CRISIS-ATMOSFEER OVER LAOS
IN AMERIKAANSE HOOFDSTAD
Luistergeld
moet hoger
Westelijke concessies
voor kernwapenproeven
WEERBERICHT
President Kennedy voortdurend
in overleg met zijn militaire
en diplomatieke medewerkers
Engeland en Amerika willen per
jaar 20 inspecties toestaan
Geldprijs voor
Bert Haanstra
Nieuwe koers
voor Angola?
©ucf ^)ïïèi
leuws
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 22 MAART 1961
No. 30311
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze correspondent in Washington)
In Washington begint zich inzake Laos een crisis-atmosfeer te ont
wikkelen. Maandag en gisteren confereerde president Kennedy met
zijn belangrijkste diplomatieke en militaire medewerkers. Het opdrin
gen van de communisten in Laos heeft in de Amerikaanse hoofdstad
ernstige bezorgdheid gewekt. Met het oog hierop heeft de president
zijn persconferentie van vandaag verzet naar morgen. Er staan Ameri
ka verschillende wegen open. Het zou meer materiaal en meer mili
taire adviseurs naar Laos kunnen zenden. De ZO AVO (Zuidoostazia-
tische verdragsorganisatie) zou met Aziatische troepen steun kunnen
verlenen aan de door het Westen erkende regering van Boen Oem en
zelfs zouden Amerikaanse troepen in de strijd kunnen ingrijpen. Dit
laatste is echter niet waarschijnlijk. Amerika zal zijn bondgenoten
willen raadplegen alvorens zijn gedrag definitief te bepalen. Hoewel
men in Washington weinig voelt voor een conferentie van veertien
staten over Laos, blijft ook dit een mogelijkheid. In elk geval moet pre
sident Kennedy vastbesloten zijn alles te doen om machtsoverneming
door de communistisch-gezinden in Laos te voorkomen. Tot zover onze
Amerikaanse correspondent.
gisteren het plaatsje Kam Keoet bereikt,
op 60 km van de Mekong en de grens
met Siam. Naar verluidt "hebben beide
partyen zware verliezen geleden. Volgens
de minister van Voorlichting in de
rechtse regering-Boen Oem, Boeavan
Norasingh, hebben de troepen van ge
neraal Nosavan de stad nog in handen.
Kam Keoet is het meeste zuidelijke
punt ,dat geregelde troepen van de link
se Pathet Lao totnutoe hebben bereikt.
De guerrilla-activiteit in de provincie
Savannakhet zou reeds enige tijd ge
leden zijn toegenomen. Wanneer Kam
Keoet in handen van de Pathet Lao valt
zal zy in staat zijn het land in tweeën te
delen, juist ten zuiden van de hoofdstad
Vientiane.
Noordvietnamezen
in de aanval
Volgens het Engelse persbureau Reuter
zijn waarnemers in Washington van
mening, dat de huidige situatie is ge
groeid uit het onderhoud, dat de Ameri
kaanse minister van Buitenlandse Za
ken Rusk tijdens het weekeinde met de
Rus Gromiko heeft gehad. Dit onder
houd zou aan Amerikaanse kant een
pessimistische indruk hebben achter
gelaten.
Troepen van de Pathet Lao hebben
Staatssecretaris
Het financieren van de Wereldomroep
niet meer uit de luisterbijdrage, maar
uit Rijks middelen zal op zichzelf geen
uitkomst bieden uit de financiële moei
lijkheden, waarmee de omroepen te
kampen hebben. Aan een verhoging van
het luistergeld zal te eniger tijd niet
zijn te ontkomen.
Dit is de mening van staatssecretaris
mr. Y. Scholten. Hij heeft deze geuit
tijdens het mondeling overleg, dat de
vaste commissie voor O.K. en W. uit de
Tweede Kamer, met de regering heeft
gepleegd over verschillende punten,
waaromtrent de bewindslieden bij de
openbare behandeling van de begroting
van O.K. en W. de commissie niet had
den bevredigd. Het verslag van dit mon
deling overleg is gisteravond aan de
Kamer toegezonden.
