NEDERLAND ONTVING GISTEREN
TEKST INDONESISCHE NOTA
ANGOLA aan de orde
in de Veiligheidsraad
WEERBERICHT
wist ©u
Ook ontmoeting mr. Luns-Nehroe
en andere ministers-presidenten
FLIM
Fa. D. KRET Zn.
92
RTC WIL VAN LEOPOLDSTAD
EEN NEUTRALE STAD MAKEN
Belediging van de menselijke
waardigheidof activiteit van
oproerkraaiers en huurlingen
Keukenhof gaat
vroeger open
De schoonmaak
woedt...
(Duet ^)Tte
teuws
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 11 MAART 1961
No. 30302
-EIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Ariministrftt.il»: 25041; Redactie: 21507
Dl Indonisische regering, die op 17
augustus van het vorige jaar de
diplomatieke betrekkingen met Ne
derland verbrak, heeft thans ook de
laatste banden, welke sindsdien via de
Britse regering nog werden onderhouden,
doorgesneden.
Indonesië is een souvereine staat, die
zelf moet en mag weten wat zij gelieft
te beslissen. Nochtans moet en mag de
zerzijds worden geconstateerd, dat dit
besluit een, op z'n zachtst gesproken,
zeer ongebruikelijke en hoogst onhoffe
lijke daad betekent ten opzichte van een
natie, waarmede geen oorlogstoestand
bestaat.
De conclusie is onzes inziens alleszins
gerechtvaardigd, dat deze beslissing van
president Soekarno ten nauwste verband
houdt met de recente ontwikkeling in
Nieuw-Guinea, alias West-Irian, waar
Nederland met voortvarendheid en in
volmaakte overeenstemming met de he
dendaagse internationale opvattingen
omtrent het zelfbeschikkingsrecht,
streeft naar een zo spoedig mogelijke
uitspraak van de autochtone bevolking
met betrekking tot haar toekomstige vol
kenrechtelijke status.
Dit streven is kennelijk een uiterst
pijnlijke doorn in he4 oog van de heer
Soekarno, die louter om redenen van
binnenlands prestige en tevens als af
leidingsmanoeuvre de Hitleriaanse leuze
„Heim ins Reich" propageert.
Dat is uiteraard zijn goed recht, al zijn
er zowel ten aanzien van de kwalifica
tie „goed" als ten opzichte van het be
grip „recht" bedenkingen aan te voeren.
Waarom weigert de heer Soekarno bij
voorbeeld de kwestie van zijn aanspra
ken te onderwerpen aan het oordeel van
het Internationale Hof van Justitie, zo
als de Nederlandse regering al vele ja
ren geleden heeft voorgesteld?
HOE het ook zy: de feiten liggen er
zoals ze zijn: Soekarno wil niets
meer met Nederland te maken heb
ben. Op dit ogenblik is de belangrijkste
vraag hoe de internationale opinie is
over de handelwijze van het Indonisische
staatshoofd. Het lijkt ons de primaire
taak van de Nederlandse regering om
het internationale forum te overtuigen
van haar eerlijke en zuiver democrati
sche bedoelingen ten aanzien van de po
litieke ontwikkeling in Nieuw-Guinea.
Recente publikaties hebben ons de over
tuiging geschonken, dat onze minister
van Buitenlandse Zaken, terzake bijzon
der diligent en actief is. Maar naast zijn
positief en constructief beleid dient
thans ook actie en venveer te worden
gevoerd tegen de negatieve en destruc
tieve handelingen van president Soekar
no. Niet alleen uit Nederlands, doch
stellig - en vooral - ook uit interna-
tionaal oogpunt kan men slechts hopen,
dat dit verschil tussen democratisch po-
sivitisme en demagogisch negativisme zal
worden onderkend en - ten gunste van
Nederland - gewaardeerd.
Rechtstreekse cevolgen heeft dit Le-
sluit alleen voor die zeer kleine groep
Nederlanders, die momenteel nog in In
donesië vertoeft en voor de duizenden
spijtoptanten, die op een uitreisvisum
wachten. Als gevolg van het ontbreken
van elke diplomatieke bemiddeling zal
hun wachttijd vermoedelijk aanzienlijk
verlengd worden.
