VELPO
WIT
Groots plan voor een
prehistorisch museum
Minister mr. Van Aartsen voorziet
uitbreiding van Randstad Holland
Schrijver zakt tijdens
getuigenis in elkaar
Uitgestorven wereld in beeld
Agrariërs in Kamer bezorgd over
„westers" geluid van bewindsman
Proces - Eicli in a n tl
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 8 juni 1961
Derde blad no. 30374
Vestiging in Assen
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Toen de heer Ch. van Oostrom uit Den Haag, 48 jaar oud en
elektrotechnicus van beroep, enkele jaren geleden vol verrukking bij
een hunebed in Drente stond, vroeg hij zich af als amateur archeoloog
op welke wijze hij zijn medemensen meer kon laten begrijpen en genie
ten van de grijze oudheid, die hij tot zijn hobby had gemaakt. Hij kwam
thuis en dacht na, en uit zijn overpeinzingen is geboren een plan tot de
aanleg van een 8 hectare groot park, waarin de wordingsgeschiedenis
van het leven van het vroegst bekende begin af, in beeld wordt ge
bracht, een park waar de mens-van-vandaag, die op school min of
meer oppervlakkig heeft kennis genomen van de geschiedenis van de
laatste 20.000 jaar, een wandeling kan maken door die twee miljard
jaren van leven, die aan die 20.000 jaar vooraf zijn gegaan.
In de openlucht
De heer Van Oostrom heeft hardop
gedroomd en langzamerhand hebben zo
veel oren van zijn grootse plan kennis
genomen, dat hy een kring van geïn
teresseerden om zich heen kon verza
melen. Gistermiddag bevond de Haagse
elektro-technicus zich in gezelschap van
een tiental hoogleraren in het Geolo
gisch Instituut van de Amsterdamse
Universiteit, en in deze omgeving is
opgericht de „Stichting tot vorming van
een paleontologisch en archeologisch pa
norama".
De archeologie is de kennis der oud
heid en de paleontologie de kennis der
fossiele ^planten en dieren. Het pano
rama zal een soort openluchtmuseum
worden, waar de voorhistorische plan
ten- en dierenwereld in plastic, polyes
ter en cement, natuurgetrouw zal wor
den weergegeven. Voorts zal de geschie
denis van de mens worden uitgebeeld.
Als voorzitter van het Stichtingsbe
stuur, treedt op de geoloog prof. dr.
G. L. Smit Sibinga, secretaris is dr.
C. van Rijsinge. En hoewel het nog
niet officieel is vastgelegd, mag men
uit het feit dat de directeur van de As
ser V.V.V., de heer J. van Duinkerken
in het bestuur is opgenomen, afleiden
dat het panorama in de onmiddellijke
nabyheid van de Drentse hoofdstad zal
komen. De heer Van Oostrom laat daar
trouwens weinig twijfel over bestaan
want het gemeentebestuur van Assen
zou reeds zeer enthousiast zyn over de
plannen.
Waarom juist Drente? De Drentena
ren zyn niet erg enthousiast om hun
mooie land als recreatie-gebied aan het
overbevolkte Westen te presenteren. Men
voelt niets voor „een tweede Veluwe",
maar het staat wel vast, dat de bevol
king uit het Westen in de komende ja
ren by het zoeken naar recreatie, de
weg naar Drente zal vinden. En vol
gens de heer Van Oostrom en vele an
deren kan men die recreatie beter door
het aanbieden van een evenement in
goede banen leiden, dan dat men doel
loos door het land trekt.
Ruimtelijke ordening in Tweede Kamer
Aanloopkosten
2Vi miljoen
De heer Van Oostrom is met zijn
panorama-plan bij gemeentelijke, pro
vinciale en Rijksinstanties geweest en
heeft contacten gelegd met het be
drijfsleven. Alom bleek men vol belang
stelling. In kringen van wetenschap en
onderwijs vond hij zelfs een groot ent
housiasme, dat voornamelijk een gevolg
is van het gemis aan onderricht in de
pre-historie op de middelbare scholen
(in tegenstelling tot de ons omringde
landen).
Hoe het park tot stand moet komen?
