Eichmann toeschouwer
bij juridisch treffen
Amerika zal geen goede diensten
bewijzen in geschil Nieuw-Guinea
100,-
WEERBERICHT
Tenzij beide partijen erom vragen
„Hear, hear!"
TOP-VOORDEEL
TWEN-COSTUUM
Halve gebr. kip
f 1.95
Gigantische worsteling tussen
verdedigers van twee stellingen
In Denemarken slaken
135.000 arbeiders
MORGEN TRIOMFALE INTOCHT
RUIMTE-RUS IN MOSKOU
President Kennedy verklaart:
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 13 APRIL 1961
No. 30328
LEIDSCH
Directeur: E. A. E. van Disüoeck DAGBL
Hoofdredacteur: J. Brouwer *75
DAGBLAD
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Geen militaire verplichting van Engeland
Onze correspondent te Washington meldt:
„Het is tamelijk moeilijk voor de V.S. zijn goede diensten aan te
bieden in het dispuut over Nieuw-Guinea, tenzij wij daartoe van beide
partijen het verzoek krijgen", zeide Amerika's president John F.
Kennedy gistermiddag op zijn wekelijkse persconferentie.
„Voor zover ik weet", zo vervolgde de president, „heeft geen van
beide partijen ons gevraagd in dit geschil te bemiddelen".
Deze opmerkingen werden gemaakt naar aanleiding van een vraag,
die de correspondent van het Amerikaanse persbureau Associated Press
stelde. Het is mogelijk dat Kennedy niets speciaals bedoeld heeft en
alleen de situatie heeft willen weergeven, zoals die op 't ogenblik is,
doch sommigen in de zaal vroegen zich af of de Amerikaanse president
soms op die manier een verzoek om bemiddeling heeft willen uitlokken.
Kennedy zeide de kwestie Nieuw-Guinea te hebben aangeroerd met
minister Luns en dat dit zeker ook een der onderwerpen zou zijn van
zijn discussies met president Soekamo van Indonesië.
Dene. Healey, de woordvoerder van
de Britse Labour party voor de buiten
landse politiek in het Lagerhuis, heeft
gisteren de grootzegelbewaarder en on
der-minister van Buitenlandse Zaken
Edward Heath de vraag gesteld, welke
militaire verplichtingen de Britse rege
ring heeft aangegaan om de Nederland
se regering te helpen by de verdediging
van Ned. Nieuw-Guinea, aldus onze
Londense correspondent.
Minister Heath zei: „De Britse rege
ring heeft geen verbintenissen aange
gaan om militaire hulp aan de Neder-
ALS U DEZE WEEK
NOG f 100,- KUNT
BESTEDEN...
U bent goed af als u deze
week zo'n kostuum uit onze
befaamde Twen-kollektie
kiest voor uw f 100,-. Zoveel
voordeel zult u zelden in een
maal binnenhalen, 'n Spe
ciale aanbieding die alleen
deze week geldig is.
VAN-DE-WEEK
HOOGSTRAAT 1-2 LEIDEN
Advertentie
Alléén: PETER LEENEN
Gangetje 14
KANS OP BUIEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien. Iets minder
zacht. Matige tot vrij krachtige zuidwes
telijke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
14 april
Zon op: 5.47 uur; onder: 19.35 uur.
Maan op: 5.49 uur; onder: 18.41 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee te 2.36
en 14.58 uur, laagwater te 10.39 en 23.05
uur.
landse regering te verlenen, ter bescher
ming van haar grondgebied in Ned.
nieuw-Guinea.
Healey stelde toen de volgende aanvul
lende vragen: „hoewel met instemming
kennis nemende van uw verklaring, zou
ik willen vragen of u weet dat de Ne
derlandse staatssecretaris voor Nieuw-
Guinea volgens de berichten onlangs in
dat land gezegd heeft, dat de Neder
landse regering militaire steun van En-
f:eland, de V.S. en Australië verwacht
n geval van een „grote aanval" door
Indonesië op Ned. Nieuw-Guinea. En
wilt ge de Nederlandse regering mede
delen, dat deze verklaring niet in over
eenstemming met de feiten is?
„Ik heb dat bericht gezien en ook het
bericht van dr. Bot's tegenspraak, dat
hij deze verklaring heeft afgelegd. Zoals
hij uiteenzette, kon van hem niet ver
wacht worden, dat hij sprak namens de
landen, welke in het oorspronkelijke be
richt waren genoemd."
