DODENMARS doorgezet
tegen Himmlers bevel in
UITKOMST HARINGVISSERIJ
GECOMBINEERDE SCHEPEN
Een der allergrootste
acteurs van deze tijd
Weinigen overleefden
lange dodentocht
RONYFELT
III memoriam Paul Huf
Declamator van groot formaat
Inspecteur Vlijmscherp: creatie
Eichmann luistert
glimlachend
ndbm m banaan
bijzijn naam
Nederlandse vloot heeft hetere
mechanische hulpmiddelen nodig
W. J. ZIRKZEE
Stammenkrijg
in KIVOE
ligtvoet
Opgericht 1 maart 1860
Vrijdag 2 juni 1961
Derde blad no. 30369
De thans overleden Paul Huf was Amsterdammer in hart en nieren.
Hij werd er op 3 februari 1891 geboren, doorliep er het gymnasium en
vierde er ook zijn grootste triomfen.
Huf was oorspronkelijk bestemd voor de handel, doch het toneel
trok hem meer aan. In 1916 debuteerde hij als declamator, waarna een
jaar later zijn debuut volgde als toneelspeler bij het „Calderon Toneel".
Van 1918 tot 1924 was Huf verbonden aan de „Koninklijke Vereeni-
ging Nederlandsch Toneel", resp. onder Verkade en Rooyaards. In
1924 ging hij over naar het „Vereenigd Toneel" (Verkade-Verbeek),
terwijl hij van 1930—1931 verbonden was aan het Amsterdamsch
Toneel" (Verkade-Van Dalsum). In het volgende seizoen bleef Paul
Huf bij Eduard Verkade, die met zijn eigen gezelschap het Rika
Hoppertheater bespeelde.
Het seizoen daarop maakte Paul Huf
tezamen met Cor Hermus, Frits van
Dijk en Hans van Meerten deel uit van
de leiding van dit gezelschap. Na een
seizoen als leider van het „Groot Ne
derlandsch Toneel" (19331934) trad
hy als acteur-regisseur toe tot de „Am-
sterdamsche Toneelvereeniging" onder
leiding van Albert van Dalsum en A.
Defresne. Daaraan bleef Huf vele ja
ren verbonden totdat de instelling van
de Kultuurkamer hem dit onmogelijk
maakte. Paul Huf weigerde zich daarbij
aan te sluiten.
In de oorlogsjaren werkte hy nog in
cidenteel als declamator, doch van 1945
tot 1953 maakte hy weer deel uit van
het „Amsterdams Toneel Gezelschap"
onder directie van Van Dalsum, Defres
ne en Sternheim. Sinds 1953 was Paul
Huf verbonden aan de „Nederlandsche
Comedie" (Oster, de Meester en Bentz
van den Berg).
Talloze creaties
Van zyn talloze creaties noemen wy
Gysbreght en Bisschop Gozenwyn in
Vondels „Gysbreght van Aemstel", Ko
ning Claudius en Ponius in „Hamlet",
Thesaus in „Mldzomernachtsdroom",
Kalibaan in „Storm", Brack in „Hedda
Gabler", Bisschop Cauchon in „St.-
Joan", Overste Picquard in „Dreyfust",
de titelrol in „De zonderlinge dr. Clit-
terhouse", de officier van justitie in
„Mary Dugan", Metternich in „1' Aig-
lon", Diocletiaan in „Genisius", Mal-
volio in „Driekoningenavond" en Mac
duff in „Macbeth".
Ook door zyn voordrachtsavonden en
zyn solistisch optreden met vrywel alle
Nederlandse symfonische orkesten en by
officiële herdenkingen (Byron in 1924.
Goethe in 1929 en Vondel in 1932) heeft
Paul Huf grote naam verworven. In
het Concertgebouw trad hy geregeld
als solist op, om. in „Oedipus Rex" en
„l'Histoire du soldat" van „Strawinsky,
„Le martyre du St.-Sebastian" van De
bussy, „Le roy David" van Honneger
en „Peter and the wolf" van Prokofieff. j
Onvergetelyk voor vele Amsterdammers
is sinds 1946 zyn Jaarlyke optreden I
geweest als Thomasvaer op Nieuwjaars
dag in de Stadsschouwburg.
Ook op het gebied van de fonetiek j
heeft Paul Huf zijn sporen verdiend.
