GEVAAR VOOR BURGEROORLOG
IN KONGO NADERBIJ GEKOMEN
éw QTu
WEERBERICHT
Santa Maria" ligt nog
voor haven van Recife
Koningin installeerde
culturele adviesraad
Rede van Hammarskjöld in Veiligheidsraad
Reorganisatie van Kongolese
nationale leger is nodig
Buitenlandse
inmenging
was funest
Trein ontspoord
in Italië:
veertien doden
Passagiers zouden op zee door
Amerikanen ontscheept worden
Drie Koniiikrijkslandeii zullen
overleggen over samenwerking
Niéuw tracé van
provinciale weg
in onderzoek
lettivs
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1961
No. 30270
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur; A. E. vao Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f?.50 per kwartaal; f255 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
De secretaris-generaal der V.N., Hammarskjöld,
heeft gisteren de Veiligheidsraad gewaarschuwd,
dat het gevaar voor een burgeroorlog in Kongo
naderbij is gekomen. „Dit gevaar zou gemakkelijk
werkelijkheid kunnen worden door incidenten,
zoals deze zich kortgeleden ,door militaire initia
tieven van de tegenover elkander staande partijen,
hebben voorgedaan", verklaarde hij.
Hammarskjöld vervolgde: „Naar mijn mening
zou een burgeroorlog in Kongo onvermijdelijk
worden, indien de V.N.-strijdmacht thans zou
worden teruggetrokken. Zou er toch een burger
oorlog uitbreken ondanks de beperkende in
vloed die van de aanwezigheid der V.N. uitgaat
dan ben ik van mening, dat de V.N.-strijd
macht zou moeten worden teruggetrokken, daar
zij niet tot een derde partij tussen de strijdenden
zou kunnen worden".
Hammarskjöld zei een beslissing van de Veiligheidsraad te verwel
komen, waarin hem zou worden verzocht de nodige maatregelen te
treffen voor een reorganisatie van het Kongolese nationale leger, ten
einde te verhinderen, dat dit leger of eenheden ervan zich inlaten met
de huidige politieke conflicten in Kongo.
Hij deelde mee. dat de verzoeningscommissie der V.N., die zich
thans in Kongo bevindt, rapport over haar bevindingen zal uitbrengen
voor de hernieuwde opening van de zitting der Algemene Vergadering
op 7 maart aanstaande.
granaten en een hoeveelheid munitie
voor lichte wapens getoond en gezegd,
dat uit het vinden van dit soort wapens
en munitie in Kongo blijkt, dat er bui
tenlandse inmenging in Kongo is.
Volgens Bomboko heeft de Verenigde
Arabische Republiek dit materiaal naar
Kongo gebracht. Het werd vorige week
tijdens een gevecht tussen strijdkrach
ten van generaal Moboetoe en aanhan
gers van Loemoemba buitgemaakt.
Volgens generaal Moboetoe hebben
zijn soldaten honderd kisten met hand
granaten, één ton geweer- en revolver
munitie, drie geweren en een machine
geweer, alles van Tsjechoslowaakse ma
kelij, buitgemaakt.
Bomboko zei nog, dat drie Tsjechen
jongeren in de Oostprovincie oefenen in
het hanteren van wapens en dat een
majoor van de VAR militair adviseur
van het Loemoemba-gezinde bewind in
Stanleystad is.
operatie van de Katangese gendarme in
Noord-Katanga een rechtstreeks gevolg
is geweest van de inval in dat gebied
door Loemoemba-gezinde troepen. Hij
merkte op, dat de Verenigde Naties vol
doende tijd is gegeven om deze troepen
te overreden het gebied te verlaten, en
voegde eraan toe, dat Katanga geen
vertrouwen heeft in het plan der Ver
enigde Naties om daar een neutrale zone
in te stellen.
Hammarskjöld vervolgde met op te
merken, dat de V.N. slechts tot taak had
buitenlandse bemoeiing met Kongo te
verhinderen en de orde en rust in het
land zelf te handhaven. „Buiten deze
punten kunnen wij niet gaan."
„Het is echter mijn overtuiging, dat
indien wij erin geslaagd waren op af
doende wijze buitenlandse bemoeienis
met Kongo te beletten en de orde en
rust in het land zelf vollediger waren
hersteld, de weg zou zijn gebaand voor
een verzoening van de verschillende
elkander bestrijdende Kongolese partijen
en politieke leiders."