De heer Van Oostrom schat als aan
loopkosten ongeveer 2 miljoen gulden
nodig te hebben. Hy wil dit geld bij-
Advertentle
Doe het zelf met
van Ceta-Bev.er
SER-advies over de
vestigingseisen in
het metaalbedrijf
(Van onze Haagse correspondent)
De commissie adviezen vestigingsre
gelingen van de S.E.R. heeft aan de
staatssecretaris van Economische Zaken
advies uitgebracht over een ontwerpves-
tigingsbesluit, dat betrekking heeft op
een twaalftal bedrijfstakken in de me
taalnijverheid. Blijkens dit advies kan
de commissie zich verenigen met het
voorstel toelatingseisen te stellen voor
het metaalbewerkingsbedrijf (plm. 2500
ondernemingen) en het landbouwsmids-
bedrijf (plm. 6000 ondernemingen).
De opdrachtgevers zyn veelal niet vol
doende ter zake kundig om de kwaliteit
van de geleverde prestatie te kunnen
beoordelen. Door toepassing van de ves
tigingswet dienen daarom garanties in
zake de deskundigheid van nieuwe on
dernemers te worden verkregen, hetgeen
vooral van belang is voor kleine onder
nemingen. Bij grote ondernemingen be
hoeft niet gauw vrees te bestaan voor
ondeskundigheid, zodat ondernemingen
met meer dan 25 technische arbeids
krachten volgens de SER-commissie van
de voorgestelde regelingen kunnen wor
den uitgezonderd.
Ook wat het hoef smidsbedrijf (plm.
3000 ondernemingen) betreft meent de
commissie, dat het tot nu toe gevoerde
vestigingsbeleid dient te worden gehand
haafd, al neemt het aantal paarden
in ons land nog voortdurend af.
De SER-commissie meent te moeten
ontraden afzonderlijke regelingen vast
te stellen voor het metaalgietbedrijf, het
modelmakersbedrij fhet loodbrandersbe-
drijf, het draadvormvervaardigingsbe-
drijf, de graveerbedrfjven, het galvano-
technisch bedrijf en het instrument
en gereedschapslijpbedrijf. In de me
taalindustrie bestaan tussen industrie
en toeleveringsbedrijf meestal vrij vas
te betrekkingen. Hoewel een hoge graad
van vakbekwaamheid nodig is, acht de
SER-commissie geen termen aanwezig
deze bekwaamheid door het stellen van
toelatingseisen af te dwingen.
eenbrengen met de verkoop van op-
richtersbewyzen, met een grote loterij,
via radio- en televisie-acties en met
steun van het bedrijfsleven. Binnenkort
zal hij met een maquette op stap gaan
om te zien of grote bedrijven plastic
bomen, brilvissen reptielen en moe-
rasdieren willen adopteren. De schen
kers zullen met een onopvallend bron
zen plaatje hun naam aan deze uitge
storven planten en dieren kunnen ver
binden. De initiatiefnemer verwacht
hiervoor grote belangstelling en mis
schien is de 27-meter lange en 18 me
ter hoge brachiosaurus, die met zijn
enorme poten de toegangspoort tot deze
romantisch tuin zal vormen, wel spoe
dig verkocht.
Met de architectuur van het „Paleon
tologisch en archeologisch panorama"
zullen zich belasten de architecten
G. Th. Rietveld, J van Tricht en J.
van Dillen. „Binnen een half jaar hoop
ik met de bouw van het panorama te
kunnen beginnen", aldus de heer Van
Oostrom, die verwacht dat volgend jaar
reeds de eerste bezoekers kunnen worden
ontvangen.
Wat staat er eigenlijk chiquer dan wit. Niets immers! Wat past bij elke pantalon en bij
alle gelegenheden? Wit! En daarom is dit zo'n prettige mode: stralend witte sport-
.shirts! Kerko maakt ze uit prachtige stoffen in liefst 15 witte weefselvariaties. Perfect
gesneden, chic en koel en met een handige brillezak (buk gerust, Uw zonnebril
valt er niet uit!). Stralend witte Kerko shirts voor een zonnige, zorgeloze zomer!
SANTOS - nieuw model met
omgeslagen halve mouw. die het
shirt een vlot. modieus en
mannelijk karakter geeft moderne
2-aan-2-knoopsluiting
little or no-iron.
Octrooi aangevraagd.