Maar ernstiger dan dit achten wij de
indruk, die deze onheuse bejegening op
internationaal niveau zal maken.
Terwijl Soekarno geen gelegenheid on
benut laat om de dwaze beschuldiging te
lanceren, dat Nederland agressieve be
doelingen in Nieuw-Guinea zou hebben
en daardoor de wereldopinie tegen ons
land tracht op te zetten, deinst hij zelfs
niet terug voor de grootste grofheden op
het diplomatieke niveau, waardoor de
spanningen in de wereld in veel veront-
rustenaer mate worden opgevoerd dan
voor het behoud van het politieke even
wicht wenselijk is.
Wij kunnen slechts nopen, dat de Ne
derlandse regering erin zal slagen het
weldenkende deel van de mensheid tot
dit inzicht te brengen. En moge dat
deel dan groot zijn!
onderdeel van „zenuwoorlog?"
Advertentie
PHILIPS T.V.
v.a. f 645.—.
persoonlijke
service
LANGE MARE 66 - TEL. 26500
Prettige betaling.
MORGEN OPKLARINGEN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Aanvankelijk nog tamelijk veel bewol
king maar morgen zullen opklaringen de
overhand krijgen.
De kans op regen blijft gering.
(Opgemaakt te 10 uur)
12 MAART
Zon op: 7.03 uur; onder: 18.38 uur;
Maan op: 4.19 uur; onder: 13.20 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.08 uur;
laagwater te 6.12 en 19.11 uur.
(13/3 hoogwater te 0.03 en 12.39 uur,
laagwater te 7.52 en 20.43 uur).
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Houding
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den
Haag heeft gistermiddag in antwoord op een vraag meegedeeld, dat de
tekst van de nota waarin Indonesië meedeelt, dat het zijn toestemming
tot behartiging van de Nederlandse belangen in Indonesië door Groot -
Brittannië heeft ingetrokken, in Den Haag is ontvangen.
De woordvoerder wilde geen bijzonderheden over de inhoud mee
delen. Hij wees er op, dat deze nota aan Groot-Brittannië is gericht en
niet aan Nederland.
Voorts heeft deze woordvoerder gisteravond meegedeeld, dat de
mogelijkheid niet is uitgesloten, dat de minister van Buitenlandse Zaken,
mr. J. M. A. H. Luns, volgende week te Londen ook de minister
president van India, Nehroe, en enkele andere ministers-presidenten
van Britse Gemenebest-landen zal ontmoeten.
Zoals gemeld, zal minister Luns, die morgen naar Londen vertrekt,
een gesprek hebben met de minister-president van de Federatie Malaya,
Toenkoe Abdoel Rahman. Hij zal ook de Britse minister van Buiten
landse Zaken, Lord Home, ontmoeten.
„Indonesië wenst alleen zijn betrek
kingen met Engeland te verbeteren". De
functionaris weigerde verder commen
taar op de Indonesische nota.
Dit nummer bestaat uit t* pagina's
en een bijvoegsel
Nooit meegemaakt
Onze Londense correspondent meldt:
De Britse regering keek vreemd op
toen zij zich geplaatst zag tegenover het
laconieke Indonesische besluit zonder
nadere motivering van Indonesië om
Engeland als pleitbezorger voor de Ne
derlandse belangen zijn congé te geven.
Sedert 25 augustus 1960 hadden de Brit
ten onze zaken behartigd. Zelfs de Brit
se diplomatie welke toch wel heel wat
gewend is, heeft zoiets nooit eerder mee
gemaakt! Men zal eerst met minister
Luns onderzoeken hoe de vork precies in
de steel zit om daarna de Britse houding
te bepalen, maar in Londen gelooft men
dat er verder weinig aan te doen zal
zijn. Het is zoiets als een huuropzegging.
