VIJF SPIONNEN VOOR MOSKOU
HADDEN EEN STERKE ZENDER
WEERBERICHT
SENSATIE IN PROCES IN LONDEN
Boekhandelaar uit voorstad was
voortreffelijk geïnstalleerd
Leider is vermoedelijk een Rus
MOBOETOE EN TSJOMBE
LATEN HUN LEGERS NIET
DOOR DE V.N. ONTWAPENEN
Drama teHoensbroek
Jongeman wurgt
mijnwerker (56)
Navo-sehild dient versterkt
Inkrimpen zeestrijdkrachten onverantwoord
(Due/ Qltetnvs
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 8 FEBRUARI 1961
No. 30275
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: LAL van Dishoeck
Hoofdredacteur: J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 750 per kwartaal; f255 per maand; f059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De vijf spionnen, die beqin januari in Londen qearresteerd werden,
beschikten over een machtige geheime zender, welke verborgen was
in de woning van de boekhandelaar Kroger, in de Londense voorstad
Ruislip. Deze sensationele bijzonderheid kwam aan het licht, toen
gisteren in Londen het proces tegen deze vijf begon, met de advocaat-
generaal Sir Reginald Manningham-Buller, die lid is van de regering,
als aanklager. Het geheime radiostation was in staat berichten naar
Moskou te zenden en van daar te ontvangen. De deuren en ramen van
het huis waren voorzien van sloten, grendels en kettingen. Schijnbaar
onschuldige voorwerpen, zoals een zaklantaarn, een sigarettenaanste
ker en een thermosfles bleken geheime vakjes of buisjes te bezitten. In
de aansteker zaten negatieven en een geheime code. Een flacon talk
poeder in de badkamer bevatte een miniatuur-telescoop voor het ont
cijferen van micro-stippen. Dit zijn films, welke gehele pagina's ge
schreven of gedrukte tekst bevatten.
Mej. Gee had een
vertrouwenspositie
De verdachten zijn: Gordon Lonsdale,
een 37-jarige directeur van een handels
onderneming in Londen, Henry Hough
ton, ambtenaar by het onderzoekings
station voor de oorlogvoering-onder
water in Portland, de 46-jarige mej. Ethel
Gee, dezelfde functie. Peter Kroger, een
50-jarige boekhandelaar in Ruislip, en
zyn 47-jarige vrouw Joyce.
Sir Reginald zei, dat de radio-instal
latie in de woning van de Krogers was
gevonden. Zij bedienden deze en fun
geerden waarschijnlijk ook als de ban
kiers van de spionagegroep. Op zolder
waren duizenden dollars verborgen. De
geheime zender werd aangetroffen onder
een luik bij de keukendeur, de radio
apparatuur was verborgen onder platte
betonnen stenen en hout, welke aan het
oog werden onttrokken door rommel. De
kortegolfzender en ontvanger zaten in
een plastic boodschappentas. De uitzen
dingen konden met grote snelheid ge
schieden, zodat men slechts kort in de
ether behoefde te zyn. Er was een an
tenne in het huis van 25 meter lengte.
Bij haar arrestatie had mevr. Kroger
verzocht de kachel op te mogen stoken.
Zij had, toen zij zich aankleedde om naar
het politiebureau te gaan. een handtas
om de arm gedaan. In deze tas werden
witte enveloppen gevonden, welke een
brief van 6 pagina's in het Russisch be
vatte. Zij had deze brief kennelijk willen
verbranden, maar toen zy hem had over
handigd, toonde zij geen belangstelling
meer voor de kachel. Er was voorts een
stuk papier met straatnamen en platte
grond-aanwijzingen, kennelijk een lyst
van ontmoetingplaatsen.
De advocaat-generaal zei, dat er aan
wijzingen zyn dat de man die zich
Lonsdale noemt, in werkelijkheid een
Rus is. Lonsdale was de man, die gehei
me gegevens naar de Krogers bracht om
ze van daar naar Moskou te seinen. Vol
gens een verklaring van Houghton had
Lonsdale zich bij hem geïntroduceerd als
commander Johnson van de Amerikaanse
marine en attaché bij de Amerikaanse
ambassade in Londen.
De advocaat-generaal zei, dat mej. Gee
en Houghton zonder twyfel Engelsen
zyn en dat het duidelijk is, dat zij staats
geheimen voor geld hebben verkocht.