Hij zei: „Het staat vast, dat zowel wat
betreft wapens als personeel het militaire
potentieel van de verschillende Kongo
lese partijen van buitenaf is versterkt en
dat huurlingen in steeds groter aantal
worden aangeworven. De bombardemen
ten van de laatste dagen spreken schok
kende taal. Deze ontwikkeling kan in
enkele gevallen tot stand zyn gekomen
zonder de actieve medewerking van bui
tenlandse regeringen, maar men moet
aannemen, dat zij door deze regeringen
tenminste zijn toegestaan.
Lot van VN-strijdmacht
Verdere inkrimping van de V.N.-
strijdmacht door terugtrekking van con
tingenten kan leiden tot een situatie, dat
de Veiligheidsraad of de Algemene Ver
gadering moet beslissen, of de interna
tionale strijdmacht dient te worden
ontbonden, omdat zij door verminderde
sterkte toch niet bij machte is haar
taak uit te voeren. Deze situatie is thans
nog niet bereikt, maar het is wel reeds
noodzakelijk om te onderzoeken onder
welke voorwaarden deze beperkte strijd
macht kan blijven functioneren, aldus
Hammarskjöld.
Afro-Aziatische resolutie?
De voorzitter van de raad, Omar
Loufti, verklaarde als afgevaardigde van
de Verenigde Arabische Republiek, dat
Loemoemba en andere gevangen geno>
men politici moeten worden vrijgelaten,
dat het parlement dient te worden bij
eengeroepen en dat een einde moet wor
den gemaakt aan de Belgische „inmen
ging".
Men neemt aan, dat de Afro-Aziati
sche landen een resolutie van overeen
komstige strekking zullen indienen.
Maar de Veiligheidsraad heeft reeds
eerder dergelijke resoluties verworpen.
Belgische klacht
De permanente Belgische vertegen
woordiger bij de V.N., Loridan, heeft zich
in een brief aan de voorzitter van de
Veiligheidsraad beklaagd over het lot
van de acht Belgische militairen, die
sinds dertien januari „illegaal" in Stan
leystad worden vastgehouden.
Tsjechische wapens
De Kongolese minister van Buiten
landse Zaken, Bomboko, heeft gisteren
op een persconferentie een kist met 25
in Tsjecho-Slowakjje gemaakte hand-
IETS HOGERE
TEMPERATUREN
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond: Half tot zwaar bewolkt met
enkele buien. Iets hogere temperaturen.
Aanvankelijk zwakke tot matige wind
uit zuidelijke richtingen, later matige
tot vrij krachtige wind uit westelijke
Lrichtingen. (Opgemaakt te 11.15 uur)
3 februari
Zon op: 8.18 uur; onder: 17.31 uur.
Maan op: 20.34 uur; onder: 9.21 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.00 en 17.08
uur, laagwater te 0.51 en 13.08 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Tsjombe: geen vertrouwen
President Tsjombe van Katanga heeft
gisteren verklaard, dat de jongste lucht-
Veertien personen zijn om het
leven gekomen en vijfentwintig ge
wond, toen gistermiddag in Italië
de sneltrein Parijs-Triëst ontspoor
de. De ramp vond plaats bij Cas-
sano Dadda, dertig kilometer ten
oosten van Milaan.
Het ongeluk gebeurde toen de trein
een vaart had van 100 km. per uur. In
een bocht liepen de achterste twee
wagens uit het spoor. De rest van de
trein reed daarna nog een kilometer
verder. De ontspoorde wagens, een per
sonenrijtuig en een goederenwagon,
botsten tegen palen en kantelden hon
derd nieter verder om. Het traject
MilaanVenetië bleef lange tijd vol
komen geblokkeerd.
Familie Thompson
verliet New Orleans
De blanke familie Thompson, wier
twee zoontjes, van acht en negen jaar,
twee dagen de McDonogh school in
New Orleans bezochten ondanks de boy
cot van de andere blanken, heeft de
stad thans verlaten en zich elders ge
vestigd. De directie van de firma waar
Thompson werkt, verklaarde dat hij
„op eigen verzoek" is overgeplaatst naar
een ander filiaal van de onderneming
die over het gehele gebied van de V.S.