„Tevens zou ik echter duidelijk wil
len maken, dat «|j ten stelligste van
mening zyn. dat indien er sprake is van
een dispuut over dit gebied, er in geen
geval geweld dient te worden gebruikt."
Van verschillende kanten in het La
gerhuis klonk toen de uitroep van in
stemming: „hear, hear!".
Goltz is gebelgd
De minister van Binnenlandse Zaken
van Nieuw-Zeeland, Goltz, heeft gezegd
dat hü gebelgd was over de druk op
Nederland en Australië om „zelfbestuur
te verlenen aan primitieve volken die
niet in staat zyn zichzelf te regeren".
Hij zei dit bij zijn terugkeer van
Nieuw-Guinea waar hy de plecntige bij
eenkomsten van de Nieuw-Guinea-raad
in Hollandia en de wetgevende raad in
Port Moresby heeft bijgewoond.
Hij zei dat Nederland en Australië de
inheemsen pogen op te leiden tot ver
antwoordelijkheid voor het besturen
van Nieuw-Guinea. „Dit zou echter een
langdurige zaak zijn."
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Jeruzalem Adolf Eichmann is op de tweede dag van zijn proces
passief toeschouwer geweest van de juridische strijd, die het voor
bereidend stadium van het eigenlijke proces vormt: de vraag of Israels
speciale gerechtshof bevoegd is hem te berechten. Eichmann, minder
gespannen dan dinsdag hij snoot zijn neus, keek af en toe de zaal in
die hij eerst schuw had genegeerd, glimlachte voor het eerst naar zijn
verdediger luisterde gisteren naar de openbare aanklager Gideon
Hausner, die zesenhalf uur lang de bevoegdheid van het hof verdedig
de. Hausner, citerend uit ontzaglijke stapels jurisprudentie, zei dat het
hof Eichmann zeer wel kan berechten, ondanks het feit, dat de wet
waaronder hij terecht staat, werd uitgevaardigd nadat Eichmann zijn
misdrijven had gepleegd. Vandaag was er geen zitting, morgen slechts
een halve, waarvan Hausner nog een deel voor zijn resumé opeist. Dan
komt Eichmanns verdediger Servatius aan het woord voor zijn repliek.
Verdediging zou
nog vele pijlen op
haar boog hebben
Er is nog een, overigens slechts kleine
mogelijkheid, dat het Hof zich komende
week onbevoegd zal verklaren. Doet het
dit niet, dan overweegt de verdediging
een beroep op Israëls Opperste Gerechts
hof. Eichmann zelf zal mischien pas over
een maand of mogelijk zelfs pas over
twee maanden aan het woord komen.
Als het Hof zich bevoegd verklaart en
als er verder geen spaak in het wiel ge
stoken wordt, zal eerst aanklager Haus
ner aan het woord komen. Hausner is
een grondig, maar zeer traag sprekend
en onhartstochtelijk jurist. Hij zal 50
getuigen horen en 1500 documenten als
bewijsmateriaal ter tafel brengen. Die
getuigen zullen door de verdediging aan
een kruisverhoor onderworpen worden en
elk document zal worden beproefd op
authenticiteit en bewijskracht. De ver
dediging heeft de moed nog niet op
gegeven en zegt nog veel pijlen op haar
boog te hebben. Dr. Servatius en zijn
briljante jonge assistent Wechtenbruch
beiden onverdiend door de Israëlische
pers aangevallen gaan ervan uit, dat,
nu men Eichmann niet eenvoudig de
knuppel in de nek heeft gelegd maar
aan een proces onderwerpt, dat proces
ook eerlyk en volgens de regels dient te
verlopen. Zij zullen met alle middelen
Een luchtopname van ANP-foto
van de werkzaamheden tijdens het
plaatsen van de eerste caison voor
de afsluiting van het Veerse Gat.
In Denemarken is gisteren het groot
ste arbeidsconflict voor dit land in deze
eeuw uitgebarsten, toen 135.000 metaal
bewerkers, havenarbeiders, zeelieden en
transportarbeiders het werk neerlegden
om aan eisen voor hogere lonen en be
tere sociale voorzieningen kracht bij te
zetten.
In het parlement heeft de oppositie
een wetsvoorstel ingediend, waarin geëist
wordt dat de staat ingrijpt in het ge
schil. De uit sociaal-democraten en ra
dicalen bestaande regering heeft echter
verklaard, dat zij niet tussenbeide zal
komen.
voor Eichmann vechten, ook al zou dat
somigen niet aangenaam zijn.
