Weens Festival:
IN DE MOESTUIN
ctf
FILMKIT ALS REGEN-VERWEKKER
H aa>-
r
ZATERDAG 10 JUNI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Nederlands Kamerkoor
onder de eerste gasten
J
BIJNA ELKE AVOND
EEN ANDERE OPERA
Weense ABC
0nó ómallilmltoekjé
MAÏZENA
DU RYEA
(Van onze Wcense correspondent)
Het is ondoenlijk om ook maar bij benadering een indruk te geven
van het rijke programma dat tijdens het huidige festival in Wenen
in de loop van vier weken wordt afgewerkt. In tegenstelling met het
Holland Festival concentreert alles zich hier op de hoofdstad, omdat
enkele andere steden zoals Salzburg, Bregenz en Graz eveneens
festivals hebben, doch met een zo individueel karakter, dat ze liever
zelfstandig blijven. Dit brengt natuurlijk hogere kosten met zich mee
want dergelijke demonstraties moeten nu eenmaal gesubsidieerd
worden doch in Oostenrijk is men scheutig, wanneer het buitenland
er mee gemoeid is en het geheel een spectaculair karakter vertoont.
Het gebouw van de Musikverein in Wenen, een van de vele
culturele plaatsen in de Oostenrijkse hoofdstad, waar thans het
Festival wordt „gevierd".
In Wenen zou men op drie plaat
sen tegelijk moeten zijn om ten
minste een gedeelte van het gebo-
dene te kunnen genieten, want de
concerten zijn over twee gebouwen
verdeeld, namelijk het Konzerthaus
dat speciaal voor de moderne mu
ziek het leeuwendeel heeft, en de
Musikverein, het traditionele con
certgebouw dat de beste akoe
stiek heeft. De grote moeilijkheid
begint echter met de opera, want
terwijl er in het Konzerthaus goe
de muziekuitvoeringen, buitenland
se orkesten, koren en solisten te
beluisteren zijn, heeft de Opera
voor dezelfde avonduren een over
dadig programma opgesteld, waar
van een muziekliefhebber uit het
buitenland dadelijk begint te wa
tertanden. Gedurende de dertig
dagen van dit festival worden er
namelijk 26 verschillende opera's
opgevoerd, dat wil zeggen, bijna
elke avond een ander werk.
Het programma is dus vol afwisse
ling cn vrijwel zonder één reprise,
maar dit heeft voor de leden van het
ensemble tot gevolg dat zij een hele
maand lang niet tot rust komen. Want
al behoren deze werken grotendeels
tot het vaste repertoire, de zangers
leven toch in een voortdurende span
ning. Nauwelijks is een algemene re
petitie en de daarop volgende voor
stelling achter de rug, of er komt weer
een geheel nieuwe opera, weer met een
repetitie en een geheel andere mise-
en-scène, die natuurlijk niet zo „ge
held" zit als bij een reprise.
Gecompliceerd programma
Bovendien is het programma muzi
kaal gezien vrij gecompliceerd. Van
Uit het Weense A.B.C. voor
buitenlanders tijdens het festival
het volgende:
Alda: een opera van Verdi, ook
tegenover de Weense Opera
een lunchroom, die de meisjes
veel beter kennen;
fooi: in Wenen onbekend;
Haydn-museummaandags ge
sloten;
Heuriger: hier vindt men de
Weners, wanneer ze niet in
het koffiehuis (zie aldaar)
zitten
hotelkamer: in Wenen niet te
krijgen;
koffiehuis: hier zit de Wener,
wanneer hij toevallig niet
moet werken;
opera-kaartjes: in Wenen niet
verkrijgbaar;
Staatsoperahier wordt het
opera-bal gehouden; tot 1969
uitverkocht;
Tosca: een café in de Prater-
stras.--e en een opera van
Puccini, in alle twee wordt er
met messen gestoken en met
pistolen geschoten.
ze winnen het zelfs van de Weners
die wel grote bewondering hebben voor
de muzikale kostbaarheden, maar
minder gevoelig zijn voor zijn pathos.