Hy was de eerste die (14) grammofoon
platen ten behoeve van nationaal esthe-
tisch-cultureel en pedagogische doelein
den in dienst stelde (1938 twee albums
Nederlandse literatuur van middeleeuw
se tot eigentydse gedichten).
Op de vocaal-dramatische afdeling
van het Amsterdams Conservatorium
gaf Paul Huf van 1927 tot 1945 lessen
in voordracht, toneelspel en regie. Als
„Inspecteur Vlymscherp" heeft hy vele
luisteraars aan zich verplicht, die via
Russische vice-premier
Chroenitsjow gestorven
Michail Chroenitsjow, een van de
Sowjetrussische vice-premiers, is op 60-
jarige leeftijd gestorven, meldt Tass. Hij
was lid van het centrale partycomité
en van de opperste Sowjet.
de radio met spanning het- speurders-
werk van de inspecteur volgden.
Trouw Amsterdammer
Op 3 februari jl. ontving Paul Huf
t.g.v. zyn 70ste verjaardag uit handen
van burgemeester Van Hall de zilveren
medaille van de stad Amsterdam. Hij
kreeg deze onderscheiding tijdens een
drukbezochte receptie in de Stads
schouwburg. De medaille vermeldt het
opschrift „Aan Paul Huf voor zijn to
neelprestaties en trouw aan de stad en
zijn schouwburg". Tijdens diezelfde bij
eenkomst las de voorzitter van het hul
digingscomité prof. dr. F. W. S. van
Thienen namens de Amsterdamse wet
houder voor Kunstzaken mr. A. de Roos,
een felicitatiebrief voor. waarin Paul
Huf dank werd gebracht voor hetgeen
hij als toneelkunstenaar en Amsterdam
mer voor de stad heeft gedaan. Ook de
voorzitter van de Nederlandse Vereni
ging van Toneelkunstenaars, de heer
A. Defresne, en de acteur Albert van
Dalsum spraken woorden van lof en
dank bij dit jubileum en noemden Paul
Huf „een van onze allergrootste acteurs
van deze tyd".
In verband met het overly den van
Paul Huf is de eerste toneelspelersdag,
welke vandaag in Nijmegen zou worden
gehouden afgelast. Ruim 200 acteurs en
actrices zouden deze bijeenkomst by-
wonen. Getracht zal worden de dag op
een andere datum doorgang te doen
vinden.
Straf voor stelen
van etsen uit museum
(Van onze correspondent)
Wegens diefstal van twee etsen van
Rembrandt uit het Teylers-museum te
Haarlem op 8 december gepleegd, heeft
de Haarlemse rechtbank gistermiddag
een 32-jarige leerling-verpleger uit
Haarlem veroordeeld tot een gevange
nisstraf van 6 maanden met aftrek
van voorarrest.
Advertentie
NOORDW1JK
inzake moord op Mary Kriek
Geen nieuwe aanwijzingen
Volgens mededeling van de politie in
Melbourne heeft een onderzoek naar de
vraag of er wellicht verband heeft be
staan tussen de moord in Engeland, in
januari 1958, op het Nederlandse meisje
Mary Kriek en de dubbele zelfmoord
in Melbourne van de 43-jarige Roger
St. Clair Fearon en zyn Nederlandse
vrouw Fritia, slechts een tweetal kran
teknipsels opgeleverd met berichten
over het politie-onderzoek in de moord
op Mary Kriek. Deze knipsels zyn ge
vonden in de slaapkamer van Fearon.
die destyds na de moord op het Ne
derlandse meisje door de politie werd
verhoord. Andere aanwyzingen over
enig verband tussen beide zaken heeft
de politie niet gevonden.
Wat de dubbele zelfmoord van het
echtpaar Fearon betreft, is de politie
ervan overtuigd, dat Fearon zyn vrouw
in haar slaap heeft doodgeschoten en
vervolgens zichzelf van het leven be
roofde met het geweer, dat hy daags
tevoren had ""kocht.
Zoals eerder gemeld, hadden Fearon
en - - eerste vrouw -oen zy nog in
Engeland woonden. Mary Kriek goed
gekend. Na de moord op Mary zyn zy
gescheiden. Later hertrouwde Fearon
cnet Fritia, die van Nederlandse afkomst
is.