Bijbel en gebedsrollen
als opbergruimten
In een bijbel, welke by de Krogers
werd aangetroffen, werd een klein stukje
wit cellofaanpapier gevonden, dat met
zilverbromide, een lichtgevoelige stof,
Tijdens het blussen van een
enotme brand in Chicago verander
den de ruines door een samenspel
van bluswater en vorst in een ijzig
monument.
VEEL BEWOLKING
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Zacht weer met veel bewol
king en af en toe wat regen. Matige tot
krachtige zuidwestelijke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
9 FEBRUARI
Zon op: 8 08 uur; onder; 17.42 uur
Maan op: 2.13 uur :onder: 1158 uur
Hoogwater te Katwijk te 8.55 en 21.28
uur, laagwater te 4.20 en 16.55 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Elf arrestaties in
Hongarije wegens
„samenzwering"
In Hongarije zijn negen priesters, een
vroegere gravin en een vroegere kapi
tein gearresteerd „wegens deelneming
aan een samenzwering tegen de veilig
heid van de staat", aldus heeft Radio-
Boedapest meegedeeld.
De leider van de samenzwering was
een kwapitein van de pantsertroepen uit
de tweede wereldoorlog, Silvester Koer-
mendi, de vrouw was Maria Bolzar, de
vroeger.-» gravin Domonkos Zichy. Voorts
zijn zes seculiere geestelijken en drie
monnikken, van wie twee Cisterciën
zers gearresteerd. Op twee na kwamen
alle arrestanten uit Boedapest.
De radio gaf geen bijzonderheden over
de aard van de samenzwering.
was bestreken. Het was het type film
dat door de geheime Russische agenten
wordt gebruikt om micro-grafische foto's
te maken. Lonsdale had in zijn flat twee
Chinese gebedsrollen, bevattende gehei
me opbergruimten. In de slaapkamer van
mej. Gee werd een bedrag van ruim 4700
pond sterling gevonden, grotendeels in
de vorm van spaar- en aandelencertifir
caten.
Houghton zei in zijn eerste verhoor,
dat hij een dwaas was geweest. Mej. Gee
verklaarde, dat zij niets verkeerds had
gedaan. Zij had al tien jaar by het ge
heime marine-etablissement gewerkt,
waar zij toegang had tot geheime
documenten. Zij bekleedde een vertrou
wenspositie.
Houghton werd als marineman in
1945 gedemobiliseerd. In juli 1951 werd
hij tewerk gesteld op het kantoor van
de Britse marine-attaché in Warschau.
In november 1952 kwam hij bij een
marine-etabilissement in Portland, waar
hij tot begin 1957 bleef. Hij werkte 5
jaar samen met mej. Gee, daarna werd
hij overgeplaatst naar de afdeling repa
raties, waar hy de beschikking kreeg
over tekeningen en geheime bijzonder
heden over oorlogsschepen.
Foto's van geheim handboek
De advocaat-generaal beschreef hoe de
verdachten tussen juni 1960januari
1961 geschaduwd werden en wat zij
deden. Een ogenblik voor hun arrestatie
op de 7de januari bij de Old Vic-
schouwburg in Londen, had mej. Gee
Lonsdale een boodschappentas overhan
digd. Hierin trof de politie vier marine-
geschriften inzake proefnemingen en
ook een blikje, verzegeld met celiotape.
In het blikje bevonden zich een onont
wikkelde film met een afbeelding uit het
geheime handboek, dat Houghton onder
zijn berusting had. Op de eerste blad
zijde van dit boek staat een waarschu-
FLN mobiliseert
De Algerijnse regering in ballingschap
(FLN) heeft besloten tot mobilisatie van
in Marokko en Tunesië woonachtige Al-
gerynen. Voorlopig alleen de ongehuw
de mannen tussen 20 en 30 jaar, naar
schatting 30.000 personen.
Waarnemers wijzen er op, dat de Al
gerijnse rebellen de laatste tijd meer
aanvoer van wapens hebben en achten
het niet uitgesloten, dat de opstandelin
gen binnenkort een grootscheepse aan
val gaan doen op de onder stroom
staande versperringen, die de Fransen
langs de grenzen van Algerye hebben
aangelegd.
wing waarin de aandacht wordt geves
tigd op de straffen voor inbreuk op de
wet op de staatsgeheimen. Ook vond
men foto's van een geschrift, dat bij
zonderheden bevatte over de nieuwe
marinevaartuigen, 58 pagina's vloot-
orders, welke van waarde zijn voor de
vijand.