Buitenlandse gasten
Toch wordt dit festival slechts ge
deeltelijk door de Opera beheerst, want
intussen komt de Volksoper met 14
verschillende operettes en lichtere ope
ra's voor de dag, terwijl keinere kost
baarheden zoas Cosi Fan Tutte, Figaro
en Entfllhrung aus dem Serai van
Mozart ook nog in de Redouten-zaal
van de Hofburg worden opgevoerd.
Volgens gewoonte heeft men tevens
een aantal buitenlandse orkesten uit
genodigd, deze keer o.a. het Symphony
Orchestra van Londen onder Stokows-
kl, de Los Angees Stings met Henry
Lewis, het orkest van Berlijn onder
leiding van Fricsay en het staatsor
kest uit de Sowjet-Unie dat tweemaal
#met de violist David Oistrach optreedt.
Aan het begin traden dadelijk twee
buitenlandse koren op, vooreerst het
Sloweense koor uit Ljoebljana onder
leiding van de Oostenrijkse dirigent
Matacic, die echter van Joegoslavi
sche afkomt is. Daags daarop volgde
het Nederlands kamerkoor, gedirigeerd
door Felix de Nobel. Opvallend was dat
ook het Joegosavisch koor met reli
gieuze meerstemmige liederen begon;
voor de rest van het uitstekend ge
zongen programma hield dit ensemble
zich krampachtig vast aan nationale
volksliederen. Het Nederlandse koor
toonde zich ook in de keuze van het
repertoire zeer international, want op
enkele meesterstemmige stukken volg
den liederen van Britten, Milhaud en
Dallapiccola.
Waardering voor
Nederlanders
Ondanks het gure weer was de Mo-
zartzaal zeer goed bezet en het ap
plaus bewees dat de klank en de inter
pretatie van ons Kamerkoor hooglijk
op prijs werden gesteld. Wat waarde
ring betreft is het Weense publiek
niet alleen dankbaar, maar ook des
kundig. Het laat zich niet door het
weer tegenhouden om een concert bij
te wonen. Bovendien treedt de jeugd
steeds meer op de voorgrond Bij de
uitvoering van A. Schönbergs Gurre-
lieder was de grote zaal van de
Stadthal tot de laatste plaats bezet en
onder de 9.000 toehoorders telde men
voornamelijk jongeren, die met deze
muziek dwepen en er veel meer van
begrijpen dan ouderen willen toege
ven.
Bij de samenstelling van het pro
gramma laat men zich niet alleen door
vraag en aanbod leiden, doch ook door
een algemeen thema. Vorig jaar vorm
de het werk van Mahler het middel
punt, nu heeft men zich meer gecon
centreerd op Liszt, omdat dit jaar het
feit wordt herdacht dat hij 150 jaar
geleden in het Oostenrijkse dorpje
Raiding werd geboren. Van deze vir
tuoos worden niet alleen de moeilijk
speelbare piano-concerten ten gehore
gebracht, maar ook werken die hun
grote waarde niet hebben verloren, zo
als de Mis van Gran, zijn Tasso en
het geniale concert is Es.
Grotesk
Tegenover deze demonstratie van
muzikale cultuur staat echter het feit,
dat juist aan het begin van dit fes
tival duizenden universiteitsstudenten
in staking gingen om tegen de ver
waarlozing van de wetenschap in Oos
tenrijk te protesteren. Ze zijn van
mening dat de regering blijkbaar wel
geld genoeg heeft om spectaculaire
muzikale prestaties te subsidiëren, niet
echter om de wetenschappelijke toe
komst te waarborgen. Men moet het
grotesk noemen dat deze intellectuelen
vlak voor de Opera een sit-down-sta
king organiseerden om de regering te
laten weten dat cultuur niet alleen in
muziek bestaat, maar ook in weten
schappelijk onderzoek.