De zaak kwam bovendien uit de lucht
vallen, hoewel achteraf beschouwd de
weigering van Djakarta om enkele we
ken geleden een nota van Nederland uit
handen van de Britten in ontvangst te
nemen de eerste aanloop lijkt geweest te
zijn van de poging om Nederland diplo
matiek geheel buiten de deur te houden.
Qofc-in Londen ziet men geen dreigende
militaire ontwikkeling tegen Nieuw-
Guinea zodat men het er voorlopig maar
op houdt dat het zonderlinge Indonesi
sche gedrag een onderdeel vormt dan de
zenuwenoorlog tegen Nederland. De Ne
derlandse ambassadeur A. baron Ben-
tinck van Schoonheeten, die donderdag
al op de hoogte was gesteld van hetgeen
zich die dag in Djakarta had afgespeeld,
waar de Britse ambassadeur de weige
ring om Nederland nog verder diploma
tiek vertegenwoordigd te laten zijn voor
kennisgeving moest aannemen, heeft
gisteren een nieuwe bespreking in het
ministerie van Buitenlandse Zaken ge
voerd.
Een functionaris van de Indonesische
ambassade in Londen heeft gisteravond
gezegd, dat Indonesië niet langer wenst,
dat Engeland als zijn diplomatieke con
tact met Nederland fungeert omdat In
donesië Engeland niet betrokken wil
hebben in Indonesisch-Nederlandse
moeilijkheden.
Fred Roeske -
overleden
Prof. Bos: zaak voor
Veiligheidsraad?
In een interview voor de microfoon
van Radio Nederland Wereldomroep
heeft prof. mr. dr. M. Bos, hoogleraar in
het volkenrecht aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht, o.a. verklaard, dat er thans
na het verbreken door Indonesië van
de indirecte diplomatieke betrekkingen
met Nederland stappen kunnen wor
den ondernomen door de Veiligheidsraad
zelf. Het lykt mij, aldus prof. Bos, dat
er, wanneer Indonesië blijk geeft van
een gezindheid, zo vijandig als men zelfs
tussen beschaafde staten niet mag ver
wachten in oorlogstijd, reden te over be
staat voor de Veiligheidsraad om zich
weer met de zaak te gaan bemoeien en
dan actiever dan tot dusver het geval is
geweest. De vraag hoe dat moet gebeu
ren zal. volgens prof. Bos, geheel van de
politieke constellatie afhangen.
Prof. Bos was het er mee eens dat Ne
derland het geschil met Indonesië voor
het Internationale Gerechtshof te Den
Haag zou kunnen brengen.
Aangezien Indonesië echter weigert de
Jurisdictie van het Hof in deze te aan
vaarden heeft het weinig practisch nut
voor Nederland deze stap te onder
nemen, want, zo zei prof. Bos, Indonesië
zou niet verschijnen en het Internatio
nale Hof zou zich in deze zaak incompe
tent moeten verklaren. Met betrekking
tot de positie van de thans nog in In
donesië verblijvende Nederlanders ze
prof. Bos, dat zij door de nieuwe Indo
nesische maatregel niet rechteloos wor
den
Een staat heeft, aldus prof. Bos, „in
gevolge het volkenrecht, zowel het alge
meen volkenrecht als het volkenrecht
van de V.N., de verplichting om op een
behoorlijke manier te zorgen voor de
vreemde onderdanen die zich op zjjn
territoir bevinden. Deze verplichting on
dergaat generlei wijziging, laat staan,
dat die zou kunnen verdwijnen, door het
al of niet bestaan van diplomatieke be
trekkingen tussen de beide landen in
kwestie.
Mening van Merdeka
Het onafhankelijke Djakartaanse blad
Merdeka schrijft te hopen dat de pre
mier van Malakka, Toenkoe Abdoel
Rahman, zodanige stappen in het ge
schil tussen Nederland en Indonesië over
westelijk Nieuw-Guinea zal kunnen
doen, dat een bijlegging ervan voor de
80 miljoen inwoners van Indonesië niet
ontmoedigend zal zijn."
