RUSSISCH SCHOT' NAAR VENUS
Soebandrio beschuldigt
wederom Nederland
Instrumenten-capsule van 643,5 kg
moet in mei op de planeet landen
WEERBERICHT
(9ud <2)fcc
Bekendmaking uren na de start
BUILENPEST TEISTERT
VENEZOLAANS DORP
Het
stond
iXOH N.Z dO Tdiaa XOOHD N, HOOA HTOA SNO
Hij geeft de infiltraties toe
leitws
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 13 FEBRUARI 1961
No. 30279
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: E. A. E. vau Dlsnoedt DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte smgeJ l- LeldeD Glr0 n0 87055
Hoofdredacteur: J. Brouwer per kwartaal; f255 per maand; f059 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Lancering door moeder-satelliet technische topprestatie
Rusland heeft gisteren een nieuwe zware kunst
maan gelanceerd, die op haar beurt op een radio-
sein van de aarde een instrumentencapsule van
643.5 kg lanceerde naar de zusterplaneet van de
aarde, Venus.
Het ligt in de bedoeling, dat het ruimtevaartuig
in de tweede helft van mei Venus bereikt en er
landt. De baan van het ruimtevaartuig kan tijdens
de vlucht van bijna honderd dagen door seinen
van de aarde af worden gecorrigeerd.
In de capsule, die ruim 52.000.000 kilometer zal
moeten afleggen, bevinden zich instrumenten voor
velerlei wetenschappelijke waarnemingen en radio
zenders, die de op magneetbanden geregistreerde
gegevens naar de aarde zenden wanneer daartoe
van de aarde af een radiografisch bevel wordt
gegeven. Voorts bevindt zich een wimpel met het
Rusland maakte de geslaagde lancering bekend in een radio-uitzending, waar
voor het normale programma werd onderbroken. Het interplanetaire ruimtestation
(zoals de Russen hun Venus-projectiel noemen) was toen al door de zeer zware
kunstmaan gelanceerd en bevond zich reeds op 160.000 km van de aarde. Vermoe
delijk is de kunstmaan zondagochtend vroeg (Russische tijd) gelanceerd en werd
de Venus-capsule door deze kunstmaan later in de zondagochtend gelanceerd,
nadat de moeder-kunstmaan enige omwentelingen om de aarde had gemaakt,
tijdens welke de baan en snelheid radiografisch zeer nauwkeurig werden
gecorrigeerd.
kundige waarnemingen in de ruimte ver
richt. Mogelijk worden ook gegevens ver
strekt over de planeet Venus, in het bij
zonder over de samenstelling van de
atmosfeer, de omwentelingssnelheid om
de eigen as en andere nog duistere zaken.
Sovjet-embleem in het ruimtevaartuig, die men op
Venus hoopt te kunnen deponeren zoals het
Sovjet-embleem ook op de maan werd geplaatst
met de Loenik II, het eerste door mensen vervaar
digde voorwerp, dat op 13 september 1959 op de
maan terecht kwam.
Deze Russische prestatie is verbazingwekkend,
ook al zou over enige maanden blijken, dat het
ruimtevaartuig niet nauwkeurig het einddoel
bereikt. Het lanceren van een ruimtevaartuig van
een „moeder-kunstmaan" in een baan en met een
snelheid, die in ieder geval zeer dicht bij de
beoogde liggen, is een staal van technisch kunnen,
dat ook in het Westen grote bewondering heeft
afgedwongen bij de velen, die uit ervaring weten
welke problemen zich daarbij voordoen.
Ongetwijfeld is het lanceren van de
spoetnik van 6^ ton van vorige week
een proefneming voor deze sensationele
lancering geweestof een mislukte
eerste poging tot een dergelijke expert
ment. Dit laatste zou niets afdoen aan
het bereikte succes wanneer men be
denkt, hoeveel Amerikaanse mislukkingen
dikwijls aan een succes voorafgaan.
Seinen opgevangen
Op het ogenblik van de lancering
stond Venus op een afstand van onge
veer 88.000.000 km van de aarde. Venus
draait in een bijna cirkelvormige baan
om de zon binnen de bijna cirkelvormige
baan van de aarde. De omlooptijd van
Venus bedraagt ruim 224 dagen tegen
over die van de aarde ruim 365 dagen.
Daardoor haalt Venus de aarde lang
zaam in. Het Venus-projectiel moet de
baan van Venus in mei bereiken wan
neer deze binnenplaneet ruim 52.000.000
km verwijderd is van de plaats, waar de
aarde zich bevond tijdens de lancering.
