WEGWIJZERPUZZEL DIE UIT
LEIDEN MOET VERDWIJNEN
CENTRUM-
N00RDWIJK 12
Historisch besef, nationaal gevoel
en geloof stuwkracht van verzet
OOK LEIDEN HERDACHT
OORLOGSSLACHTOFFERS
Verplichtingen
DR. E. ZURCHER
LEIDS LECTOR
29.75
16.75
Expogé Leiden herdacht doden
Eervol ontslag
lector J. C. H. Melis
VRIJDAG 5 MEI 1961
Ook ln Leiden zijn gisteren de landgenoten herdacht, die sinds de mei-dagen
ran 1940 het slachtoffer z\jn geworden van het oorlogsgeweld. Een stille stoet
stelde rich 's avonds om een uur of zeven in de omgeving van het museum „De
Lakenhal" op om even later via de Scheistraat, de Beestenmarkt en de Veelading
langs het vier jaar geleden onthulde bevrydingsmonument te trekken.
Het monument baadde voor deze bij
zondere gelegenheid in een zee van licht.
Leden van de voormalige B.S. hadden
er de ere-wacht betrokken, terwijl aan
weerszijden van de twee vlaggemasten
een aantal zeeverkenners stond aange
treden. Aan de voet van het fraaie beeld
geurden de bloemen, die de leerlingen
van de zesde klasse van alle lagere scho
len in onze stad er in de morgenuren
hadden neergelegd.
Tijdens de stille tocht werd deze kleur
rijke hoeveelheid met kransen en an
dere bloemstukken uitgebreid. Tot de
genen die hulde brachten aan de geval
lenen behoorden burgemeester Jhr. mr.
P. H. van Kinschot en de wethouders
mr. J. Drijber, S. M. Stolp en A. J. Jon-
geleen. Ook de commandant van de
Koksschool, kolonel Th. H. Wessels liep
in de stoet mee. Behalve de nabestaan
den van de oorlogs- en verzetsslacht-
offers hadden zich heel wat groepen en
verenigingen aangesloten. In alle een-
Burgemeester jhr. mr. F. H.
van Kinschot sprak gisteravond
bij het monument tegenover
molen „De Valk" het volgende
herdenkings woord.
„Het is thans zestien jaar ge
leden, dat wij aan de vooravond
van onze bevrijding stonden.
Alvorens de bevrijdingsdag te
vieren, willen wij op de vierde
mei de offers gedenken, die ge
bracht zijn om de bevrijding
voor ons te verkrijgen.
Voor de ouderen onder ons is
hetgeen gebeurd is in de jaren
1940-1945 onuitwisbaar in ons
geheugen gegrift en wij weten
met welk leed en met welke pijn
onze vrijheid gekocht is.
Er is thans een geslacht aan
het opgroeien er zijn bijna-
volwassen vrouwen en mannen
onder dat niet uit eigen er
varing weet, hoe de oorlogsja
ren geweest zijn. Toch is het
noodzakelijk, dat ook zij er zich
op bezinnen, aan wie zij het me
de te danken hebben, dat zij
nu mogen leven in dat gedeel
te van Europa waar vrijheid
heerst. Duizenden en duizenden
mannen en vrouwen hebben
ook voor hèn vrijwillig en on
vrijwillig hun bloed geofferd
voor idealen, waarvan zij zelf
de vruchten niet hebben mo
gen plukken.
Wij gedenken met eerbied bij
dit monument hun werk, hun
moed en hun trouw aan het
vaderland, en wij beseffen, dat
er hier, en ook thuis in de af
zondering, vele Nederlanders
zijn, bij wie thans nog de in de
oorlog geslagen wonden schrij
nen. Zij mogen beseffen, dat de
in de oorlog gebrachte offers
niet tevergeefs zijn geweest en
wij hopen van harte, dat zij
bij alle blijvende droefheid
om de geslagen wonden ons
medeleven zullen gevoelen.
