SOVJET-UNIE DREIGT VAZAL
VAN BETEKENIS TE VERLIEZEN
OPEL KAPITAN 1961
n.v.HET mQtQrhuis
Gevolmachtigde van Krupp sprak
met Poolse premier en president
Albanië koos Pekings zijde
in ideologisch conflict
BLOEDWRAAK-TRAGEDIE IN
ISRAËLISCHE WOESTIJN
Duitsers loeren niet op ons
gas
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 15 juni 1961
Zesde blad no. 30380
Pools-Westduitse betrekkingen
Geheimzinnig gesprek achter gesloten
deurenop jaarbeurs in Poznan
(Van onze correspondent in Bonn)
In Bonn is enige opwinding ont
staan over de Pools-Duitse betrek
kingen. Op de jaarbeurs in Poznan
heeft de gevolmachtigde van
Krupp, Berthold Beitz, namelijk
een opvallend geheimzinnig ge
sprek gevoerd met de Poolse pre
mier Cyrankiewics en partijleider
Gomoelka. Het bezoek van beide
Poolse leiders aan de Duitse stand
duurde door het gesprek met Beitz
twintig minuten langer dan was
voorzien.
Geruchten dat politieke problemen
aan de orde waren, werden vooral ge
stimuleerd door het merkwaardige ge
drag van de vertegenwoordiger van de
Bondsregering op de jaarbeurs, Schulz-
Finke. Deze hield namelijk de deur,
waarachter Beitz met de Polen sprak,
angstvallig dicht en suggereerde aan
nieuwsgierige journalisten dat de ge
heimzinnige besprekingen niets met de
jaarbeurs of de handel te doen hadden.
Dat laatste nu werd wel met stellig
heid beweerd door Adenauers perschef,
Von Eckaradt, die categorisch verklaar
de dat alle geruchten over eventuele
politieke besprekingen van Beitz namens
de Bondsregering uit de lucht gegrepen
waren. Maar door Von Eckard laat men
zich in Bonn niet zo gauw van de wijs
brengen. In december 1960 en in ja
nuari van dit jaar ging Beitz ook met
medeweten en in opdracht van Ade
nauer met de Polen praten over een
verbetering van de Pools-WestduitseWW
betrekkingen. Ook toen ontkende Von
Eckardt alles, te goeder trouw overigens,
want later bleek dat Adenauer hem
over de zaak niet had ingelicht.
De reden dat Beitz in dit spel een
rol speelt is, dat Beitz als Duits mi
litair in de oorlog in Polen is geweest
Nederlandse vrouw 5
dagen in bergspleet
Volgens de verklaringen van de
35-jarige Alida Koning uit Egmond
aan Zee heeft zij vijf dagen gevan
gen gezeten in een nauwe berg
spleet op de "Hohe Göll" te Berch-
tcsgaden. Twee Westduitse sol
daten hoorden haar hulpkreten en
wisten haar te bevrijden.
De Westduitse politie heeft ech
ter redenen aan te nemen, aan haar
uitlatingen te twijfelen. Zij acht het
onwaarschijnlijk, dat zij vijf dagen
in zulk een benarde positie heeft
kunnen doorbrengen.
Alida Koning zou tijdens haar tocht
zijn uitgegleden en in de rotsspleet ge
vallen zijn, waar zij volkomen van de
buitenwereld afgesloten was, niet bij
machte om de steile sneeuwvlakte te be
stijgen. Doordat zij haar pakje boter
hammen, appelen en reepjes chocolade
verloren had. begon al spoedig de hon
ger te knagen. Vijf dagen heeft zij toen
om hulp geroepen. De koude liet zich ook
in hevige mate gevoelen.
De soldaten zagen haar honderd me
ter beneden zich. Met behulp van een
touw wisten zij daarop de vrouw te red
den.
Het gruwelijke avontuur bleek' zij goed
doorstaan te hebben. Een dokter behoef
de er zelfs niet aan te pas te komen
en zich daar op een bijzonder sympathie
ke wijze voor de Poolse belangen heeft
ingezet. Achter dit alles staat nog de
kwestie van het afsluiten van een han
delsverdrag tussen Bonn en Warschau
op langere termijn, 'iets dat vooral de
Polen graag willen.