Met een ietwat vragend glimlachje om de lippen heeft Eichmann in
zijn kogelvrije verdachtenbank in Jeruzalem gisteren geluisterd naar
wat getuigen en documenten vertelden over de door hem in november
1944 georganiseerde „dodenmars" van joden uit Boedapest. Eichmann
had al 450.000 Hongaarse joden naar de gaskamers gestuurd, toen hij
bevel gaf, dat 50.000 joden van Boedapest naar Oostenrijk, een
afstand van ruim 200 km., moesten lopen. Op dat moment verkeerde
het Duitse leger in Hongarije al in alarmtoestand en dreigde de
Russische opmars.
De plaatsvervangend openbare aanklager Bach legde documenten over, waaruit
blijkt, dat de route die de „dodenmars" had gevolgd, bezaaid was met lijken en
dat zelfs de commandant van Auschwitz by het zien daarvan een gevoel van
afschuw niet had kunnen verbergen. Op 17 november werd opdracht gegeven de
mars, die op 10 november was begonnen, te staken, nadat Eichmann een eerder
bevel van Himmler daartoe had genegeerd; 700 joden konden Boedapest weer
bereiken.
Dappere pogingen
van Wallenberg
Als eerste getuige werd gisteren ge
hoord de in Hongarije geboren Arye
Breslauer. die verklaringen aflegde over
de „moedige en dappere" pogingen van
Raoel Wallenberg, de byzondere verte
genwoordiger in Boedapest van de
Zweedse koning, die tot taak had het-
redden van joden van deportatie naar
de dodenkampen.
Wallenberg had een groep Hongaarse
joden georganiseerd voor wie hij vry-
stelling van het dragen van de joodse
ster had weten te krygen. Deze mensen
gingen op zoek naar in nood verkeren
de joden, aan wie zy dan Zweedse pas
poorten uitreikten. Wallenberg bezocht
de gevaarlykste gebieden. Hy was ver
metel en moedig en wijdde zich van
ganser harte aan de redding van joden,
aldus getuige Breslauer.
Volgens getuige werden enkele tiendui
zenden joden gered door het Zwitserse
consulaat, dat paspoorten begon uit te
geven toen de orders voor de „doden
mars" werden gegeven. De Duitsers ver
scheurden de Zwitserse paspoorten, doch
toen werden nieuwe verstrekt.
Volgens de schatting van Breslauer
hadden ongeveer 50.000 joden aan de
dodenmars meegedaan. Hy had gehoord.
Op het visserijcongres te Sche-
veningen is gisteren gesproken
over de haringvisserij. De heer J.
G. de Wit ing., inspecteur der
visserijen, hield een inleiding over
aspecten van het gecombineerde
vissersvaartuig, dat is een vaartuig
waarmee zowel met de treil (sleep
net) als met de vleet (drijfnet)
kan worden gevist. Het onderwerp
gaf vooral aanleiding tot een be
schouwing over de toekomst van
de haringdrijfnetvisserij.
Hij merkte op, dat by de in de laat
ste tien tot vyftien jaar gebouwde vis
serijschepen met motorvermogen steeds
is toegenomen. Op de nieuwe schepen
is de mogelykheid voor vleetvisserij nog
wel aanwezig, maar door de inrichting
van het schip is het toch meer een
.theoretische" mogelijkheid.
De haringvleetvissery lijkt een af
gelopen zaak te zyn. Spreker noemde
daarvan verschillende oorzaken op. o.m.
het verminderen van het aantal geoefen
de boetsters en het dure onderhoud van
de netten.
Deze vorm van vissery heeft echter
toch ook grote voordelen. Voor het be
houd van de visstand in de Noordzee
is zy beter dan de treilvisserij. Voor
de niet meer leerplichtige jeugd is zy
een prima visserij-opleiding. Zy ver
schaft meer zekerheid omtrent redelij
ke rusttyden voor de bemanningen. Het
brandstofverbruik is minder.
By het zoeken naar middelen tot
behoud van de haringvleetvissery moet
worden overwogen, dat deze vissery een
seizoenbedryf is, iets dat uit een oog
punt van continue-werkgelegenheid niet
meer in deze tyd past.