Aan ons en met nadruk
wil ik hierbij ook de jongeren
betrekken leggen de gebrach
te offers ernstige verplichtingen
op. Wij mogen niet alleen genie
ten van onze vrijheid, maar die
nen ook in volle verantwoorde
lijkheid de verplichting te aan
vaarden om deze in stand te
houden. Vit eigen kracht kun
nen wij dit niet en daarom bid
den wij, dat God ons daarbij
zal leiden en steunen en ons
Zijn wijsheid en kracht moge
schenken".
voud werden de mannen en vrouwen,
die voor recht en vrijheid het offer van
hun leven brachten, geëerd. Studenten,
militairen, jongens en meisjes, zij allen
schaarden zich tijdens de plechtigheid
rond het bevrijdingsmonument. Opval
lend groot was de belangstelling van de
Jeugd. Volstrekt stil was het toen om
acht uur de straatverlichting werd in
geschakeld. Twee minuten van bezinning
slechts, maar hoe sterk in deze korte tijd
zal er gedacht zijn aan de slachtoffers
van de wereldkrljg? Nadat de burge
meester een herdenkingswoord had ge
sproken, de harmoniekapel „Werkmans
Wilskracht" het Wilhelmus had gespeeld
en de zeeverkenners de vlaggen hadden
gestreken behoorde deze sobere plechtig
heid voorlopig weer tot het verleden.
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Hagesteln T. Lelokerkerker.
vicaris te Lunteren. Te 's-Gravenhage
als zlekenhulspredlkant J. J. Ph. Vale ton
aldaar. Te 's-Gravenhage (wijkgem. 7)
(toez.) D .van der Werf te Sneek. Te
Pernis (vac. J. van der Sar) (toez.) W.
Verwey te Zevenhoven.
Benoemd tot bijstand ln het pastoraat
te Baam E. A. J. Plug, emeritus predi
kant te Egmond-Blnnen.
Aangenomen naar Sexblerum (toez.) B.
W. Steenbeek te Terwlspel.
GEREF. KERKEN.
Beroepen te Dordrecht (vac. A. Don
kers) J. Wilschut te Zeist. Te 's-Graven-
hage-Loosduinen (7de pred.pl.) W. Grif
fioen te Nljkerk. Te Veendam W. van der
Zwaan, predikant voor bijzondere werk
zaamheden te Amersfoort.
GEREF. GEMEENTEN.
Beroepen te Nunspeet G. Zwerus te
Norwich (Ontario, Canada) (voorheen te
Middelhemls).
CHR. GEREF. KERKEN.
De Anglicaanse Kerk en
de duivel
Anglicaanse bisschoppen zijn onder
voorzitterschap van de aartsbisschop van
Canterbury bijeen om uit te maken of de
duivel wel of niet moet voorkomen in
het ontwerp voor een nieuwe catechis
mus van de Anglicaanse Kerk.
Een speciale commissie heeft enkele
wijzigingen voorgesteld in de „belijdenis-
geloften". Een van deze geloften, nJL „ik
verzaak de duivel en al zijn werken etc."
wil zij enigszins anders formuleren.
De bisschop van Coventry verklaarde
ln verband hiermee, dat de commissie
gepoogd heeft een compromis te vinden.
Er bestaan twee partijen, zo zei hij, de
ene groep wil de duivel helemaal weg
laten; de andere wil hier niets van
weten.
Bij nader inzien zijn wij tot de con
clusie gekomen, dat de duivel niet uit
de catechismus weggelaten kan worden,
omdat de conceptie van de duivel een
integrerend deel van de bijbel is. De
aartsbisschop van Canterbury zei: „Ik
geloof niet dat wij klaar zijn om de
duivel op dit ogenblik aan te vallen".
Lezers schrijven
De Dodenherdenking
Geachte Redactie,
Het moeten ongetwijfeld wel zeer
zwaarwegende argumenten geweest zijn,
die de stichting „Dodenherdenking" heb
ben doen besluiten de sinds de oorlog zo
zeer ingeburgerde en waardige herden
king, van de voor ons land en onze
vrijheid gevallenen, op de wijze zoals zij
vele jaren plaats gehad heeft, dit jaar
niet te organiseren.