Het blad zegt: „De Toenkoe toont zich
steeds bereid als bemiddelaar in de
kwestie-Nieuw-Guinea op te treden. Hij
is voor interventie van de V.N. en zou
de kwestie op de conferentie van pre
miers van het Gemenebest in Londen
ter sprake brengen. „De jongste pogin
gen van de premier liepen halverwege
vast. Maar we moeten hem waarschu
wen, dat hij in de toekomst met de
openbare mening in Indonesië rekening
zal moeten houden."
De pers in Djakarta heeft het besluit
van Ceylon om de Nederlandse torpedo
jager Utrecht aldaar niet te laten bun
keren toegejuicht. Het schip is op weg
naar Nieuw-Guinea.
Koning Boudewijn en Koningin I teruggekeerd zijn na hun door de
Fabiola van België tijdens hun va- stakingen in hun vaderland onder-
kantie in Spanjewaarheen zij'broken huwelijksreis.
De Kongolese leiders die in Tananarive, de hoofdstad van Mada
gascar, bijeen zijn, hebben besloten, dat Leopoldstad een neutrale stad
moet worden, te besturen volgens een speciaal statuut. Een woordvoer
der deelde mee, dat later dit besluit in bijzonderheden zal worden
toegelicht.
De plannen van een Kongolese federatie in los verband volgens de ideeën van
Kasavoeboc hebben gisteren in Tananarive vaste vormen aangenomen. Men zou
het zelfs al gehad hebben over de naam van de nieuwe federatie. Tsjombe zou
ermee ingestemd hebben, dat in Leopoldstad de zetel komt van een soort „centrale
Nationale Vergadering". HU zou ook bereid zijn om Kasavoeboe te erkennen als
hoofd van de nieuwe federatie.
Gisteravond is in het Wilhelmina-
gasthuis in Amsterdam, waar hij
enige dagen geleden was opgeno
men, de bekende dirigent en com
ponist Frederik Jan Roeske in de
ouderdom van 92 jaar overleden.
De heer Roeske, die in Amsterdam
werd geboren, kreeg zijn opleiding aan
de Muziekschool van de Maatschappij
tot Bevordering der Toonkunst in Am
sterdam. Later was hij achtereenvolgens
leerling van Frans Coenen, C. v. d.
Linden, B. Zweers en Henri Viotta. Van
1896 tot 1899 was hij dirigent van
Toonkunst in Bussum en van 1899 tot
1901 dirigent van de Amsterdamse
Orkestvereniging. De heer Roeske leidde
voorts vele aubades bij feestelijke ge
beurtenissen. Van 1896 tot 1953 was hü
dirgent van de Kon. Mannenzangvereni-
ging Apollo, waarmee hü ook vele malen
in het buitenland optrad.
De Veiligheidsraad van de V.N. besloot gisteravond zonder stem
ming de toestand in de Portugese kolonie Angola (op de westkust van
Afrika) op de agenda te plaatsen. Ofschoon de Portugese afgevaardig
de dr. Vasco Garin hiertegen protesteerde, werd later een aanvang
gemaakt met het debat over dit punt, dat door Liberia aanhangig is
gemaakt. Dit land is namelijk van mening, dat de bevolking van Angola
in een toestand leeft „welke een belediging is voor de menselijke waar
digheid". Dr. Garin stelde daar tegenover, dat de bespreking in de
Veiligheidsraad „spotten is met de letter en de geest van het Hand
vest". Hij zei, dat bij de recente onlusten te Loeanda slechts „kleine
groepen oproerkraaiers en huurlingen" betrokken waren en vroeg zich
af „of de wereldorganisatie elke keer zal ingrijpen wanneer ergens de
openbare orde wordt verstoord"Ook de Brit Sir Patrick Dean
was van mening, dat de Raad niet het recht heeft zich met een binnen
landse aangelegenheid te bemoeien zolang de wereldvrede niet in
gevaar wordt gebracht.
Wat voor „rust"?
De Liberiaan Padmore stelde tegen
over de Portugese en Britse bezwaren de
vraag, of „de VN moeten wachten met
ingrijpen tot de doden bU duizenden
worden geteld?" Men heeft ons verteld,
dat alles rustig is in Angola, maar er is
een rust, aldus Padmore, die uit tevre
denheid voorspruit én er is de rust van
het graf.