In totaal waren er 310 foto's van
documenten, waartoe mej. Gee en
Houghton toegang hadden. Op Lonsdale
werd bij zijn arrestatie een grote hoe
veelheid geld gevonden.
Nog meer spionnen
De Zwitserse justitie heeft twee
Zwitsers aangehouden, beschuldigd van
spionage ten behoeve van een in Oost-
Duitsland gevestigde communistische
inlichtingendienst. De naam van het be
trokken land werd niet bekendgemaakt.
Dank zij spoedig ingrijpen der politie in
Zürich kon het contact tussen de twee
Zwitsers en buitenlandse agenten wor
den verbroken voordat veel kwaad was
^sticht, aldus een officiële mededeling.
Prof. Kurt Sitte. een 50-jarige voor
aanstaande geleerde van Tsjechische af
komst, die hoofd was van de afdeling
natuurkunde van het Instituut voor
Technologie in Haifa, is gisteren tot vijf
jaar gevangenisstraf veroordeeld op be
schuldiging van spionage voor een niet
nader genoemd Oosteuropees land. Sitte,
die het concentratiekamp Buchenwald
overleefde, kwam in 1954 uit de V.S. in
Israël. Hij bezocht sindsdien verschei
dene malen een zuster in Praag.
Generaal Moboetoe zou zijn troepen in staat van alarm hebben
gesteld en de troepen der Verenigde Naties hebben verboden gebruik
te maken van Kongolese legerinstallaties zolang de debatten in de
Veiligheidsraad over het Kongolese vraagstuk voortduren. Moboetoe
heeft vorige week de V.N. ervan beschuldigd, dat zij het Kongolese
leger willen ontwapenen. In Leopoldstad ziet men .zijn stap als zijn
antwoord op een eventuele poging daartoe. Generaal Moboetoe had
gezegd, dat het verzoek van Hammarskjöld om machtiging tot „reorga
nisatie" van het leger gelijk stond met „ontwapening".
President Tsjombe van Katanga heeft Hammarskjöld geschreven,
dat hij zijn politie en gendarmerie in geen geval zal laten ontwapenen.
Integendeel, hij is van plan „het volk tot de tanden te bewapenen" om
het land zonodig te verdedigen.
Intussen heeft Moboetoe zestig voertuigen en een bataljon manschappen in
Leopoldstad doen inschepen op riviervaartuigen, die vermoedelijk naar de
Evenaarprovincie vertrekken. Hij heeft reeds een aanzienlijke troepenmacht ge
concentreerd aan de grens van de Oostprovincie, die op het ogenblik in handen
is van de aanhangers van Loemoemba.
en dat er een coalitieregering wordt ge
vormd, waarin ook aanhangers van Loe
moemba worden opgenomen. Eerst zou
den de VN echter het gezag in Kongo
moeten hebben.
Het is niet bekend of de Sovjet-Unie
een dergelijke benadering van de kwes
tie zal steunen.
Intussen zou de groep Afrikaanse en
Aziatisch landen verdeeld zijn over een
ontwerp-resolutie, waarin de vrijlating
van Loemoemba en andere Kongolese
leiders, alsmede het bijeenroepen van
het Kongolese parlement en de terug
trekking van alle Belgische strijdkrach
ten zouden worden geëist. Enige leden
van de groep zou er niet voor voelen dit
voorstel in te dienen, omdat volgens hen
Moboetoes troepen
op
weg
naar
grens
Oostp
rovmcie
Een vertegenwoordiger van de Kongo
lese regering in Leopoldstad, Loliki,
heeft gisteren op de bijeenkomst van de
Veiligheidsraad gezegd, dat de V.A.R.
heimelijk wapens levert aan de opstan
delingen in Stanleystad. Hy eiste van
de regering van Soedan dat deze wa
pentransporten naar Kongo over Soeda-
nees gebied verbiedt.
Hij eiste voor zijn regering het recht
op Belgen te kiezen als adviseurs
De Fransman Berard, lid van de Vei
ligheidsraad, heeft de klacht van presi
dent Kasavoeboe tegen de inmening van
de V.AE. in de binnenlandse aange
legenheden van Kongo gesteund in ziin
toespraak tot de raad.