Reeds direct na de bevrijding toch, had
een herdenking plaats in de Pieterskerk,
waar de nabestaanden van de gevallenen
bijeen kwamen en tezamen met vele bur
gers van Leiden hun geliefde doden
herdachten.
Hoe plechtig was het, wanneer om
klokke 8 uur de grote klok van het
Stadhuis het ogenblik van stilte aankon
digde en men gezamenlijk zijn man,
zoon, broeder of verloofde herdacht.
Hoe intens luisterde men naar de ge
dachtenisrede, die werd uitgesproken en
hoe krachtig klonk daarna het Wilhel
mus. om dan in een stille stoet bloemen
te leggen bij het Be vrij dingsmonument.
Nu bijna niets van dit alles.
Een stille tocht langs het Monument,
een toespraak van de burgemeester en
twee minuten stilte.
Poverder kan het al niet.
Ik geloof, dat ik namens velen spreek,
wanneer ik zeg te hopen, dat dit de
eerste en laatste maal is. dat de Doden
herdenking in Leiden op deze wijze
heeft plaats gehad.
U, geachte redactie, dankend voor de
plaatsruimte.
H. VAN CITTERT,
Lammenschansweg 47.
Dr. E. Zürcher, die reeds verbonden
was aan de Leidse Universiteit, is bij
K.b. benoemd tot lector in het Chinees,
een nieuw ingesteld lectoraat.
Dr. Zürcher die geboren is in 1928
heeft aan de Leidse Universiteit gestu
deerd. In december 1953 legde de heer
Zürcher cum laudé doctoraal examen in
de Chinese taal- en letterkunde af. Hij
was toen reeds enkele maanden als as
sistent bij het Sinologisch Instituut der
Leidse Universiteit wericzaam. In mei
1959 promoveerde de heer Zürcher even
eens cum laude op een proefschrift:
„The Buddhist conquest of China; the
spread and adaptation of Buddhism in
early medieval China". Vóór zijn benoe
ming tot lector had dr. Zürcher verschil
lende wetenschappelijke rangen door
lopen. Laatstelijk was hij werkzaam als
wetenschappelijk hoofdambtenaar bij de
faculteit der. letteren en wijsbegeerte.
Dr. Zürcher heeft tijdens de jongste
diesviering een bijzonder boeiend college
gegeven over de Chinese Volkscommu
nes.
Newyorkse zomercursus
aan Leidse Universiteit
Evenals verleden jaar organiseert de
Newyorkse Universiteit samen met de
Stichting voor Internationale Samen
werking der Nederlandse Universiteiten
en Hogescholen een zomercursus te
Leiden.
Het programma van de cursus, die
duurt van 10 Juli tot 18 augustus, omvat
zowel onderwerpen op het gebied van de
literatuurwetenschap, als op dat van
economie en politiek.
De Leidse Universiteit heeft ook voor
deze cursus weer het Juridisch Studie
centrum „Gravensteen" ter beschikking
van de organisatoren gesteld.
ACADEMISCHE EXAMENS
Aan de Leidse Universiteit zijn ge
slaagd voor het kandidaatsexamen Ne
derlands recht de dames M M. van
Ditzhuyzen (Rotterdam), E. M. C. Kra
nen (Leiden) en de heren H. E. M. Boe-
ke (Noordwijk aan Zee), F. J. Lisman
(Den Haag) en W. F. van Dorp te Bilt-
hoven. kand. examen notarieel recht de
heer A. Bok (Ede); kand. examen Fran
se taal- en letterkunde mej. M. A. Has-
seleU Kirchner Baam).
Naschrift van de Redactie Zoals uit
voorgaande publikaties duidelijk is ge
bleken, heeft deze versobering plaats
gevonden op uitdrukkelijk verzoek van
het Gemeentebestuur.