De vertegenwoordigers van de Ver.
Arabische Republiek (Egypte-Syrië) en
Ceylon sloten zich bij deze woorden aan.
De Rus Zorin greep met genoegen de
gelegenheid aan tekeer te gaan tegen
het „kolonialisme", althans het Wester
se kolonialisme. Angola is geen „over
zeese provincie", zoals Portugal beweert.
Het optreden van de Portugese koloni
sators heeft tot een „crisis" in Angola
geleid en hierloor loopt de vrede in Afri
ka gevaar. Volgens de Rus kan er elk
ogenblik „een explosie" volgen.
Ongeregeldheden in
O O
liet district Malange
Het Portugese ministerie van Over
zeese Gebiedsdelen maakte gisteravond
melding van ongeregeldheden in het An
golese district Malange. Deze ongere
geldheden, als gevolg van botsingen tus
sen stammen, hadden zich de vorige
maand voorgedaan. Zy waren veroor
zaakt door agitators, die heimelijk An
gola waren binnengekomen.
Volgens een communiqué kan het aan
tal slachtoffers niet met zekerheid ist-
gesteld worden in verband met de ge
woonte van de stammen om hun doden
te verbergen. Enkele agitators waren
naar het land. waar zij vandaan kwa
men. teruggegaan. Vier „agenten" wa
ren aan de autoriteiten overgeleverd.
In een telegram aan Hammarskjöld
hebben de Kongolese leiders uiting ge
geven aan hun „verrassing en veront
waardiging" over het besluit om Indiase
troepen naar Kongo te zenden. Zij her
innerden er aan, dat zy twee dagen te
voren de V.N. hadden verzocht, geen
maatregelen in Knogo te nemen, voordat
de conferentie op Madagascar zou zijn
geëindigd.
Zes Afrikaanse en Aziatische landen,
waarvan vier tot dusver nog geen troe
pen voor het leger van de V.N. in Kon
go ter beschikking hebben gesteld, zyn
van plan contingenten beschikbaar te
stellen van in totaal 4.000 man. Met het
door India toegezegde contingent van
5.000 man zou de sterkte van de V.N.-
strijdmacht in Kongo ongeveer 24.000
worden.
„Het is vrijwel zeker dat Gizenga zich
nog steeds in Stanlevstad bevindt, maar
men weet niet of hü nog aan de macht
is", aldus heeft een woordvoerder van
de V.N. gisteren in Leopoldstad ver
klaard. Generaal Loendoela, de com
mandant van de loemoembistische
troepen, heeft zich met de Ghanese
generaal Otoe naar Kindoe, zuidoost-
Kivoe, begeven. Hij zal op verzoek van
de V.N. een onderzoek instellen naar het
lot van de Europeanen in deze streek.
Dajal, zijn plaatsvervanger Mekki
Abbas en de opperbevelhebber van de
V.N.-troepen in Kongo, generaal
McKeown, hebben gisteren een onder
houd gehad met de plaatsvervangend
premier van Kongo. Het Soedanese gar
nizoen van Kitona zal worden vervangen
door Indonesiërs. De V.N. hebben toe
stemming gekregen een vrachtschip dat
(In het begin van de vorige maand
hebben zich in Loeanda, de hoofdstad
van Angola, eveneens ongeregeldheden
voorgedaan waarby 41 personen om het
leven kwamen. Honderd personen be
vinden zich nog in hechtenis».
In het communiqué van gisteren werd
verder gezegd, dat de agitators ook reeds
in de aan het district Malange grenzende
gebieden (Kongo-Leopoldstad) staaltjes
van hun activiteit in het ontketenen
van gevechten gegever. hebben. Maar het
is zeker, aldus het communiqué, dat de
poging om een opstand te ontketenen
snel verydeld werd door het ingrijpen
van de veiligheidstroepen, die de orde
herstelden met steun van de bevolking.