Nadat Omar Loefti van de V.A.R. de
wat hij noemde „fantastische bewerin
gen" van Loliki van de hand had gewe
zen, werd de bijeenkomst van de raad
verdaagd zonder dat een nieuwe datum
van samenkomst werd bepaald. Ver
wacht wordt dat het debat vrydag of
maandag zal worden voortgezet. Dit zal
afhangen van het resultaat van het
overleg achter de schermen en de rug
gespraak die de afgevaardigden met hun
regeringen zullen houden.
Standpunt van V.S.
Naar verluidt zijn de V.S. er voorstan
der van. dat Loemoeba wordt vrijgelaten
„Verbond voor ouderen"
te Amsterdam opgericht
Te Amsterdam is opgericht „het ver
bond voor ouderen", met als doel „bo-
ven-40'ers" die zich door welke omstan
digheden ook eenzaam gevoelen bijeen
te brengen.
Na een eerste tot nen gerichte op
wekking hebben zich reeds circa 700
geïnteresseerden uit het gehele land als
lid aangemeld. In verscheidene steden
wil het verbond afdelingen stichten. Het
ligt in de bedoeling attracties van ve
lerlei aard te organiseren, als muziek
avonden, bridgewedstrjjden, bezoeken
aan musea, groepsreizen, enz., voorts
clubvorming van de leden te stimule
ren.
(Voorlopig secretariaat van het Ver
bond: mevrouw H. Bigot, Merwedeplein
17, Amsterdam.
(Van onze Limburgse correspondent)
Maandagavond werd in een greppel te
Hoensbroek het stoffelyk overschot
gevonden van een 56-jarige ongehuw
de gepensioneerde mynwerker.
Aanvankelijk werd niet aan misdrijf ge
dacht, totdat na publikatie in een
Limburgs ochtendblad gisteren een
caféhouder bij de Hoensbroekse politie
kwam vertellen, dat de man kort voor
zijn dood zyn café had verlaten in ge
zelschap van de 26-jarige jongeman.
De politie begaf zich meteen naar diens
huis. Zij trof de jongeman die juist met
bebloede kleren in de hand. de woning
verliet, op weg naar een wasserij. Er
volgde een langdurig verhoor, aan het
slot waarvan de jongeman verklaarde,
dat hij met de mijnwerker inderdaad
het café had verlaten.
Nadat zij door enkele straten waren ge
wandeld, zou de mijnwerker volgens
de verklaringen van de jongeman on
eerbare handelingen hebben willen
plegen, wat tot een gevecht heeft ge
leid. Hierbij zou de jongeman tenslotte
de mijnwerker hebben gewurgd. De
jongeman werd gearresteerd. De po
litie zet het onderzoek voort.
geen oplossing mogelyk is als de grote
mogendheden het niet eerst eens zijn
over de te nemen maatregelen.
Het aantal leden dat als belangheb
bende de bijeenkomst van de Veilig
heidsraad over Kongo wil bijwonen,
neemt steeds toe. Tot dusver namen elf
niet-leden van de raad aan het debat
deel. Dit aantal zal wellicht tot 24 zijn
gestegen, als de raad de behandeling van
de zaak voortzet.
Als resultaat van in bondgenootschappelijk verband ondernomen
studies heeft zich o.m. geleidelijk de overtuiging gevormd, dat het
„schild -aspect van de Navo in ruimere zin moet worden opgevat, dan
aanvankelijk werd gedaanNiet alleen geografisch dient het „schild"
grote diepte te bezitten, ook overigens betekent het de inzet van alle
beschikbare defensiemiddelen, zowel militair als civiel, niet alleen
materiele maar ook geestelijke krachten, zo zegt de minister van de
fensie in zijn Memorie van Antwoord op de begroting voor 1961 tot
de Tweede Kamer.
In Frankrijk is er iets mis gegaan
met de nationale miss. Na verkie
zing van Miss Frankrijk 1961 werd
de triomfantelijke winnares om niet
geheel duidelijke redenen weer ge
diskwalificeerd. Maar uiteindelijk is
het toch allemaal goed afgelopen.
Deze 18-jarige Michèle Wargnier.
die het al tot Miss Bretagne had
gebracht, werd nu bekroond met
de nationale titel, waardoor zij kan
meedingen naar de titel Miss Euro
pa.