Men kan zich. by het huidige menu
van juridische rijstebrij, niet onttrekken
aan de indruk, dat er nog verrassingen
in petto zyn, waaronder een mogelijke
uitlevering aan Polen, dat zich over de
bevoegdheid van zijn gerechtshoven geen
zorgen behoeft te maken.
Ook wanneer men uit dit proces prik
kelender kost had verwacht, is die juri
dische rijstebrij, die in een onstuitbare
stroom uit de koker van de openbare
aanklager vloeit, een interessant gerecht
voor kenners. Hausner zoekt namelijk
een waterdicht precedent te scheppen
voor de z.g.n. „Post facto wetgeving"
(wetten na het bedrijven van de mis
daad.) ter berechting van oorlogsmisda
digers. Derhalve sleept hij alle wereld
delen en uit alle hoeken van zyn juri
dische vindingrijkheid met materiaal aan
voor de staving van zijn uitgangsstelling.
Die luidt in het kort: nationaal en inter
nationaal recht berust op de zeden en
gebruiken van beschaafde volken. Maar
geen enkele beschaafde wetgever heeft
ooit kunnen voorzien dat er zulke krank
zinnige misdrijven als de Duitse oorlogs
misdaden bedreven zouden worden. Moe
ten die mfedadigers ongestraft blijven of
worden uitgeleverd aan particuliere ver
gelding omdat er geen wetten zijn die op
hen betrekking hebben?
Slot pag. 2
De Russische ruimtevaarder ma
joor Gagarin met zijn echtgenote en
zijn dochtertje Lena.
I Dit blad bestaat uit 24 pagina's.
Kennedy hoopt op inhalen van achterstand
Over de gehele wereld heeft men zich gerealiseerd, dat de historische
ruimtereis van de Russische luchtmachtmajoor Gagarin een technische
prestatie van de grootste orde is geweest, die andermaal de belangrijke
voorsprong van de Russen op rakettechniek heeft bevestigd Men heeft
bewondering voor deze prestatie niet onder stoelen of banken gestoken.
Ook Kennedy, voor wie deze Russische stunt een bittere pil moet zijn
geweest vooral omdat het niet aan hem te wijten geweest is, dat
Amerika een achterstand op het gebied van de raket-techniek heeft
heeft Chroesjtsjow telegrafisch gelukgewenst met het bereikte succes.
In een persconferentie sprak hij de hoop uit, dat de Verenigde Staten in
de loop van dit jaar hun achterstand zullen inhalen.
Over dat inhalen dacht de directeur van het Britse observatorium
van Jodrell Bank, prof. Lovell, wat minder rooskleurig. Aan zijn grote
bewondering voor de Russische prestatie verbond hij de opmerking, dat
naar zijn inlichtingen de Russen er binnen vijf jaar in zouden slagen
een mens op de maan te doen landen, en d^t de kans te verwaarlozen
klein is, dat de Amerikanen de Russen bij deze horde in de wedloop
naar de ruimte zouden hebben ingehaald. Hij meende, dat de Russen
er binnen achttien maanden in zouden slagen, een bemand ruimtevaar
tuig een reis om de maan te laten maken.
Ongetwijfeld juist
In Rusland, waar gisteren een opge
wonden feeststemming heerste, zyn tal
loze verhalen over de eerste ruimterei
ziger losgekomen, die doorspekt zyn met
onbenullige details over zijn leven van
de wieg tot her. ruimteschip. Vanzelf
sprekend heeft hij altijd van een der
gelijke heldendaad gedroomd, en Jules
Verne was in zyn jeugd zijn lievelings
auteur. Volgens vele van deze verhalen
heeft zijn echtgenote niet van tevoren
geweten, dat haar man deze historische
ruimtevlucht zou maken. Zy hoorde er
pas van, toen een kennis haar opbelde
n-i, het eerste radiobericht te hebben
vernomen.
In sommige kringen in het westen
is twijfel uitgesproken over de juistheid
van de door de Russen verstrekte tijd
stippen van de eerste ruimtevlucht. Men
meende in die kringen, dat de vlucht
enige dagen eerder heeft plaats gevon
den, en dat eerst na het slagen een
propagandistisch zo gunstig mogelijke
nieuwvoorziening was geënsceneerd.