De aarde is dan echter verder dan deze
afstand van Venus verwijderd. De kort
ste afstand tussen Aarde en Venus be
draagt ongeveer 42.000.000 km.
Het nieuwe ruimteschip heeft reeds
verschillende seinen uitgezonden, die in
Rusland en Amerika werden opgevangen.
In Amerika had men reeds zaterdag
avond (zondagochtend vroeg Russische
tijd) de lancering waargenomen, sinds
dien de nieuwe kunstmaan gevolgd en
toen ook het lanceren van een ruimte
schip door de moeder-kunstmaan kun
nen vaststellen. Daardoor konden ook de
seinen worden opgevangen, aangezien
men door eigen waarnemingen de positie
kon vaststellen.
Naar nieuw
verbindings-rekord
Amerika heeft op 11 maart 1960 een
instrumentencapsule in een baan tussen
die van aarde en Venus gelanceerd. Tot
een afstand van ruim 39.000.000 km kon
den de radiozenders in deze Pionier V
van de aarde af worden in- en uitge
schakeld voor het doorgeven van waar
nemingen, en over deze nog steeds als
een record geldende afstand konden deze
seinen duidelijk worden waargenomen.
Willen de Russen slagen in hun experi
ment, dan zullen zij dit verbindings
record aanzienlijk moeten verbeteren.
Doeleinden
Rusland heeft de doeleinden van dit
nieuwe ruimte-experiment als volgt om
schreven: Het voornaamste doel is na te
gaan, op welke wijze het best een ruim
tevoertuig in een interplanetaire baan
kan worden gebracht. Voorts hoopt men
een systeem te kunnen beproeven voor
radioverbindingen over enorme afstan
den. Zeer belangrijk is ook het radiogra
fisch besturen van een ruimtevaartuig
op dergelijke afstanden. Het ruimtevaar
tuig naar Venus kan door signalen van
de aarde in de juiste baan gehouden of
gebracht worden. Voorts worden natuur-
AANHOUDEND ZACHT
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Op de meeste plaatsen droog weer
met veel bewolking, maar ook versprei
de opklaringen. Overwegend matige
zuidwestelijke wind. Weinig verandering
in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
14 FEBRUARI
Zon op: 758 uur; onder: 17.51 uur.
Maan op: 7.16 uur; onder: 16.59 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.20 en
14.40 uur.
Laagwater te 10.23 en 22.50 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
Interplanetair onderzoek
Rusland heeft tot dusver voor zover
bekend vier pogingen gedaan tot onder
zoek van de interplanetaire ruimte, bui
ten de .Kunstmaan-regionen", namelijk
op 2 januari 1959 met de Loenik I die
op 7000 km langs de maan schoot en in
een baan om de zon kwam, op 12 sep
tember 1959 toen de Loenik II werd ge
lanceerd die de volgende dag op de maan
te pletter sloeg, op 4 oktober 1959 met de
Loenik III die enkele dagen later de eer
ste foto's maakte van de onbekende zijde
van de maan, en het experiment van dit
weekeinde. De Amerikanen lanceerden
enige „Pioniers" die tot circa 100.000 km
van de aarde kwamen en de Pionier IV
en Pionier V die beide om de zon cir
kelden na de maan te zijn gepasseerd op
vrij grote afstand. Nummer IV verliet
op 4 maart 1959 de aarde, nummer V
op 11 maart 1960. Met deze laatste werd
het verbindingsrecord van 38.000.000 km
gevestigd.
9 Slot pag. 2
In Venezuela, 70 kilometer van
Caracas, is de builenpest uitgebro
ken waarbij 23 van de 24 inwoners
van een gehucht om het leven zijn
gekomen, aldus is zaterdag door
autoriteiten van de gezondheids
dienst in Caracas bekendgemaakt.
Een gebied van ongeveer 1000 km is
onder controle geplaatst van eenheden
van de gezondheidsdienst, die verdere
verspreiding van de ziekte moeten ver
hinderen.
De onmiddellijke omgeving van het
dorpje, dat op enkele kilometers afstand
van de stad Tejerias gelegen is, is tot
„gevarenzone" verklaard en een bonus
van 35 cent wordt aangeboden voor
iedere rat, de overbrenger van de ziekte,
die wordt gedood.
De enige inwoner van het gehucht die
de ramp overleefd heeft, verklaarde, dat
de mensen zelfs hun huizen verbrand
hadden om de pest tot staan te brengen.
Er is een strenge controle ingesteld
op al het verkeer van en naar het gebied,
levensmiddelen afkomstig uit het gebied
zijn in beslaggenomen.