Gelet op het vernietigend vermogen
van de moderne nuclaire wapenen is
het niet langer reëel te spreken van
tactische en strategische wapens. Het
merendeel van deze wapens kan zowel
tegen tactische als tegen strategische
doelen worden gebruikt. Dit aspect doet
het onderscheid tussen tactische en
strategische wapens vervagen en onder
streept de noodzaak een harmonisch
samengesteld militair potentiëel te cre
ëren.
De minister erkent dat dit schild, nog
niet zyn vereiste sterkte heeft verkre
gen. Om deze reden heeft hij als uit
gangspunt voor zijn beleid gesteld dat
de Nederlandse defensieinspanning in
de eerste plaats gericht dient te blijven
op de zo goed mogelyke nakoming van
de verplichtingen, welke Nederland in
het verband en ten behoeve van de
gezamenlijke NAVO-schild-verdediging
heeft aanvaard.
Concentratie van onze inspanning op
parate land- en lucht-strydkrachten en
de opbouw van een bijdrage aan een
krachtige, zeer mobiele strategische
NAVO-reserve van land en luchtstryd-
krachten zou gezien onze gelimiteerde
financiële en personele middelen het
opgeven of sterk inkrimpen van onze
zeestrijdkrachten tengevolge moeten
hebben. De minister acht dit onverant
woord gelet op de uiterst belangrijke
taak. welke de zeestrydkrachten in de
gezamenlijke verdediging vervullen en
de omstandigheden dat veilige aanvoer-
wegen overzee voorwaarden zyn voc ons
vermogen om ons te verdedigen en om
gedurende de strijd als volk voort te
kunnen bestaan.
De minister deelt mede dat de eerste
behoeften aan voorraden voor oorlogs-
gebruik zoals door de NAVO- vastge
steld. op een enkele uitzondering na
zijn vervuld. Het uiteindelijke streef
doel voor de bevoorrading is thans nog
niet bereikt, noch zal zulks reeds te
gen eind 1963 het geval zyn. Het be
drag dat daarmede is gemoeid ligt in
de orde van grootte van een half miljard
gulden.
Samenwerking KLM-
Venezuela
Naar wij vernemen hebben de
K.L.M. en de onlangs opgerich
te Venezolaanse luchtvaartmaat
schappij V.I.A.S.A. („Venezolana
Internacional de Aviacion S.A.")
overeenstemming bereikt over een
samenwerking op technisch, opera
tioneel en commercieel gebied.
In afwachting van de eigen bestelde
straalvliegtuigen zal de V.I.A5.A. van de
K.LJ1. een Douglas DC8 straalverkeers-
vliegtuig met bemanning huren, voor
het onderhouden, met ingang van 1
april as. van de Midden-Atlantische
diensten van Caracas naar Lissabon,
Madrid en Rome, en van Caracas naar
Parijs, Londen en Amsterdam.
Voorts is overeengekomen, dat het
vliegend personeel van de V.I.A5.A., be
stemd voor genoemde diensten, alsmede
technische en commerciële medewerkers
door de K.LM. zullen worden opgeleid.
De overeenkomst zal in geen enkel
opzicht van invloed zyn op het zelfstan
dige karakter en de structuur van beide
luchtvaartmaatschappij en.
De K.L.M. zal in Europa als algemeen
agent van de V.I.A.S.A. optreden. Deze
nieuwe Venezolaanse luchtvaartmaat
schappij is aangesloten by de internatio
nale organisatie van burger luchtvaart
maatschappijen, de „I.A.T.A.".
f Uit
f 9 feb
Uit Het Leidsch
i februari 1861:
Dagblad van
Heden had de plegtige
overdraging van het Rectoraat
dezer Hoogeschool in het Acade-
miegebouio plaats door den
Hoogleeraar Mr. de Wal aan
zijn opvcyger. den Hoogleeraar
Dr. A. Kuenen, met hei houden
eener plegtige redevoeringde
origine muneris Rectoris Mag-
nifici cinsque creandi ratione.
diversis tempositus locisque di-
versa.
(Advertentie). Een bejaard
Heer en Dame uit den faimen
lijken stand, verlangen met Mei
te Leiden. b\j deftige Burgerlie
den in een stil gezin 3 goed ge
meubileerde kamers met bedie
ning. op eene i vrolijken stand,
tegen f. 350 's jaars. Men ver
zoekt naauwkeurige opgave van
localiteit en stand, en zooveel
mogelijk eenige nadere inlich
ting omtrent beroep des Ver
huurders, enz.