Juist om der wille van de nagedachte
nis der gevallenen, achtte het bestuur
van de Stichting „Dodenherdenking"
zich niet gerechtigd om tegen de
nadrukkelijke wens van het Gemeente
bestuur ln. een herdenkingsdienst op de
traditionele wijze te organiseren en
daardoor wellicht volstrekt ongewenste
tegenstellingen te scheppen.
Het verkeer in Leiden munt bepaald
niet uit door vlotheid en veiligheid. Voor
een belangrijk deel kunnen de moeilijk
heden op dit gebied geschoven worden
op rekening van de historische groei van
de stad en de ontstellend trage uitvoe
ring van kapitalen verslindende pro-
Nerf'il
regenmantels
"wash and wear"
licht in gewicht,
geheel nylon gevoerd,
in prachtige voorjaars-
tinten 49.75
Jackets
prima dri-sil poplin,
geheel dubbel,
in marine en
korenblauw
Zomer -
pantalons
„made by Sturka",
in luchtige linnen
struktuur
Na afloop van de stille tocht langs het Bevrijdingsmonument kwamen de leden
van het district Leiden van de Ned. Ver. van Ex-politieke gevangenen uit de
bezettingstijd nog een kort ogenblik ln „De Harmonie" bijeen om te luisteren naar
een causerie van mr. dr. K. de Vries, directeur van de Leidse Chr. Kweekschool.
Mr. dr. De Vries, die sprak over
,Met binnenlands verzet in het licht
der historie", merkte o.m. op, dat
het historisch besef, het nationaal
gevoel en het geloof stuk voor stuk
stuwkrachten voor het verzet zijn
geweest. Spreker, die al deze aspec
ten afzonderlijk belichtte, zette uit
een, dat velen op grond van hun
historisch besef neen zeiden tegen
de maatregelen van de bezetter.
Dit besef deed hen meer dan de door
de bezetter verkondigde theorieën van
ras, bloed en bodem. Waartoe men komt
indien men breekt met de historie zeg
gen ons, aldus spreker, o.a. de jodenver
volgingen en het bombardement van Rot
terdam, dat in flagrante strijd is met de
eerbied van het leven.
De betekenis en inhoud van ons na
tionaal gevoel vinden wij, aldus mr. dr.
De vries, op vele plaatsen ln de geschie
denis terug. Wat een groep, een volk in
beweging brengt, dat is het nationaal
besef. Dit besef beperkt zich niet tot het
verleden, doch is ook op de toekomst ge
richt. Dit nationaal gevoel is niet alleen
een reservoir, doch ook een krachtbron
en heeft in de bezettingstijd niet alleen
gefungeerd als schild, maar ook als
zwaard.
Vervolgens wees spreker erop, dat de
bezettingstijd duidelijk heeft aange
toond. dat het Huis van Oranje niet was
gedegradeerd tot een ornament, doch
een hecht fundament is gebleven. Ons
Koninklijk Huis was nooit zo dicht bij
ons als in de jaren, dat de Koninklijke
familie ver van ons af was.
Tenslotte zette mr. dr. De Vries Uit
een, dat het geloof voor velen de bron is
geweest, waaruit de verzetsgeest ont
sprong. Voor vele verzetsstrijders was
het zesde couplet van het Wilhelmus
„Mijn schild ende betrouwen, zijt Gij, o
God, mijn Heer" niet alleen een lied van
de mond, doch ook van het hart.
Nu wij vanavond, aldus spreker, de
doden herdenken, gaat het niet alleen
om de herinnering aan veel, dat ons lief
was, doch gaat het ook om een opdracht,
t.w. de opdracht van het dienen en c".f
Is nog iets anders dan „te verdienen".
Moge ons volk de martelaren, die vielen
voor zijn bewijdiiig, nimmer vergeten.
jecten tot verbeteringen. Maar er zijn
óók verbeteringen mogelijk, die alleen
maar een beetje redelijk inzicht vergen
en vrijwel niets kosten.