„drug stores" heeft.
De school, die enige tijd geleden voor leer
lingen van alle rassen werd opengesteld,
is sindsdien door de blanken geboycot.
De afgelopen twee dagen bezochten al
leen de kinderen Thompson samen met
drie negermeisjes, onder bescherming
van de politie en onder de vijandige
blikken van blanken, de school.
Woensdagochtend riepen blanke vrou
wen bij aankomst van de drie neger
meisjes bjj de school: „jullie blanke ge
liefden komen vandaag niet".
Thompson kreeg dinsdag van zijn
huisbaas de aanzegging dat hij zijn wo
ning moest verlaten omdat de huur ach
terstallig zou zijn. Thompson verklaarde
echter, dat hij tot 9 februari zou blij
ven omdat hij tot die tijd had betaald.
Brits koningspaar
thans in Pakistan
Koningin Elizabeth en Prins Philip
zijn gisteren voor een bezoek van zes
tien dagen aan Pakistan, in de hoofd
stad Karatsji aangekomen. Tijdens de
rit van het vliegveld naar de stad wer
den de koninklijke bezoekers vanaf de
daken en uit de ramen bestrooid met
rode en gele rozeblaadjes. Langs de
route had zich een menigte van naar
schatting een miljoen mensen opgesteld,
die de gasten luid toejuichten.
Dr. J. H. van ROIJEN
BEZOCHT MINISTER RUSK
De Nederlandse ambassadeur te
Washington, dr. J. H. van Roijen, heeft
dinsdagmorgen te Washington veertig
minuten lang met de Amerikaanse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Rusk,
over de toestand in de wereld gespro
ken.
De heer van Roijen zei na afloop dat
dit zijn eerste officiële bezoek aan de
nieuwe minister van Buitenlandse Za
ken is geweest en dat hij de heer Rusk
reeds kende toen deze onderminister van
Buitenlandse Zaken voor het Verre
Oosten was. Ook later had hij de mi
nister, die toen president van de Rocke-
fellerstichting was, verscheidene malen
gesproken.
De zeshonderd passagiers aan boord van de „Santa Maria" hebben
weer een nacht op zee doorgebracht op ongeveer drie mijl van de
Braziliaanse haven Recife. Berichten over het binnenlopen van het schip
in de haven bleken voorbarig te zijn en de onderhandelingen over
ontscheping van de passagiers liepen op niets uit. Kapitein Galvao, de
leider van de rebellen, hield namelijk vast aan zijn eis, dat hem zou
worden toegestaan het schip en tenminste enige van zijn bemannings
leden te houden nadat de passagiers van boord zouden zijn gegaan. Nu
zullen de passagiers, inplaats van een loopplank af te wandelen, ver
moedelijk op zee op schepen van de Amerikaanse Marine worden over
gebracht, waaraan bezwaren zijn verbonden wegens het risico voor
ouderen en kinderen. De jongste passagier is vier dagen en werd ge
boren nadat Galvao elf dagen geleden het schip overnam.
Galvao's eisen
De mislukking van de poging om tot
overeenstemming te komen over de ont
scheping werd vannacht door schout-bij-
nacht Fernandez Diaz, commandant van
de Braziliaanse Marine op een perscon
ferentie medegedeeld. Hij zei, dat zijn
regering hem gemachtigd had de passa
giers door de Amerikaanse Marine over
te laten nemen, of dit nu in of buiten
de Braziliaanse wateren zou geschieden,
„Brazilië zal hen onmiddellijk opnemen".
Admiraal Diaz zette de voorwaarden
uiteen waarop kapitein Galvao bereid
was de passagiers in Refice van boord te
laten gaan. Deze waren: het schip blijft
in zijn bezit en geen van zijn mensen
wordt aangehouden; ontscheping van
die bemanningsleden, die hij niet meer
nodig heeft: toestemming water, brand
stof en wat voedsel in te nemen; toe
stemming wat lichte reparaties aan
boord door zijn eigen mensen te laten
uitvoeren.
De rebellen-kapitein van de
..Santa Maria Galvao. gefotogra
feerd tijdens een bespreking aan
boord van het veelbesproken schip
nadat het bij Recife de Braziliaanse
territoriale wateren was binnenge
lopen.