De autoriteiten zijn bang, dat de
ziekte zich zal verspreiden daar het ge
teisterde dorp dicht in de buurt ligt van
een grote verkeersweg.
NIEUW KLEIN THEATER
IN DEN HAAG
Bij het college van B. en W. in Den
Haag is een schrijven binnengekomen
van de bouwkundige H. B. A. Diederiks,
waarin deze meedeelt, plannen te heb
ben voor de bouw van een kleine
schouwburg in Den Haag.
Dit theater zou dan volgens de heer
Diederiks moeten verrijzen aan de
Prinsegracht.
ijorauref ^siuieS "[Q^'B^oeds
-SÏBABHJBQ 10-q UB A ^qOTZJ0AO 0^OJS
s(Bui§Bd 9ï '0pu0j0ABp n ;q©H
Russische president
thans ill Guinea
President Brezjnef van de Sovjet-
Unie, die een bezoek van twee dagen aan
Marokko heeft gebracht, is zaterdagoch
tend per vliegtuig vandaar naar Co
nakry, Guinea, vertrokken. Tijdens zyn
bezoek kwam in Marokko een eerste af
levering van Sovjetrussische militaire
hulpgoederen aan in de vorm van 14
Mig-straaljagers en lestoestellen.
In een gezamenlijk communiqué ver
klaarden Koning Mohammed en Brezj
nef dat zjj verscheidene internationale
problemen hadden besproken en kwes
ties betreffende de betrekkingen tussen
hun beide landen. Dit geschiedde in een
sfeer van warme vriendschap en weder
zijds begrip.
Koning Mohammed schonk de Russi
sche president bij zijn vertrek een le
vende gazelle.
Het zeldzaam zachte weer van de i de krukassen als eerste lenteboden
laatste tijd heeft op vele plaatsen doen openbloeien
Dc Indonesische minister van Buitenlandse Zaken heeft zaterdag
Nederland ervan beschuldigd de Indonesische opstandelingen te helpen.
Hij zei, dat men het de „vluchtelingen" uit Westelijk Nieuw-Guinea
niet kwalijk kan nemen, als zij gewapend naar dat gebied terugkeren.
„Van beide kanten is de infiltratie toegenomen", zo ging Soebandrio
verder. „Dit kan ook niet anders. Als men met de militaire versterkin
gen voortgaat, moet de infiltratie wel toenemen".
Soebandrio vervolgde, dat sinds de onderdrukking in West-Irian
gruwelijker is geworden, 900 mensen uit dat gebied zijn gevlucht. Er
zijn er ongeveer 500 in Indonesië, en ongeveer 400 in Singapore. Wij
hebben deze mensen ondervraagd. Zonder ook maar enige reden wer
den zij in de gevangenis geworpen, lichamelijk mishandeld of uit West-
Irian gegooid". Volgens de minister vluchten 50 tot 100 mensen per
week uit Westelijk Nieuw-Guinea.
„Nu kan het wel zijn, dat deze mensen, voor hun eigen veiligheid,
wapens meenemen als zij naar West-Irian terugkeren", aldus minister
Soebandrio.
Prinses Irene bij haar aankomst
op het vliegveld van München,
waarheen zij dezer dagen vertrok
voor een korte vakantie.
„Agressie"
Soebandrio zei op een persconferentie
die speciaal bijeen was geroepen ten
bespreking van het Nederlands-Indone
sische geschil, dat het Nederlands be
stuur in Westelijk Nieuw-Guinea mu
nitie en pamfletten uitwerpt voor op
standelingen op Ceram en Halmaheira.
Hij voegde hieraan toe dat ook Neder
landse onderzeeboten in het gebied wer
den waargenomen. En legde er de na
druk op dat Indonesië dergelijke sub
versieve actie als agressie tegen de Re
publiek beschouwt.
Minister Soebandrio sloot de moge
lijkheid van een VU.-beheer over Wes
telijk Nieuw-Guinea uit. Hij zei dat
Indonesië dit gebied als „deel van zijn
territoir beschouwt".
Dr. Soebandrio zei op zijn perscon
ferentie voorts: „Ik geloof niet dat Ne
derland door troepen versterkingen In
donesië kan heroveren, maar het kan
het bewind omverwerpen en dat willen
wy voorkomen".
Niet „onbeleefd"
Verwijzend naar de Nederlandse nota
aan Indonesië die ongeopend werd
teruggegeven, zei minister Soebandrio
dat hy van de Britse ambassadeur, sir
Leslie Fry. over de inhoud had verno
men. Soebandrio legde er de nadruk op
dat de weigeringen de nota te aanvaar
den, op geen enkele wijze moest worden
uitgelegd als „onbeleefd" jegens de Brit
ten. „Engeland moest zich als beharti
ger van de Nederlandse belangen in In
donesië alleen met consulaire aangele
genheden bezighouden", zei hij.