Een zeer onoverzichtelijk knooppunt ls
de samenkomst van Levendaal, Plan- I
tage, Zijlsingel en Hoge Rijndijk. De on
overzichtelijkheid van dit punt ls aan de
historische groei van de stadsontwikke
ling te wijten. Maar het lijkt ons be- I
paald overbodig, de moeilijkheden hier
te vergroten door een uiterst verwarrend
systeem van wegwijzers.
Uit persoonlijke ervaring weten wij,
dat vele niet ter plaatse bekende auto
mobilisten op dit punt aarzelen, blijven
staan, het toch al moeilijke verkeer hin
deren en vele weggebruikers irriteren
(een zeer gevaarlijke toestand voor een
weggbruikr, zich geërgerd te voelen) al
leen maar doordat op de meest onbe
zonnen wijze met wegwijzers gegoocheld
wordt.
Op de bovenste van bijgaande foto's
ziet U een overzicht van dit knooppunt,
welke foto genomen is van de brug over
de singel. Recht vooruit Plantage en
Hogewoerd, naar links het Levendaal en
naar rechts de Zijlsingel.
De rechter pijl op deze foto wijst naar
een afbeeding van het bord, dat aan
het begin van deze pijl geplaatst is. Vol
gens dat bord moet het verkeer naar
Katwijk, Noordwijk en Lisse naar rechts
de singel volgen. De linker pijl toont
een afbeelding van het ANWB-bord op
de boek Levendaal-Plantage, waarop
duidelijk vermeld staat dat het verkeer
naar Katwijk, Noordwijk en Haarlem
(dus ook de bollenstreek met Lisse als
Centrum) hier naar links moet afslaan
om via het Levendaal te rijden.
Dit is waanzin. Wegwijzers zijn er om
richting aan het verkeer te geven, niet
om de mensen alle kanten uit te kunnen
laten gaan. Iedere automobilist weet,
dat hli van Leiden naar Amsterdam ook
over Parijs of Kopenhagen kan rijden,
maar het gaat bij de tekst van wegwij
zers om de meest aanbevolen route.
Wanneer men in het drukke bollen- en
zomerseizoen het verkeer naar bollen
streek en badplaatsen over de singel wil
leiden, dan moet het ANWB-bord in die
tijd veranderd worden. Is dit verkeers
technisch niet aanbevelenswaardig, dan
moet dat onofficiële bord op de hoek
van Zijlsingel en Plantage verdwijnen.
Tegen dat laatste bord bestaan boven
dien nog enkele bezwaren. Het is de be
doeling, dat het verkeer naar Katwijk,
Noordwijk en Lisse de weg langs de
singel volgt. Waarom dan niet alle drie
plaatsnamen Noordwijk, Katwijk en
Lisse ONDER de onderste pijl vermeld?
Nu staat Lisse boven die pijl, bij de ver
melding CENTRUM naar links. Volgens
de huidige aanduiding op dit bord is het
voor ter plaatse niet bekenden (en voor
wie anders zou dit bord bedoeld zijn?)
logisch, dat verkeer naar Katwijk en
Noordwijk naar rechts zou dienen af te
slaan en naar Lisse en het centrum naar
links.
Daar komt nog by, dat boven op dit
verkeersbord een toegevoegd bordje ls
aangebracht, waarop de Burchtmuur en
de stadhuistoren zijn weergegeven. Voor
een automobilist, die waarachtig niet
stil gaat staan om ieder verkeersbord op
zijn artistieke merites te gaan beoor
delen, maakt deze stadhuistoren de in
druk van een pijldie rechtuit wijst
voor „CENTRUM", terwijl daaronder
„CENTRUM" naar links wordt gediri
geerd, en terwijl achter deze „pijl" recht
uit een bord „verboden voor auto's"
prijkt.