Ned. schip hulpeloos
in Stille Oeeaan
Op de Stille Oceaan, op ongeveer 300
mijl uit de Japanse kust, is de Neder
landse zeesleepboot „Oceaan" uit Rot
terdam in de nacht van dinsdag op
woensdag met haar sleep in ernstige
moeilijkheden geraakt. De sleepboot, die
onderweg was met de voor de sloop
bestemde Canades» kruiser „Quebec"
van Halifax (Canada) naar Osaka (Ja
pan) heeft de sleepdraad in de schroef
gekregen. Zowel de kruiser, die acht
runners aan boord heeft, als de sleep
boot „Oceaan", die 19 opvarenden heeft,
drijven hulpeloos op de Stille Oceaan
rond.
De kruiser „Quebec" meet 26.000 ton
dead weight en heeft een waterver
plaatsing van 8.000 ton. Het sleeptrans-
port was al drie maanden onderweg
Op 3 november 1960 vertrok de sleep
uit Halifax., eind november werd het
Panamakanaal gepasseerd. Deze week
werd de sleep in Osaka verwacht.
Omtrent de hulpverlening aan de
sleepboot en de kruiser zijn nog geen
definitieve berichten bekend. De rede
rij hoopt dat de bemanning van de
„Oceaan" zelf de tros uit de schroef
kan verwijderen. Inmiddels is de krui
ser. die door haar hoge opbouw veel
wind vangt en daardoor meer drift
maakt dan de sleepboot, in de 24 uur
De gemeente Wieringerwerf.
welke reeds tweemaal door ernstige
overstromingen is geteisterd, be
stond gisteren een kwarteeuw. Ter
gelegenheid daarvan werden aan de
35 personen, die van het begin af
in Wieringerwerf woonden, taarten
aangeboden.
In de hal van het ministerie van O. K. en W. in Den Haag heeft
H.M. Koningin Juliana vanochtend de culturele adviesraad voor het
Koninkrijk geïnstalleerd, waarin de drie landen van het Koninkrijk op
regeringsniveau overleg zullen plegen over de culturele samenwerking.
Vanmiddag is de eerste vergadering begonnen van dit nieuwe orgaan,
waarin dit jaar de minister van O. K. en W., mr. J. M. L. Th. Cals
het voorzitterschap voert over de negen (3 uit elk deel van het
Koninkrijk).
Nadat de Koningin in de hal haar
plaats had ingenomen tussen de leden
van de adviesraad en de ministers Cals,
Debrot en Morpurgo, sprak zij een korte
installatierede uit.
Hierop omschreef minister Cals de be
tekenis van de raad in het licht van de
gedachte van samenwerking, zoals in het
statuut voor het Koninkrijk neergelegd.
„Wij zijn er ons van bewust dat op de
leden van de Raad en op de bewinds
lieden, die in elk onzer landen de ver
antwoordelijkheid voor de culturele
samenwerking dragen, een gewichtige
taak rust", zei mr. Cals. „Na de totstand
koming van een staatkundige regeling,
na vele afspraken op economisch en
financieel gebied, wordt thans aan de
samenwerking op cultureel gebied een
aangepaste vorm gegeven".
De adviezen van de Raad zullen wor
den verstrekt op verzoek van een of meer
van de betrokken regeringen of op eigen
initiatief.
Twee nederlagen
voor Boen Oeni
De troepen van de regering-Boen Oem
hebben twee nederlagen geleden.
De strijdkrachten van de communis
tische Pathet Lao hebben dinsdag de
stad Ha Thi, het laatste bolwerk van
de Laotiaanse regering in de provincie
Sam Neua, veroverd Het lot van de
twee regerings-compagnieën, die de stad
verdedigden, is niet bekend.
Dinsdag viel voorts een regeringscom
pagnie vlak ten noorden van Muong
Kassi op de weg van Vientiane naar
Loeang Prabang in een hinderlaag. Zes
man van de compagnie sneuvelden en
36 werden gewond. In de provincie Kha-
moene in Zuid-Laos zouden gevech
ten zijn uitgebroken tussen regerings
troepen en troepen van de Pathet-Lao.