In antwoord op vragen leverde hij
scherpe kritiek op de mening in sommige
kringen dat Indonesië niet in staat was
in West-Nieuw-Guinea de economische
en sociale toestand te verbeteren. „Ik
kan u verzekeren dat wy voor de be
woners van West-Irian meer kunnen
doen dan enig ander (koloniaal) bewind
omdat wij dezelfde gevoelens hebben en
broeders zijn".
Dr. Soebandrio zei voorts dat president
Soekarno dit jaar. waarschijnlijk in
april, weer een wereldreis zal maken. Hij
zal dan ook Moskou bezoeken. De minis
ter zei er niet zeker van te zyn of de
president de kwestie-NieuwGuinea tot
een van de voornaamste punten van
bespreking tijdens zijn wereldreis zou
maken.
Onrust in Noord-Rhodesië
Het Noordrhodesische ministerie van
Defensie heeft gisteravond meegedeeld,
dat de territoriale troepen in Noord-
Rhodesië ..by wyze van voorzorgsmaat
regel en in het belang van de openbare
veiligheid" zijn opgeroepen. Deze troe
pen bestaan hoofdzakeiyk uit blanken.
Er werd geen reden voor deze maatregel
opgegeven, maar waarnemers in Salis
bury brengen haar in verband met het
nieuws over Loemoemba die in Noord-
Rhodesië zou zijn gearriveerd en wiens
aanwezigheid het lont in het kruit van
een fel rassenconflict zou kunnen ste
ken.
Regerings j ubileum
Koningin Juliana
Sobere herdenking
In verband met haar koperen
regeringsjubileum op 6 maart a.s.
heeft Hare Majesteit de Koningin
de uitdrukkelijke wens uitgespro
ken, dat de viering zo sober moge
lijk zal plaats hebben. De regering
heeft de burgemeester van 's-Gra-
venhage bereid gevonden ter
gelegenheid van deze feestdag een
eenvoudige nationale manifestatie
te organiseren voor het Huis ten
Bosch.
Binnenkort zullen hierover nadere
mededelingen volgen.
Maandagavond 6 maart a.s. zullen de
Nederlandse Radio-Omroepverenigingen
ter gelegenheid van bovengenoemd jubi
leum gezamenlijk een nationaal pro
gramma uitzenden dat wordt uitgevoerd
in het nieuwe Rai-gebouw te Amster
dam.
Ook de N.T.S. zal die dag in haar
programma ruime aandacht wijden aan
het regeringsjubileum.
TRAGISCHE DOOD
VAN TWEE JONGENS
In Utrecht is gistermiddag de 14-
jarige B. W. Wijnands uit de Flamingo
straat in Utrecht van een fiets geval
len en onder een stadsbus terecht geko
men. De verwondingen, die die Jongen
opliep, waren zo ernstig dat hij enkele
uren later in het Academisch Zieken
huis is overleden.
De jongen zat achterop de bagage
drager bij een vriendje. Toen hij wat
ging verzitten raakte het vriendje aan
het slingeren. Op dat moment passeerde
de stadsbus. De jongen Wijnands werd
door de bus geraakt, viel van de fiets
en kwam onder de auto terecht.
Zaterdag is in Gulpen het 7-jarige
jongetje Wijnen tijdens het strooien
van snoepgoed bij een Carnavalsoptocht
tussen de wagens gekropen om dit te
bemachtigen. Hy kreeg een der wielen
over zich heen en was op slag dood.
Uit Het Leidsch Dagblad van
f 14 februari 1861: f
J Toen Z. Af. te Drutcn was,
vroeg de notaris Kupper een
i nabij staand man, die vroeger
diende: „hoe is het Grenadier?"
f Z. M. omziende en vernemende, i
dat ie man, iv den veldtogt in
t België gewond, thans diep onge
lukkig was geworden, zeide te
gen zijn adjudant: „geej dien
man iets". Deze overhandigde i
den oudgediende een bankbrief- i
je van duizend gulden
(Advertentie). Broodwin- i
ning. Voor dengene die eenige i
capaciteiten bezit en zich een
duurzaam bestaan wil verzeke
ren, kan daartoe door bijzondere
omstandigheden in staat gesteld i
worden, door overneming van i
een gevestigd en door het ge-
heele Rijk bekend kantoor, al
waar het verhuren van Dienst
boden reeds eene Broodwinning
geelt. Brieven onder letter F etc.