Een schip voor de haringvleetvisse
ry moet ook het hele jaar door werk
kunnen bieden aan de opvarenden en
dat betekent dat men naar het gecom
bineerde schip toe moet. tenzij men
van januari tot mei buiten de Noord
zee met de vleet zou kunnen vissen
een werkwyze die op het ogenblik
echter niet zo veel perspectieven biedt.
De heer De Wit schonk vervolgens
aandacht aan grootte, motorvermogen
en inrichting van het „gecombineerde
schip", en aan de mogelykheden van
rationalisatie en mechanisatie ter be
sparing van mankracht.
Langere schepen
Volgens gangbare Nederlandse opvat
tingen is de maximale lengte voor een
schip, waarmee de vleetvisserij wordt
uitgeoefend, 35 a 37 meter. In Polen
is men er echter ook in geslaagd deze
visserij te beoefenen met schepen van
vyftig meter lengte, waarop een aantal
speciale voorzieningen zijn aangebracht.
Zou men ook hier deze grotere sche
pen kiezen, dan zou men met wissel
bemanningen moeten gaan werken, een
systeem dat in het buitenland ook al
wordt toegepast. Wil men dat niet, dan
is er voorshands geen andere moge
lykheid dan het kleinere schip. Daar
mee zoekt men voor de visserij buiten
het haringdryfnetseizoen aansluiting by
het type van de succesvolle grote kotter.
De lengte over alles van zo'n schip
zou volgens spreker 34 of 35 meter kun
nen zyn.
Het tegelijk meenemen van vleet en
treil kan volgens de heer De Wit wel
zekere voordelen bieden, maar de na
delen zyn naar zijn mening toch groter.
Het zou leiden tot een hinken op twee
gedachten en tot mentale moeilijkhe
den voor de bemanning by een slech
te vangst met het ene soort net zou
men zichzelf gaan verwijten het an
dere niet te hebben gebruikt en
ook zouden moeilykheden op het so
ciale vlak te verwachten zyn.
Als men de vleetvisserij nieuw pers
pectief wil bieden zal men het daarom
naar zyn mening moeten zoeken in
de richting van een systeem waarby
of de vleet, of de treil wordt mee
genomen, en in een verbetering van
de vleetvissery op zichzelf.
Synthetische materialen hebben al
een belangryke verbetering betekend
voor de samenstelling van de vleet In
de toekomst zal men zich moeten be
zighouden met de vraag, hoe die vleet
van synthetisch materiaal constructief
vereenvoudigd kan worden. Verder is
verbetering van de vleetvissery mogelyk
door rationalisatie en mechanisatie van
wat op het dek gebeurt tydens en na
het vissen.
De heer De Wit zei tenslotte dat
het hem, als functionaris van het mi
nisterie van Landbouw en Vissery, aan
het hart. zou gaan als de vleetvissery
moest worden afgeschreven. Wil men
haar behouden, dan zal de research
om de produktiviteit van deze visse-
rytak te verbeteren met kracht en snel
ter hand moeten worden genomen.
Niet door ieder op eigen houtje maar
voor gerneenschappelyke rekening.
Voor behoud van de vleetvissery pleit
te ook de heer N. Haasnoot, directeur
van de NV vh firma N. Haasnoot te
Katwyk aan Zee.
De lieren P. A. de Boer, adjunct
inspecteur der visseryen, en P. Ouwe
hand. medewerker van het Nederlands
Vissery Proefstation te Utrecht, deden
mededelingen over de technische ont
wikkelingen by de haringvangst. De
heer De Boer vertelde byzonderheden
over proeven, door het onderzoekings
vaartuig „Willem Beukelsz" genomen
met pelagische netten. De heer Ouwe
hand sprak over de haringdryfnetvis-
sery.
Vastgeroest
Hy meende dat Nederland, wat de
mechanische hulpmiddelen betreft, ach
ter is bij het buitenland. De Polen
en de Russen, die visserytechnisch heus
niet de meerderen zyn van onze vis
sers, beschikken over betere hulpmid
delen en zitten niet vastgeroest aan
methodes en gebruiken, wat met een
visserynatie als de onze wel het geval
is.
Wel zyn er hier velen, die de dryf-
netvissery als ouderwets beschouwen.