Totnutoe waren dergelijke overeen
komsten steeds slechts geldig voor één
jaar. In Bonn, waar men bezig is alle
handelsverdragen met Oosteuropese sta
ten onder de loep te nemen, denkt
men ook over de mogelijkheid in een
kortlopend verdrag clausules op te ne
men, die op sommige punten verlengin
gen mogelijk maken. De Poolse wen
sen om meer aan West-Duitsland te
mogen leveren, geeft men overigens wei
nig kansen.
Treffend is tenslotte dat de delegatie
die naar Polen gaat om over deze zaak
te spreken, zal worden geleid door de
beroemde diplomaat Allardt. Totnutoe
werden dergelijke delegaties altijd ge
leid door dr. Otto Stalmann, tegen wie
van Nederlandse zijde beschuldigingen
wegens omkoperij werden ingebracht.
Stalmann was van het ministerie van
Voedselvoorziening en het ministerie van
Buitenlandse Zaken zag elk jaar met
lede ogen dat zij buiten de contacten
met Polen werd gehouden. Zoals be
kend heeft Polen geen diplomatieke be
trekkingen met West-Duitsland.
De beschuldigingen tegen Stalmann,
die overigens al als niet houdbaar ge
kenschetst zijn, zijn nu door Buiten
landse Zaken aangegrepen om een vin
ger in de pap te krijgen. Een omzich
tig spelletje. Zeker is echter dat in de
Fools-Westduitse betrekkingen een ze
kere muziek te beluisteren valt.
Advertentie
COMFORT
PRESTATIE
PRESENTATIE
Dat zijn nog maar enige der vele kenmerken van deze
ruime 6 persoons automobiel.
Behalve voortreffelijk rijgenot biedt deze wagen van
klassieke allure de hoogste veiligheid. Bovendien een
groot aantal extra's die U tot nu toe alleen in de
superklasse aantrof.
Leverbaar in standaard en luxe uitvoering.
Desgewenst met de alom bekende
Hydramatic automatische transmissie.
Nu schakelen overbodig. De luxe uitvoering ook lever
baar met vouwdak of overdrive.
Zoveel redenen meer dus om kennis te maken met
dit uitzonderlijk product in deze prijsklasse. Overtuig
U door een proefrit. Wij staan voor U klaar.
STATIONSWEG 1 en 2 - LEIDEN - TEL. 01710-24741
MEISJE BIJ NEERLATEN
VAN BRUG GEDOOD
(Van onze correspondent)
Bjj de tweede (secundaire) brug bij
de Oostersluis te Groningen is de
8-jarige Jeannette Nieborg uit Gro
ningen tijdens het neerlaten van
de brug met het hoofd bekneld geraakt
tussen een stenen muurtje en de ijzeren
brugleuning. Het kind werd zo ernstig
gewond, dat het op weg naar het Aca
demisch ziekenhuis overleed.
Nadat de brug voor het scheepvaart
verkeer omhoog was gegaan, was het
meisje met enige andere kinderen over
de afgesloten hekken geklommen. Dit
gebeurt regelmatig en de sluisknecht
kan van zijn plaats af onmogelijk de
kinderen in het oog houden. Toen hij
gistermiddag dan ook de brug liet dalen,
moest hij uit de reacties van het pu
bliek opmaken, dat zich iets ernstigs
had voorgedaan. Onmiddellijk haalde hij
de brug weer over enige afstand op,
maar helaas was het te laat. Het meisje
lag met bloedende hoofdwonden op de
grond. De GGD bracht het jonge slacht
offer naar het Academisch Ziekenhuis;
bij aankomst bleken echter de levens
geesten geweken.
De kans bestaat, dat de Sowjet-Unie een van zijn belangrijkste
vazalstaten zal verliezen. Het betreft Albanië, een van de kleinste, maar
strategisch belangrijkste leden van het communistische rijk.
Volgens in Genève ontvangen berichten uit diplomatieke bron wor
den de Russen langzamerhand uit Albanië geweerd, na een lange en
felle strijd tussen het Kremlin en de Albanees Enver Hoxha, een
aanhanger van het stalinistische systeem.