Over de onafwendbare verhoging van
het luistergeld merkte de staatssecre
taris verder op, dat het luistergeld sinds
1942 f 12.per jaar bedraagt. De sinds
dien aanmerkelijk gestegen uitgaven
konden aanvankelijk worden opgevan
gen, doordat het aantal radiotoestellen
in gelijke mate bleef stijgen. Dit sta
dium is thans echter voorbij. Weliswaar
stijgt het aantal verkochte radiotoestel
len nog steeds, doch niet meer in die
mate als voorheen. Het betreft
hier voornamelijk de vervanging van
oude toestellen en de aanschaffing van
toestellen door nieuwe gezinnen. Afge
zien van de toeneming van het aantal
autoradio's, lijkt de radioluister-
dichtheid in Nederland thans niet meer
noemenswaard toe te nemen en is het
verzadigingspunt bereikt. De uitgaven
voor de omroepverenigingen blijven
echter stijgen, onder andere doordat de
kwaliteitseisen steeds hoger worden.
GUNSTIG RESULTAAT
UTRECHTSE JAARBEURS
(Van onze correspondent)
De algemene indruk over de Jaar
beurs te Utrecht die hedenmiddag aan
het Croeselaanterrein te Utrecht zijn
poorten sloot, is onverdeeld gunstig. Dit
zei vandaag de heer J. H. D. van der
Kwast, Jaarbeursdirecteur, in een over
zicht van deze 76ste beurs.
Aan het Vreeburg zijn bijzonder goe
de zaken gedaan en op het Croeselaan-
teriein werden vele nuttige contacten
gelegd.
MINDER KOUD
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Bewolkt, maar geen regen
van betekenis. Matige tot vrij krachtige
wind tussen west en noordwest. Minder
koud vooral in de nacht.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
23 MAART
Zon op: 6.38 uur; onder: 18.57 uur;
Maan op: 10.35 uur; onder: 1.35 uur;
Hoogwater te Katwijk te 7.48 en 20.12
uur, laagwater te 3.20 en 15.47 uur.
Dit blad bestaat alt 16 pagina's
Controle op vivisectie
bepleit
Kamerlid stelt vragen over
gestolen honden
Het Eerste-Kamerlid, de heer Querido
(PvdA), heeft aan de ministers van
Justitie en van Sociale Zaken en Volks
gezondheid de volgende schriftelijke
vragen gesteld:
„Hebben de ministers kennis genomen
van berichten in de pers betreffende het
gebruik van gestolen honden voor vivi
sectie in het Academisch Ziekenhuis te
Leiden?
Zo ja, zijn de ministers dan niet van
mening, dat deze berichten erop wijzen,
dat vivisectie onder de tegenwoordige
omstandigheden tot ontoelaatbare
praktijken leidt?
Indien ook de vorige vraag bevesti
gend wordt beantwoord, zijn de minis
ters dan bereid hun standpunt, verde
digd bij de behandeling van de Dieren
beschermingswet, te herzien en een con
trolesysteem op de beoefening van de
vivisectie te ontwerpen?,,
De bovenstaande vragen hebben be
trekking op een geval, dat zich kort
geleden heeft voorgedaan en waarbij een
ras-hond uit Nieuwkoop, geheel buiten
medeweten van de eigenaar, via een
opkoper te Bodegraven die van deze
„handel" een winstgevend bedrijf maak
te, terecht was gekomen in het Acade
misch Ziekenhuis te Leiden, waar het
dier een (experimentele) longoperatie
had ondergaan. Volledigheidshalve ver
melden wij hierbij dat de hond deze
operatie goed heeft doorstaan en bin
Generaal Phoemi Nosavan, vice-pre
mier en minister van Defensie van Laos,
heeft vandaag medegedeeld, dat twee
bataljons, voornamelijk bestaand uit
Noord Vietnamese troepen, een aanval
op grote schaal hebben ingezet tegen de
regeringstroepen in het gebied van Kam
Keoet, ongeveer 65 kilometer van <je
Mekong-rivier, die de grem vormt tus
sen Laos en Siam. De bataljons worden
gesteund door zware artillerie.