Dat is een van de oorzaken, waardoor
de technische ontwikkeling in de dryf-
netvissery wat betreft schepen, moto
ren en accommodatie voor de bemanning
is blijven steken en geen gelyke tred
heeft gehouden met andere vissery me
thoden. Ook de heer Ouwehand was
geporteerd voor schepen die zowel voor
de trailvissery op haring als voor de
vleetvissery geschikt zyn, en bovendien
nog voor de wintervissery op andere
Vissoorten. Deze schepen zuilen dan
meteen zyn aangepast aan de eisen
die de tyd stelt wat betreft mecha
nisatie, vissery techniek en accommo
datie. De heer Ouwehand merkte
daarby op dat de moeilykheden, die
men heeft moeten overwinnen om de
katoenen netten door nylon netten te
vervangen, geen problemen hadden hoe
ven te zyn als techniek, praktyk en
research direct de koppen by elkaar
hadden gestoken en de eigenschappen
van dit nieuwe materiaal in verband
hadden gebracht met de eisen die de
vissery nu eenmaal aan een dryfnet
letelU
dat onderweg verscheidene duizenden
van hen waren doodgeschoten door de
leden van de Hongaarse fascistische be
weging de „Pijlkruisers", die met de be
waking waren belast.
Honger, ziekte en de kogel
De volgende getuige was mevrouw
Aviva Fleischmann, vroeger kapster in
Boedapest, die de „dodenmars" heeft
meegemaakt. Op 10 november 1944 dre
ven de „Pylkruisers" de joden op straat
bijeen, zonder onderscheid te maken
voor ouden van dagen en zieken. Toen
mevrouw Fleischmann met haar lotge
noten naar de verzamelplaats werd ge
dreven, zag zy onderweg talryke lichamen
van joden op de straten liggen.
Nadat een Duitse commissie de arres
tanten had geïnspecteerd, begon de „do
denmars". Er werd gelopen van 's mor
gens vroeg tot aan de avond, 's Avonds
kregen de mensen vuil water: „soep".
Ander voedsel kregen de mensen niet,
behalve als iemand eens uit medelijden
een stuk brood tussen de stoet gooide.
Medicijnen waren er niet en de gelede
ren werden gedund door dysenterie, ver
moeidheid en neerschieten. Mensen, die
niet verder konden, werden neergesla
gen en bleven stervend op de wegen
achter.
Na acht dagen bereikte mevrouw
Fleischmann met de andere overleven
den de Oostenrijkse grens. De Duitse
schildwachten wilden echter de grens-
bomen niet ophalen.
Getuige werd vervolgens in een kamp
geinterneerd. met nog 1.600 andere vrou
wen. Hiervan zyn er 1.200 aan tyfus
gestorven. De voeding bestond uit wat
soep per dag en om de drie dagen
honderdvyftig gram brood. Zwangere
vrouwen bevielen in de open lucht, onder
het licht van de schynwerpers en in
-ers. De b;
het byzijn van SS-<
baby's leef-
Vervolgens werd een verklaring voor
gelezen die de SS-kolonel Kurt Becher
in 1947 voor de Amerikaanse autoritei
ten in Neurenberg heeft afgelegd.
Becher, die betrokken was by de ruil
van een miljoen joden voor 10.000
vrachwagens. zei van Himmler toestem
ming te hebben gekregen dat de „do
denmars" van Boedapest naar Wenen
werd gestaakt. „Eichmann wilde echter
tegen de order van Himmler, die ik
hem had getoond, ingaan. Ik vertelde
Himmler dat het mij meermalen duide
lijk was geworden dat Eichmann de uit
voering van zyn bevel saboteerde. De
mars die hy organiseerde was zuivere
moord".
Himmler gaf Becher opdracht, Eich
mann naar zyn hoofdkwartier in Duits
land te brengen, toen Eichmann zyn
instructies bleef saboteren.
„Her Himmler ontving Eichmann ge
durende tien minuten in myn aanwezig
heid en schreeuwde hem toe: „Wanneer
u tot nu toe joden hebt vermoord en
ik belast u nu voor joden te zorgen,
zult u dan myn orders uitvoeren of
niet?" Eichmann zei: „Jawohl Herr
Reichsfuhrer", en ging kaarsrecht
staan".