(Van onze Haagse redactie)
Op het ogenblik wordt door de Rijks
waterstaat, de Provinciale Waterstaat,
het departement van Sociale Zaken en
de Gemeente Den Haag onderzocht, of
het mogelijk is. voor de provinciale weg
no. 1 de weg, die zal leiden van Den
Haag door het waterleidinggebied naar
Noordwijk en verder naar de Noord-
hollandse grens een nieuw tracé vast
te stellen, teneinde nadelige gevolgen
van het aanleggen van de weg in het
waterleidinggebied te voorkomen.
Dit heeft het lid van de Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland, de heer A. C.
A. Deerenberg gistermiddag meegedeeld
tydens de begrotingsbehandeling door
de Provinciale Staten. Hij voegde eraan
toe. dat de daaromtrent gevoerde be
sprekingen nog niet tot overeenstem
ming hebben geleid. De gedeputeerde
maakte dit bekend naar aanleiding van
de opmerking van de heer F. J. G.
Spieksma <KVP), dat er met betrek
king tot die weg helaas nog weinig
uitzicht is op een oplossing op korte
termijn.
dat zij ronddrijft, al 60 mijl van de
sleepboot weggedreven. Er was gister
avond echter nog radiocontact tussen de
opvarenden van de .Oceaan" en de
kruiser.
Verder ligt het in de bedoeling dat de
Raad voor wat het administratieve deel
van zijn_ werkzaamheden betreft, zal
worden bijgestaan door het secretariaat
van de Sticusa. De secretaris van deze
Stichting zal ook het secretariaat van de
Raad waarnemen.
Mr. Cals sprak er voorts zijn verheuge
nis over uit. dat het initiatief tot oprich
ting van de Adviesraad is uitgegaan van
de regering der Ned. Antillen, in nauw
overleg met die van Suriname. Hij ver
klaarde, dat Nederland gaarne gevolg
heeft gegeven aan de Statuut-plicht tot
verlening van hulp en bijstand. Deze
hulp en bijstand is echter slechts moge
lijk, zei hij, wanneer de eigen cultuur in
elk der drie landen wederzijds wordt er
kend en aanvaard.
Nog werd het woord gevoerd door de
Surinaamse minister van Onderwijs en
Cultuur en vice-premier, de heer A. J.
Morpurgo en de minister van Cultuur en
opvoeding van de Ned. Antillen mr. I. C.
Debrot.
Terwijl de Koningin en haar gevolg
met degenen, die met haar aan de hoofd
tafel hadden gezeten, naar de werkkamer
van de minister ging voor een kleine
ontvangst, werd muziek uit de Ned. An
tillen via een grammofoon ten gehore
gebracht.
Toen de overige gasten in de werk
kamer van Staatssecretaris mr. Y. Schol
ten een dronk kregen aangeboden,
maakte HM. de Koningin een rondgang
door het ministeriegebouw.
Daarna werd haar uitgeleide gedaan
door de ministers Cals, Morpurgo en
Debrot.
Na de eerste werkvergadering van de
Culturele Adviesraad, is in het ministerie
een receptie gehouden, waarvoor meer
dan 300 gasten waren uitgenodigd, onder
wie talrijke personen uit de Nederlandse
culturele wereld.
Morgenavond zullen de leden van de
Raad in de Amsterdamse stadsschouw
burg de opvoering bijwonen van Verdi's
opera ..Simone Boccanegra" als gasten
van minister Cals en zijn echtgenote.
Premier De Quay zal hierbij eveneens
aanwezig zijn.
Zaterdag a.s. biedt de vice-premier, de
heer H. A. Korthals, de raadsleden en de
hoge bezoekers uit Suriname en de An
tillen een diner aan in het Vlaardingse
„Delta hotel".
f Uit Het Leidsch Da^ulad van
4 i Februari IC1j
Naar men verneemt is de
Minister van Binnenlandsche
Zaken gunstig gezind, om de
voortzetting der bewerkingen en
uitgave van een Nederlandsch
Woordenboek van 's Rijkswege
te ondersteunen, voorlopig door
de voortdurende toelage uit
's Rijks Schatkist, naar aanlei
ding der daaromtrent in het vo
rige jaar genomen Kon. beschik
king en overigens door een nieu
we voordragt aan de Tweede
Kamer te doen. gesterkt door
een krachtig ontwikkeld adres
der Leidsche Maatsch. van Ne-
derl. Letterkunde, waarin de
gronden van noodzakelijkheid
en onmisbaarheid van de onder
steuning der Hooge Regeering
zijn uiteengezet.