Tornado in Pakistan
180 slachtoffers
Een tornado, die zondag Oost-
Pakistan trof, heeft 180 slachtof
fers gemaakt, zo is van ambtelijke
zijde meegedeeld. Er vielen 800
gewonden.
In Genève is gisteren de conferentie-van-drie over het staken van
proeven met kernwapens hervat. Engeland en de Verenigde Staten
hebben de Sowjet-Unie een aantal nieuwe voorstellen gedaan. De con
ferentie begon in augustus 1958. De zitting van gisteren die werd ge
presideerd door de Russische afgevaardigde Semjon Tsarapkin, was de
274ste sinds de aanvang.
De Amerikaanse delegatieleider, Arthur Dean, verklaarde dat de
Ver. Staten op voorstel van de Sowjet-Unie Russische deskundigen
zullen toelaten bij alle proefexplosies. Zij zullen de installaties mogen
inspecteren en toegang hebben tot de gegevens die uit de proeven zijn
verkregen. President Kennedy zal het Congres vragen met dit voorstel
in te stemmen. Krachtens de wet van MacMahon mag aan buitenlan
ders geen informatie over atoomenergie worden verstrekt.
Rus Tsarapkin heeft
talrijke bezwaren
De verenigde Staten verlangen van
de Sowjet-Unie wederkerigheid. Ame
rikaanse geleerden moeten dus Russi
sche installaties kunnen bezichtigen. De
Amerikaanse gedelegeerde verzoent Tsa
rapkin tevens terug te komen van zijn
besluit niet actief deel te nemen aan
gemeenschappelijke programma's voor
seismisch onderzoek.
Het Westen is bereid kleine onder
grondse proefexplosies voor een periode
van drie jaar te staken. De Sowjet-
Unie wenst een moratorium van vier
of vijf jaar, het Westen had aanvan
kelijk voorgesteld een periode van twee
jaar, telkens met drie maanden te ver
lengen.
Engeland en de Verenigde Staten wil
len elk jaarlijks twintig inspecties naar
niet-geidentifiseerde seismische gebeur
tenissen toestaan. Het laatste Westelijke
voorstel was twintig inspecties in de
Sowjet-Unie en twintig inspecties in
Engeland en de Verenigde Staten sa-
nenkort aan zijn eigenaar zal worden
teruggegeven. Overigens zijn ook wij van
mening, dat het in hoge mate ongewenst
is, dat de mogelijkheid blijft voortbe
staan, dat dieren tegen de uitdrukke
lijke wens van hun eigenaar in, aan
vivisectie worden onderworpen Red.
„L.D."
men. De Sowjet-Unie was bij het ver
dagen van de onderhandelingen bereid
tot drie inspecties per jaar op haar
grondgebied.
Geen tijdrovende
stemmingen
Met betrekking tot de zeven landen
omvattende controle-commissie voor
toezicht op de naleving van een even
tueel akkoord zijn de Westelijke mo
gendheden bereid het Russisch verlan
gen naar pariteit in te willigen. De
commissie zou dan moeten bestaan uit
elf landen: vier Westelijke, vier com
munistische en drie neutrale landen.
Het Westen verlangt in ruil voor deze
concessie, dat het verdrag snelle en
doeltreffende controle mogelijk maakt,
zonder voortdurende tijdrovende stem
mingen in de controlecommissie.
De Verenigde Staten zijn bereid het
aantal controleposten op Russisch
grondgebied van 21 tot 19 te vermin
deren, op voorwaarde dat het aantal
controleposten in Amerikaanse gebieds
delen van 17 tot 16 wordt terugge
bracht. In Engeland zou één controle
post moeten worden gevestigd in Engelse
gebiedsdelen zouden er 13 moeten ko
men. De Sowjet-Unie heeft ingestemd
met 15 posten op haar grondgebied.
Het hotel "Le Pare" in Evian op
de Franse oever van het Meer van
Genève, waar de Frans-Algerijnse
onderhandelingen zullen worden
gevoerd.
Eventueel kan de controlecommissie, met
toestemming van de drie betrokken lan
den, een andere regeling treffen.