In dezelfde berichten Is sprake van
een overneming van het „bewind" der
Russen door communistisch-China, dat
tuk is op een bolwerk in Europa.
Zuidelijk Flevoland
in 1968 gereed
In de Eerste Kamer heeft minister
Korthals zijn beleid met betrekking tot
het Zuiderzeefonds verdedigd.
HÜ zei o.a., dat hij thans het ad
vies heeft ontvangen, waarop een uit
gifteplan voor Oostelijk Flevoland kan
worden gebaseerd. Dit plan zal waar
schijnlijk dit najaar aan de Staten-Ge-
neraal worden voorgelegd. Ondertussen
wordt de mogelijkheid overwogen om
25 bedrijven van 30 tot 45 ha. nog dit
najaar uit te geven.
Met uitzondering van prof. Ma zure
(P.v.d.A.) hadden alle sprekers geen be
zwaar tegen het voornemen der rege
ring de uitgifte van staatslandbouw-
gronden in pacht, erfpacht of verkoop
te doen geschieden.
Tegenover prof. Mazure ontkende de
minister, dat bij de verdere inpoldering
te weinig rekening zou zijn gehouden
met andere dan agrarische belangen. De
keus is op Zuidelijk Flevoland bepaald,
omdat dit van het grootste belang wordt
geacht voor de verkeersontwikkeling en
ook voor het verkrijgen van woonruimte,
waarmee de belangen van het Gooi wor
den gediend. Ook om er industriële vesti
gingen te kunnen doen ontstaan.
Zuidelijk Flevoland zal in 1968 gereed
zijn. De dijk LelystadEnkhuizen hoopt
de minister in 1969 klaar te hebben.
Het streven is er op gericht het stads
plan voor Lelystad in vijf jaar klaar te
hebben. Van deze termijn is ongeveer
de helft nu voorbij. De minister zei be
reid te zijn te bevorderen, dat de ter
mijn zo mogelijk wordt verkort.
Bespreking over „overdracht"
van de zeven Venezolanen
Dr. H. N. Boon, de Nederlandse am
bassadeur in Venezuela, is gisteren per
vliegtuig naar Curacao vertrokken, waar
hij met vice-premier C. D. Kroon zal
spreken over de overdracht van de ze
ven Venezolaanse militaire gevangenen.
In de omgeving van het Venezolaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken wordt
opgemerkt, dat van Venezolaanse zijde
steeds is gesproken van overdracht en
niet van uitlevering. Er bestaat tussen
Nederland en Venezuele geen uitleve
ringsverdrag.
Een woordvoerder van genoemd mi
nisterie heeft verklaard dat de bespre
kingen met de Nederlandse autoriteiten
over de overdracht van de gevluchte ge
vangenen verlopen in het kader van de
goede betrekkingen tussen de beide lan
den.
Dat oude gebruiken en vooroordelen
maar moeilijk kunnen verdwijnen in
dit geval onder de nomadische bedoeie-
nen van het Midden-Oosten, bleek in
een geding voor een Israëlisch gerecht
naar aanleiding van twee tragische
sterfgevallen.
De geschiedenis begon op de dag dat
de jonggehuwde Fatima, die met haar
waterkruiken naar de put in de woe
stijn was gegaan, door haar ongerust
geworden echtgenoot dood werd aange
troffen. De man, Sabah, bracht de dode
naar zijn tent en ging toen haar fa
milie inlichten. Men wilde zijn verkla
ringen niet geloven, beschuldigde hem
van moord en dreigde met bloedwraak.
Sabah probeerde de mensen te over
tuigen en stelde voor een „soelcha" een
„vergevingsfeest" te vieren om de bloed
wraak te bezweren. Maar men eiste
van hem dat hij zich zou onderwerpen
aan een eeuwenoude „waarheidsproef"
waarbij de betrokkene aan een rood
gloeiend zwaard moet likken: brandt hij
zijn tong, dan is hij schuldig.
DODELIJKE VAL 12 M.