(Van onze Haagse correspondent)
Minister mr. Van Aartsen heeft
er gisteren in de Tweede Kamer
de nadruk op gelegd, dat het bij
de ruimtelijke ordening om gehéél
Nederland gaat en niet om be
paalde delen van het land. Wat
betreft de Randstad Holland was
hij niet zo somber als vele Kamer
leden. Hier zijn niet zulke miljoe
nenconcentraties te vrezen als in
het buitenland, verklaarde de
minister, en er is dan ook nog
geen behoefte aan vestigingsver
boden. Het is te voorzien, dat de
Randstad zich in de toekomst zal
uitbreiden over het aangrenzende
gebied.
De Anti-Revolutionair Biewenga be-,
luisterde in deze ministeriële verkla
ring „een wat erg westers geluid". Het
verontrustte hem, dat de minister „zich
zo aansloot bij degenen, die het wes
ten op de voorgrond plaatsten".
Gedeelde zorg
De A.R. bezorgdheid werd gedeeld
door de Christelijk-Historischen, wier
woordvoerder Mellema opvallend scherp
uitviel tegen minister Van Aartsen. Hij
nam het de minister kwalijk, dat deze
had gesproken van de „agrariërs". Van
de mogelijkheid, die het wetsontwerp
biedt om in bestemmingsplannen ge
bruiksvoorschriften voor de grond te
geven, willen „de agrariërs de land
bouw uitzonderen" had mr. Van
Aartsen gezegd. En hij had hieraan toe
gevoegd, dat hij er niets voor gevoelde
de landbouw zo'n „heel bijzondere po
sitie" te geven.
De heer Mellema vond het geen ma
nier van doen. dat de minister hem als
„agrariër" bestempelde, want hij sprak
in de Kamer voor de CHU. De heer
Biewenga kon zich hier niet over op
winden, omdat zijn Anti-Revolutionaire
partij voor de belangen van alle be
volkingsgroepen opkomt, dus ook voor
die van de agrariërs zoals hy la-
koniek opmerkte.
Intussen interrumpeerde de minis
ter met een verwijzing naar een nota
van het Landbouwschap, waarin de
zelfde bezwaren tegen gebruiksvoor
schriften voor de grond voorkwamen
als geuit door de heren Mellema en
Biewenga.
Bescherming
Een agrarisch geluid als wij het
dan toch zo noemen liet ook de
K.V.P.-er Kolfschoten horen. Hij drong
aan op wettelijke bescherming van hoog
waardige landbouwgronden.
In tegenstelling tot deze nauw aan
de landbouw gelieerde woordvoerder der
confessionele fracties, toondë mevrouw
Kuiper-Struyk (V.V.D.) zich verheugd
over het regeringsstandpunt ten aan
zien van de Randstad. Het had haar
gerustgesteld, dat de regering voorlopig
niet denkt aan vestigingsverboden. Om
de scherpe tegenstellingen tussen het
westen en overig Nederland op te hef
fen is „milieuverbetering" nodig in de
gebieden buiten de Randstad. In dit
verband bepleitte mevrouw Kuiper-
Struyk de ontwikkeling van enkele gro
te inplaats van vele kleine plaat
sen in wat men „de provincie" pleegt
te noemen.
Niet alleen praten
Van de kant der P.v.d.A. werd krach
tig aangedrongen op concretisering van
het beleid. De regering wil wel pra
ten over ruimtelijke ordening, maar
deinst terug voor de consequentie
aldus de heer Westerhout. Minister Van
Aartsen ziet blijkbaar geen middenweg
tussen vérgaande maatregelen en hele
maal geen maatregelen. Toch moet er
iets gedaan worden om brokken in de
toekomst te voorkomen, betoogde de so
cialistische woordvoerder.
Voor de recreatie bepleitte de heer
Westerhout een nationaal program, vast
te leggen in een „facetplan". De minis
ter had daar geen behoefte aan. Wel
was hij bereid tot een onderzoek naar
de recreatiemogelijkheden om te komen
tot een soort inventarisatie. Wat dit be
treft bleken liberalen en de meeste
Christelijk-Historischen achter de mi
nister te staan.
Minister en Kamer bleven tegenover
elkaar staan voor wat betreft het ter
inzage leggen van streekplannen. De
Kamer wenst, dat streekplannen pas
worden vastgesteld, nadat gelegenheid
is gegeven daartegen bezwaren naar
voren te brengen. Minister Van Aartsen
vond dat niet nodig, omdat die streek
plannen geen dwingende voorschriften
bevatten, maar meer het karakter heb
ben van een program.
