's platform waarop dansers en dan-
geval tot de eigen nauwere familiekring. Duitsers. Amerikanen en muzlkanten en zelfs acroba-
Engelsen. Marokko heeft dit seizoen de rij der exotische neven en ten gelegenheid kregen hun nummers
achterneven gesloten, en die kennismaking of hernieuwde kennis- harmonisch in te lassen.
ii ti1 Folkloristische intermezzi waardoor
making want ze kwamen al voor de derde maal - is zeker interessant op dg vleugelen der eigen ver-
neweest beelding het ganse rijk van de voor-
M malige sultan, van de Sahara tot de
Men had hier immer, te doen met nmateur-toneelgezelschap opgericht,ter-
'STÜ k.rkXTé^m.Sr'van iSÏS2*Z?"theateTgrS dta men S»
evenmin in HidKKemte - u„ eentonice nasale eezantren pn mnzipk-
eentonige nasale gezangen en muziek
instrumenten als hobo's, trommels en
fluiten kennis te mogen maken.
Exotische schittering
Zowel die dansen welke door de le-
Het bouwwerk staat aan de oever
van de Dordogne: van barkruk tot wa
terfiets is slechts tien passen. Door de
andere togen heeft men het uitzicht op
Josephine's park. haar fraaie zwem
bad, haar negerdorp-aan-de-rivier,
waarvan de luxueuze hutten voor ge
peperde prijzen te huur zijn, haar
enorme dancing, waar honderden toe
risten onder de grote koepel plaats
kunnen vinden aan de tafeltjes voor
het orkestpodium, haar golfbaan, haar
tennisbanen, haar vliegveld en haar
benzinestation.
Boven dit alles, tegen de helling van A M B"" 1 9 I B ff ■P"'
de berg. troont Josephines eigen dorp, I IB 1 SiS SJB 3 g g# ËL fLJ?
Les Milandes, met haar drie hotels II g* t» g® Kgr r* 9\ 9K gr®
haar gotische kerkje, haar postkan-
toor, haar museum, haar schouwburg,
haar enfin het is te veel om op te
noemen.
Het is eigenlijk te ongelooflijk om
waar te zijn. Maar het is daarom
niet minder waar: Josephine Baker
heeft dit dorp met vele vierkante kilo
meters land er omheen in 1944 ge
kocht en de rest er bij laten bouwen.
Het geheel exploiteert zij als toeristen-
trekpleister in dit sprc'~J
mooie, maar veraf-gelegen
in het centrale deel van
rijk.
5?,, Hoh - nnnit t.w. wat smalle basis van talent en van Sinds twee jaar bestaat er in Ma-
iaïmetrokken I™ nrem de kunnen ren kleurrijk <">k hooiend rokko nog maar de mogelijkheid voor
móóJn filfs nfrt m* !™aliik Het beeld heeft gegeven van zon menge- jonge talenten zich op een toneelschool
ïü.orrfóï, nn Iemand nmdat hli Ven "ng van oosterse sprookjessfeer en van ln hun vak te bekwamen, en een dui- den ivan kruin tot tenen gekleedl wer-
andere huiskleur of godsdiensthee?t volkse dorps- en stadstafereeltjes. Een delijk amateurisme kleeft vandaag de den uitgevoerd, ais die muziek ver-
is naar nhln menmg ntó hét gevolg beeld waarmee de Marokkanen in elk prestaties van verscheidene leden van mochten het westerse oog en oor nau-
vaipcan Secht^tatóst óf een gemeen geval, en niet zonder succes, konden deze Marokkaanse pendent der Come- welijks door hun rijkdom van gevoe-
karakter maar van onwetendheid ïppeleren aan de verbeeldingskracht of die Prangaise dan ook nog wel zeer lens of ideeen te treffen. Wel droegen
Daarom geloof ik ook dat het werk het herinneringsvermogen van een IVes- waarneembaar aan. ze daarentegen onbetwist en voortdu-
dat ik doe absoluut noodzakelijk is. ters publiek dat zijn duizendeneen nacht
Ik wil meehelpen de mensen de ogen nog niet was vergeten,
te openen voor het feit dat wij alle-
maal hetzelfde zijn: kinderen van één
vader, hoe onze huidskleur of onze Marokko was tot vóór enkele jaren
persoonlijke opvatting van het geloof voor de theatercultuur nog een onbe-
ook zijn moge". schreven blad papier, want pas in
Josephine Baker kijkt je recht aan 1956, bij de proclamatie der onafhan-
als zij dit zegt. Wég is haar drukdoe- kelijkheid. werden in dit land de eerste
nerij, weg zijn haar show en haar stappen gedaan op de weg naar een
haast. De lepel vruchten-met-likeur eigen activiteit op het gebied der dra-
zweeft al minutenlang tussen haar glas matische kunsten. In Rabat, de hoofd
en haar mond. Dan lacht zij de witste stad, werd door de regering toen een
TECH-V.DUK
zu ais Luciiocfii-
sprookjesachtig
legen berggebied
'an Zuid-Frank-
MIDDELPUNT
Josephine Baker is het middelpunt
van dit. ietwat protserig aandoend
„toeristen-paradUs"; zij gedraagt zich
als een Amerikaans vlotte koningin
temidden van haar hofhouding, die zij,
ondanks de vlotheid, met straffe hand
regeert. Zij verwelkomt haar gasten
met enthousiasme jubeltonen in het
Frans en Engels, vliegt hen bijna om
de hals van opgewonden hartelijkheid,
om een seconde later hun aanwezig
heid volkomen vergeten te zijn, ver
vuld als zij is met haar eigen besognes,
die zij met tomeloze energie naholt.