Wij kunnen ons bezwaarlijk een on-
verantwoordelijker wegaanduiding in
denken dan op dit punt thans is aan
gebracht. Vorige jaren heeft dit reeds
tot moeilijkheden aanleiding gegeven,
dit bollenseizoen hebben wij geconsta
teerd. dat op dit punt de toch al nood
zakelijke moeilijkheden juist door deze
wegwijzers van tijd tot tijd tot een chaos
leiden. Wellicht kan men statistisch
aantonen, dat zich hier niet zoveel on-
De voorzitter van de Expogé, de heer
L. Questroo, die ook een inleidend woord
had gesproken', waarin hij o.m. opmerk
te, dat men in deze kring het uitvallen
van de dodenherdenking in de Stads
gehoorzaal erg mist, sloot deze, mede
door een deputatie van de Stichting
Dodenherdenking bijgewoonde bijeen
komst, met een kort dankwoord.
gelukken voordoen. Maar deze wegwij
zers werken verwarrend, hinderen dus
een vlok verkeer, prikkelen de wegge
bruikeren veroorzaken wellicht on
gelukken elders, omdat de weggebrui
kers zich misleid voelen en zich verder
van aanwijzingen bitter weinig aan
trekken.
Het is te hopen, dat een dergelijke
verwarrende situatie zo snel mogelijk
uit de wereld wordt geholpen. Door het
„onofficiële bord" weg te nemen óf door
ln „het seizoen" het ANWB-bord te
veranderen, maar dan moet het onoffi
ciële bord aanzienlijk worden verbeterd.
Overigens niet alleen dat bord, maar ook
de „voorrichtingsborden" van dit kali
ber, die elders op de Hoge Rijndijk staan
en die van A tot Z spotten met de eis
van duidelijkheid.
Bij K.b. is aan de heer J. C. H. Melis,
lector in het notariëel recht aan de
Leidse Universiteit, in verband met het
bereiken van de pensioenverplichte leef
tijd. op zijn verzoek per 1 september a.s.
eervol ontslag verleend.
De heer Melis is van 1937 af aan de
Leidse Universiteit verbonden geweest,
aanvankelijk als privaatdocent, sedert
oktober 1947 als lector.
Symposium over
Anabole Steroiden
Van 10 t/m 13 mei vindt in hotel „De
Baak" te Noordwijk een Symposium over
Anabole Steroiden plaats, waaraan wordt
deelgenomen door een 39-tal buiten
landse geleerden uit Europese landen en
Nederlandse onderzoekers op dit gebied.
Deze wetenschappelijke bijeenkomst,
die het karakter heeft van een ronde
tafelconferentie, is georganiseerd door
de N.V. Organon te Oss. Voorzitter van
de bijeenkomst is prof. dr. M. Tausk,
buitengewoon hoogleraar aan de Rijks
universiteit te Utrecht.
Anabole steroiden zijn stoffen, die in
het lichaam de opbouw van eiwit bevor
deren dan wel de afbraak remmen. Deze
stoffen worden daarom toegepast om het
tekort aan eiwitten, dat in allerlei or
ganen in het lichaam bij diverse ziek
ten kan ontstaan, sneller aan te vullen
en daardoor het herstel te bespoedigen.
Zij vinden tegenwoordig een uitgebreide
toepassing bij vrijwel alle specialismen
in de geneeskunde.
Dit symposium heeft ten doel de ver
schillende onderzoekers gelegenheid te
geven ervaringn uit te wisselen over
nieuwe ontwikkelingen op dit gebied.
Een dergelijke bespreking, die een uit
stekend voorbeeld is van de onontbeer
lijke samenwerking tussen medisch-
wetenschappelijke centra en industrie,
biedt, zo verzekerde men ons, belang
rijke mogelijkheden om de vooruitgang
op dit medisch gebied te bevorderen.
HEDENAVOND IN PIETERSKERK
Hedenavond om kwart over zeven
wordt in de Pieterskerk een interkerke
lijke herdenkingsdienst voor de bevrij
ding gehouden. Ds. J. Th. Mackenzie,
remonstrants predikant zal in deze
dienst de herdenkingsrede uitspreken,
terwijl ds. J. Groot, hervormd predikant
de liturgie voor zijn rekening neemt.