Het Westen heeft het reeds door de
Russen aanvaarde rapport dat deskun
digen in 1959 over controle up proe
ven op grote hoogte eveneens aanvaard.
Hieruit wordt o.a. het gemeenschappe
lijk gebruik van aardsatellieten bepleit.
Een andere Westelijke concessie is
dat elk van de drie leden van de atoom
club het recht van veto heeft over de
gehele begroting van de controle-organi
satie. Aanvankelijk hadden de Weste
lijke mogendheden een tweederde meer
derheid verlangd.
„Liever weken dan maanden"
Dean verklaarde mede namens de
Britse gedelegeerde David Ormsby Gore
te spreken. De voorstellen kunnen in
elk opzicht als gemeenschappelijke voor
stellen worden beschouwd.
Het Westen is niet van zins conces
sies te doen wat betreft de criteria op
grond waarvan een onderzoek ter plaat
se moet worden ingesteld, het aantal
van twintig inspecties per jaar naar
niet-geidentlficeerde seismische gebeur
tenissen en de bezetting van de con
troleposten. De inspectiegroepen mogen
niet bestaan uit onderdanen van het
land, waar een onderzoek wordt inge
steld. De bemanning van vliegtuigen
die voor inspectievluchten worden ge
bruikt evenmin, en de leider van de
post mag niet afkomstig zijn uit het
land waar de post is gevestigd.
Slot op pag. 2
Koningin Juliana en Prins Bernhard
hebben gisteren in Paleis Soestdijk
de Belgische Nobelprijswinnaar
pater Pire ontvangen, die vertelde
over zijn werk ten behoeve van de
vluchtelingen.
Marokko liet de elf
oliedeskundigen vrij
Marokko heeft gisteravond de elf
olie prospectors, die 11 maart uit de
Spaanse Sahara werden ontvoerd, in
vrijheid gesteld. De mannen (drie Ame
rikanen, twee Canadezen, vijf Span
jaarden en een Fransman) zijn in een
kazerne te Rabat overgedragen aan de
ambassadeurs van hun landen.
Koning Hassan las de ambassadeurs
van de V.S., Canada, Spanje en Frank
rijk een verklaring voor, waarin o.m.
gezegd werd, dat de elf buitenlanders,
die werkten in het zuidelijk deel van
Marokko, dat echter nog steeds niet
onder Marokkaans gezag is gekomen,
gevangen zyn genomen door een groep
patriotten. ,Door dit incident, heeft het
conflict over Marokko's zuidelijke ge
bieden zich nog meer toegespitst", aldus
Koning Hassan.
Spanje heeft inmiddels aanzienlijke
troepenversterkingen naar de Sahara ge
stuurd. Eind vorige week werd bericht,
dat de Marokkanen oorlogsmateriaal
bijeenbrachten nabij de grens tussen
Marokko en de Spaanse Sahara.
Dit keer een Duitse
drieling in corso
Het jaarlijkse bloemencorso, ditmaal
„Zo is Nederland" geheten, en waarin
27 praalwagens meerijden, wordt gehou
den op 22 april. Het vertrekt om 11
uur uit Sassenheim en het voert via
Lisse en Hillegom naar Bennebroek en
vice versa.
Op het ogenblik bloeien overal in de
bollenstreek de late crocus, de narcis en
de tulipa. Bij goed weer zal men met
de volgende bloeiperiode rekening kun
nen houden: narcissen en tulipa's van
20 maart tot circa 15 april, hyacinten
van 10 april tot 25 april, vroege rulpen
van 15 april tot 30 april en late tulpen
van 25 april tot 10 mei. Men verwacht
ook dit jaar weer veel publiek.
De NZHVM zal op drukke dagen weer
extra bussen naar de Keukenhof laten
rijden. Van Den Haag Hollands Sppor
uit kan men om het half uur over
Wassenaar en Noordwijk met de gewone
lijndienst naar de Keukenhof. Wat de
Nederlandse Spoorwegen betreft: alleen
op de dag van het corso zullen op het
baanvak Amsterdam-Den Haag extra-
treinen in Lisse en Hillegom stoppen.