Vandaag zouden deze en andere ge
schilpunten nader worden besproken bij
de artikelsgewijze behandeling van het
ontwerp van wet op de ruimtelijke or
dening.
Mevrouw Jackie Kennedydie
nog in Londen is gebleven nadat
haar man. de Amerikaanse presi
dent. naar Washington is gevlogen
na zijn besprekingen met Chroesjt-
sjow in Wenen, is met haar zuster.
Prinses Lee Radziwill. in Londen
gaan winkelen.
Mevrouw Kennedy (links) ver
trok gisteren uit Londen voor een
privé-bezoek aan Griekenland.
Oprichting Stichting
,,Het Nationaal Ballet"
De Amsterdamse gemeenteraad heeft
gisteravond na beraadslagingen die on
geveer 6tt uur in beslag namen, besloten
B. en W. te machtigen mede te werken
aan het overleg over de oprichting van
een nieuwe stichting „het Nationaal
Ballet", onder nader met het Rijk over
een te komen voorwaarden. De raad
besloot verder ten behoeve van de ex-
Eloitatie van dit Nationale Ballet voor
et seizoen 1961/62 in beginsel een be
drag van f240.000 beschikbaar te stellen.
De raad machtigde B. en W.wanneer
de stichting van „Het Nationale Ballet"
een feit is, net bestuur van de stichting
Amsterdams Ballet te berichten dat Ho
stichting op een nader door B. en W.
te bepalen datum moet worden opge
heven.
RAAMHOR ONVOLDOENDE
BEVEILIGING
Het verlaten van hun woning zonder
deze aan alle zijden goed te hebben
gesloten is een echtpaar in Elsrijk,
Nieuwer-Amstel. duur te staan geko
men. In de deuropening van het balkon
op de eerste verdieping was slechts een
raamhor „stevig bevestigd".
Bij hun late terugkeer constateerden
de bewoners dat het gaas van de hor
was stukgesneden en dat ongenood be
zoek door dezelfde comfortabele ope
ning de woning weer had verlaten met
een goed deel van hun bezit, nJ. met
een geldbedrag van acht- negendui
zend gulden en een aantal sieraden.
Staat van beleg in Bolivia
na Communistisch komplot
De regering van Bolivia heeft officieel
medegedeeld, dat een communistisch
komplot is ontdekt om in het land een
gewapende opstand te ontketenen, ge
volgd door een opmars naar de hoofd
stad La Paz. Deze opstand had heden,
donderdag, moeten plaats hebben. De
regering heeft de staat van beleg
afgekondigd en de leiders van het kom
plot gearresteerd.
Volgens een Reuterbericht waren
arbeiders uit de tinmijnen op weg naar
La Paz. Zij werden door regeringstroe
pen tegengehouden. Het is niet bekend
of er slachtoffers zijn gevallen.
De Israëlische schrijver Jehiel di Noor, wiens meest bekende werk „Het huis
der poppen" is, dat gaat over een bordeel in een concentratiekamp, is gisteren,
toen hy als getuige in het proces tegen Adolf Eichmann zou optreden, als gevolg
van emotionele spanning in de getuigenbank in elkaar gezakt. De zitting is
hierop voor een kwartier geschorst. Een dokter, die Di Noor inmiddels had
onderzocht, verklaarde dat deze niet in staat was om zyn getuigenis af te leggen.
De naam van deze schrijver is pas
gisteren onthuld. Jehiel di Noor schreef
namelyk onder de schuilnaam „Kaht-
setnik", hetgeen betekent „bewoner van
een concentratiekamp". Hy beschouw
de dit zelf niet als een schuilnaam,
terwijl hy zich evenmin zag als schry-
ver. „Ik ben de kroniekschrijver van
Auschwitz", was zyn opvatting.
Di Noor heeft twee jaar in dit grootste
vernietigingskamp van joden gevangen
gezeten. Hy heeft.gezegd: „Ik moet de
naam van Kahtsetnik blijven dragen,
zolang de wereld er zich nog niet van
bewust is hoe het joodse volk aan de
paal werd genageld".
Di Noor beschreef hoe hij de gezich
ten der doden uit Auchwitznog steeds
voor zich zag. daarop zakte hy ineen.