Zuinigheid is een goede eigenschap, maar al te grote zuinigheid brengt bepaalde
nadelen mee, zoals een oud rijmpje het nog al kernachtig uitdrukt. In de tijd,
dat die poëtische uitspraak over de door zuinigheid eventueel te bouwen kastelen
werd geboren, bestond het plakken van smalfilms waarschijnlijk nog niet. Want
één van de stelregels daarbij is juist, dat men niet zuinig, maar zelfs gierig met
het plakmiddel dat filmkit heet moet omgaan. Dit is zó belangrijk, dat we
het vermelden, vóór we eigenlijk over de plakpers en de lijm begonnen. Om die
zuinigheid-tot-het-uiterste met filmkit er alvast in te prenten, want dan alleen
kunt U later goede filmlassen maken!
Nu u dus weet dat een zeer grote
zuinigheid ook zijn voordelen kan heb
ben. gaan we eerst even de hulpmid
delen voor het aan elkaar zetten van
films bespreken.
De plakpers is een instrumentje, dat
niet alleen plakt, maar ook en voor
af de film snijdt. Wie een blank
gedeelte uit zijn film wil verwijderen,
kan zonder enig bezwaar de delen los
knippen met een gewone schaar. Maar
wil hij nu de losse einden aan elkaar
zetten, dan moeten beide opnieuw
maar dan volkomen haaks afge
sneden worden door de mesjes, die aan
of op de plakpers zijn bevestigd. Om te
zorgen, dat er geen afwijking ontstaat,
zodat de film. al is het nog maar zo
weinig, scheef komt te liggen, zijn op
de plakpers kleine tandjes aange
bracht. Deze hebben onderling precies
dezelfde afstand als perforatie
gaatjes in de smalfilm en zijn éven
kleiner dan deze gaatjes. De film kan
daarom volkomen glad en vlak neer
gelegd worden en de tandjes houden
de film op z'n plaats. Bovendien is er
een verend aandrukplaatje. dat op de
film wordt gedrukt en vastsnapt. zodat
de film niet meer verwikken kan. Dan
wordt met een korte, snelle beweging
het meestal ongelijk afgesneden eindje
van de film nu volkomen recht afge
sneden. Dit zelfde gebeurt met het
andere einde van de film op precies
Advertentie
Kunstmest voor Kamerplanten 65°/o - 100 grs. 65 ets.
bepaalde Italiaanse opera's zoals Don
Carlos, Bohème, Aida, Turandot, kan
men beslist zeggen dat zij in 't gehoor
liggen en dus voor het muzikale ge
heugen geen grote moeilijkheden ople
veren, zelfs wanneer men telkens wis
selt, maar de partituur van Wagner is
veel ingewikkelder en stelt de hoogste
eisen aan het geheugen en de aan
dacht.
Nu worden Juist van Wagner vrijwel
alle grote opera's ten gehoren gebracht.
Het is een delicatesse niet alleen voor
de Wagner-vereerders, maar ook voor
echte muziekliefhebbers, want ze krij
gen hier Parsifal, Tristan, Rheindgold,
Walkure, Siegfried, Götterdammerung
en Fliegendeer Hollander te horen. Dat
Meistersinger niet op dit lijstje voor
komt, is zuiver toeval, want deze opera
behoort tot het vaste repertoire en
werd juist nog op de avond opgevoerd,
voordat het festival begon.
Er worden dan ook aan de zangers
en niet te vergeten can het koor de
hoogste eisen gesteld, want ze springen
van een Italiaans werk over naar
Wagner, vandaar opeens naar een Don
Giovanni of Figaro van Mozart, dan
naar Beethovens Fidelio of, wat nog
moeilijker is, naar een van de werken
van Richard Strauss, die een zeer in
gewikkelde partituur heeft. Maar men
is nu eenmaal in Wenen verzot op
Strauss met zijn impressionistische
muzikale schilderingen en zijn hoogst
gecompliceerde orkestratie.