Eichmann vermurwd
Later had Becher alleen een gesprek
met Himmler. „Ik knielde byna voor
Himmler. In Godsnaam, lost u de
kwesties met Eichmann op voordat hy
uw hoofdkwartier verlaat de man
doet alles tegen uw orders in. en zal
nog andere dingen doen. In myn angst
en woede zei ik tegen Himmler: ver
leent u hem het ridderkruis eerste klas
met de zwaarden".
„Himmler zei: Daar kan geen sprake
van zyn. Die man voert myn bevelen
niet uit". Maar na overreding van Be
cher besloot Himmler de onderscheiding
toch toe te kennen. „Eichmann was
vermurwd".
Himmler was kennelyk bang Eich
mann te veel te tarten omdat hy. of
diens chef in het Reichssicherheits-
heuptambt. Ernst Kaltenbrunner. Hitier
er op attent zou kunnen maken dat
Himmler in feite met de geallieerden
wilde onderhandelen, aldus Bach.
Kaltenbrunner heeft inderdaad in
Neurenberg verklaard Hitier te hebben
gewezen op Himmlers pogingen tot on
derhandelen. met als gevolg dat Hitier
zyn vertrouwen in Himmler verloor. De
laatste oorlogsdagen gaf Hitier opdracht
Himmler te fusilleren. Zoals bekend
werd dit bevel niet uitgevoerd en Himm
ler pleegde na zyn gevangenneming door
Engelse troepen zelfmoord.
Advertentie
den niet langer dan een uur.
Mevrouw Fleischmann werd tenslotte
door de Russen bevrijd en wist te voet
Boedapest weer te bereiken.
„Een droeve zaak"
Eichmann heeft gedurende het voor
onderzoek verklaard „op principiële
gronden" geen getuige te zyn geweest
van de mars, die hy „een droeve zaak"
noemde.
in diverse kleuren voorradig.
WONINGTEXTIEL
VAN 'T HOFFSTRAAT 7 - TEL. 24610
LEIDEN. MIDZA
Advertentie
Oost en West oneens over
naleving bestand in Laos
Op de conferentie in Genève over
Laos zyn Oost en West het ook gisteren
niet eens kunnen worden over de vraag
of het bestand in Laos al dan niet na
geleefd wordt De Canadees Chester
Ronning zei, dat de commissie van toe
zicht op de naleving van het bestand
de klachten over de bestandsschendin
gen niet naar behoren heeft kunnen
onderzoeken. Zoals bekend is Canada
lid van de drle-landencommissie van
toezicht.
Maarschalk Tsjen-Ji, de minister van
Buitenlandse Zaken van commu-
nistisch-China, verklaarde dat het be
stand doeltreffend is.
Het Britse ministerie van Buitenland
se Zaken bestudeert op het ogenblik
nieuwe Russische voorstellen over de be
voegdheden die aan de international"
commissie voor Laos moeten worden toe
gekend, zo is gisteren van diplomatiek"
zyde in Londen meegedeeld. Het zo'
hier gaan om voorstellen, die een tege
moetkoming inhouden aan het Britse
standpunt dat deze commissie meer be
voegdheden moet hebben om de be
standsschendingen in Laos te kunnen
onderzoeken.
In de Kongolese provincie Kivoe, en
vooral in de hoofdstad Boekavoe, zyn
leden van de stam der Bashi en andere
stammen slaags geraakt met de Ba koe-
soe. De Basji hebben om tussenkomst
van de V.N. verzocht en met name ge
vraagd een eind te maken aan de veld
slagen die de strydende stammen leve
ren.
Adrien Omari is de premier van de
provincie Kivoe. Hy is aangesteld door
Kasjamoera, die ten tyde van Loemoem-
ba's eerste kabinet minister van Voor
lichting was. De Bakoe soe steunen Oma
ri en zyn regering. Doch de stammen
van de andere party, die bovendien het
grootste deel van het grondgebied van
Kivoe in bezit hebben, verzetten zich
tegen Omari en de Bakoesoe. Bovendien
hebben de Basji en hun bondgenoten de
meerderheid in de provinciale bestuurs
raad.
Advertentie
Ze doen nog wel 's een goede N
ontdekking by de t.v.
Zo hebben ze natuuriyk 1
LIGTVOET ook ontdekt. J
Erkende
Philips
service
tth fü.f noor fanqttjtU ;s IntnJ,
GANGETJE 12