Volgens de bekendmaking is uit het
eerste onderzoek gebleken, dat de agita
tors in contact stonden met „communis
tische en andere dergelyke organisaties,
waaronder het „Revolutionaire Directo
raat voor de bevryding van het Iberische
schiereiland" en de „Volksbeweging voor
de bevrijding van Angola" vooraanstaan
de plaatsen innemen". Ook was men tot
de slotsom gekomen, dat bü de acties ge
bruik was gemaakt van vuurwapens van
Tsjechoslowaakse makelij.
reeds acht dagen op de rede van Banana
ligt, te laten binnenlopen en te lossen.
De laatste contingenten Belgische mi
litairen van de Kongolese bases Kitona
en Kamina zijn donderdag en gisteren
in Brussel teruggekeerd.
Advertentie
Mr. W. J. Geertsema
burgemeester van
Wassenaar
Zoals wü onlangs reeds aankondigden
is met ingang van 1 april a.s. benoemd
tot burgemeester van de gemeente Was
senaar mr. W. J. Geertsema te Den
Haag. Mr. Geertsema heeft voor de
V.V.D. zitting in de Tweede Kamer en
in de Haagse gemeenteraad. Hü is ge
boren in 1918 en studeerde te Leiden.
Van 1953 tot 1957 was hü burgemeester
van Warffum. Daarna is hü enige tüd
hoofd geweest van de afdeling algemene
zaken van het staatssecretariaat voor
Bezitsvorming en Publiekrechtelüke Be
drijfsorganisatie.
De opening van Keukenhof te Lisse
zal donderdag 23 maart 1961 door me
juffrouw minister Klompé worden ver
richt. Het uitzonderlyk zachte weer
heeft de voorjaarsbloei twee weken ver
vroegd. Daarom acht het keukenhofbe-
stuur het niet langer verantwoord de
oorspronkelijke openingsdatum te hand
haven. Immers zou daardoor de nu
reeds prachtige voorjaarsweelde ten on
rechte aan de bloemliefhebbers worden
onthouden. Naast de krokussen er. an
derbijgoed staan reeds vele narcissen in
bloei. Op 23 maart zullen ook te tuli-
pa's hun kleuren laten zien. Bloeiende
[heestergewassen vervolmaken het kleu
renspel. De tentoonstelling is op de da-
I turn van opening toegankelijk vanaf
half vier 's middags.
en Libelle verschijnt met 1001
tips voor schoonmakende huis
vrouwen. Met handige wenken
voor het zelf bekleden van
lampen en het zelf repareren
van stekkers. Met extra ge
makkelijke menu's. Met bruik
bare adviezen voor het bestrij
den van voorjaarsmoeheid in
die drukste weken van het jaar.
Bovendien een compleet le
vensverhaal, twee feuilletons
en maar liefst acht sprankelende
reportages van Libelle's eigen
redactiestaf! En dit allemaal in
één Libelle, want...
is nu eenmaal beterl
Uit Het Leidsch Dagblad van
13 maart 1861:
Als een tegenhanger van
het budget van een 2en luit.
wordt medegedeeld dat van een
ambtenaar, die f. 1000 bezoldi
ging geniet en een vrouw met 6
kinderen heeft. Het bevat voor
huishuur f. 225, belasting 40,
schoolgeld voor 4 kinderen f 140,
een dienstbode f. 50, waschloon
f. 100, brandstoffen f. 100, brood
f. 170, aardappelen f. 85, groen
ten f. 40, vleesch 3 maal per
week 75, boter f. 75, kruide
nierswaren f. 135. kleeding voor
8 personen f. 180, slijting aan
meubelen en brekende waar
f. 40, doctor en apotheker f. 60,
lectuur, giften enz. f. 35, kleine
huishoudelijke uitgaven f. 70,
totaal f. 1620. Dit alles zuinig
becijferd en geen uitgaven van
weelde bevattende, geeft een be
langrijk tekort.
Naar verluidt van de in 1860
volbragte volkstelling in de Ver.
Staten van Noord-Amerika zijn
daar op dit ogenblik 31.048.501
ingezetenen, waaronder 3.999J53
slaven.