VAN LADDER
De kleinste en in verhouing armste
der vazalstaten is op deze wijze het knel
punt aan het worden in het voortdu
rende ideologische conflict tussen Mos
kou en Peking.
Alle andere Europese satellieten heb
ben de zijde van premier Chroesjtsjow
gekozen in diens zogenaamde politiek
van een vreedzaam naast elkaar voort
leven met de Westelijke wereld.
Alleen Albanië heeft Peking als het
nieuwe rode „Mekka" gekozen.
Volgens de diplomatieke berichten zou
Albanië zelfs in feite uit het verdedi
gingspact van Warschau „gewerkt" wor
den. In dit pact zijn alle Europese
vazallen en Oost-Duitsland vertegen
woordigd.
Vorige week nog heeft de Sowjet-Unie
acht onderzeeboten, op verzoek van Al
banië, teruggetrokken van de basis op
het eiland Saseno voor de Albanese
kust. In de diplomatieke berichtgeving
zou er sprake van zijn, dat communis
tisch-China de open plaats over niet
al te lange tijd hoopte te bezetten.
Volgens een ander rapport is de Al
banese militaire attaché uit Moskou ver
trokken klaarblijkelijk op verzoek
van het Kremlin omdat hij zou zijn
betrokken bij spionagezaken.
Hinderlijk toezicht
Ook de Russische militaire attaché
in Tirana, de hoofdstad van Albanië
moet naar zijn eigen land terugkeren.
De in Albanië wonende Russen zou
den steeds meer bloot staan aan het
hinderlijk toezicht van de keiharde Al
banese geheime politie.
De veiligheidsmaatregelen in Albanië
zouden overal zijn verscherpt. Hoxha
zelf, die voor zijn leven vreest, zou zich
voortdurend door een zorgvuldig uitge
zochte lijfwacht laten omringen.
Inlichtingen uit communistische krin
gen, wezen er op, dat de teruggang in
de goede verstandhouding tussen „heer"
en „vazal" in december 1960 was begon
nen. In die maand werd de commu
nistische „topconferentie" in Moskou ge
houden, tijdens welke Hoxha zich open
lijk aan de zijde van de communistische
Chinezen stelde.
Hoxha, een van de laatste en taaiste
aanhangers van het stalinistisch bewind,
beschuldigde Chroesjtsjow ervan, de le
ninistische leer uit het verband te ruk
ken en op deze wijze te trachten Al
banië afhankelijk van de Sowjet-Unie
te maken door het handhaven van een
bijna volkomen economische blokkade.
„Show-processen"
In Tirana werden een aantal „show
processen" opgevoerd, tijdens welke de
chef van de marinestaf en verscheidene
andere hoge functionarissen met in
begrip van hoge partijleden werden
veroordeeld tot de doodstraf.
Aan het begin van deze maand werd
in Tirana bekendgemaakt, dat de von
nissen waren voltrokken.
In Albanië zou men eveneens van me
ning zijn, dat Chroesjtsjow teveel lank
moedigheid heeft betoond tegenover
maarschalk Tito van Joego-Slavië, de
leider van het „revisionisme", dat door
Peking werd bestempeld als de „groot
ste ketterij tegen het leninistische com
munisme".
De door Albanië ondernomen stappen
mogen intussen klein en onbeduidend
schijnen in verhouding tot de Russi
sche ambities, deskundigen zijn echter
van mening, dat het gedrag van Alba
nië bezien in het licht van het Chi
nees-Russische conflict, zeker van be
lang zijn.
Strategisch beschouwd is de tegenslag
voor Moskou allerminst onbeduidend te
noemen: de bases in Albanië boden Rus
land een gerede toegang tot het Mid
dellandse Zee-gebied.