„Kahtsetnik" heeft ook eens gezegd:
„Het leven in Auschwitz was als het
verblyf op een andere planeet. De inwo
ners van déze planeet hadden geen
namen, geen ouders en geen kinderen.
Zij hadden geen kleren, zoals wy die
hier dragen".
De volgende getuige was de 31-jarige
timmerman Jozef Zalman Kleinman, die
mededeelde dat hij in 1944, toen hy een
jongen van veertien jaar was, naar
Auschwitz werd overgebracht.
Hij werd weggehaald by z(jn vader,
zyn moeder en zijn jongere zusje, die
hij nooit meer terug zag, want zij wer
den allen vergast.
Kleinman vertelde: „Josef Mengele,
een S.S.-arts, die de „engel des doods"
werd genoemd, had my. tezamen met
een duizendtal andere en kleinere jon
gens, uitgezocht om vergast te worden.
Maar ik wist te ontvluchten naar de
hutten van hen, die gespaard zouden
worden.
Mengele liet, op de avond van de jood
se „Dag der Boetedoening" wanneer,
volgens een joods gebed, „God de men
sen onder de roede van de schaapsher
der laat doorlopen en uitmaakt wie zal
blijven leven en wie zal sterven", twee
duizend Jongens op het voetbalveld van
het kamp aantreden.
Onder plank door
Een jongen van veertien of vijftien
jaar zei tegen Mengele dat hij 18 was.
„Ik zal jullie helpen", riep Mengele woe
dend. Hij liet een grote jongen ko n,
die voor het doel moest gaan staan,
daarop liet hy Juist boven het hoofd
van de jongen een plank horizontaal
over de doellat aanbrengen Vervolgens
moesten alle jongens onder de plank
doorlopen zy, die deze niet konden aan
raken. moesten sterven", aldus Klein-
.nan.
Hij vervolgde: „Elke jongen deed zijn
best om zo groot mogelyk te lijken.
Ik was wanhopig, want ik zag hoe jon
gens, die groter waren dan ik, de plank
niet konden bereiken.
Mijn zestienjarige broer hielp mij
stenen en lompen in mijn schoenen te
doen, zodat ik groter zou lijken. Tot
tweemaal toe wisten wij ons te mengen
onder de jongens, die groot genoeg wa
ren bevonden en dus gespaard zouden
blijven.
De eerste maal merkte Mengele dit.
Hy zond ons terug, terwyl hij woedend
tegen de wachten riep: „Dit is sabotage".
Maar de tweede maal wisten wy er
definitief doorheen te glippen.
De helft van de jongens werd niet
groot genoeg bevonden. Zij werden ver
gast", aldus het relaas van de getuige
Kleinman.
Eichmann getuige
Op 19 juni zal Adolf Eichmann zijn
getuigenis beginnen, aldus is in kringen
van het Hof in Jeruzalem vernomen.
Eichmann zal getuigen nadat het pro
ces een weeklang is verdaagd om de
verdediging van Eichmann in de gele
genheid te stellen haar zaak voor te be
reiden.
In kringen van het Jeruzalemse Hof
verwacht men, dat het verhoor van
Eichmann door zijn Westduitse verde
diger, Servatius, ongeveer acht dagen in
beslag zal nemen. In deze periode zullen
alleen ochtendzittingen worden gehou
den. Men verwacht niet. dat de ver
dediging nog andere getuigen zal op
roepen.
Luchtvaartoverleg
O
gaat moeizaam door
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Met de omzichtigheid hem eigen r.eeft
staatssecretaris Stijkel na zyn terug
keer uit Europa het luchtvaartcontact
in Washington hervat. De eerste dagen
van deze week zal de Nederlandse de
legatie zich onderling beraden over een
nieuwe inkleding van de suggesties, die
men aan de Amerikanen zou kunnen
voorleggen. Mochten de Amerikanen met
nieuwe suggesties hunnerzijds komen,
dan zou men daar eveneens voor open
staan.
Gisteren heeft staatssecretaris Stykel
overleg gepleegd met de voorzitter van
de Amerikaanse delegatie, onderstaats
secretaris Martin. Het contact zal over
enkele dagen worden voortgezet. Of dit
wederom een contact der voorzitters zal
zyn. dan wel van de delegaties in hun
geheel, staat nog niet vast.