In een verlammende temperatuur van
41 graden Celsius blijft zij een kwik
zilver-vlug perpetuum mobile: een
stortvloed van bevelen en aanwijzin
gen ratelend vliegt zij rond, tot ieder
een er bij dreigt neer te vallen, be
halve zijzelf.
De gedrevenheid en het zelfbewust
zijn van de zakenvrouw-artieste Jo
sephine Baker, temidden van dit door
haar geschapen uitbundig-luxueuze
kleine wereldje aan de rivier Dordogne.
doen op het eerste gezicht bijna on
menselijk aan. En in het neonlicht
van het dure amusement dreigt men
de door Josephine Baker geadopteer
de elf kindertjes gauw te zien als
evenzovele ornamenten aan haar1
show-hemel, ter meerdere glorie van
Josephine Bakor.
Het beeld wordt waargenomen
onder een grotere hoek (l)dan
zonder kijker, zodat het object
schijnbaar dichterbij is. (hoek 2).
oculair
Een verrekijker is een optisch
instrument, waarmee een recht
opstaand vergroot beeld van
verafgelegen objecten waarge
nomen kan worden.
Met deze kijker (van Kepler) ziet men het
beeld omgekeerd. Dit is vooreen sterre-
kijker geen bezwaar maar wel voor een
gewone kijker. Daarom wordt hierin een
pomkeerglas" geplaatst, dat links en rechts
en boven en onder verwisselt zodat we
het beeld normaal rechtstandig zien. Een
ander type (Hollandse kijker of kijker van
Galileï) geeft zonder omkeerglaseen goed
beeld. Deze kijker wordt wel toegepastals
toneelkijker.
Deze (prisma)kijker is dan ook het
meest voorkomende type. Door de
zijwaartse verplaatsing van de op- I
tische as en het kijken met beide
ogen wordt tevens het perspecti
visch zien, de „diepte"verbeterd.
Men kan beeldomkering ook bereiken
met behulp van twee prisma's. Het
eerste prisma verwisselt links en rechts
en het tweede onder en boven. Een
voordeel hierbij is dat de kijker ved kor
ter kan worden en dus beter Is to han
teren.
8388888*838888888
xxxxxxxxx XX XXXX XX
- o<or>-r-f-cocoa)coo>2P2£>Lü
Theater
Binnensport
Buitensport
Alpinisme
Reddingswezehm
Scheepvaart
Landmeting
Sterrenkunde
W<o<ov
De op de kijker gegraveerde getallen I
Tv. dx30«7
^.Jllen hebben
de volgende betekenis;. B.v. bx30-7°. Dit
betekent6 Is de vergro.tlng30 is de mld-
dellijn ln millimeters van het objectief waar-
P door de lichtsterkte bepaald wordt. 7® is do
beeldhoek waardoor de grootte vqp hel Zicht
bare beeldvdd bepaald wordt.
In de Arabischemusical traden zelfs acrobaten op.
Boodschap ren<* het merkteken van de authen-
r ticiteit om zo aan de hele voorstel-
Onder de gezichtshoek van de „in- ling de betovering hunner exotische
ternationale concurrentie" was dit op- schittering en charme te geven,
treden daarom nog altijd ietwat voor
barig te noemen. Doch belangrijker Men zou willen zeggen: een Ara-
scheen mij in dit geval nog wel dat bische musical die uit het oogpunt
dit gezelschap-dat binnen twee jaar van me„er ,n virtuosUeU natuur|ljk
bijna een halfmiljoen Marokkanen 3
voor het eerst met toneel in aanra- n08: op Keen mijlen na in de schaduw
king heeft gebracht, waarvoor zestig- van het Amerikaanse voorbeeld kon
duizend kilometers moesten worden af- staan, doch waarbij Broadway toch
gelegd een boodschap verkondigde,
waarnaar ook de meer geevolueerde np hel stuk van aangeboren rafflne-
theater-habitué met genoegen luister- ment en van eerlijke onbevangenheid
de. zo hij er al zijn voordeel niet mee gesteld dat die kwaliteiten al te
toÊendb"oodschap die verwant bleek met leren m>e m" vrucht "de
die welke een Algerijnse troep on- zou kunnen gaan. Wanneer de Marok-
der Franse leiding met de fami- kanen nog eens een eigen (volks)opera
lie Hernandez al eens eerder had ge- Iouden «„trven, dan h,hh,n
bracht, en waarbij dus in een soort a a
revue die de naam „Muzikale Fee- vermoedelijk de eerste worp naar dat
ërie" die op het programma prijkte, doei bijgewoond.