MARK ROBSON KOMT IN
NEDERLAND FILMEN
Zondag zullen de eerste medewerkers
van de Amerikaanse filmploeg, die in ons
land opnamen komt maken voor de ver
filming van Jan de Hartog's „the in
spector", in ons land arriveren. Zij zul
len hun intrek nemen in het Palace-
hotel in Noordwijk, waar korte tijd la
ter de rest van de „unit" zich bij hen
zal voegen. Behalve regisseur Mark Rob-
son zullen o.m. hoofdrolspelers Stephen
Produktschap Zuivel:
Prijs koelkasten
moet omlaag
Toeslag room in blik
en melkpoeder gewenst
(Van onze Haagse correspondent)
In zijn gisteren te Den Haag gehou
den vergadering heeft het bestuur van
het produktschap voor Zuivel zich nogal
warm gemaakt over de vraag of het
aanbeveling verdient in verband met
een stimulering van de melkafzet de
luxe-belasting op huishoud-koelkasten
te verminderen of af te schaffen. De
minister van Landbouw en Visserij had
het bestuur van het produktschap om
zijn mening gevraagd te dier zake.
De vergadering ging akkoord met het
voorstel de minister te belichten, dat
het produktschap van oorfl el is, dat de
luxe-belasting moet worden afgeschaft.
Ook zal men zich per brief richten tot
de Vereniging van openbare nutsbedrij
ven en tot de detaillistenorganisatie>"
om te wijzen op de wenselijkheid koel
kasten op makkelijke voo-waarden ter
beschikking te stellen. Daarna hield
men zich bezig met de vraag of voor
geëxporteerde melkprodukten, die 60 of
meer procent vaste melkbestanddelen
bevatten, en voor room in blik de z.g.
revaluatie-toeslag moet worden gege
ven, evenals dit voor melkpoeder en
boter wordt gegeven.
Na stemming bleek, dat de bestuurs
leden (steeds met 9 tegen 7 stemmen)
van mening zjjn, dat de minister moet
worden geantwoord, dat zowel de voren
genoemde melkprodukten als de room
in blik voor een toeslag In aanmerking
moeten komen.
Boyd en Dolores Hart naar ons land
komen. De opnamen, die ongeveer drie
weken in beslag zullen nemen, zullen
worden gemaakt in Nigtevegt. Hoek van
Holland en in de buurt van Hoorn.
Directeur N.A.M. verklaart:
De 63-jarige metselaar H. J. Zolf is
tijdens werkzaamheden aan een pand
aan de Schiedamsedijk van zijn ladder
gevallen. Hij maakte een val van 12
meter. Met zware kneuzingen werd hij
naar het ziekenhuis „Dykzicht" ver
voerd, waar hij kort na aankomst is
overleden. Waarschijnlijk is de ladder
onder hem weggeschoven, terwijl hij
aan het werk was.
Sabah stemde in die eis toe doch nu
waren het de Israëlische autoriteiten
die hier een stokje voor staken. De
proef werd niet gehouden. Precies een
jaar later werd Sabah's broer doodge
slagen. En dat was de eerste wraak
oefening van een serie die volgens de
traditie der bedoeienen tot het vijfde ge
slacht moet worden voortgezet
Het Israëlische gerechtshof heeft Sa
bah onschuldig verklaard aan de dood
van zijn vrouw. De vraag is nu, of
deze officiële uitspraak sterker kan blij
ken te zijn dan de bloedwraak-traditie.
Chinese hulp
De communistisch Chinezen haastten
zich om de nieuw verworven vriend
schapsbanden met Albanië te versterken
door aan het land een lening te ver
strekken ter grootte van 126 miljoen
dollar. Bovendien werden deskundigen
en technici naar het land van Hoxha
gezonden, die langzamerhand alle be
langrijke posten van Russische „colle
ga's" hebben overgenomen.
Volgens sommige rapporten zouden de
Chinezen zo ongeveer het bestuur van
het land al vast in handen hebben. Be
vestiging hiervan viel echter niet te ver
krijgen.
In de Albanese communistische par
tij zouden overigens de meningen ver
deeld zijn geweest over de vraag of het
wel aanbeveling verdiende om van „Mos
kou" op „Peking" over te schakelen.
Het bewind van Enver Hoxha heeft
echter hard toegeslagen. De twijfelaars
en tegenstanders verdwenen in een mas
sale zuivering naar gevangenissen en
concentratiekampen.