Bij het jongste bloemencorso, gehou
den in het Duitse stadje Rheydt, heeft
een drietal Nederlandse bollenprlnses-
sen op een praalwagen meegereden. Op
de 22e april komt een heel charmant
drietal uit Rheydt naar onze bollenstreek
hetzelfde doen.
De Staatssecretaris van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, mr.
Scholten heeft besloten om de driejaar
lijkse prijs ter grootte van f. 5.000 van
de stichting „Het Johan J. Smit Fonds"
voor het eerst toe te kennen aan de
filmkunstenaar Bert Haanstra. De
staatssecretaris heeft dit besluit geno
men na advies te hebben ingewonnen
bü de raad voor de kunst en met instem
ming van het „Johan J. Smit Fonds".
De driejaarlijkse prijs is door genoemd
fonds, dat zetelt in Amsterdam, ter be
schikking gesteld van het ministerie van
Onderwijs Kunsten en Wetenschappen
ter uitreiking aan een Nederlander, die
zich bfj uitstek verdienstelijk heeft ge
maakt voor de bevordering van de In
ternationale verstandhouding. De prys
is aan Haanstra toegekend speciaal voor
zün over de gehele wereld bekend ge
worden flims als „Strüd zonder einde",
„Rembrandt, schilder van de mens" en
„Glas", waarmee hij „zoveel heeft büge-
dragen tot de bevordering van interna
tionale. culturele waarden".
Advocaat-generaal
Hoge Raad
Bij K.B. is benoemd tot advocaat-
generaal by de Hoge Raad der Neder
landen: mr. Ch. M. J. A. Moons, thans
advocaat-generaal bij het Gerechtshof
te 's Hertogenbosch.
De New York Times schrüft, dat in-
grüpende constitutionele wijzigingen
worden voorbereid voor Angola en Mo
zambique op grond waarvan beide Por
tugese gebieden „economische, fiscale en
administratieve autonomie" zullen krg-
gen.
In een bericht uit Loeanda, de hoofd
stad van Angola, meldt de speciale cor
respondent van het blad, Benjamin Wel
les. dat volgens berichten uit Lissabon
de wijzigingen binnen enkele weken van
kracht kunnen worden, hoewel geen
juiste datum is vastgesteld. Volgens
Welles hebben de aanvallen van de
laatste tijd in de Verenigde Naties op de
Portugese koloniale politiek de regering
van premier Salazar blijkbaar doen be
seffen, dat zij haar bewind in de over
zeese gebieden snel moet veranderen of
het risico moet lopen, dat het met ge
weld veranderd wordt.
EERVOL ONTSLAG AAN
MR. L. EINTHOVEN
Als hoofd van de B.V.D.
Bü KB is met ingang van 1 april
a.s. aan mr. L. Einthnven, hoofd van
de Binnenlandse Veiligheidsdienst, op
diens verzoek eervol ontslag verleend
uit 's lands dienst, onder dankbetuiging
voor de vele en gewichtige diensten als
zodanis aan de lande bewezen.
Vanochtend heeft de minister van
Binnenlandse Zaken in de Rolzaal van
het Binnenhof aan talrijke civiele en
militaire autoriteiten, alsmede aan ver
tegenwoordigers van het bedrijfsleven
gelegenheid geboden om van de heer
Einthoven afscheid te nemen.
Tot opvolger van de heer Einthoven,
is met ingang van genoemde datu mbe-
benoemd mr. J. S. Sinninghe Damsté.
Uit Het Leidsch Dagblad van
22 maart 1861:
Bij de eerste opvoering van
opera Tannhauser van Richard
Wagner zijn vreeselijk hooge
prijzen betaald voor de plaat
sen; zoo heeft een Russische
Prins 600 francs voor 2 plaatsen
in de stalles betaald. De toiletten
der dames waren allerprach
tigst, en de graaf de Morny, die
zeer veel kennis van diamanten
heeft, schatte de waarde der
diamanten, alleen van de dames,
die in de loges op de eerste bank
zaten, op 15 mülioen.