Een woordvoerder van het Witte Huis
en een lid van de NASA hebben ech
ter medegedeeld, dat de bemande satel
liet gedurende de gehele vlucht door
Amerikaanse militaire diensten is ge
volgd, en dat de opgegeven bijzonder
heden volledig klopten. Er is in de da
gen voor deze vlucht geen enkele ande
re Russische kunstmaan waargenomen,
zodat volgens de Amerikanen aan de
juistheid van de Russische gegevens niet
behoeft te worden getwijfeld.
Spoedig meer?
Van Russische zijde is medegedeeld,
dat de eventuele wetenschappelijke gege
vens over de vlucht zullen worden ge
publiceerd. Van Amerikaanse zijde is er
echter de nadruk op gelegd, dat waar
schijnlijk de wetenschappelijke resulta
ten met uitzondering van Je erva
ringen met landurige schijnbare ge
wichtsloosheid gering zullen zijn,
doch dat het hier voornamelijk ging
om een technisch zeer knappe prestatie.
Een van die technische verdiensten van
dc vlucht is, dat de besturing en ook
de landingsoperaties geheel automatisch
zijn verlopen. Gagarin heeft de vlucht
alleen als „passagier en waarnemer"
meegemaakt, aldus de Russische ruim
tevaartdeskundige Vavarof.
De Russische geleerden Sedof en Bla-
gonravof, die resp. in Amerika en Italië
vertoeven, hebben verklaard dat Rus
land dit jaar nog verschillende beman
de ruimte vlucht en zal uitvoeren. Het is
nog niet bekend, of Gagarin een van
die vluchten zal maken. Rusland heeft
volgens betrouwbare berichten in totaal
zes volledige getrainde astronauten-in-
spe.
De Amerikaanse astronauten-u:-oplei-
ding, waarvan er een waarschijnlijk nog
deze maand een korte raketvlucht naar
de ruimte zal maken, waren zeer teleur
gesteld toen zij vernamen, dat Rusland
de primeur van de bemande ruimte
vaart had veroverd, doch zij toonden
grote bewondering voor de prestatie op
zichzelf.
Prof. mr. dr. G. v. d. Bergh uit Am
sterdam, die al vele malen van zich
heeft laten horen als overtuigd tegen
stander van de bemande ruimtevaart,
vond het Russische experiment bijzon
der knap, maar meende dat het niets
uitstaande heeft met ruimtevaart, om
dat de Spoetnik nog maar heel dicht bij
de aarde is gebleven wanneer men de
enorme afstanden in de wereldruimte
in aanmerking neemt. Hij zag deze ge
beurtenis alleen als een schot in de
koude oorlog. Enfin, de scheepvaart over
de wereldzeeën is ook begonnen met een
uitgeholde boomstam in de branding aan
het strand. Die uitgeholde boomstam
had evenwel met scheepvaart te maken
als de spoetnik van gisteren met de
bemande ruimtevaart: het was de eerste
stap, die over het algemeen belangrij
ker is dan alle verdere stappen, zoals
de eerste stap van een kleuter. De rest
komt wel!
Het is dan ook volkomen begrijpelijk
niet alleen uit politiek propagandis
tisch oogpunt, dat Gagarin morgen in
Moskou als held zijn intocht za' ma
ken om naar het Rode Plein te rijden,
waar hem een grandioze huldiging tén
deel zal vallen. Chroesjtjow zal hem
hier persoonlijk eren in bijzijn van een
groot deel van het diplomatieke korps
en vele duizenden landgenoten.
($uc/ <3ïteuxvs
Uit Het Leidsch Dagblad van
13 april 1861:
Om den arbeid van kinde
ren in fabrieken. Men was bin
nen Leiden reeds bezig met een
enquête, veel omvattend en ge-
wigtig, misschien te omslachtig
en te zwaar, om daarvan binnen
korten tijd uitkomsten te kun
nen verwachten. De weg, door
den Minister ingeslagen, draagt
het kenmerk van eenvoudigheid
en zal welligt daardoor het
meest doel treffen, omdat zij
het zegel der waarheid bezit. Die
weg is nog niet ten einde toe be
wandeld en men wacht dus nog
op den uitslag van den voorge
nomen loop.
Wij vernemen dat voorma
lige kommandant der Leidsche
schutterij de Luit, kolonel J.
Henkes, tot een aandenken als
blijk van gehechtheid aan het
korps offic. een keurig portret
van Z. M. den Koning in een
sierlijke lijst heeft ten geschen
ke gegeven.