Voedsel geven aan wantrouwen is onnodig
„In overeenstemming met internationale gebruiken, die alom in de ollewereld
bestaan, kan ik niet anders zeggen dan dat de Duitsers zich correct hebben
gedragen en dat ik dus in het geheel niet kan onderschrijven, dat de Duitsers op
Nederlands aardgas „loeren", zoals is gesuggereerd", zo dtelde dr. Ir. H. A.
Stheeman, directeur van, de N.V. Nederlandse Aardolie Maatschappij
mee in een gesprek, dat wij met hem hebben gehad in verband met
berichten volgens welke aan Duitse zijde plannen zouden bestaan om aan gene
zijde van de grens de veel besproken „gasbel" van Slochteren „aan te prikken"
om er hun deel van mee te krijgen.
„Dergelijke uitingen, die een wantrouwen zaaiende werking hebben, betreur ik
zeer in een tijd, waarin West-Europa door gevaren wordt bedreigd, en eenheid in
Europa geboden is. In zulk een tijd dient geen onnodig voedsel te worden gegeven
aan enig vuur, dat niet behoort te branden".
en Wintershall (die het op de zuid
flank van Schoonebeek liggende olie
veld Emlichheim exploiteert), een z.g.
„spacing agreement" gesloten, hetgeen
inhoudt, dat de boorputten aan beide
zijden van de grens op een zekere af
stand van elkaar en van de grens blij
ven. Dit is een normale, overal in de
wereld bestaande procedure, waarbij ge
zorgd wordt dat binnen de natuurkun
dige wetten, die het geheel beheersen,
geen opzettelijke onttrekking van olie
plaats heeft aan weerszijden van een
eonsessiegrens".
Gasonttrekking onmogelijk
Op een vraag onzerzijds, of aan Duit
se zijde enige activiteit is, waardoor de
aardgasvondsten in de provincie Gro
ningen (Slochteren, Ten Boer, Delfzijl)
worden ontsloten, zij het dan ook theo
retisch, deelde de heer Stheeman mede.
dat. voorzover hem bekend, twee Duitse
maatschappijen in de toekomst borin
gen zouden ondernemen op het vaste
land van Duitsland, ten oosten van onze
grens. Ook wanneer de Duitsers in deze
voorgenomen boringen gas zouden aan
treffen, is een gasonttrekking uit de Ne
derlandse reserves ten enenmale uitge
sloten. „Zo ver reikt onze geologische
kennis wel", aldus de heer Stheeman.
„Het gasveld bij Delfzijl kan zich nau-
lyks buiten het vasteland van Gronin
gen voortzetten. Onze boring daar is
het dichtst gelegen bij het betwiste ge
bied". Wij menen ons te herinneren, dat
de gasvelden (Tubbergen en Denekamp
in Twenthe» en Nederlands grootste
olieveld «Schoonebeek» worden gesne
den door een internationale grens.
Uitmuntende ervaringen
Op onze informatie, hoe daar de er
varingen zijn met de Duitsers, ant
woordde de heer Stheeman, dat deze
uitmuntend zjjn.
„In Schoonebeek is door de beide ex
ploiterende maatschappijen, nl. de NAM,
de Nederlandse Aardoliemaatschappij,
Ten aanzien van de beide grensvelden
Denekamp en Tubbergen kon dr. ir.
Stheeman ons meedelen dat ten genoege
van de experts van de betrokken con-
sessionarissen aan beide zijden van de
grens een berekening is gemaakt van
de oorspronkelijk in de ondergrond ver
borgen hoeveelheid en dat de exploita
tie daarmee rekening houdt, zodat aan
gene zijde van de grens niet meer gas
wordt geproduceerd, dan ln dat landsge
deelte oorspronkelijk aanwezig was.
Mochten ln zulk een geval partijen
niet tot een overeenkomst kunnen ko
men. d.w.z. zou een van de beide partij
en menen dat hjj tekort wordt gedaan,
dan zou vanzelfsprekend een beroep
zjjn gedaan op de betrokken dienst van
het mijnwezen, die zulks dan wel verder
had medegedeeld aan de betrokken mi
nister. Deze op zijn beurt zou dan zeker
de minister van Buitenlandse Zaken
hebben gewaarschuwd.