Uitstekende bezetting
De bezetting is over 't algemeen uit
stekend, in veel gevallen staat zij op
zeer hoog, zelfs op het beste peil. Ka-
rajan als directeur van de Opera is
een magneet, die de beste krachten
aantrekt. Door zijn connecties met de
Scala van Milaan staat hij in voort
durende verbinding met de beste Ita
liaanse zangers en zangeressen, die hij
voor een half jaar of voor een paar
maanden aan de Weense Opera beeft
weten te verbinden. Zonder kwaad
aardig te willen zijn spreekt men toch
in Wenen over een Italiaanse invasie,
die zo sterk is dat bij voorbeeld Oos
tenrijk (of Duitse) krachten geen
kans hebben om in een Italiaanse ope
ra op te treden.
Een vinnig ABC voor vreemde
lingen tijdens het festival schrijft
dan ook onder I. Italiaans is de
voertaal in de Weense Opera.
Dit neemt echter niet weg dat Ka-
rajan de beste krachten heeft gewon
nen, zowel de dames Tebaldi, Ciutti en
Simoniato als de heren Dl Stefano,
Bastlanini, Protti en ook nog Zam-
pieri, ofschoon hij de laatste tijd iets
tegenvalt. Des te meer kans hebben
de Weners en ook de Duitsers voor het
werk van Wagner, waarmee de Italia
nen minder goed overweg kunnen.
Vooral de Duitsers beheersen door hun
vlijt de moeilijke Wagner-partituur en
De erwten en peulen staan in
volle boei. Als men op tijd ge
zaaid heeft, kunnen de eerste
spoedig geplukt worden. Laat
vooral uw peulen niet te dik
worden; ze zijn dan voor de
consumptie niet meer te gebrui
ken en dat moet men zien te
voorkomen. Als het klimmende
soorten betreft, zal men er nog
eens touw of katoen langs moe
ten spannen: het gewas moet
men zo veel mogelijk overeind
zien te houden. Als het tegen
de grond slaat, krijgt men het
niet zo gemakkelijk meer over
eind en dat zou jammer zijn.
De later gezaaide erwten en
peulen kan men nu nog eens
een lichte overbemesting geven.
Voor dit doel kan men wel ge
bruikmaken van de bekende
korrelmest soorten. Als men dit
voorjaar normaal bemest heeft,
kan men nu volstaan met on
geveer twee honderd gram per
tien vierkante meter. Later kan
men dan nog een lichte over
bemesting geven. Ook uw snij-
en spercieboontjes. die boven de
grond komen, zullen een beetje
extra voedsel moeten hebben om
op gang te komen. Hoe sneller
ze nu doorgroeien, des te beter.
Overigens kan men nu voor de
tweede maal bonen zaaien, doch
dan dient de grond voldoende
voedzaam te zijn: In droge
grondsoorten is weinig te begin
nen; daar zal men de grond dus
eerst voldoende vochtig moeten
maken.
De afgedragen tuinbonen kan
men eventueel wel opruimen.
Overigens zullen vele planten
nog volop dragen. Dat is af
hankelijk van de zaaitijden en
zal men dus zelf moeten bekij
ken. Op een zonnig bedje kan
men nu ook wel postelein zaai
en; dat is een echte zomer
groente. die de volle zon nodig
heeft. Het fijne zaad moet men
vooral niet te diep onder wer
ken. Het is voldoende als het
Juist onder de óppervlakte zit.
Als het droge grond is. kan men
die beter afdekken met vochtige
zakken of lappen, die dan ook
vochtig gehouden moeten wor
den. Zodra het rode waas zicht
baar wordt, moet men dat dek
verwijderen.
G. Kromdijk
Foto's Turkenburg, Bodegraven
IN DE MOESTUIN
dezelfde manier. Van één van deze
twee stroken wordt nu door middel
van een bij het plakapparaat behorend
schrapertje of mesje de gelatinelaag,
waarop het filmbeeld is gevormd, over
een breedte van ongeveer één milli
meter weggehaald. Daardoor komt dus
een uiterst fijn laagje van de filmon
derlaag bloot te liggen.
Dit is noodzakelijk, omdat alleen
dan de kleefstof filmkit zijn
dienst kan doen. Deze lost nl. wan
neer een druppeltje ervan op de afge
schuurde plek wordt gebracht een heel
dun laagje van het fllmopperviax op,
waardoor deze kleverig wordt. Drukt
men nu. met behulp van de plakpers
het andere ook geheel vlakliggende
stuk film met de achterkant op dit
kleverige laagje, en klemt dit enkele
seconden met het plakpersbeugeltje
stevig aan, dan vormen de twee stuk
ken weer één geheel.
Zo'n filmlas, zoals men een aanel-
kaar geplakt gedeelte noemt, is vrijwel
even sterk als de film zelf en kans op
plotseling breken is dan ook mogelijk,
wanneer er een sterke trekkracht op
uitgeoefend wordt.
Waarom zijn we nu begonnen met
een ode aan de bijna te grote zuinig
heid? Omdat in dat kleine zinnetje
van zoeven: „Wanneer een druppeltje
ervan op de afgeschuurde plaats ge
bracht wordt" het grote gevaar van
„teveel" schuilt. Dat druppeltje moet
eigenlijk geen druppeltje zijn. Het
moet minder zijn. Veel minder! En
als we erbij zouden zitten als u aan
het plakken gaat, zouden we waar
schijnlijk zeggen: Nog minder. Het
kwastje, of staafje, dat bij het flesje
met filmkit hoort, moet goed afgestre
ken worden. Want een druppeltje van
deze olieachtige filmkit vloeit onder de
klem van de film door en maakt vlek
ken op het naastliggende en misschien
ook nog wel op het dan volgende film
beeldje. Opgedroogde filmkit geeft spo
ren alsof een vette slak over uw film
heeft gekropen. En bij de projectie
van de film verschijnen in de beelden
allerlei ongestemde sliertjes en vlekjes
in de omgeving van de lassen, die
gemaakt zijn. Omdat het teveel aan
filmlijm ook op de film zit, wordt een
gedeelte ervan afgeschuurd door de
film-aandrukplaat van de projector.
En voor het filmvenster verzamelen
zich dan de uiterst fijne, maar ook
zeer harde stukjes filmkit, die als een
soort wil kolengruis uw film gratig van
slijpsporen voorzien in de vorm van
lange kabels en krassen!
En dat is helemaal niet zo leuk,
want „kabels" op een film zyn nooit
meer te verwijderen. En veel kabel
vormen de bekende indruk, die ook
by het kijken naar zeer oude of af
gedraaide bioscoopfilms ontstaat: het
„regent" op de film.
Nogmaals dus:
Spaar uw films voor die regen en
zorg, dat geen overtollige hoeveelheid
filmkit op de las terecht komt. Over
die filmkit zelf en ook over andere
manieren van plakken de volgende
keer meer.
maakt Uw groenten zo lekker.
VARIA
EEN RAT PER INWONER
In Nederland wonen evenveel men
sen als ratten. Dat wil zeggen, een
schade van jaanfjks 50 miljoen gulden
en een alom verspreide infectiebron
voor besmetteiyke ziekte met name
paratyfus, de ziekte van Weil en var
kenspest. Er is byna niets veilig voor
deze vraatzuchtige dieren. Ze bijten
zelfs gaatjes in gas en waterleidings
buizen. Ze hebben biggen en bijna
volwassen konynen afgemaakt. By een
aanval op kuikens zyn er onlangs nog
een 140 door ratten weggesleept. Het
biykt dat zy al hun slachtoffers niet
meteen doden, maar een verlammende
beet toebrengen en dan opbergen. Een
levend dier kan immers langer be
waard worden.
Men schat, dat in ons land bijna
135 miljoen kilo graan door ratten
wordt verslonden. Het bestryden van
dit gevaariyke ongedierte is zeer moei-
lyk, aangezien ratten bijzonder slim
zyn. De wetenschappeiyke bestryders
stellen reeds alles in het werk maar
zonder de hulp van de gehele bevol
king zullen de resultaten onbevredi
gend biyven. Ook op de boerdery is er
nog wel het één en ander te doen om
de bestryding met meer succes te la
ten verlopen, aldus de „Nieuwe Veld
bode".
